Morgunblaðið - 24.10.1918, Blaðsíða 1

Fimtudag
24
okt. 1918
HORGUNBLADID
5. argangr
347.
tðlublað
Ritstjóraarsfmi nr. 500
Ritstión: Vishiálnmr Finseö
tsafoldarprantsmiófa
Afgreiðslasimi nr. 500
Símfregnir.
Kötlugosið.
Fjörir bæir hafa farið i auðn.
-«- .
ískyggilegar horfur eystra.
Járnbrautarslyá.
Wien 21. okt.
Járnbrautarslys varð milli Wien og
Kapfenberg í nótt sem leið. Biðu
xj menn bana en 50 meiddust.
Poincaré á vígsteðvanum.
Frakkar hafa tekið Challendrey,
Bretar Scheidt og Buyelles og eru
komnir langt austur fyrir St. Amand.
Poincaré, forseti Frakklands, er á
ferð um vigstöðvarnar — í Lilie og
Douai.
Bretar tiikynna.
London 22. okt.
Minni orrahríð í gær á Flandern-
strönd, bæði vegna illviðra og hins,
að nú eru Þjóðverjai komnir íjlinu þá,
er þeir halda kyrru fyrir á. Hr við-
nám þeirra þrálátt. En nú eru þeir
komnir að baki fljóta og skurða
margra frá landatnærum Hollands til
St. Amand norðan Valencienn'es. —
Fimti her Breta hefir náð vestur-út-
hverfum Tournai. Her vor sækir
áleiðis til Vaienciennes, þrátt fyrir
talsverða mótspyrnu. — Áttum vér
tæpar 2 mííur ófarnar til borgarinn-
ar í nótt sem leið. Grimmileg or-
usta hefir verið milli Denain og
Cateau við Selle-fljót. Þjóðvetjar
reyndu að ná stöðvum, er þeir mistu
i fyrradag. — Bretar halda öllum
stöðvum. — Frakkar sækja fram i
geiranum milli Oise og Serre. —
Gagnáhlaupum Þjóðverja við Vouz-
iers er hrundið. Brezk flotadeild
skaut í gærkvöldi á Thionville.
Hersveitir Frakka á Balkanskaga
eru komnar að Doná við Vidin og
eru þar í þann veginn að einangra
óvinina.
Berlin 25. okt.
Nefnd hlutleysingja, er í eru sendi-
herrar Spánverja og Hollendinga í
Btiissel og tilkvaddir borgarar þar,
athuguðu spell þau, er sprengikúlur
Breta hafa gert á fám dögum i Den-
ain, sem liggur langt að baki víg-
stöðvanna. Sá nefndin framhaldandi
loftvarp sprengikúlna á Tournai og
Valenciennes. Sem forboðar frels-
unarinnar heimsækja flugvélar banda-
manna daglega setuliðsborgir, og
kasta sprengiefni yfir borgir i Belgíu
og Frakklandi er til þessa voru
óskemdar. Þann r8. þ. m. réðust 12
flugvélar á Ghent, biðu 68 manns
bana og þar af 22 börn drepin eða
meidd. Nóttina milli 18. og 19. þ.
m. réðust flugvélar bandamanna á
Maubeuge, Hirson, Hautemont,
Fourmies og Mont Cornet. Auk
skemda á húsum, og eldsvoða, drápu
þeir og særðu fólk, aðaliega frið-
sama borgara. Þann 19. þ. m. ki.
2 síðdegis réðu þeir með sprengjum
á Mons, — varð stórtjón á kvenna-
spítala, Jesúítastofnuninni, þýzku
sjúkraskýli og ýmsum borgarhverf-
um, 38 manns dóu og særðust, þar
af 23 konur. S. d. hófst skothríð
óvinanna fyrsta sinni á Traumont
norðvestan Rethel. — Ný sönnun
þess, að frakkneskir borgarar eyði-
leggi sjálfir eignir sínar áður en þeir
flýja, er komin frá Haspres, suð-
vestan Valenciennes. íbúsrnir eyði-
iögðu þar vistir og rsimf"t, er þeir
gátu eigi tekið brott með sér.
Svar Þjóðverja.
Frá fréttaritara Morgunblaðsins.
Khöfn, 22. okt.
Reuter segir, að svar Þjóðverja til
Wilsons sé í raun og veru ekkert
svar, að eins orðagjálfur, sem á að
leyna því að þeir fari f kringum
kjarna málsins.
Upplansn AnstörríkÍB
Khöfn, 22. okt.
»Vossische Zeitungí segir, að
innanlands-ástandið í Austuriíki sé
nú orðið hið háskalegasta, sem
hugsast geti. Upplansn rikisins hefir
komið á stað mjög alvarlegum hreyf-
ingum innaniands, sem ekki verður
séð hverjar afleiðingar hafa.
Atkvæðagreiðslan..
í Austur Skaýtafellssýslu féliu at-
kvæði þannig, að 297 voru með lög-
unum, en 2 á móti.
í Vestur-lsafjarðarsýslu vorn 296
með lögunum, en 52 á móti. í
Norður-ísafjarðarsýslu verður eigi
talið fyr en á iaugardag.
Eins og fyr hefir verið getið var
hraðboði sendur, að tilhlutun Stjórnar-
ráðsins, úr Homafirði vestur í Skaftár-
tungu, til þess að fá fregnir úr sveit-
unum austan Mýrdalssands. í fyrra-
kvöld fékk Stjórnarráðið svolátandi
skeyti frá Þorleifi Jónssyni aiþingis-
manni í Hólnm:
Hornafirði, 22. okt.
Þorbergur sonur minn, sem fór
sendiferðina suður að Hlíð í Skaftár-
tungu, til að fá fregnir af Kötlu-
gosinn, kom aftur i gærkvöldi og
skýrir svo frá:
Kötiugosið byrjaði um nónbil 12.
október með vatn og jökulhlaupi
yfir Mýrdalssand, austan Hafurs-
eyjar. Hlaupið geisaði fram Hólmsá,
sópaði burtu Hólmsárbrú með stein-
stólpum. Fólk flýði Hrífunesbæinn,
en bæinn sakaði þó ekki. Hlaupið
fór i Kúðafljót með miklum jaka-
burði og gerði megnan usia í Meðal-
landi. Eyddust þar bæirnir Sandar,
Sandasel, Rofabær og Melhóil. Fólk
komst alt af; flýði sumt að Leið-
velli, en talið að jörðin Sandar eyði-
leggist með öllu. Hross frá Sönd-
um hafa mörg fundist dauð i ís-
hrönnum og mörg vantar. Rúmlega
70 kindur fundust dauðar, flestar
frá Söndum, og margt fé vantar.
I iMftaveri gerði hlaupið einnig
tjón. í Skálmabæjarhrauni fyltist
kjallari, en fólkið flýði i fjárhús.
Frá Holtsbæjum flýði fólkið að
Herjúlfsstöðum. Umhverfis Hraunbæ
og víðar eru háar íshrannir.
Manntjón varð hvergi.
Taisvert af vikri, sandi og ösku
hefir fallið yfir Skaftártungu og allár
sveitir Vestur-Skaftafellssýslu austan
Mýi dalssands. Ill beit, en fénaður þó
óviða á gjöf nema í Landbroti. Þá
hefir og fallið mikil aska innan til
i Öræfum, en einkum í Svínafelli.
Eru þar hagar slæmir. í Suðursveit
hefir fallið nokkur aska, svo að fén-
aður h: fir látið iila við jörð.
Gosið virðist heldnr í rénun, þó
vottur af ösknfalli í næstu sveitum
við Kötlu alla daga frá því gosið
hófst og til 18. október. Þann dag
þykt loft svo ekki sást til .Kötlu, en
dynkir heyrðust, og þann 20. heyrð-
nst enn miklir dynkir austur i Öræf-
um.
Ef askan fýkur ekki bráðlega eða
þvæst af, er auðsjáanlegt að eyða
verður miklu af fénaði í Vestur-
Skaftafelissýslu, með því að hey-
fengur var lítiil í sumar. Bjargráða
hefir verið óskað í skeytum frá
hreppsnefndum Vestur-Skaftafells-
sýslu.
í nótt hefir fallið aska hér lítið
eitt og mistur mikið í lofti.
Eftir þeim fregnum sem komið
höfðn af gosinu i Vík í Mýrdal,
höfðu menn búist við því, að ekk-
ert jökulhlaup hefði farið fram aust-
an Hafurseyiar. En því miður varð
það á annan veg.
Bærinn Sandar standa á hólma,
sem myndast milii Kúðafljóts og
Skáimar, Jökulhlaupið ruddist niður
þá árfarvegu báða og skali á bæn-
um. Húsbóndinn var þá ekki heima.
Var hann staddur í Vík, og er tept-
ur þar enn. En heimafólk sá til
hlaupsins og bjargaðist með nanm-
indum austur yfir Kúðafljót á báti,
en bær og fénaður varð hlaupinu að
bráð.
Afarmiklar íshrannir eru á öllum
söndunum, og er sagt, að sums-
staðar séu jakarnir 60 faðma háir.
Grosið magnast.
Skýrsla sú, sem komin er úr
Hornafirði er nú orðin nokkuð á
eftir tímannm og eigi gott að vita
nema Katla hafi valdið enn meira
tjóni heldur en þar er frá skýrt, því
að í fyrradag magnaðist gosið sftur
að miklum mun, og var oss sagt svo
í símtali austan úr Vik, að aldrei
hefði Katla látið ver heldur en í
fyrradag og fyrrinótt. Var þá að
heyra ógurlegar drunur til jökulsins,
vábresti og þrumur. Gosmökkinn
lagði þá enn hærra en nokkru sinni
fyr. Var hann nú koisvartur og
kvikur af eldglæringum. Lagði hann
fyrst norður og austur, en þegar á
leið daginn breyttist vindáttin, og
kom þá öskukófið yfir Mýrdalinn.
Hafði hann áður sloppið furðanlega
vel, en nú dreif öskuna niður lát-
Spelivirki
í Frakklandi og Belgía.