Morgunblaðið - 18.03.1917, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLA.ÐJÐ
„Harry“ sokldnn.
Geir fer að bjarga.
í fyrradag kora mótorkútterian
»Harry«, eign Nathan & Olsens,
tíl Vestmannaeyja frá Seyðisfirði.
Tók skipið hafnsðgumannfrá Vest-
mannaeyjum, en við inneigling-
una rakst það á sker og losnaði
ekki þaðan aftur fyr en að hálfri
stundu liðinni. Var þá kominn
mikill leki að skipinu — líklega
allstórt gat á það — svo þvi varð
ekki haldið á floti með því að
dæla. Inni á höfninni sölck Harry
í gær — og liggur þar enn.
Harry er 140 smálesta mótor-
Icútter, sem Nathan & Olsen hafa
haft í förum hér á milli hafna
ura hríð. Fór skipið héðan með
vörur til Hornafjarðar, þaðan til
Seyðisfjarðíir og annara Austf jarða.
Á Seyðisfirði tók skipið 100 smá-
lestir af kolura til flutnings til
Vestmannaeyja og hafði einnig
meðferðis 219 poka af mjöli sem
hingað áttu að fara. Er leitt að
það skyldi fara þannig, því ekki
mun veita af þó eitthvað bætist
við birgðirnar hér í bæ.
Skipið er vátrygt hjá TrolJe &
Rothe, en farmurinn hjá A. V.
Tuliníus, svo eigendunum er þetta
ekkert beint tjón.
Björgunarskipið Geir var sent
héðan í gærkvöldi til Eyjanna til
þess að ná Harry upp og mun
því veitast það auðvelt þar setn
Harry liggur á botni hafnarinnar
í Vestmannaeyjum.
Rússland og Þýzkaland
Hafa friðarumieitanir verið á prjón-
unnm?
Sænskt b!að, málgagn ungra j'afn-
aðarmanna í Stokkhólmi birtir fregn
þá sem hér fer á eftir og sem styð-
ur mjög orðróm þaun, setn gengið
hefir um, að Rússar vildu jafnvel
semja einka-frið við Þjóðverja.
Heimildarmaður blaðsins segir frá
því, og hefir eftir rússneskum stjórn-
málamanni, að Siiirmer forsætisráð-
herra hafi sent erindreka til Sviss tii
að semja um frið. Búlow fursti tók
þátt í friðarsamnirgunum af hálfu
Þjóðverja, Síðar var friðarsamning-
um haldið áfram í Berlín og var
annar rússneskur embsettismaður, sem
átt hefir heima i Beriín siðan fyrir
ófiiðarbyrjun, mákvari Rássa við þá
samninga. Ennfremur er sagt að
prinsinn af Hessen hafi farið til
Petrograd og komist þaðan aftur ó-
áreittur.
Þegar fiiðartHboð Þjóðverja kom
fram, er sagt að það hafi fylgt með
því tilboði að Rússum yrði leyfð
fijils umferð um Dardanellasund og
látnar af hendi við þá nokkrar smá-
eyjar i Marmarahafi, sem þeir mættu
taka á sitt vald. Þá bauðst Þýzka-
land til að endurreisa Montenegró
og Serbíu en Kúrland og Kowno
vildi það hafa. í staðinn áttu Rússar
að fá parta af Armeníu, Persíu, Bu-
kowinu og Galizíu.
Gert skyldi út um framtíð Pól-
lands á væntanlegum friðarfundi.
Svona segist blaðinu frá. En fáir
munu verða til að trúa.
Er hungursneyð í
vændum?
Það er víðar en á Þýzkalandi, að
landbúnaður líður við ófriðinn, og
uppskeran hefi minkað, síðan fyrir
stríðið. Astæðurnar eru víðast hinar
sömu hjá öllum hernaðarþjóðunum,
landbúnaðurinn hefi mist of mikinn
vianukraft frá störfum og ekki er
hægt að vænta þess að konur, börn
og gamalmenni geti afkastað þeim
verkum nú, sem marga fullvinnandi
menn þurfti til áður. Til dæmis
geta ekki aðrir en vel vinnandi menn
plægt akrana, svo vel fari. Ef plóg-
farið er einum þumlung of grunt,
eða of djúpt, hefi það áhrif á upp-
skeruna. Og margt mætti nefna
fleira af líku tagi,
Clementel ráðherra hefir skýrt
franska þinginu fiá, að kornfram-
leiðsla Frakklands, sem 1913 var 8.5
milj. smál., hafi árið 1915 verið kom-
in ofan í 6.0 og 1916 ofan í 5.8
milj. smáh Fimti hluti allra korn-
akra I landinu er komiun í órækt.
Frakkar hafa því tekið upp þann sið,
að gefa bændum, sem f hernum eru,
heimfararleyfi, þegar því mögulega
verður við komið, svo þeir geti unn-
ið að búi sínu og ræktað land sitt,
milli bardaganna. En hvað munar
u<n það?
Frakkar, sem *þó eru miklu nær
því að vera sjálfum sér nógir en
Englendingar, kvíða matvælaskorti.
Rússar hafa gert stjórnarbylting vegna
matvælaskorts, og aðflutningar til
Englands eru vafasamir. Vandræðin
hafa aldrei verið jafn mikil og nú.
En er það ekki ekki friðarboðinn,
sem keyiist í vandræðastununum ?
Litill efi er á því, að kornvöru-
skorturinn í löndum bandamanna á
sinn drjúga þátt í því að Þjóðverjar
lögðu hafnbannið á.
Uppskeran af hveiti, rúg, höfrum,
byggi og mais var 10% minni árið
1916, heldur en uppskeran var til
jafnaðar næsta ár á undan. Það er
talið að hún hafi verið 1625 milj.
quarters árið 1916, en 1918 milj.
árið 19x5 og 1720 milj. árið 1914.
Hún er lik þvi, sem uppskeran var
árið 1911, en siðan hefir þörfin fyrir
kornvörur aukist afskaplega í heim-
inum. Síðasta uppskera heimsins af
þessum vörum hrekkur þvi eigi
nándar nærri.
Sérstaklega var uppskeran slæm i
Frakklandi. Árið 1916 var hún að
eins 27 milj. quarters, en 39 milj.
árið 1913. Uppskeran í Ítalíu var
22 milj. quarters og náði því næst-
um meðaluppskeru. En maisupp-
skeran var að eins 9 milj. quarters,
en 1314 milj. árið 1915. Þetta er
þeim mun verra, sem maísinn er
aðalbrauðkornið i landinu, en nú
verða ítalir að grípa til hveitis í hans
stað.
Auk þeirra 7 milj. quarters af
hveiti, sem talið er að Bretar hafi
átt þegar hafnbannið hófst, er talið
að þeir þurfi að flytja inn að minsta
kosti 15 milj. quarters, þangað til
hin nýja uppskera kemur i lok ágúst-
mánaðar i sumar. Á sama tima
þurfa Frakkar að flytja að sér 13
milj. quarters af kornmat og ítalir
8—9 milj.
■ ■ ■—
Sprenging í Arkangel.
Hinn 26. jan. var isbrjóturinn
Tschelinskiu að afferma vörur við
hafnatbryggju í Arkangel. Varð þá
rprenging í skipinu og læsti eldur
sig í húsin þar umhverfis og olli
hann tjóni á járnbrautarstöðinni,
geymsluhúsum og hermannaskálum.
I brjóturinn ónýttist alveg og eins
dráttar-gufuskip, og fimm önnur
skip skemdust allmikið. 344 menn
særðust, þar á meðal 3 liðsíoritigjar
og 99 hermenn. 39 menn særðust
hættulega. Eigi er kunnugt hve
margir hafa beðið bana, en talið að
þeir muni eigi færri en 30,
-------ms~X3m ■ -
Kafbátahernaður
til 1918
í þýzka jafnaðarmannablaðinu
»Voiwárts« birtist nýlega grein,
sem vakið hefir mikía eftirtekt —-
og brczk blöð hafa prentað upp.
Segir þar m. a. um kafbátahernað-
inu:
— Það verður að halda kafbáta-
hernaðinum áfram til ársins 1918,,
til þess að tilfinnanlegur feitmetis-
skortur verði í Bretlandi, eins og
nú er hér í Þýzkalandi, einkum
ef að Bretastjórn gerir ákveðnar ráð-
stafanir til þess að ónýta kafbáta okk-
ar. —
Kolaskottur verður bráðum svo
mikill í Frakklandi og í Ítalíu, að
þær þjóðir geta ekki haldið áfram
heigagnagerð í sama mæli og hing-
að til.
Breta mun ef til vill skotra baðm-
ull, nautakjöt, sykur, saltpétur, járn-
málm, en á smjöri og eggjum og
svínakjöti mun enginn tilfinnanlegur
skortur verða fyr en seint í haust
eða í vetur.
Og vér megum ekki eingöngu
hugsa um hvernig vér bezt og fljót-
ast getum svelt Breta inni. Það
verður líka að bera umhyggju fyrir
því, að vér sjálfir höfum eitthvað
að eta.-------
— — Þau jíta það smátt og smátt
þýzku blöðin, að feitmetisskortur sé
nú orðinn mjög megn í landinu.
Öfriðarsmælki.
Skipatjón. Þegar talað er um kaf-
bitahernaðinn og það skaið, sem
hann heggur í siglingaflota heimsins,
verða menn jafnframt að gæta þess
að íjöldi skipa ferst af öðrum ástæð-
um. Arið 1914 er talið að 162
skip (samtals 372.277 smál.) hafi
farist af hernaðarvöldum, en það
sama ár fórust 776 skip (samt. 1
milj. 55 þús. 112 smál.) af öðrum
orsökum, og var það þó talsvert
minna heldur en næsta ár á undan.
Kontir eru nú mikið notaðar til
matreiðslu á vígstöðvum Breta í
Frakklandi. Segja hermennirnir að
»maturinn sé miklu betri« síðau
kvenfólkið fór að elda ofan í þá.
Gaseitrun. Þjóðverjar veittu oÝ'
lega afarmiklu eitruSu gasi á Rússa
í nánd við Mitau. Rétt um lcið og
gasinu var veitt, breyttist vindstaðan
og fengu Þjóðverjar aflan mökkino
yfir í skotgrafir sínar. Er sagt að
gasið hafi drepið íjölda þeirra.