Morgunblaðið - 07.12.1917, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Stór plógur
Mynd sú, er hér birdst, er af þýzkum p'óg. Höíðu Þjöðverjir
marga slika plóga í sumar og létu þá plægja þau héruð i Belgiu og
Frakklandi er lagst höfðu i auðn af ófriðoum. Eins og meun sjá þá er
plógurinn ekkert smásmíði. Er hann knúinn áfram með hrcyfivélu jr og
veltir fjórum píógstrengjum í senn.
~----------——
,Elgin‘-úr
kaupa allir þeir, sem eignast vilja
gott ár.
Fást hjá úrsmiðum.
þann vanda, að laga atvinnulíf þjóð-
arinnar, að það þá um leið veiti
atvinnunni á þá bruut, er rétt geti
við framleiðsluþrótt vorn, sem óneit-
anlega er í! afturför (sbr. hnignun
sjávaíútvegsins). Morgunblaðið benti
á það í ágætri grein á síðastliðnu
hausti, að atvinnubótafénu bæri að
verja til undirbúnings atvinnuvegum
vorum á komandi sumri, t. d. smá-
báta-útgerðarinnar o. fl. Er þar
meðal annars drepið á að undirbúa
matjurtarækt í stórum stíl á kom-
andi sumri.
Atvinnubótanefnd og stjórn mun
líka hafa verið vakandi fyrir þessu
nauðsynjamáli því hinn góðkunni
garðyrkjufræðingur, E. Helgason,
mun hafa verið fenginn til að skoða
lönd í þessu skýni, í Brautarholti,
á Garðskaga og eins á Akranesi.
Mun honum hafa litist land í Braut-
arholti og Garðskaga bezt fallið til
matjurtaræktunar í stórum stil. Má
því gera ráð fyrir, að landsstjórnin
og bæjarstjórn Reykjavikur reyni að
tryggja sér hin umræddu lönd, sitt
hvor, til kartöfluræktunar á næsta
vori.
Sennilegt er, að landsstjórnin muni
helst hugsa sér að rækta kartöflur
til útsæðis, sem væri líka bezt í
samræmi við þágu alþjóðar. Hins-
vegar myndi bæjarstjórn eingöngu
hugsa um að raíkta kartöflur til neyslu
og væri þá heppilegast fyrir hana að
reyna að tryggja sér land í Brautar-
holti, sem er miklu nær og þaraf-
leiðandi hentugra. Má t. d. b;nda á
að Reykvíkingar gætu hæglega not-
ið þar atvinnu, en Garðurinn eðli-
lega nyti atvinnunnar af kartöflurækt
þar syðra; eins munu allir að- og
fráflutningar hægari, og síðast en
ekki sist má geta þess, að í Braut-
arholti er ága?t hestabeit, sem lítil
eða engin er í Garðinum og kostar
að fóðra verður hestana á mat og
heyi alt vorið. Lika mun vera um
langstærsta landið að ræða í Brantar-
holti, einkum ef tekið væri tii fleiri
ára (sennilega á annað hundaað dag-
sláttur), en bæjarstjórn hefði eðlilega
þörf fyrir stórt land með tilliti til
þess að hún ræktaði matjurtir-"til
neyzlu. Viðvíkjandi því hve mikil
áhætta það væri fyrir bæinn að veita
fé til garðræktunar, má geta þess,
að á s. 1. sumri var rekin kartöflu-
rækt í Brautarbolti í allverulegum
stíl, i áður óræktuðu landi og gafst
framúrskarandi vel. Uppskeran var
betri en í gömlum ræktuðum görð-
um þar í nágrenninu. Og segjum
nú að bærinn tæki ioo dagsláttur i
Brautarholti, ættu þær, eftir þeirri
reynslu sem þar hefir fengist, að
gefa af sér 3500—4000 tn. og með
30 króna verði á tunnu yrði það
105000—120000 kr. brutto arður.
Stofnkostnaður lægi eðlilega mest í
útsæði og verkfærum en hvorttveggja
mætti selja þegar vildi og fá þannig
endurgreiddan stofnkostnaðinn að
nokkru leyti. Hvað kostnaðurinn
yrði mikili myndi að sjálfsögðu geið
nákvæm áætlun um, en eftir þeirri
reynslu, sem fengist hefir þar sem
fljótvirk verkfæri eru notuð, eru lík-
indi til að kostnaður yrði aldrei yfir
10 kr. á tunnu. Hin ötula bæjar*
stjórn með borgarstjóra i brodd
fylkingar verður tafarlaust að byrja
á undirbúoingi þessa velferðarmáls.
Allir góðir menn bíða eftir fram-
kvæmdum i þessa átt með óþreyju.
Blöðin mega heldur ekki láta sitt
eftir liggja, og Morgunblaðið, sem
orðið á að hugmyndinni, er sjálf-
kjörið til að ganga þar á undan.
Aqronom.
Hrakningar.
Seyðisfirði í gær.
Rússneskt segiskip tvímastrað, sem
heitir »Mewsky« og átti að flytja
vörur til Húsavíkur og Akureyrar
fyrir Samband isleDzkra samvinnufé-
laga, var dregið hingað inn í gær-
kvöldi. Hafði það hrept óveður
mikil í hafi og voru skipveijar svo
að þrotum komnir að þeir lágu allir
og gátu enga björg sér veitt, en
einn þeirra var dauður. Höfðu þeir
gefið upp alla lífsvon, sem eftir voru
og létu reka á reiðanum. Skipið
hrakti fyrir veðri og sjó að landi og
sázt til þess héðan. Var þá sendur
út vélbátur til þess að grenslast um
ferðir þess, er mönnum þóttu grun-
satnlegar. Dró sá. bátur skipið að
landi.
Rússar
og
Miðrikin.
Þá er nú svo komið, að það er opin-
berlega tilkynt að vopnahlé sé komið
á hjá Rússum og Miðríkjunum. Er
það fagnaðarefni, því að það er
fyrsta sporið i áttina til friðar, eftir
látlausa 40 mánaða styijöld. Og
líklega vetður þess nú ekki langt
að biða, að fregn komi um það, að
Rússar hafi samið sérfrið.
Það verður eigi betur séð, eu
Miðríkin treysti þvi nú, að Maxi-
malistar hafi bolmagn til þess að
semja sérfrið fyrir hönd-rússnesku
þjóðarinnar. Fregnir hafa borist um
þ.ið, að þeir hafi orðið í minnihluta
við kosningar, sem nú hafi fram
farið. Að þeir skuli samt sem áður
geta setið að völdum, verður eigi
skýrt á annan veg 'neldur en þann,
að aðrir flokkar fylgi þeim að málum.
Og senuilega mun meirihluti alþýð-
unnar vera þeim fylgj.indi í því, að
koma á friði, þvi að svo mun sorfið
að hentri, að hún kærir sig eigi leng-
ur um að halda uppi ófriðnum. Það
þarf lika meira en litla þrautseigju
til þess að halda uppi ófriði þegar
hungursneyð ster.dur við dyrnar,
allir aðflutningar eru teptir, herinn
skortir vopn, og engir sigurvinn-
ingar eru til þess að glæða kjark
þjóðarinnar, heldur þvert á móti
ófarir á ófarir ofan. Rússum er því
alls eigi láandi þótt þeir vilji nú
semja frið.
Meðan á friðarsamningum stendur,
stauda herirnir auðvitað vígbúnir í
skotgröfum sinum hvor gegnt öðrum.
En nú ber þess að gæta að vígstöðvar
Rússa ná alla leið suður í Rúmeníu.
11
En Rúmena er hvergi getið í fregn-
um þeim, sem hiugað berast. Virð-
ist helzt svo, sena ekkert sé um
friðarumleitanir af þeirra hálfu, nema
þá ef Rússar fara með umboð fyrir
þeirra hönd. En það er auðskilið,
að ef Rússar semja sérfrið, þá verða
Rúmenar að gera það lika. Þeir
munu ekki svo glæsilega staddir, að
þeir geti einir haldið uppi ófriði að
austan.
Um sundruugina innbyrðis i Rúss-
landi vita ailir að hún er mikil.
Dukhonin hershöfðingi, sem hafði
di.fð til þess að berjast gegn friði,
Of vildi að Rússar stæðu við þau
ioforð er gömlu stjórnirnar höfðu
gefið bandamönnum, hefir verið
myrtur. Ymsir landshlutar hafa tek-
ið sér sjálfstæði, svo sem Síbería,
Krím, Kuban og Ukraine. Eigi er
þó þar með sagt að þeir landshlutar
séu andstæðir Maximahstum <jg friði.
Það þarf eigi að vera, því að Lenin
vill skifta Rússlandi niður i mörg
sambandsríki. En hætt er við, að
þetta verði til þess að hið mikla rík-
isbákn liðist algerlega sundur. Að
minsta kosti er enn eigi séð hver
ætti að hafa þrótt til þess og fylgi
að halda því saman.
Rauöa-kross fundur.
í byrjun októbermánaðar var hald--
inn alþjóðafundur í Kaupmannahöfm
og sátu hann fulltrúar Rauða-krossins-
frá flestum eða öllum ófriðarþjóðum.
Valdemar prinz setti fundinn.
Þar var rætt um skífti á óvigum
mönnum herteknum, endurbætur á
fangabúðum og ýmislegt annað, sem
kemur uodir verkahring Rauða-ktoss-
ins.
Hæstu útsvör
i Stykkishólmi.
Ag. Þórarinss. verzl.stj. kr. 125.00
Arni P. fónsron kaupm. — 170.00
Aage Andersen lyfsali — 370.00
ArniSuæbjörnss. kaupm. — 50.00
Ásm. Guðmundss. pr. — 84.00
Eggert Eggertsson bóndi — 100.00
Einrr Vigfússon kaupm. — 50.00
Guðm. Guðm.s. læknir — 155.00
Hannes Andréss. skipstj. — 65.00
Hjálm. Sigurðss. kaupm. — 550.00
J. Jónsdóttir frá Hcfnum — 150.00
Jón Kr. Jónsson bóndi — 58.00
Jón Skúlason bóndi . . — 60.00
Leon Tang & Sön verzl. — 1760.00
Magn. Mrgnúss. kaupm. — 50.00
Niels B. Jónsscn bóndi — 65.00
O.car Clausen kaupm. — 80.00
Páll V. Bjarnas. sýslum. — 165.00
Pétur Ó. Láruss. verzlm. — 55.00
Pétur Sigurðss. skipstj. — 60.00
Sæm. Halldórss. kaupm. — 680.00
W. Th. Möller póstm. — 70.00
Hannes Jónsson dýral. — 100.00
Hf. Breiðafjarðarbáturinn — 100.00
Konráð Stefánsson . . . — 60.00'