Alþýðublaðið - 29.01.1950, Blaðsíða 4

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Sunnudagur 29. janúar 1950
Bærinn og sfofnanir hans
fil húsa á þrjáfíu sföðum!
---------+---------
Til að þjóna hagsmunum húsabrask-
ara „einstaklingsframtaksins“ hefir
íhaldið svikizt um að byggja ráðhús.
---------«.—-------
BÆJARSTJÓRNARÍHALDIÐ hefur svikizt uxn að
byggja ráðhús í Reykjavík með þeim afleiðingum, að bær-
inn og stofnanir hans eru nú til húsa á þrjátíu stöðum!
íhaldið hefur áhuga fyrir ráðhúsi við sérhverjar bæjar-
stjórnarkosningar, en að þeim loknum leggst það á leti-
bekkinn og sofnar.
Gunnar Thoroddsen og Birgir Kjaran hafa reynt að
afsaka þennan fáheyrða slóðaskap báejarstjórnaríhaldsins
með því að halda því fram. að bærinn hafi ekki komið
ráðhússbyggingunni enn í verk af því, að hann sé svo
önnum kafinn við að byggja yfir fátæklingana.
Þetta er svívirðileg blekking. Bæjarstjórnar-
ílialdið dæmir fátæklingana til þess að búa í brögg-
um, saggakjöllurum, skúrum og hanabjálkakytrum.
En útsvörin á bæjarbúum hækka ár frá ári, meðal
annars vegna þess mikla kostnaðar, sem af því leiðir,
að skrifstofur bæjarins og stofnana hans eru dreifðar
í leiguhúsnæði víðs vegar um borgina, en mest allt
þetta húsnæði mætti að sjálfsögðu nota til íbúðar,
ef ráðhúsið væri komið upp. Ráðhúsið myndi
þannig spara bænum stórfé árlega. Bæjarbúar
tapa stórfelldum fjármunum vegna núverandi skip-
unar þessara mála, en húsabraskarar „einstaklings-
framtaksins“ græða sem því nemur, og bæjarstjórn-
aríhaldið er kjörið til að þjóna hagsmunum þeirra.
Slíkar eru staðreyndirnar um fjármálastjórn Reykja-
víkurbæjar. En bæjarstjórnaríhaldið er svo blygðunar-
laust, að það hælir sér af syndum sínum og glöpum og
svarar rökstuddri gagnrýni með heimskulegum blekk-
ingum.
Anna Guðmundsdótfir:
Hvað hefur bæjarstjörnarfhaIdið
gerf fyrir börnin og unglingana!
Sfórkosfleg þörf á aukinni hú
mæðrafræðslu í bænum
EIN af hinum mörgu tillög-
um varðandi bæjarmálin, sem
Kvenfélag Alþýðuflokksins í
Reykjavík samþykkti og sendi
bæjarráði núna 1 vetur, var til-
lagan um nýjan húsmæðra-
skóla á Reykjavík.
Það er ekki vanzalaust, að
hér f höfuðborginni skuli vera
til aðeins einn lítill húsmæðra-
skóli.
Mun hann á ári hverju geta
útskrifað um 100 stúlkur með
sæmilegri menntun á þessu
sviði, því ekki er hægt að telja
6 vikna kvöldnámskeið sem
húsmæðramenntun, þó eitt-
hvert gagn megi hafa af slíku.
Utanbæjarstúlkur hafa líka
sótt þennan skóla að sögn.
Samkvæmt upplýsingum frá
Hagstofu íslands giftust 1948
1200 persónur á landinu. Sízt er
of mikið að ætla að þriðu hlut-
inn þar af giftist hér í Reykja-
vík, eða um 400 konur. Þar með
er sýnt að aðeins fjórða hluta
af húsmæðraefnum hér í Rvík
er gefinn kostur á að fá sæmi-
legan undirbúning fyrir lífs-
starf sitt — húsmóðurstarfið.
Nú er svo komið í atvinnu-
málum þjóðanna, að hver starfs
grein krefst sérmenntunar.
Þau fáu störf, sem krefjast
einskis undirbúnings eða sér-
menntunar, eru lítið metin.
Og ef fjögurra ára iðnskóla-
rsám þarf til þess að læra að
bylgja hár og snyrta, hversu
mun þá ekki þurfa undirbún-
ing og menntun undir eitt
vandasamasta og fjölþættasta
starf þjóðfélagsins, starf hús-
móðurinnar.
Því er haldið fram, að aðal-
ástæðan fyrir því hve erfitt er
að fá stúlkur til að sinna hús-
störfum sé sú, að til þeirra
j starfa séu gjarnan teknar
i stúlkur upp og ofan, sem enga
I kunnáttu eða menntun hafa til
j að bera á því sviði, því sé þetta
í einskis vert og einskis metið
I starf.
Þess vegna ber hverju bæj-
ar- eða þjóðfélagi, sem vill hag
og heill heimilanna, að auka
almenna menntun í heimilis-
störfum, með lengri og styttri
námskeiðum og keppa að því
1 sérstaklega, að hver einasta
I húsmóðir geti átt kost á því að
1 fá sem fullkomnasta menntun
í sínum mörgu starfsgreinum.
Við konur hér í Reykjavík
verðum ?ð krefjast þess, að
þegar á þessu ári verði hafizt
handa um undirbúning bygg-
ingar nýs húsmæðraskóla.
Meirihluti bæjarstjórnar hefur
sofið á málinu. Þess vegna
treystum við honum ekki til
framkvæmda í skólamálum
reykvískra húsmæðra. Alþýðu-
flokkurinn hefur jafnan barizt
fyrir aukinni húsmæðrafræðslu
hér í bæ semt annars staðar á
landinu. Þar bera óræk vitni
margar tillögur hans í bæjar-
stjórn Reykjavíkur fyrr og síð.
Framhald á 11. síðu.
KOSNINGABLEKKINGAR
j íhaldsins eru nú í algleymingi.
Stór myndabók er borin inn á
hvert heimili og dreift á vinnu-
Ktaði í bænum. Myndirnar eru
að nokkru af því, sem alþýðan
í bænum hefur með samtökum
r.ínum knúið íhaldið til að
framkvæma, en að verulegu
leyti eru myndirnar af ýmsu
því, sem andstöðuflokkar í-
haldsins hafa barizt fyrir, en
íhaldið svæft. Það þykir mikils
um vert að teikna ýmsar hug-
myndir fólksins, gera mynda-
mót af ýmsu því, sem það hef-
ur dreymt um, og lofa fram-
kvæmdum; um efndirnar skipt-
ir minna máli.
Eitt mikilvægasta hlutverk
konunnar sem móður og hús-
móður er uppeldi barnanna.
Það er því eðlilegt að við kon-
urnar athugum hvernig meiri-
hluti bæjarstjórnarinnar hefur
búið að yngstu borgurunum.
Hvernig ar aðstaða alþýðu-
konunnar sem móður og hús-
móður í þessjxm bæ? Hvernig
hefur íhaldið í bæjarstjórninni
hugsað um þessa stóru starfs-
stétt? Það kemur okkur að litlu
liði þó að byggðar séu skýja-
borgir fyrir kosningar og bún-
ar til af þeim myndir, ef fram-
kvæmdirnar vantar. Engan
þarf að undra þó að við fylgj-
umst með því hverjir það eru,
sem bera fram raunhæfar til-
Lögur til úrbóta á því vand-
ræðafyrirkomulagi, sem alls
staðar ríkir þar sem íhaldið
ræður.
Fyrir hverjar kosningar hef-
ur íhaldið lofað leikskólum,
barnaheimilum og leikvöllum;
eftir kosningar hefur þetta
gleymzt, nauðsynlegustu þarfir
yngstu borgaranna hafa verið
fyrir borð bornar, leikvellir
I barnanna eru gatan með öllum
j þeim hættum og óhollustu, sem
j henni fylgir. Vöggustofur, dag-
heimili og leikskólar í réttu
, hlutfalli við fólksfjölda mundi
I létta margri áhyggjustund af
, mæðrunum vegna þess að móð-
irin gleymir ekki hættum göt-
unnar þó að forráðamönnum
bæjarfélagsins förlist um þær
rninni.
Á þeim fáu leikvöllum, sem
j til eru, ríkir mesta ófremdará-
I stand, gæzlan er svo illa laun-
j uð, að nær enginn fæst til að
j taka það starf að sér, sem fær
er til þess að gegna því, enda
verður að líta á það sem auka-
starf launanna vegna. „Ég verð
að svíkjast um til þess að vinna
fyrir mínum lífsnauðsynjum,“
cagði ein gæzlukonan við mig.
Út yfir tekur þó þegar börnin
stálpast, þau mega ekki lengur
vera á leikvöllunum, og eiga
| .
I
þar ekki heima, hringiða borg-
arlífsins sogar þau til sín. Ég
hygg að flestar mæður þekki á-
hyggjurnar vegna unglinganna.
Hvar eru skemmtistaðir unga
: fólksins? Kaffihús með áfengi
á hverju borði eru ekki uppeld-
isstofnun, sem við teljum æski-
íega. Sælgætis- og tóbaksbúðir
; á næsta götuhorni við skólana
eru ekki þær uppeldisstofnan-
ir, sem við mæðurnar óskum
eftir og þjóðfélagið þarfnast.
Æskulýðsheimili á vegum bæj-
arins er ekki til. Við gleðjumst
vfir framtaki skátafélaganna,
íþróttafélaganna og annarra
díkra samtaka, sem stofna og
reka heilbrigð félagsheimili,
þar sem æskan getur komið
caman, en við vitum að þörf-
inni er ekki fullnægt, og við
vitum að bæjarstjórnaríhaldið
hefur ekki brennandi áhuga
fyrir æskulýðsheimilum; ef svo
væri myndu þau vera til. Enda
varðar svartasta íhaldið ekk-
ert um menningarmál borgar-
anna. Ómenning er vatn á
myllu öfgaflokka og sérrétt-
Lndafólks. í krafti hennar er
hægara að blekkja, æsa upp,
trylla og villa sýn um hvað er
rétt og hvað rangt.
Skólar bæjarins eru tvísettir
og meira til, lofaðir skólar ó-
byggðir, þrátt fyrir óeydd fjár-
festingarleyfi, og margumtalað-
an ágætan fjárhag bæjarfélags-
ins. Óhemju fé er varið í þá
fáu skóla, sem byggðir hafa
verið, til þess að hafa mikilfeng
íegt anddyri eða fegra útlitið;
ón engu fé er varið til þess að
koma á fót verklegum deildum
við skólana. Á fáu er þó meiri
þörf nú eftir breytingu þá, sem
orðið hefur á fræðslulögunum.
Rekið er hér bæjarbókasafn,
útibú til útlána eru til; lítið
virðist hafa farið fyrir áhuga
bæjarstjórnarmeirihlutans um
að fá bókasafninu viðunandi
húsnæði, og eru engar lesstofur
sem heitið geti í sambandi við
það né útibúin. Ekki myndi þó
úr vegi að gefa bókelskum ung-
lingum færi á því að sitja við
lestur á slíkum stofum, því að
húsnæði alþýðuheimilanna í
bænum eru ekki af þeirri stærð,
að þar sé næði fyrir marga fjöl-
skyldumeðlimi.
Gumað er af stuðningi við
íþróttafélögin og vitanlega hef-
ur smábrot af útsvarstekjum
bæjarfélagsins gengið til
þeirra; en betur má, ef vel á að
vera til þess að unglingarnir
geti eytt tómstundum sínum á
œfingavöllum, eða við innan-
hússæfipgar þeirra.
Ekki hefur enn bólað á al-
menningsþvottahúsum, sem
eru þó hin mesta nauðsyn í
Málarasveinafélag Reykjavíkur
áðaifundur
félagsins verður haldinn í Tjarnarcafé uppi sunnudag-
inn 5. febrúar 1950 kl. 1,30 e. h.
Funarefni: Aðalfundarströf.
Stjórnin.
mörgu tilliti. Með hagkvæmri
staðsetningu þeirra og skyn-
samlegum rekstri í samræmi
við beztu fyrirmyndir myndu
þau létta margri húsmóður
starf hennar og spara henni
ííma og áhyggjur, auk þess sem
bau eru gjaldeyrissparandi. •—•
Fleira má nefna, en þetta næg-
ir til að minna á vanrækt mál,
tem snerta uppeldi æskunnar í
bænum og eru menningar- og
hagsmunamál húsmæðranna í
bænum.
Reykvískar konur! Hvort
finnst ykkur verðskulda frem-
ur stuðning ykkar, raunhæft
lifandi starf Alþýðuflokksins
fyrir hagsmuna- og réttinda-
málum alþýðunnar, eins og
það birtist í lögum um verka-
mannabústaði, lögum um al-
mannatryggingar, orlofslögun-
um, ýmis konár mannréttinda-
töggjöf undanfarinna ára og í
athafnalífinu með rekstri bæj-
artogára, bæjarbíóa o. s. frv., —
eða á hinu leytinu ofbeldis-
hneigð kommúnista og einræð-
isstjórn,. eða lýðskrum og lof-
orða%vik íhaldsins.
Ég er ekki í vafa um hvört
hið kjósið fremur ef þið látið
dómgreind ykkar ráða.
Anna Guðmundsdóttir.
Húsfyllir hjá
Alþýðuflokknum
í Keflavfk
HÚSFYLLIR var á út-
breiðslufundi Alþýðuflokksfé-
laganna í Keflavík í Alþýðu-
húsinu s.l. föstudag — hátt á
þriðja hundrað manns.
Fjórir efstu menn listans
fluttu stuttar ræður, þeir
Ragnar Guðleifsson bæjar-
j stjóri, Jón Tómasson, Steindór
Pétursson og Magnús Þorvalds-
son, sem skipar baráttusæti A-
listans í Keflavík.
Auk þeirra töluðu alþingis-
mennirnir Guðmundur í. Guð-
mundsson og Gylfi Þ. Gíslason.
Stuttar ræður fluttu Ásgeir
Einarsson, Kristján Pétursson,
Eggert G. Þorsteinsson og
Valdimar Guðjónsson.
Ræðumönnum var öllum
tekið með dynjandi lófataki
fundarmanna og sýndi fundur-
inn greinilega vöxt og viðgang
Alþýðuflokksins í Keflavík og
að þeir eru ákveðnir í að koma
fjórum mönnum í bæjarstjórn
og tryggja þar með meirihlut-
ann.
Að loknum ræðunum var
sýnd kvikmynd frá Suðurnesj-
um og síðan stiginn dans.