Morgunblaðið - 01.11.1963, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
r
Föstudagur 1. nóv. 1963
diplomatar
skáldskapar?
Hvaðan fá
innblástur til
Sulzborger skrifar um Nobelsskdldið
Seferis
VEITING bókmenntaverð-
launa Nobels til gríska ljóð-
skáldsins og stjórnarerind-
rekans, Giorgios Seferiades,
minnir okkur á skemmtileg-
an hátt á þá staðreynd,- að
jafnvel á hinum argsömu tím-
um, sem við nú lifum á, er
ekki nauðsynlegt fyrir stór-
skáld að loka sig frá umheim-
inum, til að viðhalda snilli-
gáfu sinni. Og þótt merkilegt
kunni að virðast, þá sýnast
diplomatastörf bezt til þess
fallin að skara upp í hugar-
fylgsnum þeirra.
Þrír nóbelsverðlaunarithöf-
undar hafa starfað á þeim
vettvangi, sem einkennist af
ráðstefnum og kokteilpartí-
um!
Claudel, St. John Perse og
nú síðast Seferiades.
Hinn vingjarnlegi, virðu-
legi Grikkji, var einn af þekkt
ustu sendiherrum lands síns,
unz hann dróg sig í hlé eftir
langa þjónustu.
Seferiades, sem skrifar und-
ir nafninu Seferis, er gaman-
samur, greindur og viðfeld-
inn maður, sem skýlir djúpri
þekkingu og tilfinningaríkri
skapgerð undir vingjarnlegu
og ljúfmannlegu yfirbragði.
Hann blandaði ekki persónu-
legum tilfinningum í vanda-
samar samningagerðir, sem
féll í hans hlut að taka þátt
í, t.d. meðan stóð á harm-
leiknum í sambandi við Kýp-
ur.
Flestu fólki verður hugsað
til fornra tíma, þegar Homer,
Perikles og Alexander voru
uppi, ef um er að rseða grísk-
ar bókmenntir. En Grikkland
nútímans hefur eignast þrjá,
litla risa: Cavafy, sem hefði
verðskuldað a ðfá Nóbelsverð
laun, Kazantsakis, sem hreppti
þau næstum því, og Seferia-
des, sem hreppti þau.
Gagnstætt þeim skrípamynd
um, sem ýmsir draga upp af
skáldum, þá er ekkert fjar-
rænt, skjannalegt eða sér-
vizkulegt við Seferiades. Hann
er feitlaginn, gamansamur, gef
inn fyrir góðan mat og drykk
og samræður, og maður fær
það á tilfinninguna, að hann
sé örlítið værukær, og ekki
er örgrannt um, að mildum
blæ efagirni bregði fyrir á
stundum.
Eftir innrás ítala í Grikk-
land í október 1940, var hann
útnefndur blaðafulltrúi grísku
stjórnarinnar. Hann ruglaði
bæði sjálfan sig og fréttarit-
arana með því að reyna að
skýra stjórnartilkynningarn-
ar með hinum stuttorðu frétta
tilkynningum herstjórnarinn-
ar frá vígstöðvunum. Hann
hafði nefnilega álíka litla
þekkingu á hernaðaraðgerð-
um og flestir hershöfðingjar
hafa á skáldskap.
„Hér er getið um“ „enfila-
ding fire“ (skothríð yfir alla
víglínuna)," sagði hann
kannske stundum og rann
sakaði bunka af fréttaskeyt-
um af dálitlum æsingi. „Ég
er ekki alveg klár á hvað það
þýðir. Og getur nokkur ykk-
ar sagt mér, hver er munur-
inn á mótorherfylki og véla-
herfylki?"
Meðan E.O.K.A.-menn og
Bretar börðust á Kýpur, var
Seferiades stjórnarerindreki í
nágrannalöndunum Líbanon
og Sýrlandi og heimsótti oft
hina óróasömu eyjarskeggja.
Eins og allir aðrir Grikkir,
var hann hlyntur uppreisn-
armönnum, og þekkti nokkra
af foringjum þeirra. En kaus
fremur að sitja og drekka
Commanderia, hið purpura-
lita krossfaravin, sem enn
er framleitt þar og ræða um
menningarmál, en að gefa
sig að byltingarmálefnum.
Hann átti til að skattyrð-
ast við vin sinn Lawrence
Durell, sem var þá opinber
talsmaður Breta á Kýpur, en
auk þess ágætur rithöfund-
ur, sem þýddi verk Seferia-
des á ensku. Durell var álíka
áihrifamikill áróðursmaður
fyrir brezku stjórnina og
Seferiades hafði verið fyrir
þá grísku í styrjöldinni við
ítali.
Seferiades á það sameigin-
legt með flestum diplomötum
nú á dögum, að hann hefur
ekki af miklu ríkidæmi að
státa. Eina fasteignin, sem
hann átti var að vísu mikils
virði þar sem hún lá út við
ströndina í Aþenu, og hafði
Seferiades í hyggju að selja
hana við tækifæri, en gríska
stjórnin tók landið undir
brezkan hermannakirkjugarð.
„Árans vandræði", sagði
skáldið. „Jafnvel þótt ég
fengi landið aftur, þá yrði
líklega erfitt að koma því í
verð“.
Það getur ekki verið nein
tilviljun, hve hlutfallslega
margir þeirra, sem hlotið hafa
hina æðstu viðurkenningu í
heimi bókmenntanna, eru úr
diplomatastétt. Frægir höfund
ar endurminninga- og sagn-
fræðibóka hafa komið úr röð-
um sendiherranna, t.d. George
okkar Kennan og fleiri.
Káðherrar utanríkismála
ætlast til þess af starfsmönn-
um sínum, að þeir beiti skýr-
um og góðum ritstíl, og fág-
aða framkomu og vitsmuni
hafa slíkir menn gjarnan í
ríkum mæli til að bera. En
skáld þurfa á fleiri eiginleik-
um að halda en siðfágun, vits
munum og skýrleika.
Er skýringin ef til vill sú,
að diplomatar hafi svo mik-
inn tíma aflögu, að leiðindin
beinlínis hreki þá til skap-
andi hugarstarfs? Að standa
með uppgerðar hátiðleika við
opinberar móttökuathafnir, að
flytja meiningarlausar skjall-
ræður í fínum matarveizlum,
að sitja forheimskandi, ár-
angurslitlar ráðstefnur, sem
■f t
Giorgios Seferiades.
wWv . 4 M.
l#\w

ráðherrarnir lýsa síðan hin-
um gagnlegustu í opinberum
tilkynningum — er það þetta
sem var andagift þeirra?
Hvort sem svo er eður eigi,
þá virðist andlegur hátíðleiki
verka bezt á ljóðskáld.
Kannske er hugur þeirra þá
næmari fyrir ólgandi áhrif-
um. Og kannske er of lítið
lagt á sendiherra að skrifa
skáldsögur, jafnhliða hinum
óstöðvandi orðaflaumi af-
vopnunarráðstefnanna.
í öllu falli ættu diplomat-
ar almennt að vera hreyknir
af þessari verðlaunaveitingu.
Hún sýnir enn einu sinni, að
þeir menn, sem er falið það
starf að fjalla um frið eða
stríð, steikta kjúklinga og
opinberar heimsóknir, þurfa
alls ekki, eins og stundum er
þó álitið, að vera leiðinlegir
og glysgjarnir sérgæðingar og
eru það raunar sjaldnast.
Vélbáturinn Faxi þegar hann
gærkvöldi. Var verið að byr
1800 tunnum. — Efst til vin
kom að landi í Hafnarfirði 1
ja að landa úr honum 1700—
stri er skipstjórinn Bjöm Þor-
finnsson.
— Ljósm. Sveinn Þormóðsson.
120 mílur á
síldarmiðin
HAFNARFIRÐI. — Einn síldar-
bátanna, sem hingað komu í
gærkvöldi, var Faxi, hinn nýi og
glæsilegi bátur Einars Þorgils-
sonar & Co. Var þetta fyrsti túr-
inn og aflinn rúmlega 1700 tunn
ur. Skipstjóri er Björn Þorfinns-
son og hafði blaðið rétt sem
snöggvast tal af honum í gær-
kvöldi, þegar verið var að landa
úr Faxa.
Bjöm sagði að héðan væru um
112 sjómílur á síldarmiðin út af
Jökli, og hefðu þeir verið 12
tíma á leiðinni út. Síldin væri
á 30—40 faðma dýpi og ekkert
benti til þess enn, a.m.k. að
meira væri um síld nú en í
fyrra. Þama væri mjög mikið
um skip á tiltölulega mjög tak-
mörkuðu svæði, og því væru
þrengsli mikil. Enn ættu skip þó
eftir að bætast í hópinn. —
Þetta væri fyrsti túrinn og hefði
Faxi reynzt mjög vel í alla staði.
Þeir færu aftur út kl. um 8 á
föstudagsmorgun, en síldin feng
ist aðeins eftir að myrkt væri
orðið. — Síldin er hin falleg-
asta af Faxaflóasíld að vera.
— G. E.
— Árni Óla
Framlhald af bls. 32
á blaðamennskuferli Árna Óla.
Síðari hlutinn nær frá 1926, er
Árni réðst aftur til blaðsins, og
fram til 1963.
Pétur Ólafsson skýrði frétta-
mönnum frá því, að ráðgert
hefði verið að bókin kæmi út
á afmælisdegi Morgunblaðsins 2.
nóvember, en vegna yfirvofandi
prentaraverkfalls hefði verið af-
ráðið að flýta útkomu hennar.
í formála bókarinnar segir
Árni Óla m.a. að stjórn Morg-
unblaðsins hafi fært tvær ástæð-
ur fyrir ósk sinni um að hann
ritaði endurminningar sínar.
„Hin fyrri var sú,“ segir Ámi,“
að endurminningar mínar yrðu
um leið brot úr sögu blaðsins frá
upphafi, þar sem ég hefði byrj-
að að starfa hjá því áður en það
hóf göngu sína, og væri enn
starfandi hjá því. Hin ástæðan
var sú, að það væri einsdæmi I
sögu landsins, að blaðamaður
hefði starfað jafn lengi við
sama blað, vegna þessarar löngu
blaðamennsklu væri ég ekki að
trana sjálfum mér fram, þótt ég
skrifaði endurminningar mínar,
— mér bæri í rauninni skylda
til þess vegna sögu íslenzkr*
dagblaða.“
Síðar í formálanum segir Árnl
að stjórnmálasaga Morgunblaðs-
ins sé viðamikil1 þáttur í sögu
þess, en þá sögu segist hann
ekki geta sagt, því að þar hafi
hann ekki komið nærri. Starf
hans hafi verið á öðru sviði.
Segir Árni endurminningar sín-
ar bundnar frásögn af dagleg-
um störfum og jafnvel viðbrögð-
um almennings á ýmsum tim-
um.
Eins og áður segir vann Árni
bók sína að mestu leyti á s.L
ári og segist hann hafa stuðst
við Morgunblaðið, eigin plögg
og minni.
í lok fundarins í gær skýrði
Pétur Ólafsson fréttamönnum
frá því, að eftir mánuð væri
væntanleg fjórða Reykjavíkur-
bók Árna Óla, en þá á Árni 75
ára afmæli. Nefnist bókin „Horft
á Reykjavík" og í henni verður
nafnaskrá yfir fyrri Reykjavik-
urbækur Árna.