Vísir - 17.07.1943, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Kristján Guðlaugsson
Hersteinn Pálsson
Skrifstofur:
Félagsprentsmiöjan (3. hæð)
Ritstjórar |
Blaðamenn Slmi:
Auglýsingar 1 1660
Gjaldkeri Afgreiðsla 5 llnur
33. ár.
Reykjavík, laugardaginn 17. júlí 1943.
160. tbl.
Rússar stefna til
Orel úr 3 áttum.
Þegar Pantellaria gafst upp.
Þegar ítálir á Pantellariu sáu sitt óvænna og gáfust upp fyrir
loftsókn bandamanna máluðu þeir stóran hvitan kross á flug-
völl á eynni. Sést hann á miðri myndinni.
Borgfin I yfirvofandi hættn.
Þrír rússneskir herir stefna nú til Orel á miðvígstöðvunum
í Rússlandi úr norðri og austri. Varð Rússum allmikíð á-
gengt í gær, svo að borgin er í yfírvofandi hættu fyrir fram-
sókn þeirra.
Sóknin fyrir norðan borgina
er mun hættulegri, því að þótt
borgin falli eklti í hendur Rússa,
þá getur herinn fyrir norðan
hana sótt svo langt vestur á
bóginn, að hann júfi járnbraut-
ina frá Bryansk, og segja sumar
fregnir, að þegar sé húið að
rjúfa þá járnbraut.
Hersljórnartilkynning Rússa
i gærkveldi sagði aðallega frá
framgöngu hersveitanna, sem
eru fyrir norðan Orel. Þar sóttu
fram 10—15 kílómetra og tóku
margvíslegt herfang.
Suður hjá Byelgorod er að-
eins um aðgerðir njósnaflokka
að ræða.
Hergögn frá
bandamönnum.
1 fréttum frá hlaðamönnum í
Moskva er gert mikið úr þvi,
að Rússar nota að þessu sinni
meira af amerískum hergögn-
um og brezkum en nokkru
sinni. I fylkingarbrjósti sólmar-
hersins fara skriðdrekasveitir,
sem liafa hrezka Churchill-
dreka og ameriska Sherman-
dreka, en það voru þeir sem
Mesti sigur flug-
véla á kafbátum.
2 bátum sökkt, e.t.v.
8 að auki.
Fyrir skemmstu sökktu flug-
vélar af litlu flugstöðvarskipi
tveim kafbátum á Atlantshafi
og ef til vill átta að auki.
Flugstöðvarskipið, sem er af
hinni nýju gerð bandamanna og
var að fylgja tveim skipalestum,
hélt uppi svo strangri gæzlu á
leiðinni yfir hafið, að kafbát-
arnir komust ekki í færi við
þær nema tvisvar sinnum, en
þótt þeir gæti þá gert árásir voru
þær árangurslausar.
Meðal bandamanna er þetta
talinn mesti sigur, sem flug-
véiar hafi nokkru sinni unnið
á Lafhátiun Þjóðverja.
reyndust sem bezt í bardögun-
um í Norður-Afríku.
Loftárás
á Gorki.
Þjóðverjar segjast liafa það
eftir rússneskum fanga, sem
þeir hafi teldð, að í einni loft-
árás á Gorki fyrir skemmstu
hafi 4000 verkamenn farizt.
Orsök hins mikla manntjóns
var sú, að stjórn verksmiðjanna
lokaði þeim, þegar árásin hyrj-
aði, til þess að vinna liætti ekki.
Þjóðverjar taka við
hlutverki Breta.
'
! Þýzka útvarpið sagði í gær,
að Þjóðverjar hefði í stríðinu
tekið við því hlutverki Breta, að
vera mesta jám- og stálútflutn-
ingsland í Evrópu.
Ctvarpið sagði, að útflutn-
ingur á allskonar vörum úr
járhi og stáli hefði margfaldazt
frá Þýzkalandi síðan 1941, svo
að ef gerður væri samanburður
á útflulningi fyrra árshelmings
þá og nú, þá kæmi í ljós, að
sum lönd fengju nú frá Þjóð-
verjum tvisvar eða þrisvar sinn-
um meira af málmvörum en
fyrir tveim árum.
Þar við hættist svo, að Þýzka-
land sæi Evrópu að miklu leyti
fyrir öllum kolum, sem liún
þyrfti. Norðurlönd fengi til
dæmis öil kol sin frá Þýzka-
landi sjálfu og ítalir fengju um
13 milljónir sniálesta á ári.
Fyrir stríðið liefði Bretland
fullnægt að mestu kolaþörf Ev-
rópuþjóða og þá hefði það
einnig selt mikið af stál- og
járnvai-ningi úr landi, en nú
yrði þeir að flylja þær vörur
inn.
Straumhvörf,
3. hefti, er komið út og flytur
m. a.: Atvinnutæki og hagnýting
þeirra (Luðvík Kristjánsson),
Fjörefnahungur (S. Sörenson),
Jazz-músik og siðraui uppeklis-
áhrif (Hallgr. Helgason) og heim-
ili og þjóðfélag (Broddi Jóhannes-
son).
SIKILEY:
Bandamenn
um samgöngumiðstöðvum
á vald sitt.
I
.
) j
MéndulheFinn eflist, en
gjetni* ek:ki stöðvað þá.
Loftsóknin í algleymingi.
Eftir sjö daga bardaga á Sikiley er svo komið, að
bandamenn hafa náð öruggri og góðri fótfestu
á ströndum eyjarinnar. Þeir hafá náð nokkrum
góðum höfnum á sitt vald, þar sem allt að tíu þúsund
smálesta skip geta athafnað sig. Nú stefna þeir sókn
sinni upp á land til borga, sem eru mikilvægir liðir í
flutningum möndulhersveitanna og jafnframt þeirra
sjálfra.
I gær tóku bandamenn tvær horgir, sem erg báðar mjög mikl-
ar samgöngumiðstöðvar. Önnur þeirra er Vizzini, sem er um
50 km. frá Sýrakúsu og er við veg, sem liggur þvert vestur yfir
eyjuna. Taka þessarar borgar stofnar Cataniu í hættu fyrir
möndulherinn og skiptust hann og bandamenn á að taka hana
fimm sinnum, áður en bandamenn gátu loks náð henni fyrir
fullt og allt.
Floti og her vinna saman.
Góð samvinna þessara manna hefir ráðið miklu um það,
hversu innrásin á Sikiley hefir gengið vel til þessa. Þeir eru
frá vinstri: Willis flotaforingi, sem stjórnar hluta af brezka
Miðjarðarhafsflotanum, Eisenhower hershöfðingi og Andrew
Cunningham flotaforingi bandamanna á Miðjarðarhafi.
Hin samgöngumiðstöðin, sem
bandamenn hafa tekið, er vest-
ast á því svæði, sem þeir liafa
og er hún í höndum Bandaríkja-
manna. Heitir hún Carmicata
og um hana liggja margir veg-
ir. Bandaríkjamenn hafa sótt
lengst 45 km. upp á land.
Engin eyðilegging.
Það hefir vakið eftirtekt
handamanna, að möndulsveit-
irnar liafa ekki unnið nein
skemmarstörf í undanhaldinu.
Hefir það komið sér mjög vel,
ið svo mikið fát liefir verið á
þeim, að þær liafa ekki gefið
sér neinn tíma til að sprengja
hrýr í loft upp eða leggja jarð-
sprengjur í vegi og með fram
þeim. Hefir þáð ráðið miklu
um það, hversu hratt banda-
menn liafa getað sótt fram.
Harðari mótspyrna.
Mótspyrna möndulsveitanna
hefir farið jafnt og þétt vax,-
andi undanfarna daga, en eink-
um er liún meiri þar sem 8.
iierinn er til sóknar. Þar eru
15. bryndeild Þjóðverja og Her-
mann Göring-deildin, sem báð-
um var eytt í Tunis, en Hitler
lét endurreisa þegar í stað. Hafa
þessar deildir meðal annars
tigrisdreka, en þrátt fyrir það
hefir þeim ekki tekizt að stöðva
8. herinn.
ítalir eru einkum áhyggju-
fullir vegna sóknar 8. hersins
og í gær sagði ítalska útvarþið.
að orus'tan um Cataniu gæti
orðið úrslitaorustan um Sikiley.
Loftsóknin.
Þegar handamenn fóru að
nota flugvellina á Sikiley óx
loftsókn þeirra skyndilega mjög
mikið. Síðan hefir hún farið
jafnt og þétt vaxandi, eftir því
sem vellirnir liafa verið lag-
færðir og fleiri flugvélar fengið
hækistöðvar á þeira. Þó er hér
aðeins um orustuvélar að ræða,
því að sprengjuvélarnar hafast
við í Tunis eða Malta.
' Þegar ekki er ráðizt á flug-
velli möndulherjanna er árásum
einkum beint að vegamótum og
járnbrautum, og hafa flugvélai'
bandamanna eyðilagt mikinn
fjölda eimreiða fyrir fjand-
mönnunum.
Undanfarinn sólarhring var
meðal annars ráðizt á Palermo,
Neapel og ýmsar fleiri horgir.
Kafhátasókn á
næstunni.
Bandamenn eru varaðir við
of mikilli bjartsýni í baráttunni
við kafbátana, því að þeir megi
búast við mikilli sókn af þeirra
hálfu bráðlega.
Það var Knox flotamálaráð-
herra Bandarikjanna, sem lcom
með þessa aðvörun á blaða-
mannafundi í gær. Hann sagði,
að því færi fjarri, að kafbáta-
liættan væri úr sögunni, því að
enda þótt færri skipum hefði
verið sökkt á Norður-Atlants-
iiafi að undanförnu en áður, þá
ætti Þjóðverjar enn nokkur
tromp eftir.
„Við eigum í höggi við mjög
hættulegan fjandmann,“ sagði
Knox, „sem er æfðari í kafbáta-
hernaði en nokkur önnur þjóð
heimsins. Eg er ekki i vafa um
það, að kafbátasókn mun verða
hafin einhversstaðar annars-
staðar.“
Bæjar
fréttír
Verðlagsbrot.
Nýlega hafa eftirtaldar verzlanir
og veitingahús verið sektuð fyrir
hrot á verðlagsákvæðum: Hafliði
Bjaldviusspn fisksali, sektaður um
kr. 300,00 fyrir of hátt verð á laxi.
Hótel ísland sekta'ð um kr. 500,00
fyrir of hátt verð á veitingum.
Hattabúð Ingu Asgeirs sektuð um.
kr. 1000,00 fyrir of hátt verð á
kvenhöttum. Heildverzlun Ágústs
Ármanns sektuð um kr. 1000,00
fyrir of háa álagningu á hnífa.
Snorri Halldórsson,
héraðslæknir að Breiðabólsstað
á Síðu andaðist á Landakotsspítala
í fyrradag.
Sigurjón Jónsson,
á'ður skipstjóri á Arctic er ný-
látinn á sjúkrahúsi i London, 54
ára að aldri. Hann átti heimá í
Hafnarfirði, kvæntur, 6 uppkomin
hörn. Banamein var krabbi.
Tóbakseinkasalan
ítrekar í dag aðvörun til al-
mennings um tóbakskaup og sölu.
Það varðar þungum sektum og refs-
i ingum að verzla með annað tóbak
en það, sem einkasalan hefir ann-
azt innflutning á.
Handknattleiksmótið.
í gærkveldi vann Þór I. R.
7:2. Haukar unnu liitt Hafnar-
fjarðarfélagið, F. H., með 5:1.
Loks kepptu Vestfjarðastúlk-
urnar sinn fyrsta leik móti K.
A., K. A. sigraði í. R. V. með 3:1
! eftir jafnan leik.
Mótinu heldur áfram i kvöld,
og keppa Ármann við F. I4„ Þór
við í. R. V. og K. A. við í. R.
Leiki'r hefjast kl. 8 í kvöld, en
ekki kl. 9, eins og undanfarin
kvöld.
Rafmagnsleysi.
í morgun var aðeins önnur vél
Sogsstöðvarinnar í gangi ásamt EIl-
iðaárstöðinni, svo að rafmagnsleysi
var mikið í bænum. Var Vísir því
óvenjulega seint á ferðinni í dag.
Það vakti mikla furðu í
Bandaríkjunum fyrir nokkuru,
þegar það komst upp, að
stjórnin hafði fengið fanga „að
láni“ frá Kanada, því að maður
þessi var enginn annar en dr.
Ernst Hanfstángl, sem var um
langt skeið ráðunautur Hitlers
og trúnaðarvinur. Myndin er af
Ilanfstángl.
Utvarpið
NÚTÍMATÓNLIST.
/ kvöld: 20.30 Leikrit: „Blekk-
ingar“ (Haraldur Björnsson og
Ævar R. Kvaran). 21.25 Hljóm-,
plötur: Klassískir dansar. 22.00"
Danslög til miðnættis.
Á morgnn: 11.00 Messa í Dómk.
(síra Garðar Svavarsson). 15.30—-
16.30 Ballett-tónlist: Þyrnirósa eft-
ir Tjaikovski og Petrúsjka eftir
•Stravinski. 19.25 Ballett-tónlist:
Sjöslæðudans og Till Eulenspiegel
eftir Richard Strauss. 20.20 Barna-
svítan eftir Debussy. 20.35 Ef
lenzk nöfn og dönsk, erindi Björns
Sigfússonar. 21.00 ísl. kórar. 21.10
Sögukaíli eftir Guðmund Daníels-
son. Höf. les. 21.35 Danslög til kl.
23.00.
Ameríska lítvarpið:
í dag: 13.00—15.30 m. a. Fjórða
symfónían eftir Brahms. Á morg-
un: 10.00 Guðsþjónusta, hljómh,
fréttir til 10.55. 13.00 Kathryn. Ov-
erstreet, píanóleikur. •— Tosca-
nini stjórnar „Hymn of the
Nations.“ A morgtm: 16.00 Fimmta
sýmfóníán eftir Sibelius.
Það er sérstök ástæða til að
benda tónlistarunnendum á dag-
skrárliðina 15.30—1Ö.30, 19.25—
19.50 og 20.20—20.35. Tjaikovski
og Stravinski eru glæsilegustu full-
trúar rússneskrar ballett-tónlistar,
Tjaikovski fulltrúi klassiska „skól-
ans“ en Stravinski brautryðjandi
nýtízku tónlistar. Richard Strauss
hefir hlotið heimsfrægð íyrir Till
. Eulenspiegel, sem upphaflega var
hugsað sem ballett, og barnasvíta
Debussy’s (The Children’s Corner)
er eitt af yndislegustu verkum hans.
Dagskráin er öll í merki nútímatón-
listar. Á píanóleik ungfrú Overstreet
í ameríska tímanum 13.30 er minnst
á.öðrum stað í blaðinu.
Heilsufræði.
Níels Dungal flutti í gærkveldi
stór-fróðlegt erindi um sýkla, sjúk-
dóma og fagnaðarboðskap heilsu-
fræðinnar. Þetta „handraða“efni er
úr læknabókinni, sem verið er að
taka saman, og verður það góð bók,
ef allt er eftir þessu. En þrátt fyrir
óhuggulegar lýsingar á sýklum í
stjarnfræðilegum upphæðum, gat
prófessorinn ekki varizt því að
hósta fram nokkrum milljónum
þeirra öðru hverju. Möð þessu er
náttúrlega full-langt gengið í út-
skýringum, því að þar fyrir utam
er prófessorinn með áheyrileguetu
mönnam.