Morgunblaðið - 05.10.1960, Blaðsíða 8

MORGVNBTAÐth
Miðvikudagur S. okt. 1960
Hazza Majali og Hussein konungur í skrifstofu forsætisráðherrans nokkrum dögum fyrir tiiræðið.
Jórdanía
— Beirut, 30. ágúst
MORÐIÐ á jórdanska forsætis-
ráðherranum Hazza Majali ásamt
ndkikrum háum embættismönn-
um í utanríkisráðuneyti hans
kom eins og þruma úr að því er
▼irtist heiðskírum himni. En lit-
urinn á himninum var blekking.
Afsakend/ur jórdönsku ríkis-
stjórnarinnar, ásamt mörgum
hollvinum hennar á Vesturlönd-
um, hafa stöðugt ofmetið styrk
landsins og hæfileika stjórnar-
innar til að standast óákveðnar
árásir að innan eða utan. Þeir
iögðu áherzlu á, að Hasemite-
ættin hafi staðið af sér ofurefli
fjandmanna sinna í þrjú ár, og
þeir drógu af því þá ályktun, að
stjórnin gæti ekki aðeins séð um
sín eigin mál, heldur náð sam-
komulagi við Sýrland, sérstak-
lega í þeirri viðleitni sinni að ná
Sýrlandi úr Arabíska Sambands
lýðveldinu. En þessir vinir Jórd
aníustjórnar tóku ekki hinar há-
værustu óánægjuraddir með í
reiikninginn, og nú hefur bjart-
sýni þeirra orðið að engu.
Hinn látni forsætisráðherra
var ekki óvinsæll. Hann hafði
spyrjandi augnaráð, var bros-
mildur og hafði mikla kímnigáfu,
sem veitti honum vinsældir.
Ég talaði síðast við hann fyrir
tíu dögum í Maan, miðstöð þess
héraðs, þar sem hann óx upp.
Hann spurði mig, hvað ég hefði
fyrir stafni. Ég svaraði, að ég
væri á mjög ánægjulegu ferða-
lagi. „Áhugamál yðar eru mér ó-
viðkomandi," svaraði hann. „En
njótið þér allra þæginda?"
„Ég hef borðað vel, sofið vel og
þvegið mér vel“, svaraði ég.
„Hvers meir get ég krafizt?“
Hann hló og spurði skyndilega,
hvort ég hefði komið til Petra,
Ég svaraði skömmustulegur, að
þangað hefði ég ekki komið. „En
þér verðið að fara þangað", sagði
hann og kallaði á þann stærsta
fylkishöfðingja, sem ég hef nokk
urn tíma séð, hann var yfirmað-
ur Jórdaníuhers í suðurhéruðum
landsins.
í skyndi voru gefnar fyrirskip-
anir um að herbíll og hestar
skyldu látnir mér í té, og næsta
dag dvaldist ég í Petra — hinni
hálfhrundu virkisborg hinna
fornu Nabateans, sem réðu yfir
arabísku verzlunarleiðunum til
Gaza og Damaskus og til Rauða-
hafs og Persaflóa.
Jafnvel með slíkar minningar
um vingjarnleik og gestrisni er
hægt að vera raunsær, hvað
snertir örlög Hazza Majali.
Hin einfalda staðreynd er sú,
að hann kom ekki til móts við
þarfir og óskir landsmanna. Rík-
isstjórn hans var almennt grun-
uð um hlutdrægni og að koma
ættingjum til valda, — þó ekki
meir en svo margir fyrirrennarar
hans höfðu gert. Hitt var miklu
alvarlegri ásökun, að hann stýrði
landi sínu burt frá Arabalönd-
unum og gerði það háð Vestur-
löndum.
Þessi ásökun hefur við augljós
rök að styðjast. Bandaríkjamenn
veita Jórdaníu rúmlega 50 millj.
dollara á ári sem fjárhagsstuðn-
ing, til efnahagsþróunar og korn-
birgðir til að bæta úr alvarlegri
neyð, sem þurrkar hafa valdið.
Bretland leggur til 2.500,000 £
til efnahagsþróunar. Þegar svo
við bætist, að Bandaríkin og
Bretland leggja til um 90 af
hundraði af hinum árlega stuðn-
ingi við palestínska flóttamenn,
er greinilegt, að Hashemite-kon-
ungsríkið mundi hrynja til
grunna, ef USA og Bretland
hættu stuðningi sínum.
Þetta ástand var óþolandi fyrir
marga Jórdaníubúa, sem álitu
sig fylgjendur þjóðernisstefnu
Araba, með öllu, sem því fylgir,
svo sem hlutleysi og algerum
fjandskap við ísrael. — Sérstak-
lega á þetta þó við milljón Pal-
estínumenn, sem mynda tvo
þriðju hluta af íbúafjölda í Jórd
aníu og beina augum sínum
fremur til Kairó en Amman.
Upp á síðkastið hafa Palestínu
menn sýnt ákveðinn vott um ó-
ánægju með Nasser, að mestu
leyti vegna hrakfara hans í írak
og í sjálfri Jórdaníu. En undir
niðri hefur alltaf borið á þeirri
skoðun, að Hashemite-konunga-
ættin sé erlend ætt ,sem hafi ver-
ið þrengt upp á þá af Vestur-
veldunum, sem séu stuðnings-
menn ísraels.
Heitasta ósk þeirra er að vera
í tengslum við meginstrauma ara
bískrar þjóðernisstefnu, sem nú
kemur frá Kairó, enda þótt þeir
viti, að innanlandsólga í Jórdan-
íu mundi fela í sér alvarlega
hættu á íhlutun ísraelsmanna og
að Gyðingar leggðu undir sig alla
Palestínu alla leið að vestri bökk
um árinnar Jórdan.
Frá því snemma á þessu ári
hefur samkomulag milli Kairó og
Amman verið sérstaklega slæmt.
Utvarps- og blaðaáróður beggja
aðila hefur náð hámarki.
Þegar reiknað er með aðstæð-
um í Jórdaníu, þar sem hollusta
mikils hluta íbúanna er meira
en vafasöm, verður að efast
um að gagnárásir jórdanskra
áróðursyfirvalda hafi verið vitur-
legar.
Við svona hættulegar aðstæð-
ur, má gera ráð fyrir, að veikari
aðilinn verði harðar úti, og í
þessu máli er það Jórdanía, sem
er vafalaust og augsýnilega veik-
ari.
Það hefur verið og er enn mik-
ill skoðanamunur milli Arabíska
Sambandslýðveldisins og Jórdan
íu, sérstaklega hvað snertir Pal-
estínuvandamálið. Nasser hlakk-
ar til þess dags, þegar áhrif hans
verða allsráðandi í Palestínu;
Hussein konungur heldur fast
við kröfur sínar til konungsdóms
Héraðsfundur Eyja-
fjarðarprófastsdœmis
HERAÐSFUNDUR Eyjafjarðar-
prófastsdæmis var haldinn 28.
sept. í Dalvíkurkirkju.
Fundurinn hófst með almennri
guðsþjónustu kl. 2 e. h. Prófast-
urinn, Sr. Sigurður Stefánsson,
prédikaði, en prestur staðarins,
sr. Stefán V. Snævarr, Völlum,
og sr. Pétur Sigurgeirsson á Ak-
ureyri þjónuðu fyrir altari. Sr.
Fjalarr Sigurjónsson í Hrísey
las bæn í kórdyrum. Kirkjukór
Dalvíkur og Tjarnar söng undir
stjórn organistans, Gests Hjör-
leifssonar en mikið fjölmenni
hlýddi messu.
Þegar í messulok setti prófast
ur fundinn og flutti erindi um
helztu kirkjulega viðburði sl.
héraðsfundarárs, lýsti breyting-
um á embættaskipan í prófasts-
dæminu, ástandi kirkna og ýms-
um nýjungum í safnaðar- og
kirkjulífi.
Einn prestur hafði látið af
störfum, sr. Kristján Róbertsson
á Akureyri. og þakkaði fundur-
inn honum ágætt starf og bróð-
urleg samskipti á liðnum árurn.
Námskeið í helgisiðafræðum
var haldið á Akureyri sl. hsust
undir leiðsögn sr. Sigurðar Páls-
sonar á Selfossi og var bað al-
ger nýjung í íslenzku kirkju-
starfi.
Þá var einnig stofnað á Akur-
eyri Æskulýðssamband kirkjuntv
ar í Hólastifti og hefur látið
mikið til sín taka komið á æsku
lýðsmótum og haldið fræðslu-
fundi með leiðtogum unga fólks
ins. _ ,
Skrifstofan eftir sprenginguna.
yfir því, sem nú er vestri bakki
árinnar Jórdan — ef ekki meiru.
En sá dagur, er Palestínu verð
ur laus við yfirráð ísraelsmanna,
er greinilega langt undan, og það
væri skynsamlegt fyrir Hashem-
ite-ættinni að taka afstöðu til
þess vandamáls með minni ákefð.
Það er kaldhæðnislegt, að
morðið á jórdanska forsætisráð-
herranum skyldi eiga sér stað að-
eins 24 stundum eftir að utan-
ríkisráðherrar Arabalandanna
höfðu lokið fundi sinum í 9ht-
aura í Líbanon, en þýðingar-
mesta niðurstaða þess fundar
var samkomulag milli Arabísika
Sambandslýðveldisins og Jórdan
íu um að hætta árásum hvort á
annað.
En margir Jórdaníubúar eru
innst inni þeirrar skoðunar, að
ábyrgðin á þessu morði hvíli
beint eða óbeint í Arabíska Sam-
bandslýðveldinu. Ef hafðar eru
í huga hinar harðvítugu áróðurs
herferðir, sem nýlega var hætt,
verður erfitt fyrir ríkisstjórn
Jórdaniu að fylgja ekki dæmi
andstæðingsins án þess að bíða
álitshnekki.
Þá getur farið svo, að sam-
þykktin í Shtaura verði að engu
og upphefjist harðvítugri deilur
en nokkru sinni fyrr.
Nokkrar vonir um hófsama
stjórnmálastefnu má tengja við
þá tafarlausu ákvörðun Husseins
konungs að setja Bahjat Talhuni,
yfirmann hins konunglega líf-
varðar, í emfoætti Hazza Majalis.
Talhuni er enginn vinur Nass-
ers eða byltingar. En hann er
reyndur, varkár stjórnmálamað-
ur, fyrrverandi dómari og innan
ríkisráðherra, kunnur fyrir sitt
gráa hár og sorgmædd augu. Það
er ólíklegt að Jórdanía verði
teymd út í einhver ævintýri und
ir stjórn hans, og það er senni-
lega það bezta, sem Hussein kon-
ungur getur gert sér vonir um
sem stendur.
(Observer — öil réttindi áskilin).
Skemmtileg nýbreytni er og
tímarit Prestafélags Hólastiftis.
Tíðindi, sem kom út á árinu, og
þegar hefur vakið mikla athygli.
Margar hinna eldri kirkna hér
aðsins hafa hlotið ýmsar endur-
bætur og viðhald þeirra yfirleitt
mjög gott. Torfkirkjan í Saur-
bæ, sem nú er 102 ára gömul. er
komin í vörzlu og umsjá þjóð-
minjavarðar og befur verið end-
urbyggð í sínum gamla stíl.
En nýja kirkjan á Dalvík er
þó mesta framtakið á þessu
sviði, forkunnarfagurt hús,
hvar sem á er litið, og svo vel
búið, að furðu vekur. Umhverfi
kirkjunnar ,nýr kirkjugarður og
stór lóð, hefur' allt verið girt
vandaðri og smekklegri girð-
ingu, fegrað og prýtt. „Þetta
fagra og tigna hús á lengi eftic
að vitna um fórnfýsi og áhuga
þeirra manna, sem það hafa
reist“, sagði prófastur að lokum.
„Það er mikill sigur fyrir þenn-
an söfnuð, hvemig til hefur tsk-
izt. En það er líka sigur fyrir
kirkjuna í heild og málefni
hennar.“
Eftir nokkurt hlé, meðan fund
armenn sátu veizluboð sóknar-
nefndar Dalvíkur, var fuudin-
um haldið áfram og stóðu þar
fjörgugar umræður allt til nátt-
mála.
Mest var rætt um væntanlegar
breytingar á lögum um prests-
kosningar, en það mál var reíf-
að af sr. Pétri Sigurgeirssyni.
Skoðanir urðu mjög skiptar. Yf-
irleitt voru prestarnir því með-
mæltir, að lögunum yrði breytt,
og kosningar helzt með öllu af-
numdar, en leikmenn vildu
halda sem fastasf í „rétt safnað
anna“ til að kjósa sér prest.
Fundurinn féllst þó á, a® lög-
in yrðu hið fyrsta endurskoðuð
og var þessi tillaga próiasts ein-
róma samþykkt:
„Héraðsfundur Eyjafjarðarpró
fastsdæmis. haldinn á Dalvík 28.
sept. 1960, telur mikia nauðsyn,
að giidandi lög um prestskosn-
ingar verði hið fyrsta rækilega
endurskoðuð, og væntanlegar
breytingar sendar sóknarnefnd-
um og söfnuðum til umsagnar."
Þá var og samþykkt tillaga frá
Valdemar V. Snævarr um að
skora á biskup „að hlutast til
um, að samin verði og gefin út
á árinu 1961 leiðbeiningabók um
störf sóknarnefnda og safnaðar-
fulltrúa og send hlutaðeigend-
um. í bók þessari verði að finna
aðalatriði allra þeirra kir'kju-
legu laga, sem í gildi eru.“
Þá var rætt um samræmingu
kirkjusiða og talin brýn nauð-
syn að taka það mál föstum tök
um. Sú hugmynd kom fram, að
prestar héraðsins ættu sérstakan
fund um þetta mál og, ef verða
mætti, með helztu starfsmönn-
um kirknanna, svo sem með-
hjálpurum og organistum.
í fundarlok kvaddi prófastur
fundarmenn með árnaðaróskum,
en formaður sóknarnefndar á
Dalvík, Valdemar Óskarsson,
sveitarstjóri, þakkaði prestum
og safnaðarfulltrúum komuna til
Dalvíkur og bað þeim neilla.
Héraðsfundurinn var afar fjól
sóttur, t- d. mætti safnaðarfud-
trúinn úr Grímsey, Magnús Sím-
onarson, hreppstjóri, þessu sinni
en prestur og safnaðarfulltrúi
frá Siglufirði settust aftur á síð-
ustu stund, er Siglufjarðarskarð
varð ófært daginn fyrir fundinn,
Valdemar V. Snævarr, skáid
á Völlum, orti sálm til fundar-
ins og var hann sunginn í mess-
unni.
Veður var hið fegursta fundar
daginn, lognsléttur sjór og heið-
ur himinn, svo hið fagra um-
hverfi Dalvíkur naut sín tii
fullnustu, með háreistan fjalla-
hringinn, hvítan niður í miðjar
hlíðar af fyrstu haustsnjóum.