Morgunblaðið - 17.10.1918, Blaðsíða 1
Fimtudag
17,
okt. 1918
HORfiDNBLADlD
5. argangv
340.
tðlubiaO
Rjrstiómarsitr,i nr. 500
Ritstión: Viihiáimar hinsen
Isaíoi darprentsmiftja
Afgreiðslasimi nr. 500
Svar Wilsons.
Yfirburði bandamanna verður
að viðurkenna.
Ekkert vopnahlé —
meðan Þjóðverjar breyta ekki nm hernaðaraðferð-
I^zka hervaldið verðnr að brjóta á bak aftur.
London, 15. oVt.
Svar Wihons forseta við friðar-
skjali Þjóðverja, er á þessa leið:
— „Hið óskoraða samþykki hinnar nýju
þýzku stjórnar og mikils hluta hins þýzka
ríkisþings á friðarskilyrðum þeim, rr for-
seti Bandarikjanna í Ameriku hefir sett I
þingræðu sinni 8/janúar 1918 og i síðari
ræðum sinum um sama efni, gefur forset-
anum ástæðu til þess að gefa ákeðin og
einlæg svör við friðarumleitunum Þjóðverja
frá 8. og 12. október 1918.
I»að vorður að tafeast
sfeýrt fram, að sbilyrði
íyrir brottfðr ur hertekn-
um héruðum og vopuahló
eru mál, sem verður að
leggja undir dóm og ráð-
leggiugar hemaðarráðu-
nauta Bandarík]anna og
stjórna baudamauna, og
forsetiun telur það sfeyltf.u
sína, að taka það fram, að
stjórn Bandaríkjaima get
ur cigi gengið að neinu
samkomuiagi, uema því að
eins, að tullkomlega «óti
trygðir þeir yfirburðir,
sem Bandaríkjaherinn og
herir banflamanna hafa
nú á vígstöðvunum.
Þykist forsetinn þess fullviss, að þetta
muni einnig vera áiit og skoðun banda-
mannastjórnanna.
Forsetinn telur það einnig skyldu sína,
að bæta þvf við, að hvorki hann né stjnrn
Bandarlkjanna er viss um það, að stjórnir
hinna annara bandamanna vilji fallast á
það að semja vopnahlé meðan hervald Þjóð-
verja heldur áfam að fremja ólöglegar og
ómannúðlegar athafnir, eins og nú er. Á
sama tima og þýzka stjórnin fór þess á
leit við stjórn Bandaríkjanna að semja
frið, hafa kafbátar Þjóðverja starfað að
þvi að sökkva farþegjaskipum úti i hafi,
og eigi að eins skipunum, heldur einnig
bátunum, sem farþegar og skipshöfn
reyndu að bjargast á. Og á undanhaldi
þýzka hersins núna i Frakklandi og Flan-
dern hefir hann haldið áfram uppteknum
hætti með að leggja landið i auðn, en það
er talið tvimælalaust brot á hernaðarað-
ferð meðal siðaðra þjóða. Borgir og þorp,
sem ekki hafa verið lögð i auðn, hafa
verið gersamlega rænd öllu, og oft hafa
jafnvel ibúKnir verið fluttfr á brott.
I»es<á er eigi að vænta, að
þær þjóðir, sem hafa sam-
einast gegn Þýzkalandi,
muni sainþykkja orustu-
siit, meðan haldið er áfram
ólöglegum og ómannúðleg-
um athöfnnm, srni þær
telja skeifiiegar og eru sem
tvfeggjað sverð í hjarta
þeirra.
Auk þess er það nauðsynlegt, til þess
að koma i veg fyrir misskilning, að for-
setinn beinir athygli þýzku stjórnarinnar
að anda og efni eins friðarskilyrðisins,
sem þýzka stjérnin hefir nú samþykt. —
Þetta friðarskilyrði er tekið fram I ræðu
forsetans i Mount Vernon 4. júlí. Það er
á þessa leið:
Drepa skal niður hvert
hervald, hvar sem það er,
geti það sérstaklega og á
laun eftir eigin geðþótta
truflað heimsfriðinn, og sé
eigi hægt að drepa það
ntður nú þegar, þá skal að
minsta kosti draga alger-
lega úr valdi þes-í.
Það vald, sem til þessa hefir stjórnað
þýzku þjóðinni, er af þessari tegund, sem
nú hefír verið lýst.
Ummæli forsetans, sem þegar hafa
verið vakin, eru auðvitað undirstöðuatríði
friðar, ef það er þýzka þjóðin sjálf, sem
á að koma á friði.
Forsetinn telur það skyldu sina að segja,
að árangur friðarumleitananna er allur
undir þvi kominn, að hans áliti, hvernig
þýzka þjóðin snýst við þessu mikilvæga
máli, og hvaða tryggingar hún getur gefið
i þvi. Það er nauðsynlegt að þær stjórnir,
sem eru andvigar Þýzkalandi, viti upp á
hár við hverja þær semja.
Forsetinn mun gefa sérstakt svar við
friðarumleitunum Austurrikis-Ungverjalands.
Stórsigur í Flandern.
Khöfn, 15. okt.
Bandamannaherinn heíir sótt fram
8 kílómetra í Flandern og tekið
8000 Þjóðverja höndam.
Framsókn bandamanna.
London í gær.
Bretar hafa sótt töluvert fram
fyrir norðaustan La Bassee og fyrir
sunnan Le Cateau. Frakkar hafa
tekið mörg þorp fyrir sunnan Serre
og fyrir norðaustan Lion. Fyrir
vestan Grandpre hafa þeir sótt fram
yfir Aisne og tekið 800 fanga.
Danzig mótmælir.
Vill ekki vera pólsk.
Berlin, 16. okt.
Hinn 1 október hefir borgar-
stjórinn í Danzig sent ríkiskanzlar-
anum og viðkomandi ráðherrum
eftirfarandi símskeyti:
Wilson forseti vill, að öll bau
lönd, er Pólverjar byggja, verði
óháðu Þóilandi sameinuð.
Gegn þessu viljum vér taka það
fram í eitt skifti fyrir öll, að Dan-
zig er ekki pólsk og getur aldrei
pólsk orðið. Þessi gamli Hansa-
kaup^taður cr risinn upp af þýzku
menningarafli og samgróin því. —
Hiin er þýzk og ekkert annað.
Vér áskiljum oss sjálfsákvörðunar-
rétt þjóðanna og viljum vera þýzkir
um alla eilífð.
Durazzo fall'n.
London í gær
Það er opinberlega tilkynt að ítalir
hafi tekið Durazzo í Aibaniu. Eftir
að þeir höfðu sótt fram 13. okt.
gegn vsrnarvirkjum óvimnna á
Paljamay-hæðunum og hjá Fossu
Bianco, gátu ítalir að morgni 14.
okt. gengið inn i borgina og tekið
þir marga fanga og herfang mikið.
Upplansn Anstnrríkis.
París 15. okt.
Frá Berne er símað, að blaðið
»Arbeiter Zeitungc í Vin sé á ný
farið að gera upplausn Austurrikis
að umtalsefni. Blaðið segir, að það
muni reynast tálvonir, að hinir ýmsia
þjóðflokkar í Austnrriki láti viljandi
sameinast í einni rikisheild á ný.
Þjóðflokkarnir séu nú orðnir sér
þess fyllilega meðvitandi, að þeir
vilji ekkert annað en fullkomið sjálf-
stæði. Austurriki verði ekki borið
saman við Þýzkaland. Þar sé það
að eins sljórnarfyrirkomulagið sem
að sé fundið. Líkurnar fyrir því,
að Austurriki geti haldið áfram að
vera sameinað, séu hverfandi, vegna
þess að meiri hlutinn sé þvi mót-
fallinn.
Herflutningnr frá Amerlkn.
London í gær.
Frá Washington er símað, a5
stjórnin muni halda áfram að senda
250 þús. hermenn, ásamt öllum út-
búnaði, til Frakklands á hverjum
mánuði, og herbúnaður Bandarikj-
anna muni ekki verða minkaðar J
nokkru.
Chnrchill talar.
London í gær.
Mr. Winston Churchill flutti ræðu
í Manchester og sagði m. a. að
bandamannaþjóðirnar mundu allar af
einlægum hug fallast á hið ákveðna
og drengílega svar Wilsons forseta
við friðarbeiðni Þjóðverja. Það sem
mesta þýðingu hefði væri hin ákveðna
krafa um tryggingu, áður en banda-
menD gengju inn á að iinna himfi
miklu sókn gegn óvinunum. Ef eng-
in trygging væri gefin, þá mundu
Þjóðverjar færast í aukana og kom-
ast úr þeirri klípu, sem nú væra
þeir komnir í á vesturvígstöðvun-
um. Bandamenn mættu ekki í neinu
draga neitt úr hernaðarframkvæmá-
um sínum.
Sókn bandamanna heldnr
áfram í Serbíu.
Her Serba og bandamanna sam-
einuðum miðar drjúgum að freisa
Serbiu. Tekur og herlið banda-
manna á Grikklandi þátt i því. —
.Einnig unnu þeir að þvi að vinna
aftur Macedoníu, — þann hluía
hennar, er Búlgarar hafa nú úr horf-
ið. Tóku þeir í hinum frægilegustu
orustum Pnzrend og Mitrowitza,
og Frakkar tóku fjölda fanga. Þeir
tóku og á sitt vald nokkur sjúkra-
hús með fjölda sjúkra og særðra.
Meðal þeirra var hinn austurrizki
landstjóri Albaniu. Herfang mikiðK
og járnbrautir hafa þeir og tekið.