Morgunblaðið - 25.06.1930, Blaðsíða 1

yikublað: lsafold.
17. árg., 144. tbl. — Miðvikudaginn 25. júní 1930.
Isafoldarprentsmiðja h.f.
HátíðarQestirnir.
Honungur tslands og drottning.
Kristján X.
Alexandrina.
Undanfarna daga hefir margt
góðra gesta gist höfuðstað vom,
menn, sem langt eru að komnir
og mikið hafa á sig lagt til þess
að heiðra þjóð vora á 1000 ára
hátíð Alþingis.
í dag leggja hjer að landi
„skrautbúin skip“ fleiri og stærri
en nokkru sinni áður.
í dag ber hjer að garði konung
vorn Kristján X. og Alexandrínu
drotningu, er koma nú í þriðja
sinn til landsins. í þetta sinn er
erindi Hans Hátignar konungs-
ins, að setja þingfund að Lög-
bergi á þúsund ára hátíðinni, og
sitja hátíðina sem konungur ís-
lands.
Er hann á morgun stendur á
helgasta stað þjóðar vorrar, Lög-
bergi, er eðlilegt, að þingheimur fyrir hátíð
renni hugcmum til þeirra fyrir-
rennara hans, föður og afa, er
báðir tóku heillaríkan þátt i
framþróun íslands og íslenskra
stjórnmála, til Kristjáns IX., er
færði þjóð vorri „frelsisskrána“
1874,- til Friðriks VIII. er með
alúð sinni og umönnun fyrir vel-
ferð og fram förum íslands vakti
blátt áfram vorhug í brjóstum
íslenskra mamw. Sjálfur hefir
Kristján X., konungur vor, und-
irritað þá samninga, sem gerðu
ísland fullvalda ríki. En því má
eigi gleyma, að viðsýni þeirra
fyrirrennara hans, velvild og
virðing fyrir islenskri þjóð, vís-
uðu honum veginn þangað, sem
nú er komið.
Nú í fyrsta sinni kemur kon- J
ungur á Þingvöll til þess að ann-
ast þar stjórnarathöfn. Öldum
saman höfðu konungar þar um-
boðsmenn. Endurminningarnar
um þá eru misjafnar, sem endur-
minningar aldarfarsins.
En Kristján X. er fyrsti kon-
— fyrsti konungur að Lögbergi.
Og er hann lítur yfir þingheim,
lítur yfir mannfjöldann, sem
saman kemur á Þingvöll úr öllum
hjeruðum landsins, mun hann sjá
og finna, að hin frjálsa islenska
þjóð fagnar honum á hinum
forn-helga stað, ekki aðeins sem
konungi, heldur og sem vini og
verndara íslenskrar menningar,
íslensks athafnalífs, islensks
sjálfstæðis.
Norðmenn og íslendingar eru
tvær greinar af sama þjóðstofni.
Norðmeun senda hingað tvo
fulltrúa, sinn frá hverri þing-
deild, og er annar. þeirra Chr.
Hornsrud forseti.
Og fjærsta Norðurlandaþjóð-
in, Finnar, sendir hingað tvo
fulltrúa:
Hakkila varaforseta þingsins
og ungfrú Sillandaa,
til að sitja Alþingishátíðina. Þótt
Finnland sje okkur fjarstaddast
allra Norðurlanda, og kynni okk-
ar af þeirri ágætu þjóð minst,
þá standa þeir okkur að því leyti
næst allra, að þeir eru okkur svo
jáfngamlir i tölu hinna sjálf-
stæðu Norðurlandaþjóða. Þvi er
hvert framfaraspor þeirra okk-
ur hjartfólgið. — Þeir eru út-
verðir Norðurlanda að austan.
Við vildum geta heitið eitthvað
í þá áttina að vestcm, þó fámenn-
ið geri það nafn ekki rjettmætt.
þessari sendiför, að sú þjóð, sem'
fremst allra þjóða hefir alið \
þingræðið við brjóst sjer, skuli á'
þúsund ára hátíð Alþingis vors j
senda sitt mesta skip með hinu
fríðasta liði í heimsókn hingað.l
Með sendiför þessari sýnir |
breska þjóðin okkur íslending
Meðal hinna tignu gesta, sem
hingað koma í dag, ber fyrst að
nefna Gustaf Adolf ríkiserfingja
Svía, er heiðrar Alþingishátíðina
með nærveru sinni. Meiri og
betri viðurkenningu hefðum vjer
islendingar ekki getað á kosið
vora fyrir því, að
hin sænska þjóð er okkur vin-
veitt, og vill telja til frændsemi
við okkur, minstu Norðurlanda-
þjóðina.
Snemma lærðu Svíar að meta
gildi íslenskrar menningar, enda
stendur menning þessarar glæsi-
þjóðar tveim fótum í norrænum
hugheim. Væri það mikill feng-
ur okkur íslendingum, ef okk-
ur auðnaðist, að ná til menning-
aráhrifa frá Svíum, sem svo
djarflega hafa sameinað norræn
an smekk, og norrænt hugarfar
við nútíma líf Evrópumenning-
arinnar.
í fylgd með hinum sænska rík-
iserfingja eru þingfulltrúar tveir
hvor frá sinni þingdeild.
Mikill sómi hefir oss fallið í
skaut, íslendingum, með hinni
veglegu þátttöku Breta í Alþing-
ishátíðinni, er þeir senda hingað
eitt sitt mesta og tígvlegasta
herskip, „Rodney“ (42.000 smá-
lestir), með fulltrúa sína á Al-
þingishátíðina, og ennfremur
flugvjel, sem flýgur hingað alla
leið og vekur með því sjerstaka
athygli á landi og þjóðhátíð.
Fulltrúar þeir, sem Bretar
senda hingað, eru 5 að tölu. Eru
það þessir:
Newton lávarður,
Marks lávarður,
Lamington lávarður,
Sir Robert W. Hamilton og
Rhys J. Davies.
Er alveg sjerstök ástæða ■ til
þsss fyrir okkur íslendinga, að
fagna því, hve mikinn sóma
breska þjóðin sýnir íslandi með
Fulltrúar Þjóðverja.
Talið frá vinstri: Hermann Hof-
mann, þingmaður (miðflokks)
Ludwigshafen. Karl Hildenbrand
þingmaður (jafnaðarmaður),
BerUn. Berndt borgarstjóri í
Berlín-Schöneberg; þingmaður
(hægri).
un% jafnt vináttu sem viðurkenn-
ingu — og er hvoNtveggja okk-
ur ómetavJegt
En um leið er vert að minnast
sendinefndar, scm vekja mun
'sjerstaka athygli í fulltrúahópn-
um, og sjerstakar endurminn-
ingar í íslenskum brjóstum. Það
eru fulltrúar Manarbúa, þeir
þrír, Mr. Farrand dómari, P. M.
C. Kermode safnvörður og þing-
forsetinn Clucas.
Saga eyjunnar Mön er skyld
sögu vorri. Þeir eiga þar Þing-
völl sem við. Þeir eiga og varð-
veita minjar frá þeim tímum, er
norrænir vikingar sigldu um höf-
in og reistu hjer bú.
trúum, er hingað komu , vestan
um haf; sendinefnd Bandaríkj-
anna, þeim Peter Norbeck senats
þingmanni frá Suður-Dakóta, O.
B. Burtness congressþingmanni
frá N orður-Dakóta, Sveinbirni
Jónssyni prófessor, Friðrik H.
Fljózdal forseta bandalags járn-
brautarmanna og O. B. P. Jakob-
sen söngfjelagsstjóra.
Þing og stjórn Bandaríkjanna
hafa sjeð svo um, að koma þess-
ara manna hingað á Alþingishá-
tíðina gleymdist seint meðal ís-
lenskrar þjóðar. Með hinni
merkilegu gjöf, myndastyttu af
Leifi heppna, hefir hin volduga
Bandaríkjaþjóð veitt íslending-
um stórmerkilega uppörfun í því
að varðveita sín fomu einkenni,.
áræði, víðsýni, stórhug. Þegar
reist verður hjer minnismerki
Leifs heppna, sem gjöf til ts-
lands frá Bandaríkjamönnum, er
Þá er skylt að fagna þeim full-
Því miður gat hinn norski rík-
iserfingi, Ólafur, ekki komið
hingað, eins og til var ætlast.
Þótt vegir frændþjóðanha Norð-
manna og íslendinga hafi skilið
snemma á öldum, er saga vor á
Fulltrúar ítala.
Ríkisþingmaðurinn Fausto Bi-
anchi, málaf'ærslumaður frá Reg-
giolo, og dr. Buch, prófessor í
norrænum málum við háskólann
í Róm.
hjer greypt í málm og stein hin
sögulega staðreynd, sem íslensk-
um sjógörpum mun ætíð verða
hjartfólgnust, en um leið áber-
andi viðurkenning frá Vestmönn-
um um það, að íslenskt landnám
varð upphaflega til þess að
mönnum opnuðust leiðir til Vest-
urheims.
margan hátt samtvinnuJð, og upp
ungur, sem endurtekið hefir kom runa sínum gleymir íslensk þjóð
ur sinar hingað til þess að kynn- j aldrei, ætterni þeirra, er fyrir
ast landi og þjóð, fyrsti konung- 1000 árum stofnuðu hið islenska
1ur hins fullvalda íslenska ríkis lýðveldi, gleymir því eigi, að
Fulltrúar Breta,
sem komu hingað í gær með orustuskip-
inu „Rodneyþ: Lord Marks, Rhys J.
Davies, Sir Robert W. Hamilton, Lord
Newton, Lord Lamington. Aftast á mynd-
inni sjást þeir Ásgeir Sigurðsson aðal-
konsúll og yfirforinginn á „Rodney“.
Fulltrúar Frakka.
Fernand Lancien forseti efri málstofu
þingsins og Leon Vincent, ]>jóðþingmað-
maður og borgarstjóri í Calais.