Morgunblaðið - 24.02.1919, Blaðsíða 1

Mánudag
24.
febr. 1919
6. argsngr
103.
tdiublaft
Ritstjómarsími nr. 500
Ritstjóri: Vilhjábnur í'insen
ísaf ol darprentBmið j e
AígreiðslnsÍHi! br. 60ö
Weimar.
Fyrst þýzka þjó8|)iii£Íð var
ckki háð í - htifi'.ðborg'him Berlín,
. BERUN./""
yy|IMflR \
.•íRflNKFUBTr''’PRRG'•
'••.. J BiSHMEM"
//munche'n
var ekki hœgt aö finna heppilegri
stað lieldnr en Weimar. höfuðborg-

Goethe kom þangað og dvaldi þar
í 57 ár. Það var frægðartíð Weim-
ars. Þangað söfnuðust mörg helztu
skáld Þjóðverja, þar á meðal Se.hil-
ler, Herder og Wieland, sem allir
voru vinir Goethes. Þar samdi
|
! Goethe öll lielztu skáldrit síu og
j þar voru leikrit lians fy'rst lcilrin
í undir umsjá hans sjálfs. Og þarna
livíla Jieir Schiller hlið við hlið í
sömu grafhvelfingu og Karl Agúst.
Ilátt vfir borgina sjálfa gnæfir
enn stórhertogahöllin og þar eru
enn til sýnis herbergi þau, sem
Goethe liafði.
ISfst á myndinni vinstra megin má líta hús það, sem Goetlie átti heima í
áriiv 1782—1789 og 1792, og þar til hann dð árið 1832. Þar er nú Goethes-
«afn. Hœgra megin sézt hús þa'ð, sem Schiller átti heima í síðustu fimm ár
icti sinnar. I miðiu er hirðleikhúsið, þar sem þingið kemur saman. Fraitiund-
;m þvi sézt minnisvarði þeirra Goethes og Sehillers. Neðst er hertogahöllin.
Frá fréttaritara Morgunblaðsins
Khöfn, 22. fehr.
Frá Múnchen er símað, að for-
sætisráðherrann í Bayem, hiiin
óháði jafnaðarmaður Kurt Bisncr,
hafi verið drepinn til hefnda.
Spartakistar liafa ráðist á land-
þingið,':skotið og sært 3 ráðherra
og 2 þingmenn. Borgarastyrjöld
hafin í Bayern.
Allsherjar-verkfall og hlóðugar
óeirðir í Miklagarði.
Demken hershöfðmgi beið ósigur
fyrir BöTzbetvikkum hinn 11. febrú-
ar í Kákasus. Handtóku Bolzhe-
wikkar þar yfir 31,000 menn.
Búist við jiví, að danska stjórn-
in verði að segja af sér. Yin.stri-
menn og a£turhaldsm,emi eru á
móti ríkisláninu nýja.
----—---------------
Fnðarfuiidurmn
.,Lokalanzeiger“ 4. febrúar segir
frá því, að friðarsamningar muni
verða undirskrifaðir um miðjan
áprílmánuð. Þó sé ekki búist við
því, að samkomulag veroi |)á orð-
ið um öll atriði samninganna, en
aðalatriðin ætla ófriðarþjóðirnar
þá að vera búnar að koma sér niður
á, svo hægt verði að semja nokk-
urs konar bráðabirgðafrið.
Bama blað segir og að Bretar séu
nú fallnir frá því að krefjast hern-
aðarskaðahóta a£ Þjóðverjum. Það
á að nægja, að láta þá borga ]>að
beina tjón, sem þeir hafa unnið í
Frakklandi og Belgíu.
limfliitningur til Banda-
ríkjanna bannaðar.
í Bandaríkjunum hafa nýlega
verið samþykt lög, sem banna
fólksinnflutning til landsins í 4
næstu ár eftir að fullkominn friður
er kominn á.
Ferðamönnum mun þó leyft að
koma til landsins, en eigi nema um
Stundarsakir mega þeir dvelja jiar.
Xaupirðu góðan hlut,
;§>á mundu hvar þú fékst hann
Sigurjón Pétursson.
ina í hinu litla stórhertogadæmi
Sachsen-Weimar. Weimar —Aþenu
Þýzkalands, borgina hans Goethe.
Árið 1775 erfði Karl Ágúst her-
togakórónu Sachsen-Weimars. Og
sama árið bauð liann liinu miga,
upprennandi skáldi, Johan Wol-
fang Goethe til hirðar sinnar og
gerði með því garðinn frægan.
Botri stað var ekki unt að velja
þjóðþinginu þýzka. Því að í Wei-
mar lifir enn andi Goetlies, sem
ekki fór í manngreinarálit en hélt
því fram, að þegar þjóðin beitti
öllum kröftum sínum inn á við, þá
væri það frægð að vera Þjóðverji.
DýrtiOin í Danmörku.
90 % dýrara að lifa nú en 1914.
Ilugstofa Dana gefur út skýrslur
um verðliækkun á uauðsyujavöru á
hverju missiri. Skýrslan fyrir síð-
asta missiri kom út 4. febrúar og
er að mörgu leyti fróðleg. Hún
sýnir, að alls hafa vörur hækkað
í verði um 90% síðan ófriðurinn
hófst, en síðan í júlí 1918 hafa
vörur hækkað að eins um 8%. Það,
sem áður fékst fyrir 2000 krónur
í Danmörku, verða menn nú að
horga með 3800 krónum. Matvör-
ur hafa ckkert hækkað síðan í júlí
í fyrra, en föt og skófatnaður tölu-
vert.
Svo sem séð verður, hefir dýrtíð-
in tiltölulega lítið komið við Dani,
enda mun þar vera ódýrast að lifa
á öllum Nörðurlöndum. í Noregi
nemur hæklcunin samtals um 160%,
on í Svíþjóð um 167%. Ástæðan til
þess að miklu ódýrara er að lifa
í Danmörku heldur en í Noregi og
Svíþjóð, er sú, að stjórnarvöldin
liafa þar sett hámarksverð á nær
alla nauðsynjavöru og í mörguni
tilfellum hafa vörurnar verið seld-
undir sannvirði, þannig að ríkið
liefir borgað mismuninn. Þá er þess
einnig að gæta, að Danir framleiða
tiltölulega miklu meira af matvöru
í landinu, en Norðmeim og Svíar,
en flutningsgjald Iiefir aukið rnjög
verð varanna.
Hér á landi mun nú vera um
230% dýrara að lifa en árið 1914.
Hér hafa menn fengið að setja það
verð á vörurnar, sem hverjum
þóknaðist og verðlagsnefndin hef-
ir ekkert gert — nema liirða lann-
in. Hjá nágrannaþj.óðum vorum
hefir eigi heldur verið nein „lands-
verzlun1 ‘, í þeim skilningi, sem liér
hefir verið. Þegar „hið opinbera“
hefir fengist við kaupmensku ann-
ars staðar, þá liefir það verið til
þess, að útvega landsmönnum vör-
urnar ódýrari. En hér hafa afskifti
hins opinbera beinlínis haft mót-
setta verkun. I skjóli landsverzlun-
arinnar hafa kaupmenn stórgrætt,
getað selt vörurnar hærra verði en
þeir mundu hafa gert, ef frjáls
sainkepni hefði verið.
Annars falla vörur í verði nær
daglega í Kaupyaannahöfn og það
fer nú vonandi að smábatna hér
líka.
Kaupirðu góðan hlut,
þá mundu hvar þú fékst hann,
Sigurjón Pétursson.