Morgunblaðið - 16.06.1955, Blaðsíða 6

22
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 16. júní 1955
(^Q=<CFHCV=-£?»<Q=^<p^(V=<cpKi^(^Q=<(^c^(?=VQ=<í?a<Q=^?*<C^<^^>==5^^!^feí)5í=ö><=,wcö>«=í,,^ö>=i1'>e=v»^£,,c:ö»=íl,c:v»<>=íw*ö«
•C=^(r:«CQ^<J^Q==í^=*<C=»<CF*<Q-s«?a<Q=»<CJ=*<C!=<ö=a<C=<(?=<Q=<G= =9^>=9^>=9>=S)!<=9^i'=9>íS>:==9''^>=9)^i<=95'=ð>«=£»‘S>»
Blaðamennskan er mér
í senn atvinna og skóli
segir skozka blaðakonan Mamie Baird
— Eg get ekki hugsað mér neitt
starf skemmtilegra en blaða-
mennskuna — samt gæti ég hætt
við hana á morgun, án þess að
sjá hið minnsta eftir henni.
Þetta eru orð ungrar skozkrar j
blaðakonu að nafni Mary Baird, j
eða Mamie Baird, sem hún jafn-
an skrifar undir. Hún er hér um
þessar mundir í sumarfríinu sínu
ásamt manni sinum, Magnúsi
Magnússyni, sem einnig er blaða-
maður að atvinnu og hefir stund-
um sent Morgunblaðinu skemmti-
legar greinar frá Skotlandi,
Mamie og Magnús giftu sig fyrir
rúmu ári síðan og eru bæði starf-
andi hjá stórblaðinu Daily Ex-
press í Glasgow.
í SENN ATVINNA
OG SKÓLI
— Hve lengi hefir þú fengizt
við blaðamennsku?
— í átta undanfarin ár. Það
hefir verið mér í senn atvinna
og skóli. Það er svo ótrúlega
margt, sem maður lærir og kemst
í kynni við sem blaðamaður. —
T. d. hefi ég lært landafræði míns
eigin föðurlands margfalt betur
en í allri minni skólatið. Eg hefi
ferðazt um það þvert og endi-
langt, allt til hinna afskekkt-
ustu útkróka og kynnzt því gegn-
um þann mikla fjölda fólks af
öllum mögulegum stéttum, sem
ég hefi mætt á þessum ferðum
mínum, bændur, sjómenn, verk-
smiðjufólk, aðalsmenn, hertoga
og alls konar fyrirfólk. Hvílíkur
munur á landafræðinámi frá
bókarstauti í skóla!
inni til að skoða húsið, þar sem
þau áttu að dvelja, og lýsa því
og öllu hinu konunglega um-
hverfi fyrir hinum síáhugasömu
lesendum. — Eg lagði land undir
fót og komin á ákvörðunarstað,
gerðist ég svo djörf að hringja
dyrabjöllunni á Birkhall, alls
óviss um, hvort opnað yrði fyrir
mér, eða hvernig móttökur ég
fengi.
ÞÁ VILDI ÓHAPPIÐ TIL
Mammie Baird
ÞEGAR ELISABET OG
PHILIP GIFTU SIG
Einu sinni komst ég líka í anzi
slæma klípu. Það var, þegar
Elísabet prinsessa, nú Elísabet
drotning II., og hertoginn af Ed-
inborg voru að gifta sig. Þá komu
þau í brúðkaupsferð upp til Skot-
iands og dvöldu á gömlu óðals-
setri, að nafni Birkhall, ekki
langt frá Balmoral kastala,
sveitasetri konungsfjölskyldunn-
ar. — Daginn áður en ungu hjón-
in komu var ég send út af örk-
En þá vildi ekki betur til en
svo, að loðskinnið á hanzkanum
mínum — þetta var að vetrar-
lagi — festist í bjöllunni og vildi
með engu móti losna. Eg kippti'
og togaði af öllum mætti og bjall-
an orgaði án afláts, þar til loks-
ins var lokið upp og andlit, undr-
andi og óttaslegið, birtist í gætt-
inni. —• Hvaða ósköp gátu verið
á seyði? Eg stundi upp afsökun-
j um — við öllu búin — en fékk
hinar alúðlegustu viðtökur og
I fullkomna fyrirgefningu. En loð-
^ skins-dúskurinn sat sem fastast
í dyrabjöllunni, sem brotnað
hafði í átökunum og var tekin
niður daginn eftir, áður en hin
konunglegu brúðhjón bar að
garði. — Eg þóttist hafa sloppið
vel.
Frh. á bls. 27
EITT HIÐ
MINNISSTÆÐASTA
—Hvert er þitt aðalstarf við
Daily Express?
— Síðan ég gifti mig hefi haft
minna með höndum, en annars
hefi ég gert allt mögulegt, skrifað
skemmtisögur, fréttir, gréinar-
flokka um staði, sem ég hefi
heimsótt á ferðum mínum um
Skotland, lýst námuslysum, stór-
flóðum, tizkusýningum, konungs-
heimsóknum o. s. frv.
Eitt af því minnisstæðasta, sem
fyrir mig hefir borið á mínum
blaðamannaferli held ég, að sé
það, þegar ég fór sem fréttamað-
ur til að segja frá námuslysinu
mikla í Ayrshire árið 1951, sem
er eitt mesta námuslys, sem orðið
hefir í Brelandi á þessari öld. 116
verkamenn króuðust inni, er þak
námunnar seig niður og lokaði
einum aðalgangi námunnar. —
Hundruð fréttamanna hvaðan-
æva úr heiminum voru þarna
samankomnir til að fylgjast með
björguninni. í 36 klukkutíma var
hvorki neytt svefns né matar —
eftirvæntingin var ógurleg. Hægt
var að hafa símasamband niður
í námuna og var björguninni
stjómað að miklu leyti neðan frá.
Um 20—30 menn fórust en hin-
um varð bjargað.
ABDÁUNARVERT
Æ»RULEYSí
Meðan á björguninni stóð heim
sótti ég fjölskyldur margra
námumannanna, sem voru niðri í
námunni. — Þetta var lítið námu-
þorp. Eg gleymi aldrei, hvað ég
dáðist að æðruleysi og jafnaðar-
geði námumannakvennanna, sem
áttu ástvini sína í heljargreipum
námunnar. — Á engu einasta
heimilanna, sem ég kom var látið
undir höfuð leggjast að bjóða
mér tebolla eða einhverja hress-
ingu. Það hefði þó ekki verið
néin furða, þótt slíkt hefði
gleymzt undir þessum kringum-
Stæðum.
r
Frá hatfasýningu isaíoldar
Þessir tveir hattar voru meðal hinna mörgu og margbreytilegu á
hattasýningunni. Til vinstri er hvitur barðastór stráhattur — til
hægri svart- og hvítröndóttur tauhattur.
HINN 4. júní s. 1. efndi Hatta-
verzlun ísafoldar hér í bæ til
hattasýningar í Þjóðleikhús-
kjallaranum. Komu þar fram
mörg falleg og skemmtileg sýn-
ishorn af sumartízkunni í ár, en
flestir hattanna voru keyptir í
London.
Fjölbreytni var mikil í útliti
hattanna og ýmsar nýjungar.
Mikið bar á stráhöttum, sumum
barðastórum, öðrum mjög smá-
gerðum og yfirlætislausum. Þá
eru og svart- og hvítröndóttir
— eða dropóttir hattar alláber-
andi. — Lítið um hattskraut, efn-
in látin skreyta sig sjálf.
FALLEGUR BRÚÐARHATTUR
Sýningarstúlkur voru þrjár:
' ungfrú Elsa Pétursdóttir, frú
Elsa Breiðfjörð og frú Guðný
Berndsen. Karl Guðmundsson
leikari var kynnir á sýningunni
j og auk þess fór hann með gaman-
I vísnaþátt í stuttu hléi. Síðasti
hatturinn á sýningunni var brúð-
arhattur með slöri, sem vakti
mikla hrifningu, en Hattaverzl-
un ísafoldar hefir gert sér far
um að útbúa allt sem höfuðbún-
aði brúðar lítur.
VEL HEPPNUÐ SÝNING
Sýningin þótti takast mjög
vel og skemmtilega og margur
hatturinn litinn hýru auga frá
áhorfendum, sem fylgdust af
vakandi áhuga með því, sem
fram fór.
Teliorðið er íil margs nýtilegt
Hjólaborðin, sem oftast eru kölluð teborð, eru mjög svo þörf og
þægileg á heimili, ekki aðeins til að bera fram á te eða kaffi,
heldur einnig sem hentug „hjálparborð“ við ýmsa vinnu — jafnvel
við skrifborðið, þegar við höfum mikið af blöðum og bókum að
vinna við. Við borðstofuborðið er slíkt hjólaborð ómetanlegt og
getur sparað húsmóðurinni margt sporið fram í eldhúsið. Á mynd-
inni til vinstri sést teborð, sem hægt er að leggja saman, þegar
það er ekki í notkun — Sériega hentugt þar sem lítið er rúm.
öm gnla fatamðlinn
- og helzfu ráð ti! varnar honum.
Ein myndar húsmóðir lét eitt
sinn svo um mælt, að lífið hér á
jörðu myndi vera hundrað sinn-
um þess vert að því væri lifað,
e fekkert ryk og engin mölfluga
væri til í heiminum. Víst er það
satt, að það væri hreinasta hun-
ang að vera laus við þessi hvim-
leiðu fyrirbrigði, cn sennilega er
nú samt ráðlegast að gera ekki
ráð fyrir, að þessi draumur verði
að veruleika í of náinni framtíð
— heldur reyna að beita þeim
ráðum, sem við kunnum bezt til
að verjast ófögnuðinum.
Kvennasíðan hefir snúið sér
til Geirs Gígja skordýrafræðings
og beðið hann að láta henni í té
stutta og gagnorða fræðslu um
þetta skemmdardýr — mölinn og
hvernig bezt verður varizt hon-
um og hefur hann góðfúslega
skrifað um þetta efni eftirfarandi
smágrein, sem er í senn fróðleg
og gagnleg:
SKAÐLEGASTA möltegundin af
þeim fjórum, sem lifa í húsum
hérlendis, er guli fatamölurinn.
Hann barst hingað til lands fyrir
nokkrum áratugum og hefur
valdið miklum skemmdum. Fiðr-
ildi þetta er með gula, gljáandi
vængi, og sést oft á flögri í ibúð-
um. Reynir margur þá að hand-
sama það og tortýma því, en það
hefur þó ekki eins mikia þýð-
ingu og margur hyggur, því að
hér er undantekningarlítið um
karldýr að ræða. En kvendýrin
bíða þá eggjafull í bóli sínu, ein-
hversstaðar í húgögnunum eða
fatnaði. Kvendýrin hinsvegar
yfirgefa helzt ekki sinn fæðingar
stað, svo framarlega sem þar er
nóg æti fyrir komandi kynslóð,
þ.e.a.s. afkvæmi þeirra. Kven-
fiðrildið verpir eitthvað í kring
um hundrað eggjum einkum á
þurrefni úr dýraríkinu, svo sem
ullarefni, skinnavörur, fiður o.
fl. því um Hkt. Það hefur þó sýnt
sig að hreinar ullarflíkur eru
fremur sniðgengnar heldur en ó-
hreinaðar eða litaðar. Eggin
klekjast svo út, og úr þeim koma
lirfur, sem kallaðar eru mölur.
Mölurinn nærist á efnum þeim,
sem eggjunum var orpið í, og
og veldur þannig stór tjóni. Á
hinn bóginn gera fiðriidin
sjálf engan skaða, því þau lifa
stutt og nærast ekkert.
Á PÚPU-STIGINU
Mölurinn er ljósleitur með mó-
gult höfuð. og getur orðið allt að
1 cm á lengd. Hann hefur spuna
kirtla í líkama sínum, og fléttar
sér fingert hýði úr spunaþráðum.
Hann dvelur í hýði þessu iöng-
um, enda er það gert úr efni því,
sem hann nærist á. Þegar möl-
urinn hefur náð fullri stærð, vef-
ur hann hýði sínu fastara um
sig með spunaþráðum, fellur að
því búnu í fastan svefn, og iiggur
í dái um hríð. í þessu dvala-
kennda ástandi, er dýrið nefnt
púpa, og breytist mölurinn þá í
fullvaxið mölfiðrildi. Þegar það
raknar við, brýzt það um og
varpar af sér hýðinu. Og þarna
er nýtt mölfiðrildi, og bíður þess
sem koma skal.
BETRI UPPHITUN —
AUKNAR MÖLSKEMMDIR
Mölurinn berzt aðallega frA
einum stað til annars með fatn-
aði og öðrum varningi, sem dýr-
in'lifa I. Það er því full ástæða
til þess, að vera vel á verði,
þegar þess konar Tutningar fafa
fram, einkum þegar um gamla
hiuti er að ræða. Guli fatamölur-
inn lifir ekki lengi. Þróunin frá
eggi í fullvaxið dýr tekur aðeins
nokkra mánuði, þegar lífsskilyrði
eru hentug, og þá geta fleiri en
ein kynslóð komið fram á ári.
En lengd hvers stigs og æfinnar
í heild, er mjög breytilegt eftir
fæðunni, rakanum, og síðast en
ekki sízt hitanum á þeim stað,
sem dýrið lifir. Oftast er þó egg-
stigið stytzt, en lirfu- eða mjöl-
stigið- lengst. Þar sem hús eru
illa upphituð, stöðvast þróun
þessara dýra stundum alveg að
vetrinum. En þar sem góð mið-
stöðvarhitun, eða hveravatnshit-
un er, gengur þróun dýranna
hröðum, skrefum allt árið, og
engu síður á vetrum en sumrum.
Betri upphitun húsa, mun eiga
sinn þátt í því, að mölskemmdir
hafa stóraukizt á síðari árum.
RÁD TIL MÖLEYÐINGAR
. — Hvernig er svo hægt að
eyða mölnum þegar hann er kom
Frh. á bls. 27