Morgunblaðið - 23.06.1923, Blaðsíða 1

I
m m m

Stofnandi: Vilh. Finsen.
LANDSBLAÐ LÖGRJETTA.
Ritstjóri: Þorst. Gíslason.,
10. árg. 192. tbl.
Laugardaginn 23. júní 1923.
ísafoldarprentsmiðja h.f.
1 Gainia Bíð
if
M
Mjög spennanrli leynilög-
reglumynd í 6 þáttum.
Mjmdin er framúrskar-
andi vel leikin og skemtileg,
enda eru aðalhlutverkin leik-
in af hinni undur fögru
Priscilla Dean
og Francis Mac Donald.
Aðgöngumiða má panta í
síma 475.
Sýning kl. 9.
m

Sýning á
BS
Stór
sumarútsala!
Sumarkápur kvenna og barna — Kven-
regnkápur — Sumarkjólar SSúsur
IWatrósaföt — Kven- og harnastráhatfar
seljast með 30°j0 afslæiii.
Ennfremur nokkuð af millipilsum með
25°|o afslætli.
Einnig uerður gefinn IO°|0 afsláffur
á öllum vorum verslunarinnar.

SP****®®®1®' SSýja Sliö
I
Allar íilmur sem berast okk-
ur fyrir kl. 12, afgreiðum
við samdæguis.
Sporlvöruhús Rvíkur.
Bankastræti 11.
nnif mv
ódýp fæst i
Herðubreið.
If
Sjónleikúr í 5 þáttum.
Leikinu af hinni alþektu
ágætu leikkonu:
LOUISE GLAUM,
sem oft hefir leikið í ágæt-
um mjmdum, sem sýndai- hafa
verið í Nýja Bíó.
Þetta er sjerlega skemtileg
mynd. —
Sýning kl. 9.
i Vallarstræti (búsi frú M. Zoega)
opin kl. 1—3 og 4—5 e. h. til
mánaðamóta
Ágæff
EangiQ kjöt
nýkomið.
Ves»sl. yVaðnes^
Sími 228. Sími 228.
N B.: Afslátturinn gildir eingöngu gegn peningaborgun
út i hönd.
Útsöluvörurnar eru ekki lánaðar heim.
Egill Jacobsen.
Frá clugo-SIauíu.
Stórpólitíkin svo nefnda, eða
mílliríkja pólitíkin hefir nú lengi
dregið að sjer alla aðalathygli
iaanna í Norðurálfuuni, svo að
ndnna hefir borið á ýmsum öðr-
um stjórnmála hreifingum, sem
fram eru að fara og í sjálfu sjer
eru líka meúkilegar. Má þar t. d.
nefna ýmislegt það, sem nú er að
gerast í sumum nýmynduðu ríkja-
samböndunum í suðvestur EvrópU,
svo sem Júgóslavíu og þeini ríkj-
un>. Júgóslavía var mynduð með j
friðargerðinni, með samsteypu j at'’ mentun
ýmsra serbneskra, kynstofna, og er
11m 260 ferkm. að stærð, með undir
11 miljún íbúum. í þessu sambaudi
eru meðal annars ýmsir landshhit-
sem teknir voru frá Austur-
nki-XJngverjalandi, Svo sem Bosn-
la; Herzegovina og Dallmatía og
Sv° Króatía, Slavonía. og Istría og
i>eiri. En heldur hefir þó verið
11|Stusamt innan þessa sambands
r,g ýmiskonar misklíðarefni komið
UPP milli hiuna einstöiku þjóð-
Hokka um rjettindi þeirra og af-
^töðu hvors til annars. Stjóm-
málamaður sá, sem einna. mest
•efir raðið og sem mest hefir bor-
Hafnapf irði
verður á morgun 24. júní og hefst kl. 2 síðdegis.
Skemtiskrá:
Rœðuhöld. Söngur (kvartett). Leikfimissýn-
ing kvenna. Reipdráttur. Oans á palli.
Hljömsveit Reykjavikur leikur allan daginn
undir stjórn 0. Bötchers.
Allskonar veitingar í tjöldum og hellum allan daginn.
Rólur fyrir börn á staðnum.
Aðgöngum. kosta 1 kr. fyrir fullorðna og 25 au. f. börn.
FjeI. Magni.
VÁ
a
u
ið
en varð þingmaður svo'nefndu Davidovitch ga-t ekki
1876, en þingið heitir Skupsktina. myndað nýja stjórn. En aðalflokk-
1883 var hann foringi í bylting- arnir í ríkinu eru „radikali‘‘-
unni gegn Milan konungi. og þá fiokkurinn, sem Pashitch er fyrir,
sittur í fangelsi og dæmdur til og er hann fjöOmennastur (120)
dauða, en komst undau á flótta síðan króatiski bændafldkkurinn
og varð forsætisráðherra í Serbíu (70), demakratarnir (50) og 68
1888 og aftur 1903, þegar Pjet- þingsæti sfkiftast milli ýmsra
i;r konungur tók við ríkjum, og smærri þingflokka. Mokkasam-
var það fram til 1918. TTann var böndin eru helst þnu, að radikali
aðahnaður Serha á friðarfundin- flokkurinn og demakrata flokk-
um í París 1919 og 1921 varð hann urinn standa saman, og her þó
forsætisráðherra Júgóslavíu. margt á milli, en á móti standa
Nýjar kosningar fóru þar fram j tróatiski bændafTokkurinn, með
í mars síðastliðnum og síðan hefir Stefán Raditch sem foringja, s!o\-
gengið þar í sífeldum brösum, því >ski kirkjuflokkurinn með dr
__ • m 1 i . # m. n -i i 17" ci o m ÍaT’TTI Cflfl. O TTlllllíí-
Notið aðeins íslenska skósveptuy
□ þvi engin es*lend er betri. 0
Sölubúð
| Mif™' Mm*t rS‘MS,,mtÍ- " « «!» W 1. dktóber k.
Ijysthafendtir er„ l.eínir „8 snúa ajel. brjeHega p Tlwl.ste;ils_
senar, Y.8 ey. Brjefió er best aS send',, með póstinnm.
a Um mör.g undanfarin ár, bæði
1 ■Kigóslavíu og 1 Serhíu áður, _________________
frfn’kUláS P;]ietur Pastleh- Hanu i stjórninni aftur nokkru semna,
reddist 1843, var vjeTfræðingur | þar sem foringi „demokratanna“
enginn flokkurinn náði fuTTum • Koroshetz sem foringja og múha-
meiri hlnta og sagði Pashitch því meÚs trúarfl ofckurinn í Bosniu
af sjer í miðjum apríl, en tók við me5 dr- Spako í hroddi. Þessir
tveir síðast nefndu flokkar krefj-
ast pólitísks og fjárhagslegs sjálf-
stæðis fyrir Slovenin og Bosniu-
Herzegovimi og króatiski bænda-
f;okkurinn krefst þess sama fyrir
Kroatíu. Sumir þeirra eru einni"-
konungssinnar, aðrir lýveldissim
ar. —
Aðalmaðurinn í stjórnarai.d-
stöðunni er Raditeh sá sem fyr er
nefndur, Hann viðurfkennir ekki
að rjettmætt eða lögleg hafi verið
rayndun þessa suður-slavneska
samsteypuríkis, berst á móti yf.
ír.áðum Serbanna, og segir að
Se.rbar, Kroatar og l^lovenar Sjeu
uúr mismunandi þjóðflokkar, hver
aeð sínum sjereinkennum, sem
ekki geti samrýmst. Kallar hann
því alloft saman kroatiskt þing
Sabor, og ber það fram kröfur
eirr Kroatanna. Kröfur hans • til
sambandsstjórnarinnar í Bellgrad
eru þær, að Sabor verði viður-
kent lögmætt þ»ing, að Kroatía
verði fjárhagslega sjálfstæð og að
Dalmatia og Slóvanía teljist með
iroatíu. Annars hallast Raditeh
að Þjóðverjum og Rússum en er
fremur fráhverfur Frökkum. enda,
hefir hann í einu helsta tímariti
þeirra, Journal des Débats, verið
kallaður tryltur skrílforingi. __
Hinsvegar hafa t. d. Englendingar
talað miklu vingjamlegar xim
starf hans. Er svo sa.gt í Morning
Post. um einn helsta bæinn þar,
Zagreb, að það sje hressandi bær,
þar sem mönnunum líði vel og
fejeu fúsir til vinnu, en ekkert
hneigðir til hóglífis, framsækið
eg fjörmikið fólk.
Raditeh hefir sjálfur lyst skoð-
onum sínum á þjóðfjelagsmálun-
L’m Þaimig, að það, sem hann
keppi að sje stofnun mannúð-
leg.s og friðsamlegs lýðveldis, þar
sem heilbrigð bændamenning sje
ráðandi. En bændnr em um 85%
at íbúum lands hans og kvað
hanu hafa unnið míkið að aukinni
raentun og þjóðfjelagslegum
þroska meðai þeirra. Hann er
mjög á raóti allri stjettaskift-
ingu og stjettayfirráðum og
fiokkaríg. Hann segir að þjóðin
sje ein stjett og eigi að vinna
samkvæmt því, bændurnir sjeti í
senn bæði vinnuveitendur og
vmnuþiggjendur, bæði „auðvald“
°S »verkamenn“ sem annarstaðar
síe líaPað og prédikar hann því
frið og eindrægni milli manna.
Allnákvæm frásögn frá þessu er
1 »Berl. Tid.“ nýlega bygð á um-
raælum Raditch sjálfs og er eftir-
tektarverð að ýmsu leyti, bæði
vegna skoðana hans og svo er
ástandið í Júgóslavín að mörgu
leyti meríkilegt, pólitískt sjeð og
sýnir hvað ennþá er mikið los
cg ringulreið á ríkjasldpun og