Morgunblaðið - 25.06.1926, Blaðsíða 1

VIKUBLAÐIÐ : ÍSAFOLD
13. árg., 142. tbl.
Fimtudag'inn 24. júní.
ísafoldarprentsmi6ja h. f.
lón magnú5son
forBcetisráöherra íslanðs.
Fœööut 16. jan. 1859.
Döinn 23. júní 1926.
Sú sorgarfregn barst hingað símleiðis í ,
gærmorgnn, að forsætisráðherra hefði orðið
bráðkvaddnr austur á Norðfirði. Höfðu l>au
forsætisráðheri-alijónin þegið boð konungs-
hjónanna. svo sem gestir þeirra að slást í för
með þeim norður um land með „Niels Juel“
— alla leið til Seyðisfjarðar. En þaðan lijelt
konungur og föruneyti lia-ns af stað alfarið
frá landinu á þriðjildagskvöld. en forsadis-
Jráðherrahjónin. fóru yfir í ,,Cfeyser“, sem
átti að flytja þau hjngað. Eins og knnnugt
er, hafði forsætisráðherra lifað atskuáv sín
frá 7 ára aldri til þess er hann jitskrifaðist
úr skóla 1881 á Skorrastað í Norðffrði. En
síðan voru nú liðin 45 ár, og hafði hann
aldrei þar komið öll þau mörgu ár, fyr en
nú, að liann fjekk herskipið til að skjótast
með sig inn þangað, því að lengi hafði hann
langað til að sjá einu sinni aftur þessar æsku-
stöðvar sínar. En á þessuin æskustöðvum
hans áti það fyrir houum að liggja sviplega.
að hníga í dauðans faðni í fyrrakveld kl.
10,10. þar sem hann var staddur inni t hiisi
prófasts sjera Jóns G-uðmundssonar.
I gær barst svo andlátsfregnin um bygðir
lands vors og mun hvervetna hafa verið tek-
ið sem sviplegri sorgarfregn, því að hvað íem
líður stjárnmálaskoðunmn, ]iá munu allir
jafnt við það kannast nú, að með forsætis-
ráðherra Jóni Magniissyni sje hniginn í val-
inn ekki- aðeins fremsti maður þjóðar vorr-
ar vegna þeiyrar stöðn, sem hann hafði á
hendi sem æðstur stjórnandi þessa lands,
heldur einnig og fyrst og fremst einn af yóttum
sontim ])jóðarinnar, sem í einu og öllu vildi liejður
og gagn ættjarðar sinnar, pg þá líka Iiafði helgað
henni alla lcrafta sína inn fullan mannsaldur.
Jön Magnússon var fæddur á Múla í Aðaldal í
Þingeyjarsýslu lli. jan. 185!) og varð því nálægt því
hálfs 68. árs, er liann ljest. Foreldrar lians vortt
Magnús prestur Jónsson (hónda á Víðimýri Jóns-
sonatj og konu hans Vilborgar Sigurðardóttnr
(bónda á Ilofi í Kelduhv.erfi Þorsteinssonar). Var
sjera Magnús aðstoðarprestur sjera Skúla Tómas-
sonar í Mula, er þessi elsti sonur Jteirra fieddist.
Tveggja ára gamall fluttist hann með foreldrum
sínum að Ilofi á Skagaströnd (18(il), og þaðan aft-
ur sex árum síðar að Skorrastað í Norðfirði (1867).
Ilaustið 1875 kom hann í skóla og útskrifaðist það-
an 1881. Jón rektor Þorkelsson átti að konu föður-
svstur ,J()iis Magnússonar og var liann því iill skóla-
árin að nokkru leyti á vegúm þeirra sæmdarhjóna.
Þótti Jón Magnússon snemma ágaúur námsmaður,
enda lauk liann skólaveru sinni með hárri prófs-
einkunn. A skólaárunum ,var Jón Magnússon ávalt
kendur við Skorrastað, til aðgreiningar frá
nafna sínum frá Steiná í Svartárdal, sem
honuni var samtíða í skóla.
Að loknu stúdentsprófi fór Jón Magnússon
utan til laganáms við háskólann í Kaup-
mannahöfn og dvaldist þá ytra 3 vetur. —
llaustið 1884 gerðist hann skrifari hjá Júlíu.n
amtmanni Ilavsteen á Akureyri, því að efna-
hagurinn leyfði honum ekki í bili að halda
áfram námi ytra. En haustið 1889 fór hann
aftur utan og lauk nú námi sínu þar á. tveim
árum. Varð Iiann kandidat í lögum með hárri
I. einkunn (97 stigum). Er þeim sem þetta
skrifar og ýmsum þeim, er voru lionum sam-
tíða í Höfn þessi ár, enn í fersku minni, með
hvílíku feiknarkappi hann sótti námið þessi
tvö ár, enda varð prófniðurstaðan eftir því.
Mánuði síðar en prófi var lokið, var Jóu
Magnússon skipaður sýslumaður í Vestmanna-
eyjasýslu og fór hann þá þegar heim til sýslu
sinnar. Gerðist liann brátt forgöngumaður
eyjaskeggja í ýinsum fjelagsmálum og fram-
kvæmdum, og ávann sjer því fljótt vinsældir
miklar Og traust þar í Eyjum. En eklci varð
dviil hans í því embætti nema 5 ár.
Þegar Ilannes Ilafstein gjiirðist sýslumað-
ur og bæjarfógeti á Isafirði lmustið 1895,
varð Jón Magnússon eft.irmaður hans sem
landshöfðingjaritari. Þeirri annamiklu stöðu
gegndi hann þar til stjórnarfarsbreytingiu
varð í ársbyrjun 1904, og landshöfðingjadæm-
ið hyarf raeð öllu úr sögunni. Mun þá Jóni
Magnússvni hafa leikið nokluir liugur á að
verða eftirmaður Klemensar Jónssonar sem sýslu-
maður og bæjarfógeti á Akureyri, en fyrir mjög
eindregin tilmæli Hannesar Hafstein, livarf hapn frá
því og gjörðist skrifstofustjóri í stjórnarráðinu um
5 næstu ár, eða til ársbyrjunar 1909, er hann varð
liæjarfógeti hjer í 'bænum. Því embætti gegndi hann
svo þangað til hann i ársbyrjun 1917 varð for-
sætisráðherra, en það varð hann sem fulltrúi heima-
stjórnarflolcksins, sem fjölmennastur var í þinginu.
Það var á ófriðartímunum miðjum, að Jón Magnús-
son tók stjórnartaumana sjer í hönd, enda veitti