Morgunblaðið - 18.09.1960, Blaðsíða 13

Sunnudagur 18. sept. 1960
MORGVNHLAÐ1Ð
13
um, að íslenzka þjóðin hljóti að
líða undir lok ef erlent varnar-
lið helzt í landinu. Auðvitað
mundu allir íslendingar óska
þess, að ástand heimsmála yrði
slíkt, að ekki væri þörf á vörn
um hér á landi. Brottför liðsins
er að sjálfsögðu æskileg, en dvöl
þess hér er nauðsyn, þótt hún sé
ill, meðan ekki er friðvænlegra í
heiminum en enn er.
Síður en svo er ástæða til að
gera minna úr annmörkum varn
anna en vert er, en jafnfráleitt
er að ýkja þá úr öllu hófi. Hverj
um getur dulizt að íslenzka þjóð
in hefur sýnt meiri lífsþrótt og
dug hin síðari ár en nokkru sinni
fyrr í sögu sinni?
Segja má, að hver einasti er-
lendur maður, sem hér kemur
og kynnist aðstæðum að nokkru
ráði, láti uppi aðdáun á því, sem |
þessi fámenna þjóð hefur áorkað i ið“, þar sem þvert á móti er um
og er að gera, Mest hefur einmitt frjálsan samning að ræða. Samn
löguð til þess að villa um fyrir
almenningi og veikja traust á
þjóðinni hvarvetna er til spurð-
ist. Óheilindin, sem vinstri flokk
arnir sýndu þá og lauk xneð end-
urnýjun varnaí samningsins á
vetrarmánuðunum næstu á eft-
ir, eru nú farin að fyrnast, en
eru vissulega þess eölis, að þau
mega aldrei falla í gleymskunn-
ar dá.
Enn er Framsóknarflokkurinn
gerklofinn í málmu, eins og æcíð
þegar hann er utan stjórnar Fyr
irlitning forystumanna Fram-
sóknar á flokksbræðrum sínum
lýsir sér m. a. í því, að þeir
skuli nú kalia sig „hernámsand-
stæðinga", og þar með taka und-
ir þann róg Kommúnista að
flokkur þeirra sé með í og beri
ábyrgð á að landið sé „hernum-
Kongómenn fagna
, valdatöku Lumumba?
falli Lumumba?
eða
REYKJAVIKURBREF
——————————. Laugardagur 17. sept.
Bað
um
farþega-
listann
Framferði forystumanna og rás
atburða suður í Kongó hefur ver
ið með þeim hætti, að ýmsir hafa
átt erfitt með að taka alvarlega.
Þar af koma gamansögur eins
og þessi:
Nýlega var Lumumba í flug-
ferð. Vaf honum þá sýndur mat-
seðill en likaði ekki það, sem á
boðstólum var. Bað hann þá í
þess stað um að fá að sjá far-
þegalistann!
Kjarni slíkra sagna er sá, að
gefa til kynna, að ekki sé furða
þótt illa fari, því að þarna sé í
raun og veru um að ræða villi-
menn, sem ekki kunni til sjálfs-
stjórnar. Því miður er það rétt,
að Kongóbúa skortir bersýnilega
um sumt þekkingu og þroska til
meðferðar eigin mála. En fjarri
fer, að slíkt sé efni til gaman-
mála. Þvert á móti stendur þarna
sorgarleikur, ekki aðeins hættu-
legur fyrir íbúana suður þar,
heldur fyrir miklu fleiri. Ábyrgir
stjórnmálamenn tala berum orð-
um um að ef ekki sé aðgert í
tíma, sé hætta á, að þarna brjót
ist út ný „Kóreustyrjöld". Reynd
ur stjórnmálamaður, Sir Anth-
ony Eden, hefir nýlega sagt, að
meiri hætta steðji nú að lýð-
frjálsum þjóðum en nokkru sinni
síðan 1939. Þá á hann ekki við
Kongómálið eitt, heldur kalda
stríðið í heild og hinar stöðugu
hótanir og ögranir Krúsjeffs.
„Allan rétt
og enga skyldu“
Vonandi leysist Kongómálið
betur en á horfðist. Hvað sem
bráðri ófriðarhættu líður, telja
sumir tilveru Sameinuðu þjóð-
anna í veði, ef illa tekst til. Að
flestra dómi hefur Hammar-
skjöld, framkvæmdarstjóri
þeirra, staðið sig með ágætum í
þessum vanda. Hann hefir vegna
þeirrar frammistöðu sinnar, ver
ið kallaður snjallasti „diplomat"
í heimi. Sjálfur segir hann, að
erfitt sé að eiga við forvígismenn,
Sem þykjast hafa allan rétt sín
megin, en engar skyldur.
Harðvítugar árásir Rússa S
Hammarsköld, sýna hverjir það
eru, sem undir róa í Kongó og
setla sér að hafa gagn af van-
þroska stjórnenda þar. Rússar
hafa skorizt úr leik í viðleitni
Sameinuðu þjóðanna til að setja
deilurnar niður og beinlínis stutt
að því að magna þær eftir föng-
um. Það atferli er einn liður í
allsherjar herferð þeirra til
splundrunar lýðræðisþjóðum.
Kommúnistar hvarvetna gera sér
fulla grein fyrir því. Ein uppá-
haldsfrú þeirra sagði í hvatning
argrein í Þjóðviljanum fyrir
Brúsastaðafund, að ástandið í
Afríku ætti að vera íslendingum
fagnaðarefni og fyrirmynd!
Ferðir Krúsjeffs
Því verður ekki móti mælt.
að Krúsjeff er snjall áróðursmað
ur. Stundum sýnisf þó svo sem
yfirlæti hans sé helzt til mikið.
Vafasamt er t. d. hvert fagnaðar
efni Finnum var að heimsókn
hans á afmæli Kekkonens, for-
seta. Að sjálfsögðu urðu þeir að
láta eins og allt væri í lagi. En
víst hefðu Rússar getað dulið
betur ógnarvald sitt yfir hinni
hugprúðu finnsku þjóð, en svo að
Krúsjeff kæmi sjálfur til Finn-
lands til að veita þar leyfi til
þess, að það mætti ganga í við-
skiptabandalag með Vestur-Ev-
rópuríkjunum sjö. Þeir, sem svo
fara að njóta ekki einungis valds
ins, heldur vilja láta alla sjá að
þeir gera það.
Ferð Krúsjeffs ásamt Kadar og
öðru þjónustuliði vestur um haf
á einnig að sýna mátt hans og
megin. Sjálfur meinaði hann Eis-
enhower, forseta Bandaríkjanna,
að heimsækja Rússland, en kem-
ur nú með föruneyti sínu í aug-
Ijósa áróðursferð til mestu borg
ar Bandaríkjanna. Að vísu er
hann að forminu til ekki að heim
sækja Bandaríkin, enda þangað
lítt velkominn eftir aðfarirnar í
París, heldur Sameinuðu þjóðirn
ar. En einnig þeim ögrar hann
með því að taka með sér Kadar,
lifandi mynd stjórnarfars, sem
Sameinuðu þjóðirnar hafa for-
dæmt, og hann svarar með því að
neita fulltrúum þeirra um að
koma til Ungverjalands. Úr því
að höfuðstöðvar Sameinuðu þjóð
anna eru í New York, verða
Bandaríkjamenn að una þessari
heimsókn, en skiljanlegt er, að
þeir taki henni ekki með sérstök
um fögnuði. Nokkuð er til í þeirri
samlíkingu, sem mikilsháttar
blaðamaður vestra gerði, þegar
Rússar kvarta nú undan takmörk
un ferðafrelsis þessara stórhöfð
ingja, að þá sé það svipaðast því,
þegar maður, sem búinn var að
drepa föður sinn og móður, kvein
aði síðan undan því, að vera orð
inn munaðarlaus.
Annar
verri
öryggisleysi í heimsmálunum
má bezt marka af því, að þrátt
fyrir allt þ. á. m. endurteknar
hótanir um beiting flugskeyta,
þá skuli Krúsjeff þó talinn friðar
sinni miðað við hina kommún
isku valdamenn í Kína. Milli
þeirra og Krúsjeffs er hörð deila
um, hvort nýtt heimsstríð sé ó
umflýjanlegt eða ekki. Þeir telja
svo vera, og hælast um yfir þvi,
að ef til stórstyrjaldar komi, þá
muni þó 300 millj Kínverja af
700 millj halda lífi. Þessvegna sé
styrjöld ekki sérlega hættuleg
fyrir þá!
Þegar um þetta er deilt, er
furðulegt að finnast skuli menn,
sem halda að tímabært sé fyrir
frjálsar þjóðir að slaka á vörnum
sínum. Sá, er ekki vill meðan svo
stendur leggja nokkuð að mörk-
um til að tryggja frelsi sitt, á
ekki skilið að halda því. Hann
gengur beint í gin ljónsins. Það
á ekki síður við um smáar þjóð-
ir en stórar.
Illutlcysi væri
orðaleikur einn
Smáþjóðir verða jafnf og aðrir,
að muna, að þær hafa ekki ein-
ungis rétt, heldur einnig skyldu,
svo vitnað sé til orða Hámmar-
skjölds. Kommúnistar skírskota
raunar til Svía og Svisslendinga
um að þeir séu hlutlausir. Þær
þjóðir eru hvorugar stórar á
heimsmælikvarða, þótt þær séu
stórveldi miðað við ísland. Báð-
ar leggja þær hlutfallslega frani
meira fé sér til verndar enflestar
aðrar. Hlutleysi þeirra er ekki
orðaleikur einn, eins og vera
mundi um okkur, heldur eru þær
svo vel búnar að vopnum og ein-
dregnar í að verja sig, að lönd
þeirra yrðu ekki auðtekin. Varn
arlaust ísland yrði hins vegar
innrásaraðila óhjákvæmilega að
bráð. Enda eru yfirgnæfandi lík-
ur til þess, að það yrði umsvifa-
laust hernumið, ef til stórstyrj-
aldar kæmi. Varnarleysið mundi
bjóða heim kapphlaupi um það,
hver hér fengi fyrst aðstöðu. Þá
yrði óhjákvæmilega barizt um
landið. Alger misskilningur er,
að Krúsjeff meti hlutleysi nokk-
urs.Þegar hann var á ferð í Aust
urríki í sumar, ræddi hann um,
að Austurríki gæti ekki verið
hlutlaust gegn vígbúnaði Ítalíu..
Hlutleysi íslands á með sama
hætti að vera fyrsta skrefið til
að færa það undir yfirráð Rússa.
Móðgunin mesta
Sjaldan hefur verið gert minna
úr íslendingum en í þeirri full-
yrðingu Brúsaskeggja á dögun-
verið aðhafzt á þeim árum, sem
hersetan hefur staðið og á hún þó
að dómi Brúsaskeggja, að vera að
hraðdrepa íslenzku þjóðina!
Uppruni auðsær
Þá er og harla smekklítil sú
hótun þeirra félaga, að ef varn-
arliðið dveljist hér áfram, muni
því og allri íslenzku þjóðinni
verða gereytt. Uppruni þeirrar
hótunar er auðsær. Orðbagðið er
hið sama og Krúsjeff tiðkar Rík
ástæða er til að ætla, að orð-
bragðið eitt sé ekki fengið að
láni að austan. heldur hafi hinn
gengdarlausi fjáraustur til und-
irbúnings Brúsastaðafundar ver
ið kynjaður úr sömu átt. Þegar
svo er í pottinn búið, er að von-
um. að Kommúnistar hælist yfir
að hafa getað ánetjað nokkra ut-
an sinnar eigin fylkingar. Ætla
hefði mátt, að allir hefðu séð
við vélabrögðum þeirra, svo að
þeir, hvað sem sérskoðunum
þeirra á þessu máli leið, hefðu
a. m. k. forðazt þessa samfylk-
ingu. Þó að ávöxturinn væri rýr,
var hann meiri en málefni
standa til.
Mega hafa rangt
fyrir
ser
Sem betur fer ræður hver mað
ur á íslandi sínum eigin skoð-
unum. • Menn mega hafa rangt
fyrir sér. ef þeir sjálfir vilja.
Þegar greindir og gegnir menn,
þótt fáir séu. láta leiðast í ann-
an eins félagsskap og á Brósa-
stöðum, og halda fram þvílíkum
fjarstæðum sem þar var gert,
hljóta þeir áður en varir að sann
færast um, að þeir hafa ratað á
villigötur. í stað þess að gagna
þjóð sinni eins og þeir vafalaust
vilja, voru þeir að ganga er-
inda kaldrifjaðra undirhyggju-
manna, sem hafa einsett sér að
splundra samtökum frjálsra
þjóða, og síðan umturna hverju
þjóðfélaginu á fætur öðru, til að
koma á því kommúniska ógnar-
veldi. sem þeir hafa talið sér
trú um að bíði allrar heims-
byggðarinnar. Lýðtæðissinnar
verða að muna, að þótt þeim
virðist sannindi skoðana sinna
auðsæ og staðreyndirnar svo
skýrar að engum geti dulizt, eru
alltaf einhverjir, sem láta
blekkjast, ef hinum góða mál-
stað er ekki haldið á lofti.
Frelsið þess virði,
að það sé varið
Fyrsta vörnin er sú að haidið
sé uppi öruggum málflutningi
og aldrei linað á því að skýra
fyrir almenningi hið sanna sam-
hengi hlutanna. Lýðræðissinnar
mega og minnast þess, að ekki
er lengra síðan en 1956, að Sjálf
stæðismenn einir höfðu hrein-
skilni til að segja þjóðinni satt
frá þörf varna landsins. Þá létu
hinir, sem betur máttu og hlutu
að vita. hafa sig til þess að gera
á sjálfu Alþingi samþykkt, sem
þeir að vísu sennilega ætluðu
aldrei að efna. Kún var mjög
ing, sem íslendingar hafa ful’t
vald til að segja upp, þegar
þjóðarvilji segir til um.
Skýrsla, sem allir
þurfa að lesa J
Skýrsla hins rorska sérfræð-
ings, sem launþegasamtökin
fengu til að rannsaka efnahags-
ástand hér og viðhorf launþega
til viðreisnarráðstafana ríkis
stjórnarinnar, er þess eðlis að
sem allra flestir þurfa að lesa ^
hana. Þar gerir maður, sem þaul
vanur er slíkum viðfangsefnum,
valinn af sjálfum launþegum,
rökstudda grein fyrir, , að lífs-
nauðsyn sé, að tilraun, sem nú
hefur verið gerð til viðreisnar
hér á landi, takizt Hann sannar,
að ekki var um betri leið að
velja fyrir launbega út úr þeim
ógöngum, sem komið var í, en
þá, er kosin var. Hann skýrir að
vandamálin, sem krefjast úr-
lausnar eru hvorki sök aðgerð-
anna né þeirra manna, sem
standa að þeim.
Skorti kjark
Nú tjáir og lítt að deila um
hverjum sé að kenna, að svo var
komið sem komið var. Hvert ein
asta mannsbarn vissi, að við svo
búið mátti ekki standa. Jafnvel
þeir sem nú gagnrýna harðast
það, sem gert var, skildu, að oitt
hvað í þá átt þurfti að gera.
Gremja þeirra stafar ekki sízt
af því, að þeir viðurkenna með
sjálfum sér, að þá skorti kjark
til að gera það sem þeir vissu
að óhjákvæmilegt var. Aðalatrið
ið nú er það, að ef tilraunin fer
út um þúfur, þá blasir við enn
ömurlegra eymdavástand en
nokkru sinni fyrr. Hver sá sem
vinnur að því, að viðreisnin mis-
takist, er að kalla yfir sig og
sína böl, sem hann sér ekki fyrir
endann á. Þess er að vænta að
fáir gerist slíkir ógæfusmiðir.
Kommúnistar hafa það sér til
afsökunar, að þeir vilja um-
turna öllu og skapa upplausn i
þjóðfélaginu. Framsóknarmenn
þykjast ekki vilja það, en þó er
öfugugga háttur þeirra svo magn
aður að þeir vinna '5"um árum
að því að svo takist tii. Nú reyna
þeir t. d. að gera sem minnst úr
gildi þessarar merku skýrslu.
Þjónustusemi þeirra við komm-
únista lýsir sér ekki í einu, held
ur öllu.
Yfirlýsing
Runólfs á Iíornsá
Þegar þetta er haft í huga. er
ekki furða, þótt gegrum bænd-
um ofbjóði, og þeir viiji láta það
koma Ijóst fram, að Tíminn og
forsprakkar Framsóknar tali
ekki í þeirra nafni, enda þótt
þeir hafi áratug’im saman skip-
að sér í þann flokk Á meðan
vinstri stjórnin. var við vöid, var
Tíminn alltaf öðru hvoru að
vitna í orð hinna og þessara ó-
nafngreindra ,SjálfstcCðismanna‘,
Framh. á bis. 14