Morgunblaðið - 29.01.1919, Blaðsíða 1
Miðv.dag
6. argaugr
Ritstjórnarsími nr. 500
Ritstjóri: Villijálmur Finsen
IsafoldarprentsmiÓja
Áfgreiðsltuími nr. 500
Ebbe Kornerup
rithöfundur
Voðinn,
Prófin í svívirðingarmáliuu halda
áfram og nýtt fólk flækist inn í
óþverrann. Það' er uppliaf málsins,
sem vér sjáum fyrir .»«■} mi, en
ekki er öll nótt úti enn.
Enginn hugsandi maðnr gengur
þess dulinn, að bæjarbragur liöfuð-
staðarins hefir eigi verið sem
skyldi á undanförnum árum. Svo
auðsæ sjiikdómseinkenni hafa á
lionum verið, að full ástæða liefði
veriö til þess fyrir longu að taka
í taumana og' liefja mótvaruir. Eu
alt hefir verið látið slarka fram að
þessu, svo að í óefui er komið og
erfitt orðið að vinna bug á.
Sanna má það með fjolda dftrna,
að annaðhvort er réttarmeðvitund
almennings mjög sljó orðin, eða
réttarfarið á eftir tímanum, og lík-
lega er hvorutveggju til að dreifa.
Það ber við að kalla má daglega,
að menn brjóti lög, án þess að um
sé fengist, og það er síður en svo,
að lögbrjótarnir þokist niður á við
í almenningsálitinu. Þvert á móti.
Líklega er virðingarleysi það
fyrir landslögum og rétti, sem
þjóðin hefir drukkið í sig, öllu öðru
fremur bannlögunum að kenna.
Hér skal eigi út í það farið, bvort
vínbannlög séu uytsamleg eða ekki,
en liitt þarf eigi blöðum um að
fletta, að íslenzka þjóðin hefir eigi
verið nógu þroskuð fyrir þau og því
hafa þau orðið til meiri bölvunar
en nokkur önnur lög, sem sett hafa
verið áíslandi.Þau eru alnhogahörn
mikils meiri hluta þjóðarinuar og
virðingárleysið fyvir þeim hefir
smittað og gildir nú einnig önnur
lög, sem annars hefðu haldið virð-
ingu. Og' eftirlitið því erfiðara nú
en áður var. Hins vegar er engan
veginn hægt að afsaka með þessu
það algjörða reiðileysi, sem orðið
er ríkjandi í eftirliti með fram-
kvæmd laga og hina lágu mark-
línu, sem dregin er í almennirxgs-
álitinu milli þess sem sæmandi þyk-
ir og ósæmilegt. 1
Það er á allra manna vitorði, að
undanfarin ár hafa margjr menn
rekið vínverzlmi hér í bænum og
grætt fé, og mörgum sinnum fleiri
verið viðskiftavinir þeirra. Það líð-
ur ekkert kveld svo, að ekki sjáist
á götum bæjarins menn sem eru
sýnilega druknir og stundum með
svo mikla háreisti, að eigi liðist í
nokkurri siðaðri borg. Oft sinnis
Kaupirðu góðan hlut,
gþá mundu hvar þú fékst hann.
Sigurjón Pétursson.
hefir verið reynt til þess, að girða
fyrir Jjennan ósójna, en alt af
reynzt árangurslaust. Sögur, sem
eigi er ástæða til að rengja, ganga
um það, að hér séu þorparar, sem
ginna ógætna menn út í fjárhættu-
sj)il og steli af þeim stórfé. Og svo
kemur það upp úr kafinu í viðbót,
að saurlifnaður er orðinn að at-
vinriuvegi í höfuðstaðnum. — Dá-
fallegt tannfé handa íslenzka rík-
inu!
Mönuum gremst — og það með
rét.tu — framtaksleysi .og ónytj-
ungsháttur þeirra, er ábyrgðin
hvílir á, þegar drepsótt sækir að
Iandinu og er tekið með opnum önn-
um. Inflúenzan drap nýléga 300
Reykvíkinga. En hér er að ræða mn
drep, sem er miklu verra en inflú-
enzan, þeim sem fyrir verða. Al-
gleymingsspilling og fullkomin
glötun sómatilfinningarinnar, <>r af
öllu vondu verst. Því þó illur þyki
dauðinu, þá er liitt verra, að lifa
við skömm. Verði ekki tekið í
taumana nú, þá hlýtur;að korna að
því síðar, að hefjast hánda. En
ljóst ntá liaðVera hverjum manni,
■! að hami yrði. dýrkeyptur frcstur-
iim sá. Hver veit nema ástandið
yrði ]iá líkt milli fjalls og fjöru í
sveitunum, sem nú er hér, á þeim
blettinum, sem á að vera fyrir-
myndin.
Afskifti stjórnarinnar af óþverra-
málinu, sem nú er svo ofarlega á
haugi, eru henni eigi til sóma, ef
satt er að_ hún hafi limnmað fram
af sér að skipa rannsóknardómara
í málið, þrátt fyrir beíðni bæjar-
fógeta. Ef liún hefir eigi getað út-
vegað neinn mann til þess, hefði
hún samtímis átt að leggja niður
völd, þar sem liiin játaði sig óverk-
færa í málí, sem varðar almenn-
ingsheill. En annars er ilt að áltæra,
því allir eiga hér nokkra sök, sum-
ir fyrir að fremja óhæfu, en aðrir
fyrir að þola hana þegjandi og
hljóðalaust. Almeuningsálitið verð-
ui' að breytast, en það verður ekki
gert með eintómum lagasetningum.
Vér erum í flestu á eftir tímanum
og svo margt nytsamt á liér svo
örðugt uppdráttar. Réttarfarið er
á eftir tímanum. En verstu mein-
semdir siðmenningarinnar eru
komnar hingað. Þar fylgjumst við
með tímanum.
Oivis.
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann.
Sigurjón Pétursson.
Hann kom hingað í gær „maður-
inn, sem hefir ferðast um öll lönd
heimsins“, eins og „Svenska Dag-
bladet“ segir. Hann hefir aldrei
heimsótt Reykjavík fyr og hann
dvelur hér að eins stutta stund.
Hann hefir aldrei tíma til þess að
dvelja lengi á sama stað — hann er
alt af á ferð og flugi, og ])ó hefir
hann haft tíma til ])ess að skrifa
margar ágætar bækur, svo sem eins
og „Araber“, „Australia“, „Syd-
havsöerne“ o. fl.
í Indlandi hefir hann dvalið í
heilt ár sein Hindúi, og þar safn-
aði luinn efninu í bók sína „Kha-
dia“.
„Hann ferðast ekki eins og aðr-
ir ferðalangar,“ segir „Politiken“.
„Þegar liann vill kynnast einhverju
landi, þá sezt hanu þar að, tileink-
ar sér siði þjóðanna og lifir sig
inn í hugsunarhátt þeirra, lærir
tungu þeirra, hugsay á sama hátt
og þær og semur sig að öllu leyti
að landsháttum, þangað til ferða-
löngunin grípur hann aftur og'
hann verður að ferðast til nýrra
landa. Stundum er haim Bedúini,
stundum Kínverji, og svo er liann
alt í einu. kominn suður í Ástralíu,
og þaðan til Mexikó og svo til Ta-
hiti.“ —
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann.
Sigurjón Pétursson.
í kvöld lieldur hr- Kornerup
hinn fyrsta af fjórum fyrirlestr-
um sínum hér, og er hann um Ta-
hiti, íbúana þar, hvernig þeir lifa
enn frumbýlingslífi mannkynsins,
líkt og Adam og Eva í i’aradís.
Annað kvöld heldur hann fyrir-
lestur um himi nafnfræga, ame-
ríkska rithöfund Jack London.
Hefir hr. Kornerup verið gestur
hans í „Mánadal“ og góður vinur,
og skuggamyndir ]>ær, er Iiaiui
sýnir þaðan, hefir hann sjálfur tek-
ið. Fyrirlestur þessi hefir vakið á-
kaflega mikla eftirtekt. Þriðji fyr-
irlesturinn, sem einnig verður hald-
inn á morgun, er um Ástralíu.
Fjórði fyrirlesturinn er um
ECUADOR, og hann verður fluttur
á föstudag. Á föstudaginn ætlar
hr. Kornerup líka að halda fyrir-
lestur í Hafnarfirði, ef tími leyfir.
Hanu fer héðan með „Botníu“
aftur, svo tíminn er naumur, eins
og allir sjá. En þeir, sem vilja
hlusta á æfintýramann og heyra
um það, sem á daga hans lieíir
drifið, ættu að koma og hlusta á
þessa fyrirlestra.
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann.
Sigurjón Pétursson.