Alþýðublaðið - 30.03.1947, Blaðsíða 8

Iy
Velurhorfur
i Reykjavík í dag: Aust-
an gola eða kaldi. Létt-
skýjað.
Sunnudagur, 30. marz 1947.
ÚtvarpiS
J0.35 Minnzt 75 ára af
mælis dr. Helga
Pjeturss.
Annar aðalgígurinn við Hekítttind. Ljósm. Þorsteinn Jósepsson.
19
líellIIISWÍIr yillllli
Flogið yfir Heklu —
Framhald a£ 1. síSu
stöðttm, 'ea sjálfur íjails-
tindurinn ýar' þá huiiiin
þykkúni reykjariiiekki.
Öskufall hefur verið :lang
samlega mest i Fljótshlíð-
inni og handan víð Markar-
: f’tjót undir Eyjafjöllum.
. Vindáttin ber mestan hluta
öskunnar þar víir. og var
. vibu.r og ■ öskufali orðið 3
. þumlungar, þegar .síðast i'rétt
; ist af .innri. bæjum i Fljóts-
• hlíð. Aíiur 'féíjað,úr er þar
shafður inni, og hafa bænd-
oir ekki einu sináí árætt a'ð
vatna honum vegna hættu á
eitrun í vatni af völdurn
gossins. í .Þj órsárda 1. þar sam
öskufali er mjög lítið ennþá,
hafa bændur hins vegar haft
fé sitt. úti ... af, ótta við að
gripahús hrynji í jarðskjáift
um. einkum ’ 'þar- .sem veggir
eru hlaðnir.
Hinir mikln dynkir. sem
voru í gær í öllum nærsvéit-
mn eMíjallsins, - fóru vax-
andi. eftir því sem leið á dag-
inn. Bar ölSimni saman uitt
það í gær-kvöldi, Ásálfsstöð--
um, Hvolsvölíjum og Selja-
landi og víðar, að dy-nkirnir
hefðu verið me.stir um og
eftir klukkan sex. Yar það
og skoðun bóndans á Ásólfs-
síöðum, að gosið færi vax-
andi með kvöldinu.
Hekla, drcttning íslenzkra
eiÖfjalia. vakn'aði af aldar
dvalla rétt fyrir kiukkan sjö
í gærmcrgun, og kom þá
jarðskjálftakip'pur og mikill
d.ynkur heyrðist kl. 6,50 um
geryafHt ' suðuríandsundir-
lendi, í V-esttriannaeyjum;
víða norðan iatids cg alit. út,
til Gríniseviar.; Segja sjón- (
arvotirár, að svo. hafi virzt
■sem fjallsto'ppufinn; springi j
og rnikk revksúla gysi í..
■'loft upp. Hæ-kkaði súlan ört
og náði yfír 10 000 metra t
hæð. Víða í nærsveitum, t.
d. í Marteinstungu, íék allt
á reiðiskjálfi og klukkúr
hristúst á veggjum.
Vikur o,g öskufair byrj-
aði í Fijótshlíð á áfctunda
tímanum, og tók þegar að
dimrna í Iqfti, Vin.dáttin
beindi öskunni og reykn-
um fyrst cg fremst í þá
átt cg yfir tll Vestmanna-
ey.ja, og varð þar aldimmt
eftir skamma stund, svo
að ekki varð lesið á bók
og Ijós vcru kveikt í hús-
um. Bifreiðar óku um með
fuIHum Ijósum, en þátar
sigitíu með Ijós um höfn-
iná í eyjum. Töldu sjó-
menn, ,að þeir myndu
varla finna lóðir sínar aft
ur, ef þeir Hegðu þær.
Ffestir jöklár suður af
Heklú eru nú orðnir svartir
af sóti og ösku, en fjiallið
sjálft var orðið .autt um miðj
an dag. Sóiskin var um
morguninn í nærsveitum cg
dró fyrir sóiu í Fljótslilíð,
undir Eyjafjöllum og í Evj-
um, en sums staðar birti
nokkuð eftir hádegið cg sá
jafnvöl til sólar aftur.
VÖ.XTUR í RANGÁ
AIl mikill vöxtur hljóp í
Rangá- í gærdag og mun
hafa hækkað í ánni um allí
að einum metra. Þegar leið
á daginn lækkaði þó v,atns-
borðið aftur. Vöxtur í ánni
er oft samfara Eeklugosum.
AMERÍSKA HERFLUTNINGASKIPíNU, sem átíi að
flyíja síðustu hermennina héðan af landi, hefur hlekkzt
á oy það snúið við til Bandaríkianna. En til þess að geta
staðlð við gerða samninga um brottför ameríska hersins
af Iandin.ii, hefur herstiórnin ákveðið að flytja um 500
hermenn, sem eftir eru, með flugvéium, ey eru hinir fyrstu
begar famir vestur um haf.
Yfirmönnum hersins hér! að fiytja hermennina lo-ft-
bárust í gser fregnir um að • leiðis héðan verða send.
,skxp það, sem atti sam- • , . , „ . . ■, _
kvæmt áætlun að koma hing ar úingað herflutningaílug’-
að fyrir mánaðamótin og
taka . síðustu. .500 hermerHn-
ina. inundi ekki kbma. þar
eð það hefði lent í stórsjó '
ag. hiekkzt á, cg neiðzt til að
snúa við vesr.a öryggis far-
hpya-eg: áhafnar. • .
Var þá sú ákvörðun fekin
vélar. næstu. daga.. Verða
það að öilum iikindum' stör
■ar fjögurra hreyf’a flúgvél-.
ar. Ef flugveður leyfir, verð
,ur búið að flytja allia herr
mennina burt 'fyrir tiiskilhm.
tima.
,.ÞESSU er maður búinn
,að biða eftir háífa ævma,“
sagði Pahni Hannésson
rektor í Dákotaflugvélinni,
sern sveif yíir snævi þökt-
um óbyggðunum á leið til
Heklu. Oft var hann búinn
að skýra nemendum sínum í
Menntaskólanum frá þessu
stórfénglega fialli og. undr-
um þess, cg oft hafði hann
sagt, að hann væri ekki að
óska eftir Heklugosi, en ef
það ætti eftir koma, þá
vildi hann upplifa það.
Það voru jarðfræðingar,
|jós-- og kvikmyndarar og
olaðamenn i flugvélinni,
sem rektor fékk til þess að
fljúga austur að Heklu í
gærmorgun. Veðurblíðan var
einstök ‘og yfi.r austúrhimn-
inum gnæfði reyksúlan
mjikia úr Heklu, sennilega
um 10 000 nietra há. Mönn-
um var mikið niðri fyrir. Það
var öilurn ljóst, að slíkur
viðburður mundi varla eiga
sé,r stað á íslandi nema einu
sinni á öld. Heijarmáttur
eldfjallsins var leystur úr
læðingi, og enginn gat vitað,
hvaða afleiðingar þetta gæti
haft fyrir þjóðina, sérstak-
leg-a bændurna í nærsveitum
íjallsins.
Flugvélin færðist næ.r og
ljósmyndararnir höfðu vélar
sínar tilbúnar Þá barst _sú
fregn um vélina, að Grn
Johnscn, sem nokkru fyrr
hafði flogið austur í annarri
flugvél, hefði varað flug-
manninn við að fljúga nær
en 10 mílur vegna grjót
kasts frá fjaliinu. Einkenni-
leg móða virtist ligsja yfir
Árnessýslunni allri, og toldu
margir að það stafaði af gcs-
inu.
Gosstrókurinn færðist æ
nær óg litbrigðin í honum
urðu með hverju augnabliki
fjölbreyttari. Þegar komið
var ncrður fyrir fjailið,
minnti gosið á myndir af
kjarnorkuspr'éngjunum, tign-
arleg enum leið stórkostlega
alvöruþ.rungin fegurð. Það
blönduðust móbr.únir: mekk-
ir við gufustróka og bólstr-
arnir hnykktust upp cg bár-
ust í marmaralitu skýi upp í
himinhvolfið.
Norðausta.n í fjallinu sást Tyapr Jjpikcýj
fyrst hraunleðja, sem rann ®
niður eftir f jallshlíðinni. Hún
var eins og rauðbrún breiða,
sem þokaðist niður eftir
fjallinu og sást í hvert skipti,
er fiogið var fram hjá,: að
hún hafði þckað sér neðar í
hiíðina. Norður . af fjallinu
fcar stóran skugga af hinni
geýsilegu reykjarsúlu yfifc
óbyggðirnar og við og við
sáttst ægílegár, durnfcrauðar
eldtungur í gigbarminum,
ivo að maður hafði báð á
tiifinnir.yuruii, að fjállið ár“. efíáf’ Thcmtón; Wilder,
brynni ,a.,i að innan og léki á sýní.
reiði-skjáilfi. Steinkastið frá
gígnum sást öðru hverju bera
í móleita bólstrana, sem þyrl-
uðust upp i loftið, og er flug-
vélin i'laug i aðéins 2—3 000
metra : fjarlægð (hættuléga
nálægt, sagði einn jarðfræð-
ingurinn) — heyroist skell-
ur í henni, sem flestir íarþeg-
anna fuliyrtu áð' héfði verið
steinn frá gígnum.
■ Norður af Heklu var hvit
fannbreiðan og tinda fjall-
anna bar við bláan himin.
Sunnan við Heklu var allt
að verða grátt og svart, —
aska og ryk barst í rkastór-
| um bóistrurn og Tindaf jalla-
j jökull vár á góðri leið með
að verða gersamlega svartur'
! af ösku. Þarna ríkti myrkufc,
j og suður undir fjallinu varð
j lítið greinf vegna ösku og:
; reyks.
j Sá, sem horfir á þessa
,' miklu og stórfenglegu sjón.
, úr loftinu, leitar ósjálfrált að'
einhverju til að bera hana
; saman við, — en þetfca ber
! jafnvel höfuð og herða.r yfir
hugmyndir urn kjarnorkú-
1 sprengjurnar, sem líða hjá.
eftir nokkra stund. Hér er
náttúran sjálf. að verki og
enginn getur spyrnt gegn
þessum h.air|fÖrum hennar.
Jarðfræðingarnir bera.
saman ráð! sín. þegar flugvél-
in flýgur áleiðis til Reykja-
víkur aftur. Það þarf að
skipuleggja rannsóknir,
fljúga reglulega, kvikmynda,-
mæla, athuga: ..Þetta er
sjálfstæðisniá'l," sagöi einn
þeirra. ,,Það verður litið- á
okkur sem skrælingja, ef við
ekki -gerum þessu vísindaleg
skii.“
Hekla var eitt sinn einn.
þekktasti staður á íslandi,
og jafnvei nýlega barst hing
að bréf frá enskri telpu, með
tttanáskriftinni ,,Hecla, Ice-
land“. Heklugos er beimsvið
burður, en fyrir okkur hef-
ur það sérstakt gildi. Það er
tákn þeirrar baráttu, sem
þjóðin hefur háð við náttúr
una. Heklugps. er ægileg, en
um leið stórkostlega fögur
sjón. sem. ísléndingur gleym
ir aldrei.
bgr.
i oag. '
Á MORGUN, pálmasunnu-
I dag, hefur Leikfélag Reykja-
j víkur tvær ■ sýningár: kiukk-
an 2 eftirmiðdagssýningu .á
gamahléiknúm „Ég rn.an þá
tíð“. en um kvöldið kiukkan
8 verðúr h:ð nýja éftírtektar
! verða íéikrit ,,Bærinn ökk-