Alþýðublaðið - 13.03.1940, Blaðsíða 1

ALÞÝÐUBLA
EITSTJÓBI: F. E. VALDEMABSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ABQANQUH
MIÐVIKUDAQUR 13. MARZ 1940
61. TÖLUBLAÐ
Finnar hafa nengið að afarkostnm Msslands
Rússar fá allt Kyrjálanes með Mannerheim
víggirðingunum og Viborg, Hangö fyrir
flotastöð og allt land umhverfis Ladoga.
■ ' ..■»■■■'.
Vopnavíðskipti hættn om iiádegi f dag.
♦.-.. ■■
Talið að Finnar hafi beygt sig
fyrflr hótnnum frá Þýzkalandi.
Frá fréttanátera Alþýðublaðsins.
KAUPMANNAHÖFN um hádegi í dag.
KALLIQ
MANNERHEIM
Stanoing veiknr.
STAUNING forsætisráð-
herra Dana, sem undan-
l'arið hefir orðið að leggja á sig
allt of mikla vinnu, hefir sam-
Frh. á 4. táðu.
|| AÐ var staðfest í oplnberri tilkynningu í Helsingfors í morg-
" un, sem útvarpsstöðin i Moskva og hin opinhera þýzka
fréttastofa sögöu í gærkveidi, að friðarsamningar miíli Finna
og Rússa hefðu verið undirritaðir í Moskva seint I gær. lafn-
framt var því lýst yfir, að vopnaviðskipii yrðu stöðvuð klukkan
tólf á hádegf í dag.
Aðalákvæði friðarsamningsins eru eftirfarandi:
1. ) Finnland Iætur af hendi við Rússiand allt Kyrjálanes,
með Mannerheimvfggirðingunum og Viborg.
2. ) Finnland ieigir Rússlandi Hangö f þrjátfu ár sem bæki-
stöð fyrir fíota og fiugher.
3. ) Finnland iætur af hendi við Rússland allt land umhverf-
is Ladogavatn að vestan og norðan.
4. ) Finnland Iætur af hendi við Rússland Fiskimannaskag
ann austan við Petsamo.
5. ) Finnland leyfir Rússlandi tollfrjálsa flutninga um Norð-
ur-Finniand tii Norður-Noregs.
6. ) Engar stríðsskaðabætur skulu greiddar fyrir hervirki
þau, sem unnin hafa verið í styrjöldinni.
Finnska þingið sat á fundi í alla nótt og mun það hafa fallizt á friðarsamningana.
Það var tilkynnt 1 Helsingfors í morgUn, að Kallio Finnlandsforseti og Mannerheim mar-
skálkur myndu ávarpa finnsku þjóðina í útvarpi í dag.
Þá hefir einnig verið tilkynnt í London, að Chamberlain muni flytja yfirlýsingu
um friðarsamninga Finna og Rússa í neðri málstofu enska þingsins í dag.
50 þúsund manna hrezkur og
franskur her hefir beðið í háif-
an mánuð að f ara til Finnlands!
Hann átti að fara yfir Norðurlðnd, en það stóð
á formlegri hjálparbeiðni finnsku stjórnarinnar.
l'’rá fréttaritara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í morgun.
DALADIER forsætisráðherra Frakka skýrði frá þv£ í
ræðu, sem hann flutti í franska þjóðþinginu í gær, að
England og Frakkland hefðu í hálfan mánuð haft reiðubú-
inn 50 þúsund manna her til þess að fara til Finnlands og
líiðu herflutningaskipin í höfnum á Norður-Frakklandi og
i) suðurströnd Englands eftir því, að taka hann um borð.
En England og Frakkland, Þjóðabandalagssáttmálanum. En
í honum er svo fyrirmælt, að
ríki, sem eru meðlimir Þjóða-
bandalagsins, séu skyldug til að
leyfa hjálparber yfirför um lönd
sín, ef ráðizt hafi verið á eitt-
hvert ríki handalagsins og það
biðji um hjálp.
Daladier tók það fram, að sú
sagði forsætisráðherrann, teldu
sig ekki geta sent herinn til
Finnlands nema því aðeins, að
innska stjórnin bæði um slika
liðv'eizlu, því að Vesturveldin
gætu að öðrum kosti ekki gert
kröíu til þess, að fara með her-
ÍQu yfir Norðurlönd samkvæmt
beiðni hefði 'enn ekki komið frá
finnsku stjórninnl, en England
og Frakkland hefðu þegar fyrir
hálfum mánuði látið finnsku
stjórnina vita það, að þau væru
reiðubúin til að koma henni til
hjálpar með öllum þeim meðul-
um, sem þau ættu yfir að ráða,
ef hún færi forml'ega fram á
það.
Engin hjðlp i striðslok
ef Finnar semja frið nú!
Hinsvegar lýsti Daladier því
yfir, að hann hefði látið finnska
Krh. á 4. »ÍÖu.
* Fréttirnar um friðarskil-
málana, sem Finnar hafa nú
skrifað undir, vekja sár von-
brigði um öll Norðurlönd, og
kennir alls staðar í blöðum
mikillar beizkju í garð Þýzka
lands, sem almennt er álitið
að hafi með hótunum um að
senda her til Finnlands þving
að Finna til þess að skrifa
undir afarkosti Rússa.
Mörg sænsk blöð, þar á
meðal „Svenska Dagbladet“
og „Social-Demokraten“,
segja í morgun, að Norður-
lönd séu nú öll í slíkri hættu,
að nauðsyn beri til að þau
geri með sér hernaðarbanda-
lag til þess að taka á móti, ef
á þau verði ráðizt.
Andúðin gegn Moskva-
kommúnismanum og þýzka
nazismanum hefir aldrei ris-
ið eins hátt á Norðurlönd-
um og nú, við þessi endalok
á stríðinu í Finnlandi.
Það hefir nú verið upplýst í
sænskum blöðum, að Alexandra
Kollontaj, sendiherra Rússa í
Stokkhólmi, hafi lagt þá friðar-
skilmála, sem Finnar hafa nú
séð sig neydda til að ganga að,
Prh. á 4. sf&u.
Kort af Finnlandi: Neðst, lítið eitt til vinstri, Hangö, neðst til
hægri Kyrjálanes með Viborg, þá Ladogavatn, sem Rússar fá nú
allt land í kringum. Efst til hægri Fiskimannaskaginn þar sem
landið nær lengst út í íshafið á milli Petsamo og Murmansk.
fiaopii ð Húsavíkurverk-
smlðjonol ern til tjðns fyrir
síldarverksmiðjnr rikisins.
----«----—
Samtal við Finn Jónsson fulltrúa Al-
þýðufiokksins í stjórn verksmiðjanna.
Atvinnumálaráð-
HERRA Ólafur Thors
hefir að sögn notað sér heim-
ild í fjárlögum 1940 til að
festa kaup á síldarbræðslu-
verksmiðjunni í Húsavík.
Alþýðublaðið hafði í morgun
tal af Finni Jónssyni fulltrúa
Alþýðuflokksins í stjórn síldar-
verksmiðjanna og spurði hann
nánar um þetta mál.
Finnur Jónsson sagði:
„Stjóm Síldarverksmiðja ríkis-
ins var klofin í málinu. Meiii-
hlutinn: Sveinn Benediktsson,
Þormóður Eyjólfsson og Þor-
steinn M. Jónsson, lögðu tíl, að
verksmiðjan yrði keypt, en minni
hlutinn, Finnur Jónsson og Jón
Þórðarson ásamt framkvæmda-
stjóra verksmiðjunnaf, JóniGunn-
arssyni, lagði eindregið á móti
því, að svo yrði gert.
Verksmiðjan er keypt fyrir
þær skuldir, sem á henni hvíldu
um áramótin 1938—1939, og
taldist kaupverðið þá um 209
þús. kr, Nokkrar þessara skulda
voru í erlendri mynt, og kemur
á þær gengistap og auk þess
vextir af þessum skuldum 1939
og vanskilavextir verksmiðjunnar
frá árinu 1938, sem ekki hefir
enn fengist upplýst um hve mikl-
ir eru.
Alls mun kaupverðið vera að
öllu þessu meðtöldu um 250
þúsund krónur. Frá því ber að
draga helming af ágóða verk-
smiðjunnar á árinu 1939, sem var
að áliti framkvæmdastjóra, Jóns
Gunnarssonar, um 38 þús. kr.
I sameiginlegu áliti okkar Jóns
Þórðarsonar og framkvæmda-
stjórans höfum við fært rök fyrir
því, hvers vegna við lögðum á
móti þvi, að verksmiðjan yrði
keypt, en þau rök eru á þá leið,
að stofnkostnaður verksmiðjunn-
ár á Húsaví’k, í því ástandi, sem
verksmiðjan er nú, sé að minnsta
kosti 50% hærri að tiltöíu við
ajköst, en stofnkostnaður 5 þús-
und mála verksmiðju. Er þó ekki
tekið tlllit til, að mjölgeymslu
vantar við verksmiðjuna; enn-
fremur \rantar þangað lýsisgeymi
og löndunartæld. Þá er þurrkar-
inn hvergi nærri í góðu lagi, og
Frh. á 4. »IÖU.