Morgunblaðið - 21.11.1948, Blaðsíða 2

f
MORGVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 21. nóv- 1948.
VEGNA UMMÆLA í Morgun-
hlaðmu í dag, þar sem sagt er
frá umrsðum á Alþingi um fyr
irspfjj frá Skúla Guðmunds-
syni o fl, varðandi umboðs-
laimatekjur íslenskra verslun-
arfyrirtækja frá erlendum fyr-
irtækjum á árunum ’45—'47,
óskurr. vjer að taka fram eftir-
fs r,in,dog biðjum yður vinsam
legas: ?.ð birta það í blaðinu á
tnofgun:
Vjer starfrækjum skrifstof-
ur t þrem helstu viðskiftalönd
uin v um og höfum jafnan
gert r jettum aðilum fulla grein
fyrir: öllum gjaldeyristekjum
skrífvtofanna, kostnaði við
rcksturinn og gjaldeyrisaðstöð
unni um hver áramót. Hafa því
hhiiaðeigandi aðilar á hverjum
iíiu.i haft fulla vitneskju um,
hvernig þessi mál stóðu og ekki
4tei í athugasemdir við skýrsl-
ur vorar um þessi efni.
í stimum tilfellum skortir
verulega á, að allar gjaldeyris
tekjur skrifstofanna hafi nægt
fynr útlögðum reksturskostn-
aðj. Iivað þá umboðslaun frá
erleudum fyrirtækjum ein sjer
og liggur sú staðreynd fyrir,
eins og annað er þessi mál
varða, í skýrslum vorum til
fíi.ilde risyfirvaldanna.
' 1‘egar hinsvegar gjaldeyris-
tekjurn&r hafa orðið meiri en
ti.lkostnaðurinn, hafa að sjálf-
sögðu rjettir aðilar fengið með
satna hætti um það fullnægj-
andt skýrslur sem grundvöll
fyrir uppgjöri, þegar þess yrði
krafist.
• Hi.tt er svo annað mál, að
meðan bar.karnir hafa ekki get
að yfirfært gjaldej’ri út a leyfi
hau, er fyrir hendi hafa verið
á hverjum tíma, mun tæpast
h<<fr» yerið talið fært að ganga
ríkt eftit því við handhafa óyf-
Irfærð'va gjaldeyrisleyfa, að
skilað yrði jafnharðan þeim af-
gartgi af gjaldeyristekjurn
vegna umboðslauna, sem þeim
kynm að hlotnast umfram út-
lagðfti kostnað í erlendum gjald
cyi i, og á slíkt væntanlega við
um fleiri aðilja en Samband-
ið. Og þeim mun síður ætti að
verá ástæða til slíks, að því er
Samb.!rvdið varðar, sem jafnan
hoí ‘
tes
fyrir frá því full-
nægjar.di og athugasemdalaus-
ar upplýsingar um öll atriði
varðondi gjaldeyrismeðferð
DoUaraeign S.Í.S.
í áminstri Morgunblaðsr-
greín er nafngreindur þing-
maður borinn fyrir því. að tal
ið fije, að Sambandið hafi 30.
seplerr.be; 1947, — en þá er öll
gjaJdeyri soign íslendinga í
Bandsríkiunum talin hafa ver
ið 3 6 rrvlj. dollara, — átt inn-
stn-ðu h er næmi 2 milj. doll
arn. og hafi orðrcmi þcim ekki
verið ''.ótmælt. Vjer höfum
aldre’ yitað, að þessu væri hald
ið fr-?•■•, fyrr en ummæli þessi
hirtirt í Morgunblaðinu, og
Jrv: : sjálfsögðu ekki birt
neiii rvótmæli.
o’:n.nleikurinn er hinsvegar
sá, að 20 júní 1947, — en þá
er talið upplýst, að gjaldeyris1
eign íslendinga í Bandaríkjun
um, hafi numið 7 milj. dollara
— áttum vjer þar aðeins 283
þúsund doilara, sem yfirfærðir
höfðu verið til vörukaupa sam-
kvæmt gjaldeyrisleyfum. En í
lok þess árs var svo komið,
vegna yíiríærsluvandræða hjá
bönkunum, að vjer skulduðum
í Bandaríkjunum yfir 300 þús.
dollara. Er enn svo ástatt, að
vjer eigum gjaldeyrisleyfi á
það land fyrir stórum upphæð-
um, sem ekki heíir íengist yf-
irfærsla á. cg skulöum þar til-
sva.randi upphæðir.
Reykjavík, 19. nóv. 1848
Samb.. isl. sam.vinnuf jelaga.
★
EINS og o.fanrituð athuga-
semd ber með sjer. fjallar hún
um utnmæii viðskiftamálaráð-
herra og annara þingmanna á
Aiþingi, og er ekki vjefengt,
að rjett haii verið með þau fa'r
ið hjer I hlaðinu. Eðlilegast
væri þvi, að athugasemdin
kæmi fram á sama vetvangi,
sem. sje á Albingi.
Samt sem áður -tel jeg rjett
að sýna Sambandi ísl. Sam-
(vinnuíjelaga þá tilhliðrunar-
semi, að birta þessa athuga-
semd hjer.
| Um leið er ekki hægt að
I komast hjá að benda lesend-
| unum á, að aíhugasemdin stað-
i festir ummæli þau, er fram
i komu á þingi þar sem það er
| hjer viðurkent, að SÍS hafi ekki
j skilað neinu af umræddum um-
1 boðslaunum, en notað þau til
j starfsemi sinnar erlendis, og að
því er virðist, tii ígripa við
kaup á erlendum vörum.
Þá segir SIS í athugasemd
sinni, að það hafi gert hlutað-
eígandi aðilum grein fyrir þess
ari gjaldeyrisnotkun sinni á
hverjum tíma. og hafi þessir
aðilar ekkert haft við þær
skýrslur að athuga.
SÍ3 vill að sjálfsögðu gera
fullkomlega hreint fyrir sínum
dyrum í þessu máli. Liggur því
fyrst fyrir að spyrja: Hver er
hinn rjetti hluaðeigandi, sem
gefur heirnild til slíkrar ráð-
stöíunar á etiendum umboðs-
launatekjum er samkvæmt á-
ætlun Hermanns Jónassonar
kunna að hafa numið hjá SÍS
fjórum miljónum króna árið
sem leið?
SÍS hlýtur að hafa ánægju
af að fá tækifæri til að svara
þessari spurningu, þar eð aðrir
innflytjendur hafa. sem kunn-
ugt er, verið krafðir um skil
á erl. umboðstekjum, og ekki
fengið að nota þær, nema með
sjerstöku levfi hverju sinni.
Vafalaust mun SÍS hafa sjer
staka ánægju af, að svara þess-
ari fyrirspurn, þar eð einmitt
blað það, sem Sambandinu er
sjerstaklega vandabundið, hefir
einmitt nokkuð oft deilt á aðra
innílvtjendur fyrir meðferð
jþeirra á þesskonar gjaldeyris-
| tekjum.
i V. St.
U.M.F. „IngcKur"
Hdlahreppi 40 ára
HINN 30. okt. s.l. var haldið
veglegt 40 ára afmæli U.M.F.
Ingólfs í Holtahreppi í Rangár
vallasýslu.
Hreppsbúar, eldri sem yngri,
fjölmentu á mót þetta og fór
það prýðilega fram. — Sam-
komuna setti núverandi for-
maður fjelagsins, Hermann
Sigurjónsson, Raftholti. Snjall
ar ræður fluttu: Sigurjón Sig-
urðsson, bóndi, Raftholti, Bene
dikt Guðjónsson. bóndi. Nefs-
holti og Hjalti Þórðarson, Kó-
varholti. Málfríður .Benedikts-
dóttir, Nefsholti. las upp úr
skrifuðu blaði, sem U.M.F. hef
ur alla jafna gefið út. — Auk
þess fl-utti svo Örn Ó. Árna-
son frá • Ölversholtshjáleigu
frumort kvæði, mjög snjalt, og
var hrynjandinn í lestrinum ó-
venjulega góður.
Talsvert var sungið og virð-
ast þarna vera miklir söng-
kraftar, en i sveitunum er víða
minni æfing en skyldi, sem
eðlilegt er. Síðan var dansað
og tóku þátt í því með unga
fólkinu, rosknar frúi’ og sköll-
óttir karlar.
Laugaland. samkomuhús
Holtahrepps, er mikil bygging,
sem sýnir stórhug og áræði.
Húsið er hitað upp með volgri
laug, sem þar er skamt frá. í
þetta sinn var álag á leiðsl-
unni, heldur til óþæginda. —
Annars venjulega talið ágætt.
Ekki er mjer kunnugt um
starfsemi þessa U.M.F. á liðn-
um árum, en framkoma fólks-
ins á fjelagssvæðinu og ná-
grenni, frjálslyndi þess og
prúðmenska gæti bent til þess,
að U.M.F. hefði einmitt unnið
mikið og. göfugt starf.
Bakkusi var úthýst á þess-
ari samkomu og reykingar
voru mörgum sinnum neðan
við meðallag. — Óskandi er að
U.M.F. Ingólfur eigi en margt
óstarfað. Stefnuskrá U.M.F. er
mjög víðfeðm. Það þarf því
ekki að breyta stefnuskránni
þó framkvæmdir verði með
öðrum hætti, en var i upphafi.
Breyttir tímar og lífshættir
fólksins hlóta að ráða því sem
öðru. En verkefni U.M.F. í nú-
tímanum virðist verða, að
bæta og fegra jörðina, ræsa,
sljetta, hefja skóggræðslu í
stærri stíl. en verið hefur og
einnig að friða og græða upp
hina svörtu sanda og auðnir,
svo sem frekast er unt.
í kaupstöðunum, þar sem
landið vantar, er einnig nóg
verkefni, sem virðist þó hvað
helst fólgin í því, að eíla hvers
konar hollar og fagrar íþróttir
og einnig í því, að U.M.F. þar
geri alt sem þeim er unt, til að
hýsa þá unglingana, sem orðið
hafa úti, ef svo mætti segja og
kenna þeim almenna manna-
siði, svo að aldrei komi fyrir í
framtíðinni óspektir, svo sem
verið hafa á gamlárskvöldum
ÍFramh. á bls. 121
Reykjavíkur
nýfi ffufn-
ingaskip
nýjasta skip ísisndinga.
-------- ^
EIMSKIPAF'JELAG Reykjavíkur hefur tekið við hinu nýa skipl,
st‘m byggt var fyrir f jelagið í Svíþjóð. Er það flutningaskip, rúm-
lega 2000 lestir að stærð og heitir ,,Katla“. Skipið er lagt af
stað í fyrstu flutningaferð sina og er væntanlegt til London í
c.ag, þar sem það tekur sementsfarm til Reykjavíkur, en hingað
cr skipið væntanlegt um mánaðamótin. <
*

M.s. KATLA er smíðuð í4
Suður-Svíþjóð og er 2300 smál.
d.w. Hraði skipsins í reynslu-
för reyndist rúmlega 15 mílur
á klst., en fullfermt mun hraði
þess verða ca. 13 V2 míla. —. I
skipinu er 2000 hestafla Atlas
Diesel vjel.
Ahöfn og eigendur.
Sk.ipstjcri á ,,Kötlu“ er Rafn
A. Sigurðsson, Grindavík, 1.
stýrim. Bjarni H. Pálmason og
1. vjel.-tj. Olafur Sigurðsson.
Formaður stjórnar Eimskipa
fjelags Reykjavíltur h.f. er Ein-
ar G. Einarsson, Garðhúsum,
Grindavík, en framkv.stj. fje-
lagsins er Harald Faaberg, er
veitti skipinu móttöku fyrir
hönd fjelagsins. Auk hans var
viðstaddur afhendinguna Helgi
Briem, sendifulltrúi íslands í
Stokkhólmi.
ÍStAHD
50 úrvalsmpdir
NÝLEGA kom út bókin: ís-
land, 50 úrvalsmyndir, sem
hefur inni að halda safn af
ljósmyndum víðsvegar að af
landinu. Formála skrifar Hall-
grímur Jónsson og lýsir hann
þar í fáum dráttum landslagi
íslands í heild, sögu þjóðar-
innar og atvinnuháttum, fylg-
ir með þýðing formálans á
ensku og dönsku.
Myndirnar eru teknar af
Páli Jónssyni, Vigfúsi Sigur-
geirssyni, Vigni, Þorsteini Jós-
efssyni, Halldóri E. Arnórssyni,
Óiafi Magnússyni og Guðmundi
Hannessyni. Eru þær úr öllum
landshlutum og valdar þannig,
að þær sýna sem flestar hlið-
ar landsins. Fylgja þeim skýr-
ingar bæði á íslensku, dönsku
og onsku.
Bókin er hentug einkum til
að senda útlendum kunningj-
um, sem langar til uð kynn-
ast landinu, því að myndirnar
eru prýðilega teknar og prent-
aðar vel á góðan pappir.
Kvöldvaka í Tripoli
FYRSTA kvöldvaka Tónlistar-
fjelagsins á þessum vetri var
haldin í Trípólí s.l. fimtudags-
kvöld. Geta kvöldvökur, senl
þessi verið ágætar, sje þeim
haldið áfram í líku formi: list-
túlkun ásamt fræðsluerindum.
Kvöldvakan var helguð Ro-
bert Schumann ’og söng frú
Nanna Egilsdóttir „Frauen-
Liebe ung Leben“ og nokkur
önnur lög tónskáldsins með
undirleik dr. Franz. Mixa, en
Guðmundur Matthíasson flutti
stutt og vel samið erindi, þar
sem hann lýsti ævi Schumanns
og fór nokkrum orðum um tón-
skáldskap hans.
Frú Nanna er gædd miklum
tónlistarhæfileikum og virtisfc
hún gera sitt besta. En það
vill nú verða.svo stundum hjS
manni, að ekki einu sinni það
nægir, þegar um vandasöm hlut
verk er að ræða. Á jeg hjer
sjerstaklega við rödd frúarinn-
ar, sem, í stað þess að streyma
eðlilega, er oft ójöfn og rykkj-
ótt, svo að við það truflast hinn
eðlilegi gangur laglínanna. —<
Gætti þessa um of nú. Að öðrrt
leyti var túlkun frúarinnar góð
og skilningur og innlífun í texta
ágæt.
dr. Mixa, sem nú gistir höf-
uðborg vora um stundarsakir,
sýndi það enn sem fyr, hversii
framúrskarandi tónlistarmaður
hann er. Hann var lífið og sál-
in í tónleikunum, og var und-
irleikur hans með ágætum.
Viðtökur áhevrenda voru hin
ar bestu og listamönnunum bár:
ust margir blómvendir.
P. í.
Þrýstiloftsflugvjelar
LONDON — Breska stjórnin til—
kynnti nýlega, að hún hefði skil-
að Rússum 55 þrýstiloftsflugvjel-
um, sem samið hafði verið um a'ð
selja þeim. Jafnframt var tekid
fram, að ekki væri gert ráð fyrir,
frekari sölu þrýstiloftsflugvjela'
til Rússa.