Vísir - 01.07.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar
Blaðamenn Siml:
Augtýsingar 1660
Gjaldkeri 5 llnur
Afgreiðsla
33. ár.
Reykjavík, fimmtudagnlnn 1. júlí 1943.
146. tbl.
Bandamenn á Kyrrahafi
ráðast á Japani á 5 stöðum
7
Ráðast á þá á Salomon§eyjum, á ©g* við
I\lýjn><)ininen.
Japanskir fangar í N.-Gulneu
Salouioraseyjar
Þetta kort af Salomonseyjunum sýnir allar helztu eyjarnar,
meðal annars Guadalcanal, Rendova og Nýju-Georgiu.
Martinique:
Robert landstjóri biður
Washington ásjár.
Til að fopða blóðbaöi.
Robert, Vichylandstjórinn ú
Martinique, hefir beðið stjórn- j
ina í Washington um að rétta
sér hjálparhönd.
Útvarpsstöð eyjarinnar liefir
sagt frá því, að Robert hafi sent
tilmæli um það til Washington,
að þaðan verði sendur stjórn-
arfulltrúi,- til þess að sjá um
það, að skipt verði um land-
stjóra. Sagði útvarpið, að hann
hefði farið þessa leið, til þess
að hindra blóðblað, sem virt-
ist yfirvofandi, ef ekki yrði að
gert.
Það er vitað, að hagur manna
er mjög þröngur á Martinique,
sem er í Vestur-Indium, og
eyjarskeggjar kunna svo illa
stjórn Roberts, sem tekur skip-
anir sínar frá Vichy, að um 100
manns flýja þaðan hvern dag.
I Washington segja opinber-
ir talsmenn, að þeir hafi ekk-
ert heyrt um þessa málaleitan
Roberts flotaforingja. Stjórn-
málasamband hefir ekki verið
milli stjórnarinnar í Washing-
ton og landstjórans á Martin-
ique síðan í aprílmánuði, er
Bandarikjamenn kölluðu heim
Loítárás á Orel.
Fátt eitt gerist markvert í
Rússlandi þessa dagana. Ein-
göngu loftárásir rjúfa kyrrðina.
Rússar hafa enn gert árás á
Orel og virðist þeim standa
stuggur af stöðvum Þjóðverja
þar, vegna þess að þeir eru þar
austast. Þjóðverjar halda líka
uppi víðtækum njósnaleiðöngr-
um, og gera árásir að baki rúss-
nesku víglínanna, en þær eru
á lítinn mælikvarða. Þeir hafa
einkum látið til sín taka hjá
Leningrad að undauförnu.
Þýzku skipi var sökkt á Finn-
landsflóa í gær, að sögn Rússa.
fulltrúa þann, sem þeir liöfðu
haft á eynni um nokkurt skeið.
Martinique er eina franska
nýlendan, sem lýtur enn stjórn
Vicliy.
Einkatúlkur
Hitlers í fangelsi
Kanadiskur herforingi, sem
var tekinn til fanga í Dieppe, en
slapp úr haldi, segir frá því, að
Paul Schmidt, einkatúlkur
Hitlers sé hafður í fangabúðum.
Foringinn átti einu sinni tal
við Schmidt, i ágústmánuði, og
barst talið að striðinu eins og
vænta mátti. Sagði Schmidt, að
ef Þjóðverjar tæki ekki Stalin-
grad og Rommel gæti ekki brot-
izt í gegnum varnir Breta aust-
ur til Kairo, þá væri Þjóðverjar
búnir að tapa stríðinu og gæti
aðeins lialdið áfram að berjast,
þangað til þeir fengi frið.
Víðast hefir orðið lítið um varnir
enn. — Sóknin ákveðin í apríl.
Hersveitir bandamanna á suðvesturhluta Kyrra-
hafsins liafa byrjað hernaðaraðgerðir, sem
eiga að vera upphaf þess, að Japanir verði
reknir af þessu svæði og jafnframt undirbúningur að
allsherjarsókn gegn veldi þeirra. Hafa hersveitir undir
stjórn MacArthurs gengið á land á ýmsum eyjum fyrir
norðan Ástralíu.
Það var tilkynnt seint í gærdag, að amerískar hersveilir hefði
gengið á land á Rendova-eyju i Salomonseyjaldasanum með
aðstoð herskipaflota. Nánari fregnir voru ekki um það, hvernig
gengið hefði. Þær fregnir kornu liálfum sólarhringi síðar, en um,
sama leyti bárust fregnir um það, að bandamenn hefði einnig
gengið á land á Nýju-Georgiu og loks væri þeir farnir á stúfana
á Nýju-Guineu og við hana.
Japamr hafa farið lialloka fyrir handamönnum á Nýju-
Guineu að undanförnu og þessi mynd e'r frá fyrri bardögum
þar. Fremst á myndinni eru þrír niðurlútir japanskir fangar,
sem tveir Ástraliumenn gæta.
Tveir njósnarar tekn-
ir í Bandaríkjunum.
1 New York hafa verið hand-
teknir tveir njósnarar síðan um
helgi.
Annar þeirra hafði sent upp-
lýsingar um skipaferðir og her-
flutninga í pósti til Evrópu og
var liann handtekinn á sunnu-
dag. Hinn, sem er af hollenzk-
um ættum, gaf sig þá á vald lög-
reglunni. Hann liafði bæði af 1-
að hinum samskönar iqiplýs-
inga, en auk þess náði hann í
leikningar af l'lugvclum, sem
var verið að framleiða i verk-
smiðju í New Yorlc.
Þar réðust bandamenn á land
hjá einni mikilvægustu bæki-
stöð Japana, Salamaua. Auk
þess gengu hersveitir á land á
tveim eyjaklösum við austan-
verða eyjuna.
Rendova.
Rendova-eyja er um 200 km.
norðvestur frá Guadalcanal og
er þannig sett, að frá henni er
aðeins 8 km. sund yfir til
Munda — stærstu flugstöðvar
Japana í nágrenni Guadalcanal.
Eyjan er fjöllótt og mjög skógi
vaxin.
Japanir veitlu þegar mót-
spyrnu, er Bandarikjamenn
gengu þar á land, en hún var
ekki mikil. Þó var enn barizt
þar, þegar seinast fréttist.
Ef bandamenn geta komið
sér fyrir á Rendova-ey, þá verða
þeir þannig settir, að þeir geta
skotið á Munda-flugvöllinn.
Nýja-Guinea.
Sóknin á Nýju-Guineu hófst
ekki fyrr en skömmu eftir mið-
nætti í nótt og áður hafði verið
haldið uppi miklum loftárásum
á þá staði, sem ætlunin var að
ráðist á. Japanir snérust þegar
til varnar og er barizt enn hjá
Salamaua.
Bandamenn hafa haldið uppi
svo strangri loftsókn gegn Sala-
maua að undanförnu, að Jap-
anir eru orðnir mjög aðþrengd-
ir þar. Hafa þeir orðið að flytja
allar birgðir þangað landveg
þvi að hvert það skip, sem
hætti sér þangað i björtu, var
samstundis sent niður á marar-
hotn af sprengjuflugvélum
MacArthurs. Kafbátar hafa líka
verið notaðir i flutningum þang-
að. —
Nýja-Georgia.
Þegar tilkynningin var gefin
í gær um landgönguna á Ren-
dova-eyju, var ekkert minnzt á
það, áð jafnframt hefði verið
ráðizt á Nýju-Georgiu. Það er
á þeirri eyju, sem Munda flug-
stöðin er og eyjan er öll vel
víggirt af Japönum. Lögðu þeir
kapp á að tryggja aðstöðu sína
þar, þegar þeir urðu að lirökkl-
ast hurt af Guadalcanal.
Einu fregnirnar, sem hafa
borizt af bardögunum á Nýju-
Georgiu eru á þá leið, að Banda-
rikjamenn hafi lagt til atlögu
við víggirðingar Japana.
Við Nýju-Guineu.
Eyjarnar, sem bandamenn
réðust á við Nýju-Guineu eru
við austurodda liennar. Annar
eyjaklasinn, sem þeir réðust á,
Iieitir Trohriand-eyjar, en liinn
er Woodlark-klasinn. Þær
eru í norður og norðaustur frá
Milne-flóa, sem hefir komið við
sögu. Trobriand-eyjarnar eru
um 440 km. vestur af Guadal-
canal, en Woodlark-eyjar eru
aftur 225 kni. suðaustur af
þeim.
Engar fregnir hafa borizt af
bardögum þarna, en þeir munu
hafa verið smávægilegir.
Undirbúningurinn.
í fregnum frá Ástralíu segir,
að það hafi verið ákveðið fyrir
tveim mánuðum, að leggja í
þessa sókn. í lok apríl-mánaðar
kom Halsey flotaforingi til
fundár við MacArthur í Mel-
bourne og þá lögðu þeir á ráðin
um þetta.
Það er skýrt frá þvi i fregn
frá Bandaríkjunum, að hernað-
araðgerðirnar á og við Nýju-
Guineu sé undir beinni stjórn
MacArthurs.
LOFTÁRÁS Á DARWIN.
Japanir hafa gert enn eina
árangurslausa tilraun tii að ráð-
ast á Port Darwin í Norður-
Ástralíu.
I gær sendu þeir þangað 27
sprengjuflugvélar og 21 orustu-
vél. Átta af árásarvélunum
voru skotnar niður, en tvær
þeirra voru auk þess laskaðar.
Tjón varð að þessu sinni óvenju-
lega mikið meðal verjendanna,
þvi að 6 Spitrire-vélar voru
skotnar niður. Tveir flugmann-
anna komust af.
Skemmtiferð Hvatar.
Sjálfstæðiskvennafélagið
Hvöt fór skemmtiferð í gærdag.
Haldið var af stað frá Rvík á
Kamhahrún og var staðnæmst
þar til að skoða hið fagra út-
sýni. Haldið var áfram til
Hveragerðis og kaffi drukkið,
en síðan lialdið að Sogsvirkjun-
inni og virkjunin skoðuð. Á
Þingvöllum neyttu konur mið-
degisverðar og undir borðum
voru ræðuhöld, söngur og
upplestur. Ferðanefndin og fé-
lagskonur hafa beðið blaðið að
færa veitingamanninum á
Þingvöllum síiiar beztu þakkir
fyrir hina framúrskarandi
framreiðslu þar.
Mjög margar konur tóku
þátt i þessari ferð félagsins og
skemmtu þær allar sér liið
bezta.
Hermenn stela þvotti,
í nótt er leið gerðu amerískir
hermenn sig seka um þvotta-
stuld á Kringlumýrarvegi.
Mennirnir voru tveir og hafði
lögreglan hendur í hári þeirra.
Atvik til þessa máls voru þau,
að laust fyrir ld. 5 í morgun var
kært á lögreglustöðina að út-
lendir hermenn væru að stela
þvotti af snúru við Kringlumýr-
arveg.
Er íslenzka og erlenda lög-
reglan kom á staðinn voru
mennirnir farnir þaðan, en
lögreglunni var gefin visbend-
ing um hvert hermennirnir
hefðu farið. Veitti lögregan
þeim eftirför og náði þeim
fljótlega. Voru mennirnir tveir,
báðir ölvaðir og var farið með
þá á lögreglustöðina. Við leit
hjá þeim fannst hjá öðrum
þeirra karlmannsnáttföt og
kvenbuxur, sem horfið hafði
af snúrunni.
Chester Davies, sem var yfir-
maður matvælafrarnleiðslunnar
í Bandaríkjunum, hefir sagt af
sér. Gerði hann það vegna þess,
að þingið felldi áð greiða upn-
bætur á landbúnaðkrafúi'ðir.
Nýr maður hefir þegar tvkið
við, Marvin Jones, dómari, sem
var forseti matvælaráðstefn-
unnar í Hot Springs.
Aðalfundur Tann-
læknafél, íslands.
Daily Telegraph birtir þá
fregn frá Stokkhólmi, að ýmis
þýzk fyrirtæki, t. d. í Wupper-
tal, Essen og Berlín hafi orðið
að tilkynna sænskum viðskipta-
vinum sínum, að þau geti ekki
staðið við skuldbindingar sínar
um afgreiðslu pantana. Sama er
um Phillips-verksmiðj'urnar í
Eindhowen.
•
Til London hefir borizt ein-
tak af blaði, sem gefið er út
á laun í Torino á Norður-Ítalíu.
Það lieitir Italia Libera —
Frjáls Italía.
Tannlæknar skora á ríkisstjórn
að auka innflutning ávaxta.
Tannlæknafélag íslands hélt
aðalfund sinn á Akureyri að
þessu sinni, og stóð hann dag-
ana 25.—26. júní. Á fundinum
voru mættir allir íslenzkir
tannlæknar.
Voru tekin til meðferðar ýms
■ fagleg efni. I stjórn voru kosn-
ir Hallur L. Hallsson formaður,
frú Thyra Loftsson gjaldkeri,
Theodor Brynjólfsson ritari.
Voru þau öll endurkosin. Vara-
maður i stjórn var kosinn
Björn Br, Björnsson. Sam-
þykkti fundurinn og sendi ríkis-
stjórninni eftirfarandi ályktun:
„Aðalfundur Tannlæknafé-
lags Islands haldinn á Akureyri
dagana 25.—26. júní 1943, leyf-
ir sér að skora á liæstvirta rikis-
stjórn Islands að hún leyfi ó-
hindraðan innflutning á ávöxt-
um til landsins, eftir þvi sem
kringumstæður leyfa. Jafn-
framt skorar fundúrinn á rikis-
stjórnina að fella niður hina
liáu tolla, sem verið hafa á þess-
ari fjörefnaríku og heilsusam-
legu fæðu, eða færa þá niður að
miklum mun.“
Óverkaður
saltfiskur
hækkar.
Fisksölusamningurinn milli
íslendinga og Breta frá 27.
júní 1942 hefir verið fram-
lengdur til næstu áramóta.
Breytingar hafa nær engar
verið gerðar frá þvi sem áð-
ur var. Eina verðbreytingin
er fólgin í því, að óverkaðus
salfiskur hækkar um 8Mi%, í
kr. 1.27 pr. kg. fritt um borð,
miðað við fyrsta flokks salt-
fisk, og aðrar tegundir hlut-
fallslega.
Saltfiskbirgðir í landinu
eru mjög litlar.
Verðtækkun saumalauna.
Verðlagsstjóri auglýsir í dag
lækkun saumalauna á karlmanna-
fötum i 300 kr. (einhneppt) og 310
kr. (tvíhn.). Lækkun nemur 7 kr.
Um svipaða lækktm er að ræða á
kvenkápum og drögtum. Saumalaun
á hraðsaumuðum karlmannafötum
verða 254 kr. Þá hafa um leið ver-
ið lækkuð saumalaun á kápum og
drögtum hjá kjólasaumastofum.