Vísir - 20.07.1914, Blaðsíða 1

___ 3\
Perðalög |
og sumardvaiir
í sveit takast best ef mctm i
nesta sig í
Nýhöfn.
Mánud. 20. júlí 1914. .
Tungl hœst á lofti.
Þorláksmessa á surnri.
Háflóð 3,20‘ árd. og 3,44‘ síðd.
Afrnœli:
Húsfrú Júlíana Ingimundardóttir.
Eyþór Oddsson, slálrari.
Hallgr. Benediktsson, kaupmaður. J
Ingvar Sigurðsson, stúdent. g
Þorsteinr. Finnbogason, kenr.ari.
Þorvarður Guðmundsson, gasþjónn.
Póstáœtlun:
Ingólfur fer til Borgarness.
Vestan-og norðanpóstar fara.
Ceres kemur frá útlöndum.
Á MORGUN :
Afmœli:
Frú Ólöf Sveinsdóttir.
Soffía Jónsdóttir, kenslukona.
Jón Jónsson, beykir.
Póstáœtun:
Póstvagn fer til Ægissíðu.
Austanpóstur fer.
Ingólfur kemur frá Borgarnesi.
Sendlð auglýsingar tímanlega.
Reykjavfku
BIOGRAPH
ianoazaza THEATER
Sími 475.
Hin ágæta mynd Palads-leikh. £
LOLOTTA LITLA 1
Mjög fagur og skemtilegur sjón- p
leikur, leikinn af hinum orðlögðu |
leikurum Gaumonts. j/
& Aðalhlutverkið, Lolottu, leikur |
® lítil stúlka, 7 ára að aldri, |
Suzanna Privaí.
B Allir, börn jafnt og fullorðnir,»
imunu hafa gaman af að sja|
Lolottu litlu, sem fargar spari-S
skildingum sínum til þess að|
ferðast til París og sæira föðury
sinn þangað og fara með hann|
heinr til sorgmæddrar móðurS
sinnar.
Lototta litla fjell svo mjög í geð I
IP d r í s a r b ú a, að þessi leikur |
Ivar sýndur þar samtímis á 4 0
stærstu Bíó-'eikhúsunum.
Jarðarför okkar elsku-
lega litla drengs, Jóhanns
Kr. Ólafssonar, fer fram
þriðjudaginn 21. júlí frá
heimili okkar, Hæðarenda
á Seltjarnarnesi, og byrjar
húskveðjan kl. 11 f. h.
Lára Loftsdóttír.
Ólafur Jóhannsson.
bæarbúar hafa heyrt k írsöng í þess-
um húsakynnum, síðan þau mðu
að kvikmyndaleildrúsi. Má heita
furða, livuð sðngurinu hljómaði vel,
þar seni liúsið er þo íóðrað með
pappa. Viröist engin frágangssök
að nota það við lík tækifæri afiur,
á meðun lijer vantar íegluegan söng-
sal.
Æsingar í Serbíu.
S e r b a r eru bæði hryggir og
reiðir út af erkihertogamorðir.u.
Fellur þeim illa sem fyr er gelið,
að Serbi skyldi myrða Framz Fer-
dinand. Lögeglan þar er á þönum
að leita að flökkuliðsforingjanum
Z i g a n o v i c, er grunur leikur á
að verið hafi í vitorði um moröið.
Sú fregn er jafnvel sögð í serb-
nesku blaði að Serbastjórn hafi fall-
ist á að leyfa austurrískum lögreglu-
stjóra að halda áfram eftirgrensl-
unum um morðið í Serbíu. Hins
vegar eru Serbar afarreiðir Austur-
ríkismönnum fyrir framferði þeirra
gegn Serbum eftir morðið, segist
sama blað ekki trúa því, að Belg-
radbúar eigi eftir að lifa þá sví-
virðu að austurrískur lögreglustjóri
fái yfirráð þar í borg. Og blaðið
B a I k a n er hiö svæsnasta. Það
segir að maklegast og rjettast væri
að setja og Ungverjaland undir al-
þjóða-gæsluvald fyrir ofsóknir gegn
saklausum mönnum: Serbar ættu
ekki að taka austurrískum lögreglu-
og hermönnum með öðru enbrugðn-
um bröndum.
Grtkkir og Tyrkir.
Ekki viröist batna um sættir með
þeim nábúunum. Laugardaginn 4.
þ. m. skaut tyrkneskur fallbyssu-
bátur á og tók herskildi grískt segl-
skip, er á voru flóttamenn undan
grirnd Tytkja. Því næst rjeð fall-
byssubáturinn á og lagði i eyði
gríska klaustrið á smáeynni G o u i
í Grikklandshafi. -Sjómenn frá C e r-
m e segja að Tyrkir muni hafa
drekt ölluin er á skipinu voru. —
Daglega flýja Grikkir hópum saman
úr hinum hernumdu hjeruðum, er
Grikkir tóku í ófriðinuni oggrimd-
arverkum Tyrkja er enginn endir á.
(Frh. á 4. bls.)
Samsötigur »17. júní* í Gamla
Bíó í gær var fjölsóttur mjög. Á
söngskránni voru mest íslensk lög,
sem fjelagið hefur áður sungið. —
Mun þetta vera í fyrsta sinn, að
Erindi lögð fram
á lesfrarsal Alþingis.
Frh.
38. Brjef frá M. C. Bull, eiganda
hvalveiðastöðvarinnar við Hellis-
fjörð, um 50 000 kr. skaðabætur
fyrir skaða þann, sem hval-
friðunarlögin baki honum.
39. Áskorun frá hreppsnefnd Hóls-
hrepps í Norður-ísafjarðarsýslu
um að Alþingi semji lög, sem
skyldi eiganda jarðarinnar Ytri-
Búða og fleiri jarða þar til að
selja hreppnum þær,
40. Brjef frá Skúla Thoroddsen al-
þingismanni með umsókn frá
Þorvaldi lækni Jónssyni á ísafirði
þar sem hann fer fram á, að al-
þingi láti sig halda |óskertum
launum þeim, sem hann hafði
sem bankaútibússjóri, eða veiti
honum að öðrum kosti svo ríf-
leg eftirlaun, sem það sjái sjer
fært.
41. Áskorun frá sýslumanninum í
Mýrasýslu um, að Alþingi veiti
fje til þess að brúa Langá af
nýju.
42. Brjef stjórnarráðs íslands ásamt
staðfestu eftirriti af yfirlýsingu
J. J. Bíldfells, dags. 29. jan. 1914.
43. Háskólaráðið tilkynnir nokkrum
alþingismönnum, að það hafi
samþykkt á fundi að óska þess,
kennarastóil veröi settur í forn-
tungunum við háskóla íslands.
44. Erindi frá stjórn Eimskipafjelags
íslands um að landssjóður taki
aö sjer ábyrgð á allt að J/4 hluta
skipaveðláns fjelagsins.
45. Erindi frá stjórn hlutafjelagsins
Þorlákshöfn um 20 000 kr. styrk
og 40 000 kr. lán úr landssjóði
t:l vjelbátahafnargerðar í Þórláks-
höfn í Árnessýslu.
Ræða Einars Arnórssonar
(vi'S 2. umr. frv. um afnám fá-
tækratíundar).
Frh.
Þegar talað er um aS afnema
eitthvert gjald, er það venja
rnanna, aö byrja á því aS rann-
saka, hverju er slept. Jeg álít aS
hv. þm. Mýram. (Jóh. Eyj.) hefSi
átt aS kynna sjer þaS, og ef hann
hefir gjört þaS, þá hefSi hann átt
aS segja frá niSurstöSu sinni í því
efni. Jeg hef kynt mjer þetta mál
nokkuS og viS höfum lijer skýrslu
uin tekjur og gjöld sveitasjóSanna
í Landhagsskýrslunum. Samkv.
þeim hefir fátækratiund á öllu
landinu numiS 24705 kr. áriS
1909—1910. Ef Jressari upphæS er
jafnaS niSur á alla hreppa á land-
inu, þá verSa J)að 100 kr., sem
koma á hvern hrepp aS meSaltali.
Jeg man ekki hreppatöluna meS
vissu, en hygg aS hún sje eitthvaS
á þriSja hundraS. Þegar gengiS er
í gegnum skýrsluna um þessa fá-
tækratíund, kemur þaS í ljós, aS
í ca. 82 hreppum nær hún ekki 100
kr., í ca. 100 hreppum er hún 100
—200 kr., í ca. 20 hreppum 200—
300 kr., og í einum 4 hreppum
kemst hún á fjórSa hundraSiS.
Þegar maSur ber fátækratíundina
saman viS aukaútsvörin, sjer maS-
ur fljótt, aS hennar gætir mjög lít-
;S. Ef fátækratíundin er talin sam-
an annarsvegar og aukaútsvörin
annarsvegar, þá verSur hlutfalliS
lijer um bil eins og 1 á móti 13.
MeS öSrum orSum: ef fátækratí •
undartalan er margfölduS meS 13,
fær maSur út aukaútsvarstöluna.
Aukaútsvörin voru sem sje 322,-
S28 krónur. En ef miSaS er nú
viS allar tekjur sveitasjóðanna,
verSur hlutfalliS 1 á móti 26 og
einum þriSja. Allar tekjur sveita-
sjóSanna voru á þessu tímabili
649,661 kr.
Jeg Jiykist hafa sýnt meS Jiessu,
aS fátækratíundarinnar gætir lítiS
á fjárhagsreikn. hvers hrepps eöa
sýslu. Þó aS jafna ætti niSur rúm-
um 100 kr. aS meSaltali í hverjum
hreppi, get jeg ekki skiliS, aS þaS
yrSi til að skapa neina nýja óá-
nægju.
Jeg þykist nú hafa sýnt fram á
þaS tvent:
1. aS fátækratiundin sje rang-
látt gjald, sem kemur þyngra niS-
ur á fátæklingum heldur en efna-
mönnum, og
2. aS hún nemi svo lítilli upp-
hæS, aS hennar gæti ekki í hrepps-
tekjum.
Auk þessa hefir hv. þm. Mýram.
talaS um aukna vinnu viS útreikn-
ing tíundarinnar. ÞaS hefir og
nokkuS til síns máls, en er þó ekk-
ert aSalatriSi og kærni alls ekki til
greina ef gjaldið væri aS öSru leyti
heppilegt 0g rjettlátt.
Samkvæmt því, sem jeg riú hef
sagt, sje jeg ekki neina ástæSu til
aS halda í fátækratíundina, þó al-
drei nema hún sje veglegur forn-
gripur.
[Aths. Þaö er mælt, aS frv. um af-
nám fátækratíundar hafi haft fáa fylg-
ismenn. í nefndinni var að eins flutn-
ingsmaSur frv. (Jóh. Eyjólfsson) meÖ
þvi. En við ræÖu Einars Arnórssonar,
sem hjer er prcntuð, snerist þingmönn-
um svo hugur, að frv. gekk fram til 3.
umr. og hin rökstudda dagskrá meiri
hluta nefndarinnar var feld.]
Tillaga til þingsályktunar um
fækkun sýslumannsembætta (43) ;
ein umr.
Guðmundur Hannesson:
ÞaS er algeng þjóölygi, að lijer
sje svo mikill urmull af embættis-
mönnurn, að ekki sjeu dæmi til
þvílíks annarstaöar, og sje sú
byrði, sem þar af stafar, þyngri
hjer en annarstaöar, þegar miöaö
er viö efni og ástæöur. Þótt jeg
komi nú meö þessa tillögu, vil jeg
ekki, aö menn ætli, aö jeg sje þess-
arar skoðunar. En hvaö sem þvi
líður, þá er þaö vist, aö öllum
þjóöfjelögum er þaö holt aö hafa
ekki fleiri starfsmenn í sinni þjón
ustu, en nauðsynlegt er.
Nú hefir mjer komiö til hugar,
aö sum sýslumannsembættin gætu
falliö niður, án Jress aö veruleg eft-
irsjá væri að, en af þvi að jeg er
ekki nógu fróður um þessi efni,
þá hefi jeg að eins viljað benda
stjórninni á þetta til athugunar og
því komiö fram með þessa tillögu.
Sjerstaklega skal jeg geta þess, að
mjer hefir virst sem Dalasýsla
mundi geta sameinast Stranda
sýslu eöa Snæfellsness og Hnappa-
dals sýslum. Þegar litiö er á fólks-
fjölda, vegalengd og verslun, virö-
ist þetta ekki fráfælandi. Ef Dala-
sýsla væri sameinuö Strandasýslu