Tíminn - 21.01.1962, Blaðsíða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason. Frétta-
ritstjóri: Indriði G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas
Karlsson Auglýsingastjóri: Egill Bjarnason. Ritstjórnarskrifstof-
ur í Edduhúsinu; afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur
Bankastræti 7. Símar: 18300 — 18305. Auglýsingasími 19523. —
Afgreiðslusími 12323 — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Áskriftargjald kr. 55 á mán. innan lands. í lausasölu kr. 3 eint.
Er enn þá von?
Alþýðusamtökin hafa lagt fram tillögur sínar um að
tryggja svipaðan kaupmátt launa og í júlímánuði s.l. og
bent á haldgóðar og eðlilegar leiöir til þess, að þeim
áfanga verði náð. Tilögur þessar hafa þau lagt fyrir ríkis-
stjórnina og óskað viðræðna um þær. Var nánar frá þess-
um tillögum skýrt hér í forystugrein blaðsins í gær.
Þessum tillögum og stefnu þeirri, sem í þeim birtist,
ættu stjórnarflokkarnir að fagna og taka þeim vel. Eink-
um væri ekki ólíklegt, að Bjarni Benediktsson tæki þeim
vel, því að þær eru raunar eins og jákvætt svar við friðar-
tali hans um áramótin og sífelldum yfirlýsingum hans um
vilja sinn til „raunhæfra kjarabóta“.
Ýmsir munu þó telja, að til þess bendi bæði rök og
reynsla, að ekki megi taka orð þessa foringja og flokks
of alvarlega og ekki sé vert að byggja á stuðningi hans.
Hins vegar kallast hinn stjórnarflokkurinn Alþýðuflokkur
enn þá og telur sig verkamannaflokk. Þar ætti því að
vera vís stuðningur við þessar tillögur, sem fjalla ekki um
launahækkanir, heldur kjarabætur í annarri mynd og
með raunhaéfum stjórnaraðgerðum. Það væri jafnvel ekki
fráleitt að ætla, að þessi flokkur mundi tryggja þessum
tillögum sigur, svo sem er á valdi hans í stjórnaraðstöð-
unni. Ýmir munu því líta svo á, að hér sé prófsteinninn á
þennan verkamannaflokk. Og menn spyrja: Hvernig
bregzt hann við? Er nokkurt verkamannablóð í honum
lengur? Er hann orðinn gegnsýrður íhaldsflokkur?
í áramótagrein sinni hér í blaöinu minntist Hermann
Jónasson formaður Framsóknarflokksins, á þetta atriði.
Hann sagði m. a.:
„Ýmsir spyrja, hvort Alþýðuflokkurinn muni ekki tek-
inn að þreytast á þessu samstarfi, sem svo mjög stefnir
í íhaldsátt. Ég veit ekki um hug hins almenna kjósanda.
En forvígismenn flokksins hafa jafnt og þétt verið að
þokast í þessa átt síðustu árin.
Vinstri sinnaðir menn, sem fylgdu upphaflegri stefnu
flokksins, hafa yfirgefið hann, stundum í stórhópum,
stundum einn og einn. Stefnuskrár Alþýðu- og Sjálfstæðis-
flokksins voru svo til alveg eins fyrir síðustu kosningar,
enda deildu blöð þessara flokka um það, hvor flokkurinn
hefði frumsamið stefnuskrána — eða hvor hefði hnuplað
stefnunni frá hinum. Ég hef spurt allmarga menn um það,
hvort þeir geti greint einhvern mun flokkanna í fram-
kvæmd, en aldrei rekið mig á neinn, sem hefur getað það.
Helzti munurinn kynni að vera sá, að Alþýðuflokkur-
inn virðist upp á síðkastið .vilja sýna launþegum meira
harðræði í vinnudeilum. í útvarpsræðu frá Alþingi nýlega
sagði einn þingmaður, sem talaði af hálfu Alþýðuflokks-
ins, að verkföllunum s.l. sumar hefði ekki verið mætt
nógu ákveðið. Það yrði að búa sig undir það, ef verkföll
yrðu í vetur, að mæta þeim með meiri hörku."
fæssi orð eru skýr og eðlileg ályktun af stefnu og
framkomu Alþýðuflokksins undanfarin ár, og það er sam-
dóma álit þeirra, sem nokkra yfirsýn hafa um íslenzk
stjórnmál, að svo sé komið, að hann sé enginn verkalýðs-
flokkur lengur og firrtur trausti og fylgi verkamanna að
mestu leyti. Er það mikil raunasaga, og mörg mein is-
lenzkra 'stjórnmála má til þess rekja. En menn halda i
vonina, og margir líta svo á, að með þeim tillögum alþýðu-
samtakanna, sem nú liggja fyrir, gefist flokknum síðasta
tækifæri til að sjá fótum sínum forrað og sýna einhvern
vott þess, að hann viti, hver fyrri stefna hans og staða
var., i
g®-****-™®™*™.
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál-
Er það útilokað að hægt sé
að ná samkomulagi um Berlín?
Slíkt samkomulag gæti verið ávinningur fyrir alla atiila
FYRIR skömmu átti ég tal
við starfsbróður minn, kunnan
blaðamann, sem ég virði mikils.
Við ræddum meðal annars,
'hvort mögulegt yrði að ná sam-
komulagi við Sovétríkin. Starfs-
bróðir minn hélt því fram,
að það vaai'i ekki mög.ulegt.
Hann sagði, að þau mýndu
aldrei afsala okkur neinu því,
'sem við gætum þegið, og við
myndum aldrei afsala þeim
neinu, sem þeir girntust.
Séu samningar með öllu ó-
færir, sagði ég, þá er ekki um
neina lífvænlega framtíð að
ræða fyrir Bérlín. Sovétríkin
verða fijáls að því að gera það,
sem þau vilja og okkur verður
frjálst að bregðast við eins og
okkur sýnist. Örlög Beirlínar
byggjast þá á atvikum, sem við
höfum ekkert vald yfir, og
verða háð hvers konar sveifl-
um og yfirsjónum. Ég get ekki
fallizt á, að þetta sé þolanleg
framtíð fyrir íbúa Vestur-Berlín
ar. Við getum ekki gengið inn
á að svo sé.
HUGURINN hvarflar oft aft
ur að viðfangsefnum, sem mað
ur hefur rætt í kvöldverðar-
boði. Svo fór fyrir mér í þetta
sinn. Ég tók málið til meðferð
ar á ný, þegar ég var kominn
heim og háttaður. Ágreiningur
okkar starfsbræðranna byggðist
að nokkru á því, að vinur minn
leit á samninga sem viðskipti,
þar sem annar aðilinn sigrar en
hinn tapar. Ég^ var uppalirin í
þeirii trú, að sannar samninga
umleitanir leiði tii samkomu-
lags, þar sem hvor aðili um sig
ávinnur meira en hann lætur
af hendi. Þannig eru þeir samn
ingar, sem haldnir eru og að
notum koma. Ákvæði þeirra
hafa það í för með sér, að með
því að brjóta þá myndu báðir
aðilar tapa miklu og hvorugur
ávinna sér neitt.
Auðvifað veit ég ekki, hvort
hugsanlegir eru nokkrir slíkir
samningar um Berlín. Við höf-
um náð einum góðum samn-
ingum við Sovétríkin eftir stríð.
Það voru samningarnir um
Austurríki. Ekki liggur Ijóst
fyr’ir, hvort hægt er að gera
sambærilegt samkomulag um
Berlín. Til þess að geta sagt
til um það verðum við að bíða
eftir því, sem undirbúningsvið-
ræðurnar leiða í ljós. En ég tel
mig vita að við verðum að
reyna að ná samkomulagi, því
að ókostirnir við að ná því ekki
verða þess þungbærari fyrir
okkur sem' lengra líður. Og ég
trúi því, að Rússum sýnist einn
ig að töpin við að neita að
semja muni verða þyngri og
þyngri með tímanum. Þess
vegná trúi ég því, að samninga
grundvöllurinn finnist.
HVERS FÆRUM við á mis
við að fylgja ráðum de Gaullé
og neita að semja? Ég held því
fram, að við höfum þegar orðið
varir áþreiíanlegrar sönnunar
þess, hvaða áhætta getur fal-
izt í því að neita samningum.
Eftir fund þeirra Krustjoffs og
Kennedy í Vín á liðnu sumri
ákváðu stjórnendurnir í Banda-\
ríkjunum að auka handbæran
Thompson
herstyrk sinn til muna til þess
að leggja áherzlu á alvöruna í
kröfum sínum, um leið og samn
ingar hæfust við yfirvöldin í
Moskvu. De Gaulle hershöfð-
ingi felldi samningaumleitanir
í júlí, en Bretaj- og Bandaríkja
menn vildu reyna þær og jafn,-
vel Vestur-Þjóðverjar drógust
á þær, þó að tregir væru.
Það var engin tilviljun, að
Krustjoff skyldi fallast á bygg-
ingu veggsins í Berlín fáum vik
um eftir að hætt var við samn-
inga. Vera má að hann hefði
jafnvel gert þetta meðan samn
ingar stóðu yfir, vegna þess,
hve flóttinn frá Austur-Berlín
knúði fast á. Sú framkvæmd
hefði þó sannarlega orðið erfið
ari viðfangs við þær aðstæður.
AÐSTAÐA Vesturveldanna í
Vestur-Berlín er nú miklu veik
ari en hún var í júlímánuði, áð-
ur en borgin var klofin með
veggnum. Flóttamennirnir að
austan eru nú læstir inni. Skipt
ing Þýzkalands er staðfest með
veggnum, Vesturveldin hafa
sætt sig við þá táknrænu skipt
ingu. Aðstaða okkar hefur
versnað það mikið, að ég ótt-
Gromiko
ast það einna mest, að ef til
vill neiti stjórn Sovétríkjanna
að semja vegna þess, að hún
trúi því, að Vestur-Berlín muni
verða að engu þegar ekki er
hægt að endurnýja frelsi lienn
ar, réttindi, atvinnuöiyggi, né
aðgang Vesturveldanna að
henni.
Hvers vegna ætti Vestur-
Berlín að veslast upp? Vegna
þess, að sé ekki um neina samn
ingsmöguleika að ræða, geta
íbúar'Vestur-Berlíhar aldrei vit
að stundinni lengur hvort lífi
þeirra og atvinnu verði þyrmt.
Þeir geta ekki lifað lengi, hvað
þá óendanlega, á því loforði
okkar, að við verðum áfram
þáttlakendur í leiknum, livern-
i.g sem hann gengur. Einhver
fótfesta 1 verður að vera fyrir
hendi ef unga fólkið á að halda
áfram að undirbúa líf sitt í
Vestur-Berlín og eldra fólkið
að halda áfram að ávaxta fé
sitt þar. Tilgangurinn með
samningunum er meðal annars
að treysta grundvöll þessa. Án
þess geturn við aldrei staðið við
loforð okkar gagnvart Vestur-
Berlín.
ÞÖRF OKKAR fyrir sain-
komulagi um tilveru Vestur-
Berlínar er svo mikil, að það
hlýtur að vera mikil freisting
fyrir valdhafana í Moskvu að
neita að semja. En ég lít svo
á, að í Moskvu sé vaxandi skiln
ingur, sem valdi því, að valdhaf
arnir semji. Það mun segja til
sín, að í Berlín standa kjarn-
orkuveldin hvort andspænis
öðru. Það er að vísu mjög ó-
sennilegt, að annað hvort stór-
veldið grípi til kjarnorkuárás-
ar, en Iiin þvingandi óvissa og
cþægindi þau, sem fyrir kunna
þá og þá að koma, þegar ekk-
ert er ákveðið, láta vafalaust
til sín taka. Rússar geta engu
fremur en við lifað á blábrún
kjarnorkustríðsins.
Auk þessa trúi ég að fyrir
hendi sé önnur ástæða til þess,
að valdhöfunum í Moskvu ætti
að vera það kappsmál að ná
samkomulagi. Samkomulag,
sem styrkti aðstöðu Vestur-
Berlínar, yrði til þess að lægja
ólgu og draga úr uppreisnar-
hættu í Austur-Þýzkalandi og
Austur-Evrópu.
Sumir fylgjendur Vesturveld-
anna munu halda því fram, að
þetta sé einmitt ástæðan til
þess, að við eigum ekki að
semja. Ég held að þar hafi þeir
á röngu að standa- Þeir hafa
ekki einungis á röngu að standa
vegna þess, að íhlutun Vestur-
veldanna í uppreisn í Austur-
Evrópu hlyti að ýta þriðja
heimsstríðinu af stað. Hinu má
heldur ekki gleyma, að sú að-
stöðu-styrking, sem, drægi úr
þrýstingi óánægjunnar, yrði
einnig til þess að létta af nauð
syn járnagans, leyfði íbúum
Austur-Evrópu betri lífskjör og
þokaði þeim nær hinum vest-
rænu þjóðum.
Það er því beggja hagur að
treysta aðstöðuna og auka ör-
yggið og einlægar samningavið
ræður leiða í ljós skilyrði til
gagnkvæmra hagsbóta af auknu
öryggi.
T í MI N N , sunnudaginn 21. janúar 1962
7