Vísir - 11.06.1918, Blaðsíða 3

VÍSÍR
■ar deildar fcreyta þvi í það horf,
aö sveitastjóruum séu engintak-
mökt sett fyrir því, hve miklu
£é þær mega verjH til dýrtíðar-
ráðstafana, en landssjóður hlaupi
undir bagga, ef nauðsynlegt er
talið að verja meiru fó til dýr-
tíðarhjálpar en hægt er að
^afna niður og nægilegt fé fæst
ekki að láni hjá bönkum eða
öðrum lánsstofnunum. (En fyrir
því er als ekki gert ráð í stjórn-
arfrv., að sveitarstjórnir geti als
ekki fengið lán eftir þörfum
annarstaðar en úr landssjóði),
Eé það, sem þannig verðurveitt
úr landssjóði til dýrtíðarkjálpar,
vill nefndin láta veita sem lán til
sveitarfélaganna, meðan það nem-
mr ekki meiru en 10 kr. á mann,
að meðtöldum öðrum lánum,
fengnum í sama skyni, En verði
nauðsynlegt að leggja fram meira
fé af landssjóði, veitist helming-
nr þess sem óafturkræfur styrk-
ur. — Pé því sem sveitastjórnir
verja til dýrtíðarhjálpar, skal
GÍnkurn verja til kaupa á brýn-
nstu nauðsynjavörum og má
lána einstaklingum vörurnar með
þeim kjörum, sem sveitastj. á-
kveða og eins úthluta þeira með
niðursettu verði og endurgjalds-
laust til þeirra sem við bágust
kjör eiga við að búa, og skoðast
slík hjálp ekki sem sveitarstyrk-
nr.
Til þess er ætlast, að sveitar-
stjórnirnar ráði öllu um úthlut-
nn dýrtíðarhjálparinnar og skeri
úr því, bverjir eigi að verða
hennar aðnjótandi, af þeim sem
hjálparþurfar voröa, og hverjir
©igi að „fara á sveitina“. Má.að
því leyti á sama standa, hvort
frv. stjórnarinnar verður sam-
þykt óoreytteða mc i Lreytiugum
nefndarinnar; þegar tii fram-
kvæmdanna kæmi yrði munur-
inn enginn. Og að öllu athug-
uðu, þá er ekki sjáanlegt, að
þetta dýrtíðarkjálparbrölt þings
og stjórnar sé til annars en að
sýnast. I?ó að engin dýrtíðarlög
yrðu sett, þá ættu sveitarfélögin
þó aðgang að landssjóði til að fá
hallærislán og að bönkunum til að
fá venjuleg bankalán. En hætt
er við því að fátæklingarnir
fitni ekki mikið af þessum 5 kr.
á mann, sem stjórnin vill láta
sveitarstjórnirnar fá til útbýt-
ingar.
Ný bók:
BÖEN DALANNA, eftir Axel
Thorsteinsson. Þetta eru tveir
söguþættir úr sveitalífinu. Pyrri
þátturiun heitir „þegar Högni
litli dó“, eða þáttur úr sögu fólks-
ins á Sólbakka. Hinn síðari heit-
ir „Neisti“ og er það nafn á
hesti sem kemur við söguna. —
Af sögnm hins unga höfundar
kann eg best við þessa þætti.
Menn skyldu vart ætla það á
færi pilts úr Eeykjavík að lýsa
sveitalífinu, en það leynir sér
ekki að kann hefir kynst því vel,
því að myndirnar, sem hann
dregur upp, eru ósviknar og að-
laðandi og lýsa næmri eftirtekt
á þvi sem hann hefir séð og
l eyrt, auk þess sem bein skáld-
Yf3ír er elsta 0" besia
dagblað landsins.
gáfa leýnir sér ekki. Helst til
mikill viðkvæmnis blær hefir
verið galli á sögum höfundarins.
Hans gætir hvað minst hér, svo
að ætla má að slíkt eldist af
með vaxandi þroska.
í síðara þættinum hafa piltur
og stúlka felt saman hugi, og
vita það ekki fyr en síðar að
þau eru hálfsystkin. Þegar nú
pilturinn sór ekki annað fært en
að rjúfa sambandið, þá lætur höf.
það einkum vera af tilliti til þess
að börn þeirra væntanleg yrðu
veikluð, en báðum er lýst með
öllum hraustleikans einkennum.
— Fyrsta ástæðan til þess að
slík hjónaleysi ekki geta giftst,
en höf. nefnir þó ekki, er auð-
vitað lagabann ef skyldleikinn
sannast, en annars óbærilegt al-
menningsálit, því að skyldleikinn
var þarna á almanna vitorði.
Lá næsfc að færa þessa ástæðu
fyrst, því að svo ríkar sem til-
finningarnar eru þarna á báðar
hliðar, þá fullnægir sú nefnda
ástæða tæpast ein saman, með
því líka að það er talið ósannað
að svona skyldleiki þurfi að vera
skaðlegur fyrir afkomendur, ef
enginn arfgengur veikleiki er f
ættinni.
Yon er á framhaldi af þessum
þáttum uudir árslokin, og munu
allir sem lesið hafa þessa, bíða
þeirra með eftirvæntingu.
PI.
Laugaveg 19.
SkFÍfborð
og kontorborð úr eik, stór og
vönduð, eru til sölu og sýnis £
sölubúð
Jónatans Þorsteinssonar.
Atvinnu
vantar
nngan verslnnarmann,
sem er vanur öllum verslunar-
og skrifstofustörfum.
Eitstj. gefur upplýsingar.
Dáöarfregu.
Eagnhildur Björnsdúttir, ekkja
Páls Ólafssonar, skálds, en syst-
ir sira Halldórs á Presthólum
og þeirra systkina, andaðist s. 1.
fimtudagskvöld á Presthólum.
Hafði hún dvalið þar síðasta
árið. Hún var orðin hálf áttræð
að aldri og heilsuveil hin síðari
árin. En banameinið var heila-
blóðfall.
I
180
gulIroISnir meö fagurrauöum damasksetum
og stólbökin .skreytt me?$> gullnum kórónum,
en voru farin aö láta á sjá íyrir elli sakil'.
Eg horföi undrandi á þenna gamla húsbún-
aS og flugu mér í hug ýmsar kynjasögur,
sem eg haföi heyrt tim þessar fornu Feneýj^-
hallir, þar sem gólfin í sumum sölunum vortt
þannig gerö, að þau gátu opnast á vissum
stöðum og varpaö þeint, sem óvart sté þar
á, ofan í einhverja dýflissuna eöa þá beint í
sjóinn. Á þann hátt sáu hinir gömlu Feneyja-
aöalsmenn á miööldunum fyrir óvinuni sín-
um.
Hver mátti vita, nema aö í þessum sama
skrautsal heföu slíkir viöburöir gerst fyr á
tímum, þegar menn voru litt vandir aö meö-
ulum til aö yfirstiga óvini sína.-
1 báöum endum hms rnikla sals brann eldur
á arni og voru gluggar og veggir skreyttir
herklæöum og skjaldarmerkjum auk málverk-
anna.
„Hvaöa höll er þetta?“ spuröi eg, þegár
eg haföi litast ttm og undrast þessa fornu
fegurö og rkilæti.
„Þaö er höll Cusani-Viconti — Andrés Vi-
•contí var lýðstjóri á fyrri hluta sextándu ald-
ar,“ svaraöi félagi rninn.
„Er þetta aðsetursstaður ungfrúarinnar ?“
„Fkki nenia um stundarsakir, en annars
William le Queux: Leynifélagið.
181
mun hún sjálf leysa úr öllunt þessum spurn-
ingum,“ svaraöi hann og hringdi bjöllunni.
Jafnskjótt kom til okkar bláklæddur þjgnn
á livítum silkisokkum og mælti ofurstinn viö
hann á ítölsku:
„Undir eins og ungfrúin kemur, þá skuluö
þér segja henni, aö eg sé liér fyrir.“
„Svo skal vera, her-ra ofursti,“ svaraöi
þjónninn, og hneygöi sig djúpt og gekk aft-
ttr á bak út um salsdyrnar og lokaði þeim
á eftir sér.
Mordacq settist út við einn gluggann og
benti mér að fá mér sæti. Aö svo búnu hóf
hann máls og sagöi:
„Eg held það væri mátulegt, aö viö töluö-
um dálítiö sarnan í bróðerni, læknir góður
— ef þér viljið trúa mér til þess að eg sé
svarinn óvinur yöar,“ bætti hann viö bros-
andi.
„Þér eritð búinn aö fullyröa þaö einu
sinni áður,“ svaraöi eg, „og eg er nú reiðu-
búinn aö' hlusta á þaö, sem þér hafiö aö segja
mér.“
jjæja — þaö er nú ekki sérlega mikiö,“
sagöi hann, „en svo er mál nteð vexti ....“
í þessurn svifurn opnuöust salsdyrnar aft-
tir og tritlaöi inn ttm þær hávaxin og svart-
hærð unglingsstúlka á Ijósbláum kjól. Hún
var fráleitt meira en seytján ára og haföi
brugðiö svörtti silkibandi um báriö. Andlits-
I&2
drættimir voru fríðir og reglulegir og svíp-
urinn einkar glaölegur og var auðséö, áö
glens og kátína va henni eðlileg.
„Halló, Mordacq ofursti! Eg vissi ekki, aö
þér voruö kominn aftur!“ kallaöi hún -á göfiri
ensktt. Sendiboðinn Herafeld er niöri og bíð-
ur þess aö fá aö tala viö yöur. Eg gekk hjá
honum, þegar eg fór unt anddyrið, en • nú
ætla eg vaö hríngja bjöllunnij og það geröí
hún samstundis. Því næst leit hún upp hálf-
feimnislega og gaf mér hornauga.
„Þetta er Vesey læknir frá Lundúnum"
sagöi ofurstinn og benti á mig, „og þetta er
— humm — ungfrú Monika“
Eg stóð ttpp og hneygði mig, en nú kom
þjónninn inn og spurði:
„Voftið þér aö hringja, yöar hátign?“
„Hátign! Ekkj nema það þó!“ luigsaði eg
tneö sjálfum ntér. Hver gat nú þess „hátign“
verið ?
j Já,“ svaraöi hún. Látið þér Hernfeld sendx-
boða konta hérna upp til okkar.
Skömnut síðar kom inh knálegur maöur,
dökkeygöur og hermannlegur á velli í skinn-
biyddum feiðafötum og feklc ofurstanum
bréf meÖ svörtu innsigli fyrir.
„Hvað hafið þér veriö hér lengi, Hernfeld
kapteinn ?“ spurði ofurstinn á ítölsku.
„Eitthvaö um tíu mínútur,“ svaraði hann.
„Hans hátign mælti svo fyrir, að eg skyldí