Morgunblaðið - 03.02.1920, Blaðsíða 1

7
árg.,
73. ttol.
Þriðjudag 3 febrúar 1920
IxRfoldarprentsmiðla
JSeiRfdlag ^stjrRfaviRur:
Sigurður Braa
eftir
Jofjan Bojer
verður leikian í Iðuó Miðvikudaginu 4. febr. kl. 8 síðd.
Aðg.m. seldir i Iðnó i dag og á morgun
----- GAMLA BIO mmm
1 tldhafi
ástarinnar
AFrifamikili sjónl. i 5 þittum.
Aðalhi.v. leikur
Asta Nielsen
af frábærri snild.
Það mun gleðja marga að sjá
þessa frægu leikkonu aftur.
A.ta Níelsen er frægust allra
danskra leikkvenna, og frægð
hennar hefir flogið um allan
heim.
Sýning í kvöld kl. 8V2
Nýkomið:
Crraphophone-plötur með frönsk-
um textum til að læra af franska
tungu. Texta-bæknr fylgja. Að-
ferðin er viðurkend nm allan
heim. fullkomið kerfi sendist
hvert á land sem er gegn póst-
kröfu.
G. EIEÍKSS, Reykjavík.
Einkasali a íslandi.
Erl. símfregnir.
(Frá fréttaritara Morgunblafisins).
Khöfn 31. jan.
Ráðherra-stefna
Norðurlanda verður lialdin í Krist-
janiu dagana 1.—4. febrúar.
Rússar og Pólverjar.
Prá Warshcau er símað, að Rúss-
ar hafi afturkallað friðartilboðin
tii Pólverja og hafið sókn gegn
þeim þegar í stað.
íslandsför konungs.
Ríkiserfinginn og Knútur prins
verða með í íslandsferðinni að
«umri.
Suður Jótland.
Atkvæðagreiðslan tun samein-
inguna fer fram í syðra heltinu þ.
7. mars.
Khöfn 1. fehr.
Rússar og Pólverjar.
Brussilov hershöfðingi, sem stýr-
ir her Bolzhevikka, ræður yfir 2
miijónum rnanna, og hefir sá her nú
hafið sókn gegJt Pólverjum á öllu
svæðinu frá Yilna og austur í Gali-
ziu.
Ukrainingar
hafa hertekið Odessa.
Kolalaust
Þá er nú svo komið að Reykjavík
er orðin kolalatis í höndum lands-
verzlunarinnar. Menn se mkomu á
laugardaginn og ætluðu að fá kol
keypt fengu afsvar. Og í gær var
baðhúsinu lokað vegna kolaleysis.
Það var auðséð, að þá er kola-
verzlunin var gefin frjáls aftur,
að það var gert af sömu ástæðum
eins og ]>egar sykurverzlunin var
gefin frjáls. lvol höfðu hækkað mik
ið í verði og erfitt að fá skip til
ilutninga. Þess vegna var ekkert,
einfaldara til þess að halda við
blindri trú manna á einoknnarfyrir-
komulaginu, en það, að gefa ltoia-
verzlunina frjálsa og segja svo á
eftir: „Nú sjáið þið mnninn! Svona
fer þegar einkasölunni er hætt og
kaupmenn eiga að sjá landinu fyrir
birgðum! Þá verður kolalaust!“
En hefði ekkj orðið kolalaust var
samt altaf hægt að gylla landsein-
ckunina og sýna ágæti hennar í því,
að hún seldi kol ódýrar en aðrir,
því að landsverzlunin hafði fest
kaup á kolabirgðum með lægra
verði en komið var á kolin, þegar
verzlun þeirra var gefin frjáls. Og
þeim, sem halda fram ágæti lands-
einokunarinnar, t. d. „Tímanum"
og „Dagsbrún“ sálugu eða „Alþýð-
ublaðihu“, hefði tæplega velgt við
]>ví, að hera fram fyrir almenn-
ing slíkar röksemdir, í þeirri von,
e ð einhverjir mundu þó svo auð-
trúa, að glcypa við 'þeim.
Hver ber nú ábyrgðina á því, að
Reykjavík (og alt, landið?) er kola-
laus? Það blandast víst, engum hug-
ur um, að það er landsverzlunin.
Hún ber auðvitað fyrir sig vand-
ræðin með það að fá kol í Eng-
landi, og' vísar til þess, iið bæði
Borg og Villemoes hafa nú legið
tímunum saman í Leith og beðið
þar árangurslaust eftir kolum. En
þetta er ekki nóg afsökun. Vér höf-
um t. d. sannfrétt, að landsverzlnn
var fyrir nokkru boðinn k^lafarm-
ur og skip, en hún hafnaði boðinu.
Þykir oss sennilegt að það hafi ver-
ið vegna þess að lienni hafi þótt
verðið of hátt, enda þótt vér vit-
um ekkert um það með vissu.
Það er ekki glæsilegt fyrir Reykj
avík að vera kolalaus um hávetur,
allra helst þar sem allur f jöldi hæj-
arbúa mun ekki hafa búið sig undir
það í snmar að slíkt kæmi fyrir.
Það eru því ekki nenia tiltölulega
fáir, sem hafa eldsneyti meðan á
' kolaleysinu stendur. Menn vita
hvernig húsin hérna eru bygð, að
þau eru grindahjallar flest, og köld
En kuldi er verri en hungur. Og
hvernig fara menn að komast af
þangað til næsti kolafarmur kemur.
Og hvenær kemur næsti kolafarm-
ur?
ÁrmannsgliniB
Sigurjón vinnur skjöldinn.
Það var fjölment í Iðnó í fyrra-
dag þegar kept var um skjöld
glímufélagsins Ármann. Er víst ó-
hætt að segja að nógu margir hefðu
kornið til þess að fylla. húsið þó 'það
liefði verið helmingi stærra.
Liðin voru rétt fiinm ár frá því
að síðast var kept um skjöldinn. 1
bæði skiftin, sem kept var um
skjöldinn áður, vann Sigurjón
Pétursson hann, en þrisvar átti að
vinna hann til fullrar eignar.
Keppendur um skjöldinn voru 15
als, og mun sjaldgæft, að jafn marg
ir liafi tekið þátt í opinberri kapp-
glímu hér á landi. „Ármann“ var
vakinn af svefni í haust og hefir
starfað ötullega í vetur, fyrir for-
göngu margra glímufúsra inanna,
og hafa félagsmenn verið með lang-
flesta móti í vetur.
Af því að glímnr hafa verið svo
lítið iðkaðar hin síðustu árin eru
flestir glímumennirnir nýir á sjón-
arsviðinu En þeir eiga vonandi eftir
rð sjást oft, og mörgum sinnum með
glímubeltin, því segja mátti nndan-
tekningarlaust um alla glímumenn-
ina, að þeir glímdu laglega. í hópn-
nm vorn þeir tveir g'límumennim-
:r, sem frægstir eru frá fornu fari,
nefnilega Sigurjón, sem áreiðanlega
mun hafa iðkað glímu lengst allra
som keptu, og voru þó engin „elli-
mörk“ að sjá á honum, og Tryggvi
Gunnarsson, sem í vor sem léið
vann sigur á Sigurjóni. Þóttust
i'ienn þes fullvissir, að úrslitaglím-
an tnundi standa á milli þeirra og
varð líka sú raunin á. Allir sem tók-
ust fangbrögðum á við þá urðu að
lúta í lægra haldi Og einn hinna
nýju gerðist einnig skæðnr mjög,
Eggert Kristjánsson frá Dals-
mynni. Fór sanian hjá honum kraft
ar og fimi og má telja hann vænlegt
glímukonungsefni. Þá má ennfrem-
ur minnast Ágúst Jóhannssonar
sem glínramanns, sem gaman er að
horfa á.
Úrslitin urðu þau, að Sigurjón
lagði alla sem hann glímdi við og
vann þar með Ármannsskjöldinn
fyrir fult og alt. Varð úrslitaglím-
an milli þeirra Tryggva snubbótt,
og féll liann á fyrsta bragði. Fekk
Sigurjón því 13 vinninga en
Tryggvi 12, Eggert Kristjánsson
varð þriðji maður í röðinni með 10
vinninga, en næstir voru: Magnús
Stefánsson með 9, Sigurjón Féld-
sted 8, Gísli Rafnsson 8, Ágúst Jó-
hannsson 7. AUs voru glímdar 95
glímur en hefðu átt að vera 105,
en einn gKmumaðurinnf v Jóhann
Guðmundsson, veiktist og varð að
ganga úr leik er hann hafði glímt
4 glínrar, og vann hann þr jár þeirra
Var skemtun hin bezta að horfa
a kappglímuna. Hún fór prýðilega
fram og var órækur vottur þess,
að „Ármenn“ hafa iðkað íþrótt
sína af kappi í vetur.
Fisksalan í bænum.
Engar lífsnauðsynjar hér i
bæ hafa stigið eins afskaplega í
verði síðasta ár eins og fiskurinn.
í fjT’ra var hann seldur hér í borg
inni dýrast á 30 aura kg. N11 er
hann seldur á 60 aura kg.
Þetta væri nú ekki svo raidar-
legt, ef þeir sem fiskinn sélja hér
1 bænum væru nauðbeygðir til að
setja þetta vei’ð á hann, vegna þess
að þeir yrðu að kaupa hann svona
dýran. En það er ekki ástæðan. Hér
liggur ekkert annað til grundvallar
en beint okur. Það er víst, að mest
af iþeim fiski, sem seldur er hér,
er keyptur íir veiðistöðvum hér
sunnan að á 22—26 aura kg.
Hér er því svívirðileg álagning,
sem kemur niður á fátækustu bæj-
arbúum og ekki hefir við nokkra
sanngirni að styðjast.
Til samanburðar má geta þess,
að fullsaltaður fiskur mun nú ekki
vera í meira verði hér en 80 au.
kg. Er þó búið að leggja mikla
vinnu í að koma lionum í salt og
þar á ofan eyða salti í hann, sem
nú er dýrt. Þó er ekki nema 20
aurum dýrara kg. af honum en nýj-
um fiski, sem seldur er með haus,
slógi og dálki og fullur þriðjungur
gengur því úr.
Þetta er íhilgunarvert athæfi.
Vitanlega þurfa þeir, sem við
þessa atvinnu fást, fisksalarnir, að
fá eitthvað fyrir fyrirhöfn sína,
því þetta, er köld og ónæðissöm
vinna. En góð daglaun gætn þeir
baft þó þeir légðu ekki nema 100%
á fiskinn, og er það þó rán.
Þetta er litlu betra en aðferð
Sláturfélagsins, sem seldi kjötið í
bæinn í haust með okurverði og
þóttist gera það vegna þess, að
það hefði vissu fyrir þessn verði
erlendis. En nú liggur það með alt
■... NÝJA BÍÓ nm—mm
Alþýðuvinur
Sjónl. i 5 þíttum
eftir
Oie Olsen og
Sophus Mich.aelis.
Myndin er tekin undir eftirliti
Holger Madsens og sjálfur leik-
ur hann eitt aðalhlutverkið.
Önnnr stærstu hlutverkin leika
þan
Gunnar Tolnaes,
Lilly Jacobsson og
Fr. Jacobsen.
Til tnarks um ágæti mynd-
ar þessarar er það, að lýðvalds-
stjórain i Þýzkalandi fyrirskip-
aði að sýna hana i öllnm kvik-
myndahúsum landsins.
Ur ummælum blaöanna:
Efni myndarinnar er hin sivaxandi
stéttabarátta og hún er rothögg á
skoðaoina að máttnr sé réttnr. Kjarni
bennar er friðarbarátta inn á við.
Alþýðnviour prédikar baráttn gegn
Bolzhewismanum en framþrónn og
framfarir eftir vegnm laga og rétt-
lætis. — Gnnnar Tolnæs leiknr aðal-
hlntverkið — hinn sanna alþýðnvin
— af framúrskarandi sniid.
Hljómleikar
Undir sýningn leikur hljóðfæra-
flokkur undir stjórn hr. The6-
dórs Arnasonar — sami flokk-
urinn sem lék þegar »Friður á
jörrðuc var sýnd.
Sýning kl. 81/*
Pantaðir aðg.miðar afhenth
i Nýja Bíó kl. 7—8, eftir þann
t(ma seldir öðrum.
Fyrirlggjandi hér á staðnum:
ARCHIMEDES land-mótorar, y2,
% og 3 hestafla, fyrir bensin. —
Verðið óbreytt.
G. EIRÍKSS, Reykjavík
Einkasali á íslandi.
Þurkuö
Bláber
fást i
Verzlan 0. AmnndasoDar,
Simi 149 — Laugavegi 24.
kjötið óselt, sumt hér, sumt erlend-
ís og hefir getað selt fyrir hrak-
verð 700 tunnur. Og er nú farið,
að sögn kunnugra manna, að
fleygja kjötinu fyrir skemdir.
Þetta er glæpsamlegt athæfi.
Verður þetta kjötmál ef til vill rætt
frekar liér í blaðinu.
Fisksalarnir ættu að gæta liófs í
álagningu sinni. Svo getur farið,
að einhvern góðan veðurdag neiti
hæjarbúar að kaupa af þeim fisk-
inn með þessu ránverði. Eða bæjar-
félagið sjái einhver ráð til þess
að losna við okur þeirra. Flejjjrí
leiðir ættu að vera til þess að afla
bænum þessa nauðsynlega matar,
en þær, sem nú eru farnar, og öll-
um mönnum eru að verða ófærar.