Morgunblaðið - 12.09.1918, Blaðsíða 1

Fimtudag
12.
sept. 1918
HORGDNBLADIÐ
5. argangr
305.
td!ub-að
Ritftjórnarsimi nr. 300
R’tstjón: Vilhjáir-.ut t uscii
íí.’ÍC
-iM
Afpreifislusimi nr. 500
My d þtsú sýair rýji jirnbiautnbrii i M.ilmhaugum i Sviþjóð.
Myndin er tekin rétt eftir að stoðir oe stvrktarmðir voru teknir frA hinni
miklu rtejpu. Jirnb'autarteinar hafa verið lagðir yíit brúna ojj fyrstn
lestirnar hefja för sína yfir hana. Eru Milmhaugar nú einhver þýðingar-
mesta járnbrautarstöð í Svíþjóð.
Úr loftinu.
Berlin, 10. sept. að kvöldi.
Sunnan við herlinuna milli Peronne
•og Cambrai var hnekt endurnýjuð-
um áhlaupum Englendinga, og sömu-
leiðis smá áhlaupum Frakka milli
Ham og St. Quentin. Smáskærur
viðsvegar um Ailette-sléttuna.
Wien, 10. sept.
Á fjölmörgum stöðum á ítölsku
vigstöðvunum hófust njósnarskærur
af beggja hálfu.
Opinber tilkynning frá Bandaríkja-
mönnum:
Stórskotahríð i Lothringen og
■Vogesafjöllum, en að öðru leyti var
kyrt á þeim stöðvum, sem herdeildir
vorar eru á.
París, 11. sept.
Milli Somme og Oise hafa Frakk-
ar faert út sóknarsvæðið, þrátt fyrir
megna mótstöðuÞjóðverja.
Frakkar ha'a farið fram hjá Hima-
court, og hrundið af sér geigvænu
áhlaupi Þjóverja hjá Essigny.
Grimmar orustur standa yfir frá
Fére að Saint Quentin.
Frakkar hafa tekið þorpið Fravecy.
Fyrir sunnan Oise hafa Frakkar
hrundið nokkrum áhlaupum Þjóð-
verja í grend við L’Affaux.
í Vogesafjöllum hafa tvö áhlaup
Þjóðverja orðið árangurslaus.
-- ----------------
Brauðgerðin
í gasstöðinni.
Hún gengur agætlega, eftir þvi
sem oss var jjáð af kunnugum
manni í gær. Vinna þar 4 menn
undir stjórn Kristjáns Hall bakara-
naeistara og hafa þeir bakað þijá
ofna fulla á degi hverjum, en það
eru um 600 hálfbrauð alls. Meira
hefir eigi verið hægt að annast,
mestmegnis vegna þess að það hefir
vantað benzin til þess að reka með
mótor brauðgerðarinnar. Því alt
gengur þar með vélum, þegar alt er
i lagi.
Bráðlega verður farið að gera
annan bakaraofn i gasstöðinni. Til-
raun þessi sem þegar hefir verið gerð,
hefir sýnt það, að brauðgerð er vel
framkvæmanleg í stórum stíl í sam-
b.mdi við gasstöðina. Hinn nýi ofn
verður alika stór og sá, sem nú er
notiður. Verður þá brátt farið sð
baka dag og nóit, endi veitir ekki
af, því fftiispurnin eftir brauðum
þaðan er mjög mikil og fer æ vax
andi.
Brauðin þykja ágætlega bökuð og
hafa hlotið lof allra, sem þau hafa
keypt.
Lenin særður.
Siðusru brezk blöð herma þá fregn,
og hafa hana eftir fréttaritara Ham-
burger Fremdenblatt’s I Helsingfors,
að nýlega hafi verið skotið á Lenin
með eitraðri kúlu. Hæfði hún. hann
í hrygginn og lá hann veikur mjög
þegar skeytið var sent.
í sambandi við þetta sendi stjórn-
in út tilkynningu um það, að vegna
æsinga óvina stiórnarinnar, sæi hún
ekki annað ráð en að koma fram
með hinni mestu harðneskju. Hver
sá sem bæri á sér vopn, yrði tafar-
laust tekinn og skotinn. Hver sá,
sem reyndi að æsa lýðinn gégn
stjórninni, yrði tekinn fastur, hnept-
ur i varðhald og allar eignir hans
gerðar upptækar.
Þektur rússneskur stjórnmála-
maður ritaði nýlega grein i franska
blaðið >Matin« um Lenin. Segist
hann geta sannað það, að Lenin
hafi látið kaupa sig fyrir þýzkt gull
til þess að koma öllu í uppnám I
Rússlandi og vinna að hagsmunum
Þjóðverja. Lenin hafi skömmu áð-
ur en byltingin hófst í Rússlandi, í
marz 1917, verið i Svisslandi á ráð-
stefnu með fulltrúum Þjóðverja und-
ir forystu Bíilows p ius. Þar hafi
honum verið borgaðar nokkrar
miljónir markr til þess að frra til
Rússlands og hafa khrif á hermenn-
ina. Hann var fluttur af Þjóðverj-
um til Rússlands og litlu eftir að
hann kom þangað gerðu hermenn-
irnir uppreist.
Þýzka keisarafrúin veik
Síðustu blöð herma þá fregn, að
að þýzka keisarafrúin sé mjög yeik.
Hún Iiggi rúmföst og læknar henn-
ar séu mjög hræddir um að hún fái
ekki bata.
Þess er ekki getið hvað að henni
gengur.
Bretar á vesturvíg-
stöðvunum.
Mlkil framsókn — fjöldi fanga.
Siðan sæsíminn slitnaði hafa eng-
ar fréltir borist hingað af þvl, hvað
Bretar hafa aðhafst á þeim kafla her-
Hnunnar á vestnrvigstöðvunum, sem
þeir eru1 í loftskeytunum er að
eins tekið fram hvað Frakkar gera
og ofurstutt skýrsla frá Þjoðverjum,
en brezk skýrsla kemur engin.
í nýjum enskum blöðum er sagt
frá þvi, að Bretar sæki stöðugt fram
i sambandi við framsókn Frakka.
Reka þeir Þjóðverja úr hverri borg-
inni og þorpinu á fætur öðru og
hafa tekið af þeim óhemju skotfæra
og hergagna. Einn daginn tóku þeir
10 þús. Þjóðverja höndum, annan
daginn náðu þeir 16 þúsundum, þá
7000 og svo framvegis, avo það má
skilja það, að fangataka Breta er mikil,
liklega meiii heldur en Frakka.
Kartöflur.
Morgunblaðið lætur þess getið,
að hámarksverð á kartöflum, 50 kr.
tunnan, frá I fyrra, hafi nú aftur
gengið í gildi 1. þ. m.
Þetta kemnr öllum kartöflufram-
leiðendum á óvart, en sem verra er,
virðist ekki nein sannsýni á þessu
verði, og skulu færð aðeins þrjú
dæmi því til sönnunar.
1. Gamalt lag var og er, að láta
mætast eina tunnn af kartöflum móti
hálftunnu af brauðamjölmat. Sam-
kvæmt verðlagi á brauðamjöli í
Reykjavík í júli s. 1., er hagstofan
gefur út, er meðalverð á brauðahveiti
og rjúgmjöli til samans 42 aura fr.
pd. eða 84 kr. tunnan 200 pd.
og ætti þá kartöflutunnan að vera
42 krónur.
2. Gamalt lag var og er, að
skifta að jöfnu tunnu af kartöflum
og iVa fjórðung = 15 pd. smjörs.
Nú er smjörið vægast selt á 3 kr.
pd. eða þá 15 pd. fr. 45 kr., þann-
ig gildir þá kartöflutunnan 200 pd.
45 kr. móti smjöri.
3. í Reykjavík er nú selt, til
skepnufóðurs, úthey sinuborið og
siðslegið, mjög lélegt fóður, frá 14—
18 aura pd. eða 1 eyri hærra að
meðaltali en pd. af kartöflum, samkv.
nefndu hámarki.
Hvað tunna af kartöflum ætti að
gilda á móti þessu heyi, sem skepnu-
fóður, get eg ekki dæmt um, en
víst er um það, að tunnan mætti
kosta margfalt meira en þetta há-
marksverð.
Þetta ætti að nægja, til að sanna,
að verðlagsnefndin hafi eigi vel at-
hugað sig á þessu máli ogafleiðing-
in getur ekki orðið góð. Akranes
á fasta og góða viðskiftamenn í
Reykjavík, með kartöflur, og munu
þær í þetta sinn vera nálega allar
pantaðar. — Með þessu verð-
lagi geri eg ráð fyrir, að allar slíkar
pantanir verði npphafnar og er það
slæmt á báða bóga.
Til þess að kartöfluverzlunin sé
réttlát nú í ár, samanborið við áðrar
neysluvörur, þá ætti tunnan 200 pd.
að kosta talsvert yfir 40 kr. Þar
sem við hér eins og áður er tekið
fram, eigum í Reykjavík bæði góða
og gamla viðskiftavini, þá álit eg
hvorki rétt gagnvart þeim, eða hag-