Morgunblaðið - 12.04.1960, Blaðsíða 1

24 síður
47. árgangur
tbl. — Þriðjudagur 12. apríl 1960
Prentsmiðja M^rgunblaðsins
Tillaga íslands
ikið deiluefni
—- sagði John Hare í Genf og
ræddi mjög um fórnir Breía
Genf, 11. apríl.
Frá fréttaritara Mbl.,
Þorsteini Thorarensen.
JOHN HARE, útvegsmála-
ráðherra Breta, hélt í dag
ræðu, þar sem hann lýsti
stuðningi við tillögu Banda-
ríkjanna og Kanda, um leið
og hann talaði mikið um
fórnir þær, sem Bretar færðu
með því. — Einnig talaði
hann nokkuð um íslenzku
tillöguna um sérréttindi
strandríkja, sem sérstaklega
eru háð fiskveiðum, á svæð-
um utan hinnar viðörkenndu
fiskilögsögu — og taldi hann
augljóst, að ekki horfi til
neinna vandræða við ísland.
íslendingar hefðu meira en
nógan fisk. — Gert er ráð
fyrir svari íslendinga við
ræðu Hare á morgun. —
Verður nú ræða brezka ráð-
herrans rakin að nokkru.
— ★ —
Bretland harmar, sagði Hare,
að upphafleg tillaga Bandaríkj-
anna hefir verið dregin til baka.
Að okkar áliti var hún sanngjörn
ust, og hún gerði öllum jafn-
hátt undir höfði. — Nú hafa bæði
bandaríska og kanadiska tillag-
an verið dregnar til baka og sam-
eiginleg tillaga þeirra verið bor-
in fram. Er þar nokkuð reynt að
draga úr ranglæti kanadísku til-
lögunnar, sem við höfðum mót-
mælt. Ég þakka vinum mínum,
formönnum þessara tveggja sendi
nefnda, sem með hinni nýju til-
lögu sýna sannan sáttarvilja.
• Of stuttur frestur
Við teljum þó, að fresturinn,
sem tiliagan veitir til þess að
hverfa frá miðum innan 12 mílna
marka, þar sem við höfum lengi
veitt, sé of stuttur. — Of stuttur
til að fyrna skip og veiðarfæri, of
stuttur til að efla nýja þekkingu,
sem nauðsynleg er, og afla nýrra
tækja. — Þetta verður því þung
raun, sagði Hare, og ég hefði kos-
ið 15—20 ár sem lágmark í þessu
efni. — Ráðherrann kvaðst síðan
ætla að sýna fram á það með
tölum, hvaða fórnir Bretar hefðu
fært með því einu að kalla tog-
ara sína burt af Islandsmiðum,
meðan ráðstefnan stendur.
Kvaðst hann hafa upplýsingar
um það, að fyrstu vikuna hefði
aflamagn í Hull minnkað um
21%, í Grimsby um 61% og í
Fleetwood um 89%.
★
Við höfum neyðzt til að fallast
á sameiginlegu tillöguna, vegna
þess, að þetta er eina leiðin til
að samræma sjónarmiðin hér, og
að við viljum tryggja, að ráð-
stefnan verði árangursrík. — Ég
vil leggja áherzlu á, að ef ein-
hverjir ætluðu sér að stytta frest-
inn, væri allur grundvöllur sam-
komulags þurrkaður út. Og ef
strandríki ætlaði sér að haga lög-
sögu þannig á ytra 6 mílna svæð-
inu, að fiskimönnum okkar yrði
gert erfitt fyrir, þá væri tillagan
þýðingarlaus.
• Tilefni mikillar deilu
Þá langar mig til að ræða nokk
uð um sérstakar fiskveiðiaðstæð-
Framh. á bls. 2.
Timamót í viðskiptasögu
þjóðarinnar
Ur rœðu Jóhanns Hafstein bankastjóra
á fjolmennum fundi Varðarfélagsins
f gœrkvöldi
í GÆRKVÖLDI var haldinn fundur í Varðarfélaginu og var rætt
um þau þáttaskil í verzlun og viðskiptum, sem boðuð hafa verið
með frumvarpi ríkisstjórnarinnar um skipan innflutnings- og
gjaldeyrismála. En þar er einnig gert ráð fyrir afnámi þeirra fjár-
festingarhamla, sem gilt hafa síðan 1947. — Þorvaldur Garðar
Kristjánsson, lögfræðingur, setti fundinn. Frummælandi, Jóhann
Hafstein, bankastjóri, tók því næst til máls og verða aðalatriði ræðu
hans rakin hér á eftir:
í upphafi máls síns benti Jó-
hann Hafstein á, að frumvarp
ríkisstjórnarinnar markar tíma-
mót í viðskiptasögu þjóðarinnar
eftir aldarfjórðungs haftastefnu.
Höft voru tekin upp af ýmsum
þjóðum á árum heimskreppunn-
ar, en nær alls staðar var talað
um, að þau væri aðeins til
bráðabirgða. Svo var einnig í
upphafi látið í veðri vaka hér á
landi.
myrða
Atti að
Debré?
ALGEIRSBORG, 11. apríl
(NTB/AFP): _ Heimatil-
búin sprengja sprakk í
morgun í höndunum á f jór-
um alsírskum uppreisnar-
mönnum í bænum Tizi
Ouzon, sem er skammt héff-
an. Þetta gerðist affeins
nokkrum klst. áður en
Debré, forsætisráffherra
Frakklands, var væntanleg
ur til borgarinnar, en hann
er nú í heimsókn í Alsír.
Engin opinber tilkynning
hefir veriff gefin út í sam-
bandi viff atburð þennan, en
raddir heyrast um þaff, aff
mennirnir fjórir hafi ver-
ið að stilla timasprengju,
sem ætluff hafi veriff Debré
— þaff er aff segja, að ætl-
unin hafi veriff aff myrða
hann. — Uppreisnarmenn-
irnir létu lífiff í sprenging-
unni.
Svonefndri Gjaldeyrisnefnd
var komið á fót snemma á ár-
inu 1934. Strax næsta ár, þegar
Hermann Jónasson hafði mynd-
að sína fyrri vinstri stjórn, var
skipuð Gjaldeyris- og innflutn-
ingsnefnd og þurfti að leita til
hennar um leyfi fyrir öllum inn-
flutningi. Og enn var hert á
opinberum afskiptum. Síðan
kom heimsstyrjöldin og höftin
héldu áfram meðan það óeðlilega
óstand hélzt.
Viðskiptaráff hafði verið
myndað á árinu 1943 og þá fyrst
var farið að tala um að þjóðin
þyrfti að koma sér úr hafta-
fjötrunum að styrjöldinni lok-
inni. En það dróst æ lengur að
svo yrði. Fjárhagsráð var síðan
stofnað á miðju ári 1947 og hafði
það yfirstjórn innflutningsmál-
anna og gjaldeyriseftirlit með
höndum. Síðan hófst víðtæk
vöruskömmtun og ýmiss konar
erfiðleikar.
12« skákinni
frestað
MOSKVU. — Á laugardaginn var
átti aff tefla 12. umferðina í heims
meistarakeppninni í skák, en
henni varff aff fresta sökum las-
leika Botvinniks. Verffur sú skák
tefld í dag.
Hinn ungi lettneski áskorandi,
Michail Tal, hefir nú tvo vinn-
inga fram yfir heimsmeistarann,
en hann vann sem kunnugt er
Botvinnik í 11. skákinni sl.
fimmtudag. Tal hefir nú 6(4
vinning en Botvinnik 4(4.
Ný stefna mörkuff
Eftir að þessi skipan hafði
staðið í tvö ár, setti Sjálfstæðis-
flokkurinn fram gjörólíka grund
vallarstefnu árið 1949. Og þegar
hann myndaði minnihlutastjórn
skömmu síðar voru gerðar til-
lögur um hvernig koma mætti
efnahagslífi þjóðarinnar á heil-
brigðan grundvöll. Þessar til-
lögur fengust ekki framkvæmd-
ar nema að nokkru leyti, en
urðu þó til mjög mikilla bóta
miðað við fyrra óstand. M. a. var
þá bundinn endir á hinn mikla
vöruskort, sem ríkt hafði árin á
undan.
Árið 1953 var Fjárhagsráð lagt
niður og verulega linað á fjár-
festingarhömlum. Þá tók Inn-
flutningsskrifstofan við sumum
af verkefnum Fjárhagsráðs.
Óréttlæti haftanna
Ekki þarf að lýsa því, hélt Jó-
hann Hafstein áfram, hve mikið
óréttlæti höftin hafa haft í för
með sér. Kom það ekki hvað sízt
í ijós í upphafi, á dögum hinnar
fyrri vinstri stjórnar þegar einka
framtakið var beitt sérstökum
ofsóknum. En jafnvel þó að hin-
ar opinberu nefndir hafi oft
reynt að gera sitt bezta, þá hafa
ríkisafskiptin alltaf leitt til
meira og minna óréttlætis.
En nú er loks að rofa til. Nú-
verandi ríkisstjórn, undir for-
Framhald á bls. 6.
SÉÐ yfir hvalakirkjugarff-
inn í Sandvík úr lofti. Á
myndinni má greina öll
búrhvelin, sem Vopnfirff-
ingar ráku á land. Óskýr-
ast sést sá lengst til hægri,
en hann er í öldubroti. —
Lengst til vinstri er 4—5
Iesta bátur og liggur hann
inn milli tveggja hvalanna.
Á öffrum hvalnum stendur
einn maffur, en á hinum
tveir. Má glöggt sjá hve
lítill báturinn er saman-
borið viff hvalina, þegar
athuguff er lengdin frá
sporffi fram á haus, en aft-
urhluti hvalanna er at>
mestu í kafi, þótt sporffur-
inn standi upp úr. — Sjá
nánar á bls. 3. Ljósm. vig.
□-
Þriðjudagurinn 12. apríl
Bls. 3: Bátar í hvalrekstri.
—- 6: Hörð orðaskipti f Genf.
— 8: Bannað að nefna nafn árásar*
mannsins.
— 10: Egg á morgnana • . • •
— 12: Forystugreinin: Hvað eru há«
tekjur.
Minnihlutinn kúgar meirihlut-
ann (Utan úr heimi.)
— 13: Uotning fyrir lífinu.
—* 15: Botvinnik.
— 22: iþróttasíða.
Q-
Landamærakröfur
í ,vinsamlegum tón'
NÝJU DELHI, Indlandi, 11. apríl.
(Reuter) — Kommúnistastjórn-
in kínverska heldur enn fram
kröfum sínum um stór landsvæffi
innan núverandi norðurlanda-
mæra Indlands, samkvæmt bréfi
frá Peking, sem var birt hér í
dag. „Tónninn” í bréfinu þykir
þó meff vinsamlegra móti. —
Nehru forsætisráffherra birti þing
inu bréfiff.
— ★ —
Pekingstjórnin kveðst ekki
árétta kröfur sínar í þeim til-
gangi að viðhalda þrætum, held-
ur i von um, að vekja skilning
indversku stjórnarinnar á mál-
inu og „minnka bilið” milli sjón-
armiðanna, ef það mætti verða
til þess að auðvelda vðræður for-
sætisráðherra ríkjanna — en Sjú
En lai kemur til Delhi 19. þ.m.
til fundar við Nehru um landa-
mæramálið.
— ★ —
Loks segir í bréfi Pekingstjórn
arinnar, að ágreiningur Indverja
og Kínverja út af landamærunum
sé lítilvægur í samanburði við
„grundvallarþörf beggja þjóð-
anna að viðhalda vinsamlegri
samvinnu um alla framtíð”.