Vísir - 03.07.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
} Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiðjan (3. hæð)
Ritstjórar j .
Blaðamenn Siml:
Auglýsingar 1660
Gjaldkeri 5 linur
Afgreiðsla
33. ár.
Reykjavík, laugardaginn 3. júlí 1943.
148. tbl.
Gunder Hágg og Rice keppa
Þessi myríd er tekin á fýrsta kappmóti þeirra Haggs og Rice.
Ilágg er lengst til vinstri á myndinni, en Rice lengst til hægri.
Eftir yfirlýsingu Edens er
Rómverjum kennt að haga
sér i loftárásum.
»
300,000 Þjóðverjar til Ítalíu eítir töku Tunis
Eftir yfirlýsingu Edens í neðri málstofu brezka þingsins
um daginn, um að Bretar muni gera geigvænlegar á-
rásir á Róm, ef þeir telji þess hernaðarlega þörf, hefir
mikill felmtur gripið ítölsku stjórnina.
BANDAMENN hjá Mubo
og við Nassau-flóa taka
höndum saman.
Mesti sigur sóknarinnar
Ifantlamenn vona, að japan§ki
flotinn gefi færi á sér.
Hersveitir MacArthurs hafa nú unnið mesta sig-
ur sinn í sókninni til þessa, þær hafa nefni-
lega getað náð höndum saman milli Mubo og
Nassau-flóa. Þegar ameríska liðið var komið á land við
flóann á þriðjudaginn fóru Ástralíumenn, sem voru
við Mubo, á stúfana til þess að reyna að ná sambandi
við þær og það hefir nú tekizt.
Ástralíumenn sóttu niður eftir fljóti einu, sem rennur i
Nassau-flóa og á leið sinni þangað lentu þeir aðeins í litlum
bardögum við Japani, en þeir létu jafnan undan siga fljótlega,
þvi að þeir óttuðust bersýnilega, að amerísku liersveitirnar
gæti komið aftan að þeim.

Fréttabréf frá George E.
Jones, fréttaritara U. P. á
Guadalcanal, ritað á
þriðjudag.
Guadalcanal, eyjan sem var
„heitasti“ depillinn á öllum
SaJomonseyjum fj'rir fáeinum
mánuðum, er nú einna líkust
borg á gullfundarsvæði.
Ameriskar hersveitir eru önn-
um kafnar við að leggja vegi,
ryðja flugvelli, koma upp hafn-
armannvirkjum, reisa herbúðir
og safna birgðahlöðum, svo að
eyjan verði óvinnandi vígi og
bækistöð fyrir frekari sóknar-
aðgerðir á liendur fjandmönn-
unum í Suðurhöfum.
Þegar eg fór frá Guadalcanal
í byrjun desember, skömmu eft-
ir síðari orustuna við Savo-eyju,
þá var þegar hægt að sjá fyrir
úrsbtin, en þó var barizt
grimmilega aðeins örfáa kíló-
metra frá Henderson-flugvell-
inum. Á hverri nóttu beyrðist
hóstið í failbyssum Japana og
snarkið í vélbyssum þeirra.
Eg er nýkominn aftur til
Guadalcanal og einu hernaðar-
aðgerðirnar ,sem nú eru fram-
kvæindar á sjálfri eynni, eru
njósnaferðir inn í frumskógana,
þar sem örfáir japanskir lier-
menn — flóttamenn væri rétt-
ara að segja — reyna að draga
fram lífið þótl jjeir sé bæði þjáð-
ir af mýraköldu og hungri. Þeir
gefast alltaf upp bardagalaust,
þegar þeir finnast og nú er varla
meira en tugur af þessum vesl-
ingum, sem leikur lausum liala.
Það er auðveldara að sofa um
nætur á Guadalcanal núna. Við
fáum sjaldan flugvélaheim-
sóknir og jjegar dagur er á lofti
sjást aðeins fá merki bildar-
leiksins, sem var báður þarna
fyrir skemmstu.
En eðlurnar, flugurnar og
mýbitið er bið sama. Sama er
að segja um rotturnar, sem á-
sóttu allt og alla.
Hetjurnar, sem ruddu braut-
ina þarna, eru líka farnar.
Hermennirnir, sem nú eru
hérna, fá betri mat en þeir, sem
bjuggu í haginn fyrir þá. Þeir
búa flestir í tjöldum, enda þótt
hermannaskálar sé nú sem óð-
ast að rísa upp.
En þótt Guadalcanal sé ekki
vígvöllur, þá er hún þó ekki
nein „draugaborg“. Það þarf
ekki að geta annars en að hún
er að verða einhver sterlcasta
flugstöð þessa hjara beims og
ágætt stökkbrotti frekari að-
gerða gegn eyjum Japana i
norðri og vestri. Flugvélar okk-
ar eru sífellt á flugi og hinar
fjölmörgu ferðir þeirra eru tákn
þess, að nú skortir ekki fremur
á fjölda þeirra en kosti.
Japanir liöfðu tækifæri til
þess að gera eyna að bækistöð
öflugrar sóknar suður á bóg-
inn, en þeir voru svo fullir fyrir-
litningar á andstæðingunum, að
}>eir héldu, að það væri engin á-
stæða til að hraða sér. Banda-
ríkjamenn hafa hinsvegar sýnt
það, að þeir skilja það, að það
þarf að flýta sér og þeir munu
sýna Japönum að það borgar
sig.
Blþðin i Rómaborg liafa nú
í fyrsta skipti birt leiðbeiningar
til almennings um liegðun
manna, ef til loftárása kemur.
Áður liafa blöð i öðrum borgum
birt slíkar leiðbeiningar, en
ítalir liafa alltaf vonazt til þess,
að litið yrði á Róm sem óvíg-
girta borg.
i
Herflutningar til Italíu.
Þjóðverjar lialda áfram her-
flutningum sinum' suður á
Ítalíu og fer hver herflutninga-
lestin af anílari suður um
Brennerskarð, full af liermöpn-
um og allskonar liergögnum og
nauðsynjum.
Hermálaritari Lundúnablaðs-
ins Daily Express segir um
þetta, að Þjóðverjar liljóti að
veikja sig tilfinnanlega i öðrum
löndum Evrópu til þess að
styrkja aðstöðu sína þar suður
frá. En það er ekki við því að
búast, að þeir vilji láta ítali
eina um að verja þessar mikil-
vægu vígstöðvar.
Fregnir frá Istanbul herma,
að til ítalíu muni hafa komið
um 300.000 þýzkir liermenn,
eftir að Tunis féll í hendur
bandamönnum.
I
t
Loftárásir bandamanna.
Það hefir orðið lítið lát á
loftsókn bandamanna við Mið-
jarðarliaf, nema á miðvikudag-
inn, þegar nær eingöngu var
farið í njósna- og eftirlitsflug.
Annars hefir verið ráðizt á
Messina, Palermo, Reggio,
Cagliari og fleiri borgir, auk
margra stórra flugvalla á Sikil -
ey og Sardiniu.
Tennisvölllur.
Bæjarstjórnin samþykkti í gær
tillögu Gunnars Thoroddsens a'Ö
veita T.B.R. 4000 kr. styrk til bygg-
ingar tennisvallar á íþróttavéllinum.
Roosevelt
kúgar þingið
k '
Roosevelt hefir unnið mikils-
verðan sigur í baráttunni gegn
vaxandi dýrtíð, sem hann hefir
alltaf háð, frá því að hergagna-
framleiðslan hófst fyrir alvöru
vestan hafs.
Það var sagt frá því i blöð-
urn fyrr i vikunni, að þjóðþing-
ið liefði samþykkt lagafrum-
varp um að banna forsetanum
að verja fé úr rikissjóði til þess
að bæta upp verð á landbúnað-
arafurðum.
Þegar að því kom, að Roose-
velt ætti að staðfesta þessi lög
með undirskrift sinni, neitaði
hann að gera það. Sendi bann
þinginu orðsendingu um þetta
afrek þess og liefir bann aldrei
verið harðorðari í nokkurri orð-
sendingu þau rúmlega 10 ár,
sem liann hefir verið við stjórn
og hefir hann þó synjað um
staðfestingu á einum 600 frum-
vörpum.
Sagði forsetinn, að þessi lög
mundu gefa dýrtíðinni lausan
tauminn og draga svo úr mat-
vælaframleiðslu, að það mundi
geta haft ófvrirsjáanlegar af-
leiðingar.
Þegar þingið fékk )>enna boð-
skap forsetans, var strax gengið
lil atkvæða um það í fulltrúa-
deildinni, livort bafa skyldi
synjun forsetans að engu. Þeir,
sem voru á öndverðum meiði
við forsetann voru 228 að tölu,
en binir 154. Roosevelt sigraði
þvi, af þvi að til þessaðgera
synjun forseta að engu þarf tvo
þriðju hluta atkvæða.
Það liefir annars vakið
nokkra eftirtekt, hvað lítið hef-
ir orðið um varnir hjá Japön-
um við Nassau-flóa og er það
sönnun þess, að landgangan
hefir komið þeim alveg á óvarl.
Litlar freguir frá
öðrum vígstöðvum.
Enn berast ekki nákvæmar
fregnir af bardögunum austur á
Salompnseyjum, en þó má ráða
það af ýmsu, að báðir búa sig
undir næstu lotu, sem hefst þá
og þegar, er Japanir gera fyrstu
verulegu gagnárás sína.
Loftárásum og stórskotahríð
er baldið uppi á Munda, en þó
stafar flugvellinum mest bætta
af þvi, ef ameríska liðið á Wiru
gæti brotizt gegnum. skógana
norður, til Munda.
Talið er að Japanir bafi um
30.000 menn á þessuni slóðum.
Herskip bandamanna fara
allra ferða sinna um eyjasvæðið
fyrir norðan Nýju-Georgíu. Hafa
þau skotið víða á stöðvar Jap-
ana. Herfræðingar bandamanna
láta í Ijós þá von, að japanskur
floti liætti sér suður á bóginn,
svo að fluglið og floti banda-
manna geti sýnt honum i tvo
beimana.
Sjónarvottur segir frá.
Nú befir borizt fyrsta frásögn
sjónarvotts af sókn banda-
manna á suðvesturhluta Kyrra-
bafs. Hún er frá Henry Keyes,
fréttaritara Daily Express.
Hann segir, að Japanir bafi
enga hugmynd haft um það, að
bandanxenn hafi verið að fara að
þeim, þvi að fyrstu sveitirnar,
sem fóru á land á Rendova-
ey komust þangað án þess
að eftir þeim væri tekið.
Þær voru settar á land af tund-
urspillum, sem áttu að ryðja
brautina upp að ströndinni, ef
einhver japönsk varðskip væri
þar á vakki. En ekkert skip var
sjáanlegt og Japanir liófu ekki
skothríð, fyrr en langt var kom-
ið að setja aðalliðið á land.
Brátt streymdu innrásarbát-
ar að landi, sumir beint inn i
liöfnina í Rendova, þar sem þeir
urðu að þræða svo mjótt og
hlykkjótt sund, að það liefði
verið betra að mæla það i senti-
metrum en metrnm. Tundur-
spillar ösluðu úti fyrir, því að
það hafði orðið vart kafbáta.
Þeir gátu þó aðeins sökkt einu
skipi, en ekki fyrr en það var
búið að losna við lið sitt.
Loftárásir.
Þegar dagaði fóru japanskar
flugvélar að koma til árása. En
jafnskjótt var aragrúi amer-
iskra orustuflugvéla kominn á
vettvang og tókust óðir loftbar-
dagar. Ilver japanska flugvélin
af annari hrapaði brennandi til
jarðar, ýmist eftir einvígi við
amerískar flugvélar eða þær
féllu fyrir skotfimi loftvarna-
skyttanna á amerísku skipun-
um.
Það voru gerðar margar á-
rásir og í einni þeirra skutu
loftvarnaskytturnar hvorki
meira né minna en 12 flugvélar
niður á 10 minútuin. Sumir jap-
önsku flugmannanna reyndu
að steypa vélum sínum á skot-
mörkin, en varnirnar voru of
góðar til þess að þær kæmist
nokkuru sinni alla leið.
Þegar komið var fram, að liá-
degi var mótspyrna Japana brot-
in á bak aftur og yfirráð amer-
íska liðsins tryggð á eynni.
Markmiðið.
Það er abnenn skoðun, að
bandamenn ætli sér að brekja
Japani burt af Salomonseyjum
og framkvæma tangarsókn það-
an og frá Nýju-Guineu, til þess
að ryðja þeim burt af Nýja-
Bretlandi, þar sem þeir hafa
öflugustu bækistöð sína. Hitt
er annað mál, hvort þeir telja
sig bafa styrk til þess að fram-
kvæma það í þessari lotu, eða
ætla sér að fara það með hvíld-
um.
Koladellan í U.S.A.
Enn eru margir
í verkfalli
Enn er fjöldi amerískra
námaverkamanna ekki snúinn
aftur til vinnu, enda þótt þeim
fari jafnt og þétt fækkandi.
Ickes, innanríkisráðherra,
befir skýrt frá því, að þeir
námamenn, sem vinna við
vinnslu „mjúkra kola“, streymi
til vinnu, en þeir fari sér hæg-
ara, sem vinna við „hörð kol“.
í gærmorgun höfðu 83 af liverj-
um hundrað hinna fyrrnefndu
tekið upp vinnu aftur, en aðeins
39 af hundraði binna áður-
nefndu.
Roosevelt hefir útblutað Ickes
tíu milljónum dollara til kola-
vinnslu bins opinbera.
Bíræfinn
þjófnaður
Aðfaranótt miðvikudags, 30.
júní, var stolið skúr, sem stóð
við Sogsbrúna. Skúrinn var
settur saman úr flekum og all-
rammbyggður. Þjófarnir tóku
skúrinn á bil og óku með liann
burt, eftir þvi sem upplýst var
af þeim, sem sáu til þeirra,
enda höfðu þeir á leið sinni slit-
ið simalinu i Ölfusi.
Nokkrir menn munu hafa að-
stoðað við þetta, og þykir ekki
óseiinilegt, að einhverir þeirra
bafi verið í góðri trú — óg talið
allt með felldu. Þeim væri viss-
ara að gefa sig sem fyrst fram
við rannsóknarlögregluna i
Reykjavík, sem hefir málið til
meðferðar, ella eiga þeir á
liættu að sæta dómi jafnt og
hinir seku.
100,000 nýjar
herflugvélar
Roosevelt udirritaði í gær lög
um eina mestu fjárveiting*u sem
sögur fara af til ameríska hers-
ins.
Á fjárbagsári þvi, sem er að
hefjast, á að verja sem næst
14.000 milljónum sterlings-
punda til hersins. Meðal annars
er ætlunin að smíða 100.000
flugvélar fyrir þetta fé, en
miklu verður varið til að finna
upp ný vopn og endurbæta þau
sem fyrir eru.
15.000 smálestir aí
sprengjum á Þýzka-
lánd í júní
1 mánuðinum sem leið varp-
aði brezki flugherinn hvo'rki
meira né minna en 15,000 smá-
lestum sprengja á Þýzkaland.
Megnið af þessu sprengju-
magni var kastað niður tuttugu
síðustu daga mánaðarins, er
liinar geigvænlegu árásir voru
! gerðar á borgirnar í Ruhr.
Sprengjumagnið hafði vaxið
talsvert frá því i maí, þegar
varpað var niður 12.500 smálest-
um en í apríl var aðeins varpað
niður 10.000 smálestum.
Messur á morgun:
Dómkirkjcm. Kl. 11 f. h. sr.
Sveinn Víkingur.
Hallgrímssókn. Kl. 2 í Austur-
bæjarskóla, sr. Sigurbjörn Einars-
son.
Nesprcstakall. MessaÖ í kapellu
háskólans kl. 2 á morgun. Robert
Jack stígur í stólinn.
Fríkirkjan í Reykjavík. Kl. 2 e.
h. sr. Árni Sigurðsson.
Frjálslyndi söfnuffurinn. IG. 5 e.
h. sr. Jón AuÖuns.
Kaþólska kirkjan. Kl. 10 í
Reykjavík og kl. 9 í HafnarfirÖi.
Fríkirkjan í Hafnarfirffi. Kl. 2
e. h. sr. Jón AuÖuns.
Bessastaðir. Kl. 2 e. h. sr. Hálf-
dán Helgason,
Silfurbrúðkaup
eiga á mánudaginn kernur Rann
veig SigurÖardóttir og Haltgrímur
Jónsson I. vélstjóri á Dettifossi, til
heimilis að Borgárholti vi'8 Kapla-
skjólsveg.