Morgunblaðið - 06.08.1917, Blaðsíða 1

Mánnud,
4. árgangr
6.
ágúst 1917
HORGUNBLABIÐ
272.
tölublað
Ritstjórnarsíiiu nr. 500
Ritstjóri: Vilhjálmur Finsen
Isaíold.'irprentsmiója
Afgreiðslusimi nr. 500
JIOj
Reybjavlknj'
Bioírraph-Theater
Talslmi 475
|BI0
Granit-iðnaður
í Milford, Massachusetts U. S. A.
Mjög frœöandi mynd.
Tryggur vinur.
Afbragösfögur og hugnrom mynd.
Sýnir skrorur milli Indiána og hvítra
landnema i Ameriku.
Hjónaband
F ATT YS.
Fatty *þann feita« þekkja allir. Hann
er An efa einhver hinn skemtilegasti
Skrípaleikari sem hér hefir sózt, — og
mynd þessi er fram úr hófi skemtiieg.
C. F. U. M.
VALUR. Æfing í kvöld
kl. SVa- Fjöluaennið!
£r(. símfregair
Opinber tilkynning frá brezku utan-
ríkisstjórninni í London.
London, 3. ágúst.
»Times« hefir nú sýnt, hvert yf-
irvarp þáð er hjá Þjóðverjnm að
Ttalda því fram, að þeir hafi eigi
komið ófriðnum af stað. Hefir blað-
ið það eftir upplýsingum, er af til-
viljun hafa verið birtar i »Leipziger
Volkszeitung*, þar sem sagt er frá
þvi, að hinn 3. júli 1914 hafi fund-
nr verið haldinn i Potsdam. Keisar-
inn, Bethmann-Hollweg, Tirpitz og
Falkenhayn hittu þarFriedricherkiher
toga, Berchtold Tisza og Conrad Hoet-
zendorff til þess að ræða um úrslita-
kosti þá, er Serbiu voru boðnir.
Fundurinn viðurkendi það, að Rúss-
land mundi sennilega eigi sætta sig
við slík niðurlægingarboð og ófriður
mundi því af hljótast, og afréð fund-
urinn að taka við afleiðingum þeim.
Þetta kollvarpar algerlega þeim ástæð-
um, sem Þjóðverjar hafa jafnan fært
fram fyrir því, að þeir væru sak-
lausir af því, að hafa komið ófriðn-
um á stað.
I neðri deild þingsins svaraði
Robert Cecil lávarður fyrirspurn og
sagði, að brezka stjórnin hefði upp-
lýsingar um fundinn í Potsdam i
júlímánuði 1914, og bentu þær til
þess, að Miðveldin hefðu ákveðið
þann mánuð að taka upp þá stefnu,
er að þeirra áliti hlaut nær áreiðan-
lega að leiða til ófriðar.
Hoilenzka blaðið »Rotterdamsche
1 Courantf flytur fregnir, sem styðja
þessa uppljóstun »Times«.
Balfour lýsti yfir þvi i neðri deild
þingsins 30. júlí, að vér hefðum
eigi gengið í ófriðinn vegna ásælnis
til landa eða skaðabóta. Vér æskt-
um friðar af jafnmikilli einlægni og
nokkur önnur þjóð, en friðurinn
yrði að byggjast á allsherjar-siðalög-
máli og betii allsherjar-viðskiftum, en
ekki á ríkja-jafnvægi á 18. aldar
máta. »Eg get eigi álitið, að
Evrópu sé óhætt fyr en Þjóð-
verjar eru annaðhvort þróttlausir eða
frjálsir«, mælti hann. Ef ófriðnum
lyktaði með þýzkuna friði, þá mundi
sá íriður að eins verða undanfari
nýs ófriðar í Norðurálfu.
Á hernaðarráðstefnu bandamanna í
París var samþykt sú ákvörðun, að
bandamenn væru ákveðnir í þvi, að
leggja niður vopn þvi að eins, að
óhugsandi væri að framvegis yrði
höfð í frammi jafn glæpsamleg ásælni
og Miðríkin hefðu gert sig sek í.
Lloyd George skýrði frönskum
blaðamönnum frá því, að milj-
ón manna hefði verið tekin í brezka
herinn og ein miljón manna í kola-
námurnar.
Skýrslan um kafbátahernaðinn fyrir
vikuna sem lauk 29. júli sýnir, að
2726 skip haía komið til brezkra
hafna; 18 brezkum skipum, sem báru
meira en 1600 smál,, var sökt og
3 minni. Á 9 skip var ráðist árang-
urslaust. Þegar tekið er meðaltal
síðustu fimm mánaðanna, þá er tjón
á skipum stærri en 1600 smál.
minna í júlí að tiltölu heldur en
nokkurn hinna mánaðanna. í júlí
hefir verið sökt 5 skipum færra
heldur en í júní og 13 færra heldur
en í april. Meðaltal hinna minni
skipa, sem sökt hefir verið í júli,
nær ekki nema helming af meðal-
talinu, þegar það var lægst í nokk
urum hinna fyrri mánaða.
Newton lávarður skýrði frá því í
efri deild þingsins, að helzti fulltrúi
Þjóðveija á fangaskifta ráðstefnunni i
Haag, hefði hreinskilnislega kannast
við það, að meðferð á þýzkum föngum
i Euglandi hefði verið miklu betri
heldur eu meðferð á föngum í
nokkru öðru landi.
Frá alþingi.
Úr neðri deild 4. ágrúst.
1. Frv, um málskostnað í einka-
málum; 2. umr.
Frv. samþykt með litlum breyt-
ingum og vísað til 3. umr. i einu
hljóði.
2. Frv. um breyting á lögum
um notkun bifreiða; 2. umr.
Frv. samþ. með breytingum og
visað til 3. umr. i e. hlj.
3. Frv. um stofnun stýrimanna-
skóla á ísafirði; 2. umr.
Frv. gr. feld með 21 ; 3 atkv. að
viðhöfðu nafnakalli. Frv. þar með
úr sögunni.
4. Frv. um sölu á ráðherrabú-
staðnum við Tjarnargötu; 2. umr.
Út af þvi urðu nokkrar orða-
hnippingar milli Þorst. Jónssonar og
Sig. Sigurðssonar. Svo lauk að
frv.gr. var feld með 13:5 atkv. og
frv. þar með fallið.
3. Frv. um framkvæmd eignar-
náms; 2. umr.
Frv. samþ. með nokkrum brevt-
ingum og vísað til 3. umr. í einu
hljóði.
6. Frv. um stækkun verzlunar-
lóðar ísafjarðar; 2. umr.
Frv. samþ. í einu þljóði og vísað
til 3. umr.
7. Frv. um áveitu á Flóann; 2.
umr.
Frv. samþ. og vísað til 3. umr.
i einu hljóði.
8. Frv. um breyting á símalögum»
2. umr.
Frv. samþ. og visað til 3. umr. í
e. hlj.
Þegar hér var komið vildu sumir
þingmenn að fundi yrði slitið, og
var ósk um það borin undir atkv.,
feld með n : 10 atkv. að viðhöfðu
nafnakalli. — Var svo dagskránni
haldið áfram.
9. Atvinnumálaráðherra svaraði
fyrirspurn til landsstjórnarinnar um
endurskoðun vegalaganna.
Líkaði flutningsm. (Sig. Sig.) ekki
vel svar ráðherrans og bar fram
rökstudda dagskrá svo hljóðandi:
»í fnllu trausti þess, að lands-
stjórnin endurskoði vegalögin
frá 22. nóv. 1907 samkvæmi
þingsályktun alþingis, dagsett 27.
ágúst 1915, og leggi fyrir alþingi
nýtt frv. til vegalaga, tekur deild-
in fyrir næsta mál á dagskrá.*
Þótti atvinnumálaráðherra felast í
dagskránni ákúrur til stjórnarinnar
og krafðist um hana nafnakalls.
Var dagskráin feld með 9:7 at-
kv. að viðh. nafnakalli. Kvaðst Sig-
urður þá líta svo á, er dagskráin
var feld, að í þvi fælist vantraust til
stjórnarinnar, þar sem deildin treysti
henni ekki til að endurskoða vega-
lögin.
11. Frv. um húsaleigu í Reykja-
vík; 1 umr.
Frv. visað til 2. umr. í einu hljóði
og til allsherjarnefndar.
10. mál og 12.—16. voru tekin
út af dagskrá.
[
nýjn bíó
Erfetiáii.
Ljómandi fallegur sjónleikur.
Leikinn af Vitagraph Co.
Aðalhlutverk
leikur hin fagra leikkona,
Anita Steward.
Þetta kvenfólk.
Gamanleikur
Konráð B. Konráðsson
læknir
Þingholtsstræti 21. Simi 373.
Heima 10—12 og 6—7.
Úr Hagtíðindum
Síðastliðin fimm ár hafa hjóna-
vigslur hér í Reykjavik verið að
meðaltali 129 á ári, eða tæplega 9 '/a
á hvert þúsund bæjarbúa. Flestar
hafa þær orðið 1916, eða 137. Arln
1906—13 komu að eins 5,9 hjóna-
vigslur á hvert þúsund manna á öllu
landinu.
Siðustu fimm ár hafa fæðst að
meðaltali 433 lifandi börn hér í
Rvík, eða nál. 32 á hvert þúsund
Ibúa. Er það mikið hærri tala en
œeðaltalið á öllu landinu. Óskil-
getin börn hafa verið i7,2°/0 í Rvík
á þessu tímabili, eða rúmlega ^/g.
Árin 1906—13 voru að meðaltali
13,2% af öllum fæddum börnum
á landinu óskilgetin.
A þessu 5 ára tímabili hafa alls
fæðst i Reykjavik 2173 lifandi börn,
en dáið hafa 1010 menn. Mismun-
urinn, 1145, er bin eðlilega eða sjáf-
sagða mannfjölgun bæjarins. En sam-
kvæmt bæjarmanntalinu voru íbúar
bæjarins í árslok 19 n 12,665, en í
árslok 1916 voru þeir orðnir 14,542.
Hefir þeim þá fjölgað á þessu 5
ára timabili um 2303, eða hérumbil
tvöfalt á móts við það, sem búast
hefði mátt við eftir mismuninum á
fæddum og dánum. Samkvæmt þessu
hafa 1158 manns fleiri flutt til bæj-
arins á þessu 5 ára timabili heldur
en flutt hafa úr bænum.
Verðhækkun / Reykjavík. í skýrsl-
unni um verðhækkun á vörum hér
í Reykjavík, þar sem taldar eru 63
teg. af nauðsynjavörum, sézt það, að
verðhækkunin hefir að meðaltali ver-
ið 21 °/0 siðasta ársfjórðunginn. Eru
þó þær vörur, er eigi fengust í byrj-
un júlímánaðar, taldar með sama
verði eins og þegar þær fengust síð-
ast. En séu þær eigi taldar með,
veiður verðhækkunin á hinum vöru-
tegundunum (53) að meðaltali 25%.
En síðan sti;iðið hófst hafa þessar