Morgunblaðið - 29.06.1930, Blaðsíða 1

Þingvalla-útgáfa
Rlþingishótíðin.
Þessa viku hafa hugir allra
landsmanna snúist um eitt efni:
Alþingishátíðina, um undirbún-
inginn fyrrihluta vikunnar,
komu hinna tignu gesta og full-
trúa, er sóttu okkur heim, og
síðan um hátíðina sjálfa, og
ýmsa viðburði er gerst hafa í
sambandi við hana. Annars hefir
lítið gætt — enda ekki við að
búast, því svo fjölsótt var há-
tíðin Qg svo mikið var í sölurnar
lagt, til þess að hún gæti orðið
sem best og þjóðinni til heilla.
Þegar þetta er ritað (laugar-
dag) hefir ekkert það gerst, á
hátíðinni, sem skygt gæti á þá
vissu, að hátíðin tókst vel —
fulltrúar erlendra ríkja, er há-
tíðina sóttu, voru mjög ánægðir
með hana — töldu hana stór-
fenglega — og öllum íslending-
um, sem þátt tóku í henni verður
hún áreiðanlega ógleymanleg.
Uggur mikill var í mönnum
út af því, að veður myndi ekki
verða gott, meðan á hátíðinni
stæði, og myndi það skjótt spilla
veislugleði og allri ánægju ef
veður yrði slæmt. Tíð hefir ver-
ið úrfellasöm sunnanlands í sum-
ar, og viðbúið að slíkt myndi
verða enn hátíðardagana. Spáð
var mörgum og margvíslegum
hrakspám út af því, að fólk
myndi veikjast af vosbúð og
kulda, að menn myndu eigi geta
* komist ferða sinna, er þeir vildu,
yrðu að dúsa á Þingvöllum o. s.
frv. Svo kæmi upp úr kafinu,
að Þingvallavegur yrði ófær —
og þar fram eftir götum, eða
stórfeld slys kæmu fyrir. En
ekkert af þessu hafði komið
fram, þegar þetta er ritað.
Bílflutningar gengu greiðar,
en búist var við. Strangt eftirlit
var haft með því, að allir bílar
]>eir, væru í góðu lagi, sem not-
aðir voru í Þingvallaakstrinum.
Mjög lítið bar á bílunum. Og
Morgunblaðinu er ekki kunnugt
um önnur bílslys, sem teljandi
eru, nema óhappið í Mosfells-
dalnum á fimtudagskvöld, sem
minst hefir verið á.
Tjöldin reyndust sæmilega góð,
fyrir þá, sem höfðu nokkurn út-
búnað sjer til hlýinda. Leirurnar
eru ekki ákjósanlegur tjaldstað-
ur að öllu leyti. Fjarlægðin frá
þingstaðnum og þangað er baga-
leg. Og grasrót var ljeleg eða svo
til engin undir nokkrum hluta
tjaldborgarinnar. En eigi verður
á alt kosið. Ekki var hægt að
tjalda í hrauninu, og ekki var
hægt að nota vellina sjálfa undiri
tjöldin. Þeir urðu að vera hátíð-
arsvæði.
Matarbirgðir reyndust mjögl
nægilegar á Þingvöllum, og ekki
bar^á því, að tilfinnanleg tregða
væri á framreiðslu matar.
Altaf má eitthvað að öllu finna.
Og þeir sem óánægðir eru yfir
gerðum náungans, eru að jafn-
aði háværari en hinir, sem á-
nægðir eru.
Spítalatjald og læknavörður
hefir verið allan tímann á Þing-
völlum. En slys hafa þar engin
orðið, síðan Jón Ólafsson trje-
smiður fótbrotnaði á miðviku-
dagskvöld. Nokkrir hafa vitan-
lega veikst, af öllum þeim mann-
fjölda, sem þarna hefir verið, en
lítt hefir gætt afleiðinga af kulda
eða illum aðbúnaði.
í öllum undirbúningi hátíðar-
innar hefir einna mest borið á
því, að hátíð þessi ætti að verða
einskonar auglýsing fyrir landið
— og það með tvennum hætti.
Vegna hins almenna umtals í
heimsblöðunum í tilefni af há-
tíðinni og með því að hinir er-
lendu gestir, og þá einkum boðs-
gestir þeir, er hingað kæmu,
kyntust landi og þjóð, og hefðu
sem besta sögu að segja af hvoru
tveggja.
Stórrigning eða annað illviðri
gat spilt hátíðinni gersamlega.
Teflt var ákaflega í tvísýnu. En
sú gifta fylgdi þjóðinni, að veður
var yfirleitt hagstætt, og erlend-
ir gestir vorir fengu hin bestu
kynni af landi og þjóð, sem hægt
var við að búast. Smávægilegar
misfellur sem fyrir komu, voru
alveg hverfandi í þeim heildar-
svip af hátíðinni, sem geymist í
hugum manna.
Eftir þessa Þingvallahátíð er
það augljóst mál, að við íslend-
ingar verðum að hugsa til þess
að halda þar alþjóðarsamkomur
við og við, á nokkurra ára fresti.
Samkomur þessar verða að vera
sem þessi hátíð, fyllilega utanvið
flokkadrætti í landinu. Þar á að
[>agna „dægurþras og rígur.“
Þar eiga menn að mætast til að
kynnast og örfast í framfara-
baráttu þjóðarinnar. Þar eiga
þjóðnytjamál að vera rædd, mál
sem liggja utan við vígvöll
flekksmálanna. Að þessu eiga
þeir að snúa sjer, sem haldið
hafa |>ví fram, að flytja Alþingi
úr núverandi höfuðstað landsins
upp í fjöllin. Að draga löggjaf-
arstarfið, eins og það er nú,
út úr mannabygð, er ekki annað
en misskilin sjerviskuháttur. En
IÞingvallasamkomur alþjóðar um
Jónsmessuleytið, ættu að geta
orðið heillaríkur gróðurreitur
samúðar og samvinnu að þjóð-
nytjamálum, vettvangur fyrir
íþróttaiðkanir, og holl skemtun
fyrir það fólk, sem að jafnaði
lifir tjlbreytingarlausu lífi.
Samsöngurinn.
Rjett um það leyti sem sögu-
legu sýningunni var lokið, hófst
samsöngur á söngpallinum í Al-
mannagjá. Söng Þingvallakór-
inn og Karlakór K. F. U. M.
hvor í sínu lagi, og auk þess
sör>g Pjetur Jónsson óperu-
söngvari nokkra einsöngva. —
Hljómsveit Reykjavíkur ljek
undir.
Öllum söngnum var fádæma
vel tekið. Var hrifning áheyr-
enda svo mikil, að bæði kór-
arnir og einsöngvarinn urðu að
syngja mörg aukalög. — Stóð
söngurinn yfir í rúman klukku-
tíma, en að honum loknum var
hlje þar til kl. 7þt>.
Um það leyti var bjargsig af
efri barmi Almannagjár, and-
spænis Lögbergi. Loks hófst
glíman og byrjaði hún kl. 8,15 á
stóra pallinum.
Fimleikasýning I. R.
Eftir Íslandsglímuna í fyrra-
kvöld sýndu 15 stúlkur fim-
leika á stóra pallinum á Þing-
völlum, undir stjórn Björns
Jakobssonar leikfimiskennara.
Flestar stúlknanna voru hinar
sömu og í sýningarflokkum
þeim, sem áður hafa farið ut-
an, til Noregs og Frakklands,
til sýninga.
Ljettar og mjúkar liðu stúlk-
urnar um pallinn, gengu eftir
grannri slá, öruggar og ákveðn-
ar. — Var þeim fagnað á*
gætlega af áhorfendum, enda
síst að undra, þar eð hjer er
um flokk að ræða, sem vakið
hefir einstaka athygli meðal er-
lendra þjóða, sem æft hafa
leikfimi lengri tíð.
Vikivakar.
Þegar rætt er um viðburði
Alþingishátíðarinnar, má síst af
öllu gleyma vikivökunum. Stór
barnaflokkur steig þá ljett og
mjúklega eftir gömlum þjóð-
lögum, sem þau sungu prýði-
lega.
Varla hefir fólk skemt sjer
betur við annað en að sjá þenn-
an stóra flokk fallegra barna
~,vífa um pallinn við söng og
dans.
Þjóðbúningar dansfólksins
gerðu sitt til að prýða þessa
sýningu. — Margar telpnanna
höfðu glóbjart — norrænt —
hár, sem hrundi um herðar nið-
ur. Vonandi halda börn þessi
áfram að æfa vikivakana sína,
og gefa fólki tækifæri til að
sjá þá .við og við.
Leikfimissýning Ármanns.
Eftir vikivakana sýndi úrvals
fimleikaflokkur Ármanns leik-
fimi, undr stjórn Jóns Þorsteins-
sonar íþróttakennara. Voru 20
menn í flokknum. Sýndi flokk-
urinn fyrst nokkrar standæf-
ingar. Síðan ýmiskonar stökk á
hesti og dýnu. Um sýningu
þessa er það skemst að segja, að
hún tókst ágætlega. Margir er-
lendir gestir voru alveg forviða
yfir því, hve Islendingar væru
■langt komnir í leikfiimsíþrótt-
inni. Var þessi sýning sem hin
fyrri, undir stjórn Björns, ís-
lendingum til hins mesta sóma.
Hátiðarbrannr.
Þeir sem á ferli voru á Þing-
völlum aðfaranótt laugardags,
munu lengi minnast þess. Þá
voru Þingvellir með hátíðar-
brag. Dansað var og sungið,
sungið og spilað, gengið og
sungið, skrafað og skeggrætt.
Dalalæðan kom niður með
Ármannsfelli kl. að ganga 3;
rjett eins og hún væri að minna
fólkið á, að nú væri ekki seinna
vænna, ef það ætlaði að leggja
sig út af þá nóttina.
En fáir hugsuðu um að leggja
sig út af — fyrst um sinn. .
Þá var g.latt á hjalla á Leir-
unum. Hjeraðatjöldin flest
meira og minna full af fólki.
Menn mæltu fyrir minni hjer-
aða sinna, sungu ættjarðar-
söngva, gengu milli tjaldanna
til að sjá framan í hverja sýsl-
una fyrir sig. I tjaldborgargöt-
unum bylgjaðist fólksstraumur-
inn áfram.
Allir voru .kátir og glaðir yfir
því að vera þarna í faðmi Þing-
vallasveitar á 1000 ára hátíð-
inni, að liðnir voru 2 ánægju-
legir dagar og nú var nóttin
kyr, hlý, hásumarnótt.
Hvergi sást missætti, hvergi
óánægja. Það var eins og öll
þjóðin væri alt í einu komin á
eitt heimili þar sem ríkti friður
og eining, ánægj^ og lífsfjör í
laukrjettri temprun.
Og svo rann sólin upp í norð-
austri yfir Skjaldbreið, og eyddi
þokulæðunni á svipstundu, og
landið alt stóð í vorsólar morg-
unroða.
Mjer dettur ekki í hug að
reyna að lýsa hásumar-sólar-
upprás yfir Þingvelli, lýsa skóg-
arilminum og loftinu tæra, lýsa
fjallahringnum í Þingvallasveit
og suður með Þingvallavatni —
eða lýsa Almannagjár hamrin-
um háa, þegar geislar lágsólar
strjúkast eftir hrufóttu hraun-
inu, og laða þar fram á svip-
stundu óteljandi skuggamyndir,
myndir, sem breytast — lifandi
myndir úr ljósi og skugga.
Þeir hafa hlotið að fara
snemma á fætur á Þiugvöllum
í gamla daga. Þá hefir fólkið
horft á myndirnar 1 jUmanna-
gjá eins'og nú er farið í bíó.
Almannagjá er undrastaður. —
Þar hefir forsjónin kepst vi5
mannshöndina í gjallarhorna-
smíði og lifandi myndagerð.
En hvað þá um lygnur hinnar
helgu Öxarár, svo hreinar og-
tærar að lesa má í vatninu hvert
litbrigði í klettunum. Öxará
segir eftir ef eitthvað er kvikt
uppi í klettaskorunum.
Þegar morgunsólin hafði
ljómað yfir landið og fólkið í
2—3 tíma, og hitamóðan byrj-
aði að gera vart við sig, þá
drógu menn sig í tjöld og feld
yfir höfuð sjer, og hugsuðu um
þessa undraverðu nótt, þegar
góðviðrið á Þingvöllum gerðí
eitt heimili úr öllu Islandi og-
það meira að segja með glað-
værð og góðum heimilisbrag.
Kl. að ganga 7 um morgun-
inn gengu menn til hvílu.
Hueðiur erlendra gesta.
Klukkan 10 í gærmorgun fluttu
þessir gestir íslendingum kveðju
sína á Lögbergi:
Sejersted Bödtker bankastjóri
(Norðmaður).
Hauff, frá norska bóksalafje-
laginu.
Hjelm Hansen, lögmaður í
Frosta og Gulaþingslögum.
Síra Myrwang frá fylkinu
Wisconsin í Bandaríkjum.
Thor, Thors (las upp heilla-
skeyti frá norrænum stúdentum)
Síra Rossland frá Chicago.
Joannes Paturson kóngsbóndi.
Van Blankenstein frá Nið-
urlöndum.
Berdal frá norska samlaginu.
Dr. Alfred Dieffenbach, frá
Marylandi í Bandáríkjunum.
Miss Kitty Cheatham.
Frú Rennwich Mc Affee, New
York.
Oktovianus Helgason fyrir K.
F.U.M., Danmörku.
Bjarne Rekdal, frá norskum
ungmennaf j elögum.
Prófessor Clyde Fisher, New
York .
Mr. Ingjaldsson frá Manitoba-
fylki.
Sumir þessara ræðumanna
færðu íslendingum veglegar
gjafir og verður getið um þær
síðar
Þinelansnir.
Þá er hinir erlendu gestir
höfðu fíutt kveðjur sínar, fóru
fram þinglausnir. Kom neðri
deild fyrst saman og sleit Bene-
dikt Sveinsson þingfundi og
mælti um leið nokkur orð til
þingheims.
Ásgeir Ásgeirsson sagði sam-
einuðu þingi slitið með stuttri
ræðu og síðan kvaddi forsætis-
ráðherra sjer hljóðs og las upp
konungsbrjef um að 1000. Al-
þingi Islendinga væri slitið.