Morgunblaðið - 14.10.1953, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 14. okt. 1953
Fimmtug:
r
Litla-Hvammi
BÆRINN Litli-Hvammur í Mýr-
dal liggur í þjóðbraut, enda er oft
gestkvæmt þar. Margir eiga
erindi þangað, því að þar er mið-
stöð sveitarinnar, kirkjustaður,
samkomustaður, barnaskóli og
póststöð. Og fáum hef ég kynnzt,
sem í gestrisni taka fram heimilis
fólkinu í Litla-Hvammi.
I dag mun þó verða enn gest-
kvæmara þar en endranær, því
að merkisdagur er runninn upp
í lífi húsfreyjunnar í austurbæn-
um. Hún Ásta í Litla-Hvammi,
eins og við erum vön að kalla
hana, á fimmtugsafmæli í dag,
Hún er fædd 14. október 1903 Ejð
Hvoli í Mýrdal, dóttir heiðurs-
hjónanna Steinunnar Helgu Árna
dóttur og Stefáns Hannessonar,
fyrrverandi kennara, sem einnig
eru búsett í Litla-Hvammi.
Þeir verða eflaust margir, sem
finna hvöt hjá sér í dag til þess
að minnast Ástu og heiðra hana
á þessum heiðursdegi hennar.
Mig langar til þess að slást í
þann hóp. Kynni mín af henni
eru að vísu ekki löng, en aðeins
góð. Þar sem hún er organisti
við Skeiðflatarkirkju, þá erum
við samstarfsmenn, og það er
ég viss um, að betri organista
gétur enginn prestur kosið sér
éða samvinnuþýðari en Ásta er.
Enda er áhugi hennar og um-
hyggja fyrir kirkju og kristin-
dómi mikil og íölskvalaus. Öll
störf hennar í þágu kirkjunnar
eru leysí af hendi með hinni
mestu prýði, enda leggur hún sig
alla fram um að gera sitt til þess,
að guðsþjónustustundirnar í húsi
Ðrottins megi verða sem tilkomu-
rfiestar og hátiðlegastar. Slíkir
samverkamenn eru hverjum
presti ómissandi.
Allt frá því ég fyrst kom inn
í stofuna í Litla-Hvammi, öllum
ókunnur, hef ég mætt hinni sömu
hlýju og vináttu, og ég hafði ekki
oft komið þar, þegar ég sagði
við sjálfan mig: Hér hefur þú
kynnzt ágætisfólki!
Ásta er gift Sigurði Gunnars-
syni kirkjuhaldara. Þau hjónin
eru samhent í öllu, ekki hvað
sízt í því, er að kirkunni lýtur.
Þau eiga fjögur mannvænleg
börn, þrjá syni, Gunnar, Stefán
og Sigþór, sem allir eru heima,
Og eina dóttur, Helgu, sem dvel-
ur í Reykjávík.
Ég þykist vita, að Ásta kunni
mér engar sérstakar þakkir fyrir
það að vera að vekja á henni
athygli hér. Hún er ekki gefin
fyrir það að ota sér fram og láta
á sér bera. En ég stend nú þegar
í svo mikilli þakkarskúld við
hana og allt heimili hennar, að ég
get ekki látið þetta tækifæri
hjá líða án þess að sýna ofurlít-
inn vott þakklætis míns og virð-
ingar.
Blessun Guðs fylgi henni bg
heimili hennar ríkulega um alla
framtíð.
Jónas Gíslason.
MORGUNBLAÐiÐ
--- — -s——.—-
1
-f-
ISLE
AÐUR VER
ÁHUGAHIÁL A
í DAG á Halldóra Bjarnadóttir
áttræðisafrnæli. Það er hár ald-
ur, en Halldóra er ein af þeim,
sem ekki virðast geta orðið
gamlir. Hún er enn jafn létt upp
á fótinn, síung í anda og full af
athafnasemi og starfshug. Hið
margvíslega og stórmerka starf
Halldóru í þágu íslenzks heim-
ilisiðnaðar og hverskonar þjóð-
legrar handavinnu er þegar fyr-
ir löngu orðið alþjóð kunnugt.
Hún hefir helgað sig þessu starfi
meg'inhluta ævi sinnar með ó-
þreytandi áhuga og elju þeirri og
samvizkusemi, sem henni er lag-
in, samfara sinni góðu og glöggu
greind.
AU STUR-HÚN VETNINGUR
LANGT FRAM í ÆTTIR
Mbl. hitti Halldóru að máli í
gærdag í tilefni þessa merkisaf-
mælis og innti hana eftir ýmsu,
sem á dagana hefir drifið á hinni
löngu ævi hennar. Húrr er Norð-
lendingur að ætt og uppruna,
Austur-Húnvetningur í fjölda
marga ættliði. Hún fæddist að
Ási í Vatnsdal, sem var ættar-
óðal föður hennar, en ólzt upp
að Hofi í sömu sveit, þar sem
foreldrar hennar hófu búskap.
— Um tvítugsaldur fór ég til
Noregs, segir Halldóra, og var
þar í 3 ár á kennaraskóla og
eftir að ég hafði lokið þaðan
kennaraprófi fékkst ég um 8 ára
skeið yið kennslu í Noregi í
bænum Moss, skammt frá Osló.
— Og þér féll vistin vel í
Noregi?
— Já, mér fannst alltaf gott

aoomr a a
i.
að vera í Noregi og kennsla hef-
ir mér frá því fs'rsta fallið vel,
enda hefir hún jafnan verið mitt
starf.
SKÓLASTJÓRI Á AKUREYRI
í 10 ÁR
— En hugurinn hefir samt
leitað heim til íslands?
— Já, og svo bauðst mér skóla-
stjórastaðan við barnaskólann á
Akureyri árið 1908 og var ég
við það starf í 10 ár.
Á þessum árum opnuðust augu
mín fyrir því hve mikil þörf
er á að kenna hagnýta handa-
vinnu í barnaskólum. Að mínu
áliti hlaut sú kennsla að vera
undírstaðan að allri handavinnu
í landinu. '
Halldóra Bjarnadóttir.
■ferj
il

Tóvinnuskólinn að Svalbarði.
Ég tel góða þá nýbreytni, sem
stofnað hefir verið til með hinni
nýju fræðslulöggjöf að taka upp
aukna verknámskennslu i skól-
um landsins. — Það er spor, sem
miðar í rétta átt.
VIÐ KENNARASKÓLA
ÍSLANDS í 8 ÁR
— En kenndir þú ekki einnig
um nokkurt skeið við Kennara-
' skóla íslands?
( —Jú, í 8 ár, 1922—1930 kenndi
ég þar handavinnu. Mér þótti
sérstaklega ánægjulegt að veita
kennaraefnunum tilsögn. Það
urðu alls á annað hundrað kenn-
arar, sem ég sagði til.
Á þessum árum hafði ég all-
margar sýningar og námskeið
víðsvegar um landið í sambandi
við barnafræðsluna.
I — Og svo fórstu að láta til
þín taka í íslenzkum heimilisiðn-
aði á almennum vettvangi?
| — Já, sem framhald af þess-
ari barnafræðslu minni, fór ég
svo að skipta mér af hemiilis-
iðnaðinum í landinu almennt, að
svo miklu leyti, sem mér fannst
ég geta haft áhrif á þennan stór-
merka menningararf íslenzlcu
þjóðarinnar. Hefi ég nú um 30
ára skeið eða síðan árið 1923,
verið einskonar leiðbeinandi al-j
mennings í landinu í heimilis-
iðnaðarmálum. 12 undanfarin ár
hefi ég verið formaður Heimilis- j
iðnaðarfélags Norðurlands.
FERÐAZT UM ÍSLAND
ÞVERT OG ENDILANGT
— Og þú sagðist hafa ferðazt
víðsvegar um landið i sambandi
við afskipti þín af heimilisiðnað-
inum? j
— Já, ég hefi ferðazt um land-
ið þvert og endilangt, kynnzt
fólkinu, haft námskeið og sýn-
ingar og flutt erindi. Hefi ég
á þessum ferðum mínum haft
forgöngu um stofnun allmargra i
kvenfélaga, þar sem þauvoruekki
fyrir og kvenfélagasambanda.
Ekkert er jafn þroskandi og á-
nægjulegt og að ferðast um sitt
eigið land og kynnast fólkinu, *
sérstaklega ef nokkur tími er
fyrir hendi, þannig að ekki þurfi
að fara of hratt yfir.
FERÐAZT VÍDA ERLENDIS
— En svo hefir þú líka oft
brugðið þér út fyrir poilinn, er
ekki svo?
— Jú, æði oft hefi ég gert það.
Ég hefi haft sýningar á íslenzk-
um heimilisiðnaði á Norðuriönd-j
unum öllum og einnig í Lundún-
um. Auk þess hefi ég tekið þátt
í norrænum heimilisiðnaðar-
þingum. I
— Fórst þú ekki einnig til
Vesturheims?
— Jú, árið 1937 fór ég vestur
um haf og var ég eitt ár í þeirri
ferð. Heimsótti ég margar byggð-
ir íslendinga í Vesturheimi, ferð-
aðist um og hafði þar um 50
sýningar á íslenzkum heimilis-
iðnaði víðsvegar um íslendinga-
byggðirnar. Var ferðin öll sér-
lega ánægjuleg.
STOFNAÐI „HLÍN“ 1917
— Viltu ekki segja mér eitt-
hvað um ,,Hlín“ þína — þú ert
stofnandi hennar, ekki svo?
— Jú, árið 19Í7 tók ég til við
útgáfu hennar, svo að hún er
35 ára í ár. Árgangur þessa árs
er einmitt sendur út þessa síð-
ustu dagana. Ég hefi reynt að
gera Hlín þannig úr garði, að
hún væri nokkurs virði í barátt-
unni fyrir endurreisn íslenzka
heimisiðnaðarins, enda er hún all
útbreidd orðin, var um tíma eitt
stærsta upplag landsins og í ár
er upplagið 6 þús. eintök.
— Er ékki mikil vinna við út-
gáfu slíks rits?
— Hlín kostar mig mikla
vinnu, þó að ekki sé nema um
eitt órsrit að ræða.
ÁNÆGJULEGT STARF
— En þetta er líka mitt aðal-
verkefni og ég hefi mikla ánægju
að fást við útgáfu hennar. Eg
hefi 400 útsölumenn viðsvegar
um landið, sem ég hefi bréfa-
viðskipti og samband við og
kemst með þessum hætti í kynni
við margt fólk úti um byggðir
landsins.
Hlín á íslenzkum konum víðs-
vegar um landið mikið að þakka,
bæði útbreiðslu hennar og góð
skil, svo og þeim sem sent hafa
henni gott efni til birtingar og
þannig stuðlað að fjölbreytni
hennar. Einnig á Prentverk Odds
Björnssonar á Akureyri þakkir
skildar fyrir ágæta samvinnu frá
því fyrsta, en það hefir annazj^-
prentun Hlínar frá byrjun.
TÓVINNUSKÓLINN AÐ
SVALBARÐI
— En hvað getur þú sagt méf
um Tóvinnuskólann á SvaÞ
barði?
— Hann er nú um það bil að
hefja 8. starfsár sitt. StofnaðL
ég hann árið 1946 og hefir frúu
Rannveig H. Líndal verið skóla-i
stjóri hans frá byrjun. Þessi.
litli skóli með aðeins 8 nemená-
um var settur niður á sveita*-
setri hjá góðu fólki. Vildum vif
með stofnun hans bæta úr hinið.
brýnu þörf á að viðhalda ullar*-
iðnaðinum í landinu, og það þvi
fremur, sem stærri skólarnir
virtust láta sér í léttu rúmi liggj%
hvort að tekin væri upp eða eklá.
þessi gamla þjóðlega iðja, serg.
ísland er löngu orðið frægt fyr»
ir. ;
•
STARFSTILIIÖGUN
SKÓLANS
— Og hvað um starfstilhöguB.
skólans?
— Markmið hans er fyrst og
fremst að vekja skilning nerré-
enda og áhuga á öllum þjóðleg*
um verðmætum með því m. aí
að veita nemendum þekkingu á.
allri meðferð ullar, þar eð ég
tel að tóvinna sé ein hiði
merkasta og þarfasta iðnj
grein íslendinga að fornu oj
nýju. Stúlkunum er kennd öll
verkun ullarinnar, kembing,
spuni og litun. Auk þess vefn-
aður, hekl og prjón, rúmteppa*
gerð og flókaskógerð. Einni^
fara fram sýningar og erindi ur$
ýmis þjóðleg efni, um sögu o£
framþróun tóvinnu og ullar f_
landinu, um íslenzka tungu, sögo.
og bókmenntir. Höfum við feng-
ið heimsóknir margra ágætrá
manna, sem flutt hafa fróðleg °t
skemmtileg erindi.
■{
FLESTAR FRÁ ;
VESTFJÖRÐUM
— Eru stúlkurnar. sem sækji
skólann, aðallega úr sveit eð^.
eru líka kaupstaðastúlkur inrá
an um? ;
— Langflestar eru þær sveitai
stúlkur og meirihlutinn frá Vest;
fjörðum. Ef til vill er það vegná
þess, að Vestfirðir hafa lönguiná
verið afskekktasti hluti lands-
ins og fólkið, sem þar býr hefbr
haldið við ýmsu gömlu og þjóð«
legu, sem annars staðar hefit
gleymzt og glatazt. En vestí-
firzku stúlkurnar okkar að Svalj
barði hafa staðið sig prýðilega.i
! :
ÓKEYPIS SKÓLAVIST I
FYRIR VESTUR ÍSLENDINGA;
Á hverju ári stendur einni
vestur-íslenzkri stúlku til boð4
ókeypis skólavist, en aðeins einq.
sinni hefir verið hægt að þiggjá.
það boð. Æskilegt væri, að hægi
væri að gera meira af skiptuni
á fólki milli íslendinga og Vestf
ur-íslendinga til að styrkja með
því sambandið milli móðurþjóð^-
! arinnar hér heima og niðja
hennar handan hafsins.
| Tekið hefir verið kvikmynd
' frá Svalbarði um „Hagnýtingtt
ullar á ýmsa vegu“, sem sýn^t
vah fyrir nokkrum árum víðsí-
vegar um .land og vakti töluf
j verða athygli.
IBKA TÓVINNUNA
EFTIR Á
I — Heldurðu ekki að stúlkurn-
ar leggi tóvinnuna á hilluna,
þegar þær eru ekki lengur undir
handarjaðrinum á ykkur á Sval-
barði?
Framh. á bls. 11.