Lesbók Morgunblaðsins - 25.01.1970, Blaðsíða 4

Ignazio Silone
Hár
Júditar
BÆN
Frh. af bls. 3.
tók í hönd blinda mann-
inum og leiddi hann út
úr þorpinu og hrækti í
augu honum, lagði hend
ur yfir hann og spurði
hann: Sér þú nokkuð?
og hann leit upp og
mælti: Ég sé mennina,
því að ég sé þá á gangi
rétt eins og tré. Síðan
lagði hann aftur hendur
sinar yfir augu hans, og
hinn hvessti sjónina og
varð albata og sá alla
hluti glöggt.“
Lilbe: Þetta er mjög fallegt.
Fídíó: Hann segir að það sé
nauðsynlegt að vera góð
ur.
Lilbe: Við skulum þá vera góð.
Fídíó: Og að það sé nauðsyn-
legt að vera eins og
börnin.
Lilbe: Það er erfitt.
Fídíó: Við reynum það.
Lilbe: Af hverju hefurðu feng-
ið svona mikinn áhuga á
þessu núna?
Fídíó: Ég var búinn að fá al-
veg nóg.
Lilbe: Bara af því?
Fídíó: Við höfum lika hagað
okkur mjög illa hingað
til.
Lilbe: Og hvað er þetta með
himininn?
Fídíó: Við förum þangað eftir
dauðann.
Lilbe: Ekki fynr?
Fídíó: Nei.
Lilbe: Það er ekki skemmtilegt.
Fídíó: Nei, það er heldur leið-
inlegt.
Lilbe: Og hvað gerum við á
himnum?
Fídíó: Ég er búinn að segja
þér það, maður skemmt-
ir sór.
Lilbe: Mig langaði til að
heyra þig segja það
einu sinni enn. (Stutt
þögn.) Ég held að það
sé ekki hægt.
Fídíó: Víð verðum eins og engl
arnir.
Lilbe: Eins og góðu englamir,
eða eins og hinir?
Fídíó: Hinir fara ekki til
hirnnia, þeir eru djöflar
og fara til helvítis.
Lilbe: Og hvað gera þeir þar?
Fídíó: Þeir þjást mjög mikið:
þeir brenna.
Lilbe: Það er tilbreyting í þvi.
Fídíó: Þeir englar voru mjög
slæmir og gerðu upp-
reisn á móti Guði.
Lilbe: Af hverju?
Fídíó: Af hroka. Þeir vildu
vera meiri en Guð.
Lilbe: En þær kröfur!
Fídíó: Já, hvað finnst þér.
Lilbe: Við gerum okkur ánægð
með miklu minna.
Fídíó: Já, miklu minna.
Lilbe: Heyrðu, ég vil strax
byrja að vera góð.
Fídíó: Maður byrjar strax.
Lilbe: Bara svona, án þess að
nokkuð breytist?
Fídíó: Já.
Lilbe: Það sér það þá enginn.
Fídíó: Jú, Guð sér það.
Lilbe: Er það öruggt?
Fídíó: Já, Guð sér allt.
Lilbe: Heldurðu að hann sjái
líka þegar ég fer að
pissa?
Fídíó: Já, jafnvel það.
Lilbe: Ég fer þá að skammast
min.
Fídíó: Guð skrifar öll góðverk
in þín gullnum stöfum í
mjög fallega bók, og
allar syndir þínar skrif-
ar hann í mjög ljóta bók
með afar ljótu letri
Lilbe: Ég ætla að vera góð. Ég
vil að hann skrifi alltaf
gullstafina.
Fídíó: Þú átt ekki bara vera
góð vegna þess.
Lilbe: Af hverju þá?
Fídíó: Til þess að vera ham-
ingjusöm.
Lilbe: Hvaða hamingja?
Fídíó: Til þess að veria glöð.
Lilbe: Get ég líka verið glöð
ef ég er góð?
Fídíó: Já, líka.
Lilbe: Br hamingjan til?
Fídíó: Já. (Stutt þögn.) Það er
sagt svo.
Lilbe: (dapur) Og þetta sem
við höfum gert hingað
til?
Fídíó: Það illa, sem við höfum
gert?
Lilbe: Já.
Fídíó: Við verðum að skrifta.
Lilbe: Segja allt?
Fídíó: Já, allt
Lilbe: Líka að þú færir mig úr,
svo að vinir þínir geti
sofið hjá mér?
Fídíó: Já, lika það.
Lilbe: (döpur) Og líka . . . að
við höfum drepið það?
(Hún bendir á vögg-
una.)
Fídíó: Já, líka. (Dapurleg
þögn.) Við hefðum ekki
átt að drepa það. Við
erum vondar manneskj-
ur. Maður á að vera
góðuir.
Lilbe: (döpur) Við drápum
það af sömu ástæðu.
Fídíó: Sömu ástæðu?
Lilbe: Já, við drápum það til
að gamna okkur.
Fídíó: Já.
Lilbe: En það var ekki nema
augnabliks gaman.
Fídíó: Nei.
Lilbe: Ef við reyndum að vera
góð, það væri þá ekki
það sama.
Fídíó: Nei, það væri miklu
meira.
Lilbe: Miklu meira?
Fídíó: Og miklu fallegra.
Lilbe: Og miklu fallegna?
Fídíó: Já, þú veizt hvernig son
ur Guðs fæddist. (Stutt
þögn.) Það gerðist fyrir
fjölda mörgum árum.
Hann fæddist í fátæk-
legri jötu í Betlehem og
fyrst að hann átti enga
peninga til að hlýja sér
fyrir, þá hlýjuðu kýr og
asni honum með því að
anda á hann. Og af því
að kýrin var mjög
ánægð með að fá að
þjóna Guði, þá baulaði
hún. Og asninn hneggj-
aði. Og mamma barns-
ins, sem var móðir Guðs,
grét og maðurinn henn-
ar huggaði hana.
Lilbe: Mér finr.ft mjög gaman
að þessu.
Fídíó: Mér líka.
Lilbe: Og hvað varð svo um
barnið?
Fidíó: Hann sagði ekki neitt,
þótt hann væri Guð. Af
því mennimir eru svo
vondir, þá gáfu þeir
honum íiæstum ekkert
að bor ða.
Lilbe: Alltaf er fólkið eins.
Fídíó: í konungsríki, sem var
mjög langt í burtu, voru
mjög góðir konungar.
Dag nokkurn s»u þelr
ljómandi stjörnu, sem
var hengd upp á himin-
inn. Þeir létu stjörnuna
vísa sér leið.
Lilbe: Hvaða konungar voru
það?
Fídíó: Það voru Melkior, Kasp
ar og Baltasar.
Lilbe: Þeir sem láta leikföngin
í skóna?
Fídíó: Já. (Stutt þögn.) Ognú
fylgdu þeir eftir stjörn-
unni, sem vísaði þeim
leiðina; að lokum komu
þeir dag nokkurn til
jötunnar í Betlehem.
Þeiir buðu nú baminu
allt, sem þeir höfðu flutt
með sór á úlfaldanum
símun; mikið af leik-
föngum, karamellum og
líka súkkulaðL (Stutt
þögn. Þau brosa af
hrifningu.) Einmitt, ég
gleymdi að þeir gáfu
honum líka gull, myrru
og reykelsi.
Lilbe: Það var naumast.
Fídíó: Bamið var mjög ánægt,
líka foreldrarnir, kýrin
og asninn.
Lilbe: Hvað gerðist svo?
Fídíó: Seinna hjálpaði bamið
pabba sínum, sem var
smiður, að smíða borð
og stóla. Mammankyssti
það oft, af því það var
svo þægt.
Lilbe: Það hefur verið öðruvísi
em önnuir böm.
Fídíó: Það var Guð.
Lilbe: Já, alvegrétt. ..
Fídíó: Það bezta var, að hann
gerði þá engin krafta-
veffk til að fá betri mat
eða kaupa sér dýr föt.
Lilbe: Og hvað gerðist svo?
Fídió: Svo komst hann t.il
manns og þeir drápu
hann; þeir krossfestu
hann og ráku nagla
gegnum hendumar og
fæturna á honum. Get-
urðu ímyndað þér
hvennig það er?
Lilbe: (ánægð) Maður finnur
voðalega mikið til.
Fídíó: Já, mjög mikið.
Lilbe: Hann hlýtur að hafa
grátið mikið.
Fídíó: Nei, alls ekki. Hann hélt
aftur af sér. En til þess
að gera enn meira gy3
að honum, stilltu þeir
þeir honum upp á milli
tveggja ræningja.
Lilbe: Voru það slæmir eða
viðkunnanlegir ræningj-
ar?
Fídíó: Slæmir, þeir verstu, þeir
lamgverstu, sem þeir
gátu fundið.
Lilbe: Það var illa gert.
Fidíó: Já, en heldurðu ekki að
hann sjái á eftir, að ann
ar ræninginn hafði villt
á sór heimildir. Maður,
sem blekkti heiminn.
Lilbe: Sem blekkti heiminn!
Fídíó: Já, hann hafði talið öll-
um trú um að hann væri
illmenmi, en allt í einu
kemur í ljós, að hann er
góður.
Lilbe: Og hvað gerðist svo?
Fídíó: Nú, Guð dó á krossin-
um.
Lilbe: Já?
Fídíó: Já. En hann reis upp á
þriðja degi.
Lilbe: (ánægð) Aha!
Fídió: Og þá varð öllum ljóst
að hann hafði sagt satt.
Frh. á bis. 15.
Þegar komið er frá Fucino
og sveigt inn á veginn til þorps
ins, má sjá fátæklegar húsa-
þyirpingar, íbúðairhús, hlöður
og gripahús við mjóa, rykuga
vegi á spildunni milli þjóðveg-
arins og árinnar.
í einum kofanum bjó ung
kona, Júdit að nafni, flétti-
stúlkan öðru nafni, því að hún
hélt áfram starfi föður síns,
fléttaði körfur úr stráum og
pílviðarkvistum, sem uxu á ár-
bökkunum. Þetta starf gaf
henni svo mikið í aðra hönd,
að hún þoldi ekki hungur.
Júdit hefði verið ósköp
venjuleg kona, smávaxin, dökk
yfirlitum, og þrekin um axlir
og mjaðmir, eins og ea- svo al-
gengt hjá okkur í Abruzzenne,
hefði náttúran ekki gætt hana
óvenju siðu og lifandi hári, sem
þegar í bernsku huldi bak
hennar niður að mitti.
í sveitinni höfðu menn aldrei
séð neitt þessu líkt. Hinn mikli
hárkrans, sem sveipaði höfuð
hennar, virtist einmitt tilsýnd-
a,r eins og fléttuð karfa, og
stakk einkennilega í stúf við
lítið, magurt andlitið, auðmjúkt
og hrætt, sem líktist gamalli
kartöflu að lit og lögun.
Meðal kvennanna í þorp-
inu var það útbreidd skoðun,
að Júdit hefði aðeins gifzt
vegna hins óvenju fagra hárs.
Sá orðrómur hcifði komizt á
kreik, að morgun einn, þegar
hún hélt að enginn sæi til,
hefði hún kropið á kné við ár-
vatnið og þvegið hán- sitt, og
ungur daglaunamaður hefði
leynzt i kjarrinu hinum megin
við ána og virt hana fyrir sér
allan tímansn.
Skömmu eftir brúðkaupið
hafði mað«r hennar, eins og
margir aðrir, farið til Amenku
og tekið með sér lokk úr hári
hennar sem heilla og minja-
grip, þar sem ekki þótti hlýða
í þann tíma, að konur létu ljós-
mynda sig. Hann vonaði, eins
og svo margir aðrir, að hann
gæti uminið sér inn nægilegt fé
til að kaupa jörð, þegar hann
kæmi aftur, og ef til vill líka
garðskika eða vínekru.
Fynsta bréfið hans hafði gef-
ið góðar vonir, og fljótlega
sendi hann líka fyrstu dalina,
en svo hætti hann af einhverri
ástæðu að láta heyra frá sér.
Þá fór í hönd tími sorgar og
vaxandi einstæðingsskapar hjá
veslings Júdit. Dagar hennar
liðu í einmanalegri bið eftir
póstinum eða í kirkjunnL Hún
varð stöðugt teknari til augn-
anna. Og hún þjáðist meira af
blygðun yfir því að vera yfir-
gefin svo fljótt, en þó að hún
hefði ekki nóg að bíta og
brenna.
Þar kom, að hún kiknaði
undir fargi örvæntingarinnar
og reyndi að hengja sig einn
morgun.
Menn gátu gert sér í hugar-
lund, hve örvænting hennar
hafði verið sár, þegar þeir
komust að raun um, að hún
hafði svipt sig háirinu fagra,
hinu eina, sem hún hafði að
státa af, og kastað því á eld,
áður en hún brá smörunni um
hálsinn.
Henni varð bjargað, því að
svo undarlega vildi til, að
flækingur nokkur, sem menn í
sveitinni vissu engin deili á,
gekk inn um dymar í sama
mund til þess að biðja um
brauðbita. Ókunni maðurinn
losaði um hnútinn, sem hafði
herzt að hálsi hennar, lagði
hina meðvitundarlausu konu á
stráfletið hennar og kvaddi ná-
grannana til hjálpar. Enginn
hefir nokkru sinni fengið að
vita, hver þessi ókunni maður
var, eða hvaðan hann kom, eða
hvernig stóð á því, að hann
kom til að biðja um ölmusu í
svo aumu hmeysi. Á hinn bóg-
inn vakti hann enga forvitni til
að byrja með, og hann hélt leið
sinni áfram.
Hið misheppnaða sjálfsmorð
vakti að vonum óhemju eftir-
tekt. Meðaumkunin með vesl-
ings Júdit var almenn, bland-
in fyrirlitningu á hinum
ótrygga eiginmanni. Óhamingja
hennar varðaði alla, þegar haft
er í huga, að tekjur allra fá-
tækra fjölskyldna í sveitinni
voru í þann tíma peningarnir,
sem fjölskyldufeðurnir sendu
heim firá Ameríku. f stóru leð-
urtöskunni hans Nicola póst-
þjóns vortu í þá daga langtum
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
25. jatnúar 1(970