Morgunblaðið - 26.04.1917, Blaðsíða 1

Fimtudag
26,
apríl 1917
• 4. argangF
171.
töiublaO -
Ritstiórnarsími nr 500
Gamia Blo
21, 22,, 23., 21,, 25. o$
26. þáltur
verða sýndir í kvöid og næstu
kvöld, fram til sunnudags.
Tölusett sæti má pa ita í síma
475 til ki- 5-
Pantaðir aðgöngumiðar afnend-
ast í Gamla B;o kl. 7—8.
Bann.
Hérmeð banna eg alla umferð um
Bráðræðis- og Sauðagerðistúnið.
Sömuleiðisað börn séu f>ar að leikum.
Sé þessu ekki hlýtt mun eg leita
réttar mins að lögum.
Sveinn J. Einarsson.
Stefán Jónseon
læknir
tekur á móti sjúklingum kl 5—6 i
lækningastofiun Jóns læknis Krist-
jánssonar, i Lækjargötu 6.
i. f. u. m
—........ ■■ ■ ft
A. D. tundur í kvöld kl. 8Va
AUir ungir menn velkomnir.
U. M. F. R.
Fundi frestað til þrlðjuti.
maí, kl. 9 að kvöldi.
Erl. simfregnir.
frá fréttaritara isaf. og Morgunbl.).
Kaupmannahöfn 24. apríl
— Bretar ssekja íram á
vesturvígstöðvunum og
hafa enn handtekiö 1200
Þjóðverja.
Frá Stokkhólmi er sím-
að að öll áfengissala um
alla Svíþjóð sé bönnuð
þangað til 12. maí.
Ritstjóri; Vilhjálmur Finsen.Isafoldarptentsmiðia Afgreiðsluslmi nr. 500
Nýja Bíó
Hálsmen
múmiunnar.
Sjónleikur i 3 þáttum, útbúinn
á leiksvið af
Robert Dinesen.
Aðalhlutverkið leikurhinnheims-
frægi kvikmyndaleikari
Valdemar Psilander,
sem nú er nýlátinn.
Allar kvikmyndir, sem Psilander
hefir leibið í, eru svo eftirspnrðar um
allan heim, að næstum ómögulegt er
að lítvega þær nú siðan hann dó,
enda svo dýrar, að næstum er frá-
gangssök að fá þær.
Nýja Bió var þó svo heppið að ná
i eina af þeim beztu, er hann hefir
leibið i, og verðnr hún nú sýnd i
kvöld og næstn kvöld.
Valdemnr Psilander.
Sýning stendur i^/a klst. — Tölusetta aðgöngumiða má panta
í síma 107 allan daginn og kosta: 0.80, 0.60 og 0.15 aura.
111
KqI úr mé.
Sama hitagiidi og i enskum steinkolum.
FramleiSslutilkostnaður 70 au. á hektoliier.
í vetur var myndað í Noregi fé-
lag til að framleiða kol úr mó, með
aðferð þeirri er kend er við H. Rosen-
dahl. Félagið er hlutafélag með rrikl-
um höfuðstól.
Rosendahl hefir unnið að upp-
götvun sinni í mörg ár, og hefir nú
að lokum tekist að ná góðuin árangri.
Hefir lítil verkstniðja verið sett á
stofn til tilrauna og kolunin á món-
utn tekist mætavel. Kolin hafa verið
reynd 0g efnagreind af færustu efna-
fræðingum Norðmanna á því sviði
og hafa fengið hin beztu meðmæli
þeirra. Að því er hitagildi snertir
eru þau á við góð ensk steinkol.
Enufremur hafa meira en 100 heimili
í Kristianíu reynt kolin til heimis-
þarfa og látið mætavel yfir.
Til v þess að festa sér mómýrar,
sem liggi vel við og til að koma
upp stórri verksmiðju til mókolun-
ar með Rosendahls-aðferðinni þurfti
samkvæmt áæltun þeirri er fyiir lá
að eitiís 300 þús. krónur. Er þó i
áætluninní tekið tillit til hinnar miklu
verðhækkunar sem er á öllu bygg-
ingarefni, vélum og kauphækkunar-
innar sem nú er.
Verksmiðjan getur árlega fram-
leitt ca. 150.000 hektolitra af kol-
um á ári og búist við að kostnað-
urinn verði 70 aurar á hvern hekto-
liter, en getur þó orðið lægri ef
notaðar eru mótökuvélar af nýjustu
gerð. Við þetta bætist geymslukostn-
aður og flutningskostnaður til sölu-
staðarins. En samkvæmt þeirri reynslu
sem fengin er, má selja kol þessi
með Jíku verði og »koks« og má
því gera ráð fyrir góðum arði til
hluthafanna, jafnvel þó eldsneyti falli
mikið í verði.
í Svíþjóð hafa verið gerðar marg-
ar og mikilsverðar tiíraunir með
kolun á mó og hefir ein þeirra gef-
ist sérstaklega vel. Kol úr mó hafa
verið notuð handa járnbrautum þat
í landi, með góðum árangri. Og án
efa má líka nota þau til skipa. Þó
er það galli, að kolin eru mun fyrir-
ferðarmeiri en venjulega skipakol og
gæti það spilt fyrir þeim.
Þetta land á nóg af mó og brún-
koium. En það liggur alt ónotað í
jörðinni og ekkert um fengist, þó að
eldsneytisskortur' sé yfirvofandi. Hvað
lengi vilja íslendingar halda áfratn
að sýna af sér þann Bakkabræðra-
hált að sækja vatnið yfrum ána? Þ. ð
er vonandi að bráður endir verði á
slíku. Annaðhvort verður stjórnin
að taka málið að sér og hefja fram-
kvæmdir þegar í stað, eða einstakir
menn, sem peningaráð hafa, að
hrinda á leið þessu þarfa fyrirtæki.
Stjórnin ætti sem fyrst að leita
fyrir sér, hvorr ekki er hægt að fá
nauðsynleg tæki. Til skamms tíma
var hægt að fá þau i Svíþjóð. Og
ef einstakir menn réðust 1 fyrirtæk-
ið, væri það skylda hennar að styðja
þá eins og henni er frekast fæit.
Biskupsvígslan.
Eg er yður fyllilega samdóma um
það, hr. ritstjóri, að biskupsvígslan,
er fram fór á sunnudaginn var, hafi
verið svo þýðingarmikill og nýstár-
legur viðburður, að búast hefði máft
við því með sanngirni, að sóknar-
nefnd eða þeir er að biskupsvigsl-
unni stóðu, hefðu ætlað blaðamönn-
nm höfuðstaðarins, ekki siður en
ýmsum góðum borgurum öðtum, föst
sæti eða rúm í kirkjunni. Ætla mætti.
að sóknarnefnd væri svo mönnum
skipuð, að hún hefði mátt láta sér
skiljan, að hér fór fram sú athöfn,
er sýndi, ekki að eins í orði, heldur
og á borði, nýfengið sjálfstæði í einni
grein mála vorra, þar sem biskups-
vigslan eftir langa útlegð var að lög-
um réttum flutt inn í landið, með
öðrum orðum, alinnlend og sjálfstæð
athöfn, Hefði nefndinni því og öll-
um hlutaðeigendum mátt vera, að
mér virðist, áhugamál að blöðunum,
sérstaklega dagblöðunum, hefði gefist
kostur þess, að skýra sem ítarlegast
frá athöfn þessari.
í annan stað vil eg gera þá at-
hugasemd, að vel hefði farið á því
að ölhrn prestum er i höfuðstaðnum
voru, bæði þjónandi prestum og eins
þeim er látið höfðu af embætti
eftir langa þjónustu, hefði verið trygð
sæti, eða að minsta kosti standandi
pláss, t. a. m. í framkórnum, en því
er ekki svar að gefa. Þarna var þó
»nef náið augum«, biskupinn ogklerk-
dómurinn.
En þetta fer alt betur næst, að
lokinni langri og heillaríkri stjórn
hins nýja biskups.
Kirkjuvinur.
Smjörlikisframleiðslan.
Fyr á tímum voru íslendingar
sjálfum sér nógir með margt það,
sem nú verður ekki komist af án.
Vaxandi menning hefir ávalt í för
með sér fjölbreyttari lifnaðarhætti,
og ýmsar nauðsynjar, sera áður voru
engum kunnar á þessu landi, þykja
nú ómissandi á hverju heimili.
Við þetta er ekkert að athuga.
Aukin viðskifti við aðrar þjóðir eru
tnenningarvottur og vöruskiftin við
önnur lönd ómissandi. En hitt er
þó nauðsynlegt hverju landi sem er,
að koma á heima fyrir allri þeirri
framleiðslu, sem auðið er. Skal hér
sérstaklega minst á eitt fyrirtæki,
sem að loknu sttíðinu áreiðanlega