Morgunblaðið - 16.05.1918, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
stjóra. Var því vísað til síðari um-
ræðu.
Þegar hér var komið, lýsti for-
seti því yíir, að nú gæti atkvæða-
greiðsla um dýrtiðarhjálpina farið
fram, pví að þingmenn væru allir
mættir. Stóð hún yfir lengi, því að
nafnakall varð að hafa við nær all-
ar breytingartillögur og sjálfar grein-
ar frumvarpsins.
Urðu úrslitin þau, að allar breyt-
ingartillögur meiri hluta bjargráða-
nefndar voru feldar og frumvarp
stjórnarinnar samþykt með þeirri
einu breytingu, að stjórnin má að
eins veita dýrtíðarvinnu í þarfir fram-
leiðslu og að henni er heimilað að
kaupa afurðir af dýrtiðarvinnu
sveitar- og bæjarfélaga. Frumvarpinu
var vísað til 3. umræðu með 14
atkvæðum gegn 12.
í gær gerðist ekkert sögulegt I
neðri deild. Mörg mál á dagskrá,
en nær engar umræður. Samþykt
var með 21:2 atkvæðum að leyfa
fyrirspurnina til landsstjórnar um
sykurhækkunina. Sögðu allir já
nema Þorsteinn Metúsalem og
Einar Arnason.
í efri deild gerðist eigi heldur
neitt merkilegt. Nokkur mál á dag-
skrá, en litlar umræður. Frumvarpi
um eftirlaun Björns Kristjánssonar
var vísað til allsherjarnefndar.
1. þingmaður Arnesinga ber fram
í neðri deild frumvarp til laga um
viðauka við lög um hrossakynbætur.
Viðaukinn er um graðfola og hljóðar
svo:
Heimilt er 1 samþykt að ákveða
að eldri graðhesta en l1/^ órs, er
hittast gæslulausir, megi gelda á kostn-
að og ábyrgð eiganda eða geymanda.
Greinargerð:
Eigi verður annað sagt, en að þessi
viðauki við lögin sé nauðsynlegur og
aðkallandi. Eitt af aðalatriðunum
er það, að geta trygt sér not grað-
hesta. Margir láta sig þetta mál
litlu skifta og eru jafnvel andvígir.
Meðal annars leyfa menn sér að
láta ó v a 1 d a graðfola og kynslæma,
sem bannað er að nota, leika laus-
um hala 1 trássi við skýlaus fyrir-
mæli laga. Fyrir því verður blátt
áfram að leyfa að gelda slíka fola
ef þeir hittast gæslulausir. Ann-
ars eiga menn það sífelt á hættu að
þessir folar geri skaða.----------
Já, það er líklega satt, að grað-
folar fara ekki að lögum. En hörð
eru þessi ákvæði og eigi mannúðleg.
Eða hafa allir gleymt gömlu vísunni:
Ef þú hittir fátækan á förnum vegi,
gerð’onum gott en gelt’ann eigi —
guð mun launa á efsta degi.
Elendínns.
Kaupgjald
verkamanna.
I tilkynningu, dagsettri 13. þ.
m. tilkynnir stjórn verkamanna-
félagsins »Dagsbrún«, að kaup
verkamanna hækki frá 15. þ.
m. upp í 90 aura á klukkustund
0g kr. 1.50 fyrir tímann á helgi-
dögum og í »eftirvinnu«.
Tilkynning þessi kom yfir
vinnuveitendur eins og þruma
úr heiðskíru lofti. Bæði var fyr-
irvarinn stuttur og svo hafði
eigi verið leitað samninga við
þá um þetta efni. Munu því
flestir þeirra taka þann kost, að
veita engum vinnu fyrst um sinu
ef verkamenn halda fast við
þessa kröfu.
Margir verkamenn skyldu til-
kynninguna þannig, að kaupið
ætti eigi að hækka fyr en að
liðnum 15. degi mánaðarins og
unnu þeir í gær. En ýmsir aðr-
ir munu hafa lagt niður vinnu.
Nú þykir og leika nokkur efi
á þvi, að samþykt sú, er félags-
fundur »Dagsbrúnar« gerði um
þetta efni, hafi verið lögleg
og höfum vér verið beðnir að
birta eftirfarandi tilkynningu:
Þar eð »Verkmannafél. Dags-
brún« hefir ekki á þessu ári enn
gert neina löglega samþykt um
breytingu á kauptaxta félagsins,
þeim sem samþ. var síðastliðið
haust, höfum við ástæðu til að
ætla að einhver óhlutvandur ná-
ungi hafi í heimildarleysi birt
auglýsingu þá um hækkun á
kaupi, sem birtist í dagblöðunum
nýverið,oger undirskrifuð »stjórn-
int. Teljum við auglýsingu þessa
alveg óviðkomandi félaginu og
félag8mönnum yfirleitt, jafnvel
þó einhver úr stjórn þess hafi
komið henni á framfæri.
Margir Dagsbrúnarmenn.
Má af þessu sjá að einhver
misskilningur á sér stað innan
félagsins.
Annars er ekkert hægt um
það að segja, hvernig þetta mál
kann að fara.
Skrásetning báta.
Morgunblaðið benti á það I vet-
ur, að safna þyrfti skýrslu um alla
sjófæra báta hér i bæ, og sjá um
það, að þeir yrðu allir notaðir 1 vor
og sumar til þess að draga björg í
þjóðarbúið og þá um leið gerðar
ráðstafanir til þess að þeir gasti
fengið salt og veiðarfæri. Að undir-
lagi stjórnarinnar hefir nú þetta ver-
ið gett og reyndust sjófærar fleytur
hér (tveggja — sexmannaför) 120 al!s.
Af þeim munu 20 vera ór.otaðar
sem stendur, en hinar ganga allar
til veiða. Má gera ráð fyrir að um
500 manns hafi atvinnu á þessum
bátum.
En nú var orðið saltlaust hér og
horfði til stórvandræða því að nú
fengu sjómennirnir eigi rreira en
10 aura fyrir pundið I flöttum fiski.
En sjálfir áttu þeir eigi salt. Þykir
mörgum það því spá góðu, að farið
var að skrásetja bátana og vænta
þess að eigi verði látið þar við lenda,
heldur reyni nú yfirvöldin líka að
sjá til þess að þessi smá-bátaútveg-
ur fati eigi í kalda kol jafnharðan.
Það er hart að vita til þess, að
salt skuli hafa verið selt út úr land-
inu til þess að Færeyingar gætu
stundað fiskveiðar, en landsmönn-
um sjálfum eigi séð fyrir nægum
birgðum. Og eru það einkennilegar
ráðstafanir, svo eigi sé meira sagt,
að reyna eigi fyrst og fremst að
efla at.innuvegi í landinu sjilfu, þar
sem það verða beztu bjargráðin. Við
vitum hvernig atvinnubæturnar gef-
ast — að það er betra að hjálpa
mönnum með ráðum og dáð til
þess að þeir þurfi ekki að vera upp
á þær komnir.
Vér vitum nú eigi hvað stjórnin
ætlar að gera i þessu máli, en oss
virðist, sem bæjarstjórn ætti nú að
hefjast handa og reyna að tryggja
þeim bæjarmönnum salt, sem fisk-
veiðar stunda. Hingað kom saltskip
I fyrradag og er nú tækifæri til að sýna
af sér röggsemi og fyrirhyggju.
Einstakir menn hafa eigi efni á þvi
að birgja sig að salti til hausts, en
bæjarstjórn gæti fest kaup á salti og
úthlutað þvi siðar til bátanna i hlut-
falli við stærð þeirra og áhöfn, eftir
því sem þörf gerist.
Nú er nægur fiskafli þegar á sjó
gefur og horfur á að veiðin haldist
fram eftir snmrinu Er það lán í
óláni, en þó því að eins, að hægt
sé að stunda sjó.
Síðan skýrslan um bútana var tek-
in, hafa nokkrir þeirra hætt sjósókn-
um vegna þess að eigi var markað-
ur fyrir fiskinn og eigendur þeirra
áttu ekkert salt. Annað eins má
ekki eiga sér stað. í landinu er yfir-
vofandi bjargarskortur en rétt utan
við landsteina er nóg björg. Og svo
á ekki að bera sig eftir henni.
Sumir munu segja að hægt sé að
herða fiskinn. Það er satt. En þeir
sem sjó sækja á opnum bátum eru
fæstir svo. efnum búnir að þeir geti
beðið þess til hausts að fá fé fyrir
sumarstarf sitt.
Sykurmálið.
Níu þingmenn i N'h- diT l' f
fram eftirfarandi fyrirspurn til stjórn-
arinnar.
Hvers vegna hækkaði landstjórnin
verð á sykri landsverzlunar síðastliðið
haust? Og hvers vegna lækkaði
stjórnin sykurverðið aftur? —--------
Þrátt fyrir margitrekaðar spurning-
ar og særingar, hefir stjórnin aldrei
viljað gefa almenningi' upplýsingar í
sykurmálinu. Nú neyðist hún senni-
lega til þess og þá duga eigi sams-
konar vífilengjur eins og á borgara-
fundinum I haust. Nú verður hún
að leggja skjölin á borðið hvort sem
henni þykir betur eða ver, og hefði
þó fyr verið betra.
Skipamiðlar.
Allsherjarnefnd Ed. hefi komið
fram með álit sitt i því máli og er
það að ýmsu leyti einkennilegt.
Þar sejfir meðal annais svo:
Nefndin hefir athugað frumvarp
þetta eftir föngum og reynt að afla
sér þeirrar þekkingar á málefninu,.
er henni var mögulegt á þessum
stutta tíma, sem hún hefir yfir að'
ráða.
Nefndin fékk til athugunar allítar-
legt frumvarp (í handriti) til laga um
verzlunar- og siglingamiðla, er hún
óthugaði, en komst^að þeirri niður-
stöðn, að bæði vantaði tíma til þess
að afgreiða svo langt og vandasamt
frumvarp á einu aukaþingi, sem að
likindum var vel hálnað, þegar það
barst nefndinni, og svo væri miðil-
starfið svo mjög á byrjunarstigi, að
tæpast væri kominn tími til að semja
mjög itarleg lög I þvi efni, þar sem
reynslan væri svo litil og lög þaur
er sett hafa verið í nágrannaiöndun--
um, eru i ýmsum greinum mjög
frábrugðin hver öðrum í mörgum
aðalatriðum, og því erfitt um að
velja, hvað taka á til fyrirmyndar,,
meðan engin eða lítil reynsla er
fengin hér á landi.
Hinsvegar var nefndinni það ljóst,.
að hér er um þýðingarmikið mál að'
ræða, sem ekki má dragast að setja
lög um, er tryggi mönnum það að
eiga kost á að geta snúið sér til
einhvers þess manns, sem bæði er
vaxinn þessum starfa og um leið
viðurkendur valinkunnur sómamaður,-
Nefndin bar þetta mál undir
Verzlunarráð íslands og . . . álítur
ráðið að . . . aðalatriðið sé, að hér
verði kostur á starfshæfum skipa-
miðlurum, sem trygging er fyiir að
verði óvilhallir i starfi sinu og álit-
ur raðið, að þvi takmarki megi ná
með hér umræddu frumvarpi.
Nefndin hefir því fallist á frum-
varpið, en virðist það ekki nægilegt,
að skipamiðill hifi óflekkað mann-
orð, því að þvi skilyrði fullnægja
hundruð eða þúsundir manna, sem
þó eru óhæfir til starfsins, en aðal-
atriðið er, að maðurinn sé, auk þess
að hafa hæfileika td starfsins, al-
þektur heiðursmaður, sem allir geti
treyst.
Nefndinni virðist og rétt, að drepa
á það í frumvarpinu, að á miðlum
hvili full skaðabótaskylda gagnvart
viðskiftamönnum þeirra.
Hringferð Hringsins verður á annan í hvitasunnu.
-■ Skemtiskrá auglýst á morgun. —: