Morgunblaðið - 17.10.1965, Blaðsíða 11

Sunnuctagtfr T7. október 1965
MORCUNBLAÐIÐ
11
ur væri framleitt í verksmiðj-
um. Ekki einu sinni í atóm-
skáldskapnum.
Flest þau tré. sem áður voru
flutt til Reykjavíkur, komu frá
Danmörk, og þá einkum fyrir
tilstilli Schierbecks landlæknis.
En þess má einnig geta til
gamans, að Sturla kaupmaður
Jónsson, flutti inn tré frá Sand-
vík í Noregi. Eyvindur líkkistu-
smiður lagði mikla alúð við
garðrækt, eins og garðurinn
hans við Óðinsgötu ber vott um.
Þar eru tré frá Sandvík. Nokkr-
ar Sandvíkurplöntur standa
einnig við danska sendiráðið,
sem Sturla byggði, svo sem silf-
urreynir.
— ★ —
Við gengum eftir Laufásveg-
inum, þar sem eru margir
fallegir garðar. Að Laufásvegi
71, þar sem býr Jón Árnason.
er einkennilegt lerki, en ekki
sérlega fagurt. í garði Valgeirs
Björnssonar að Laufásvegi 67
er 10 metra hátt sitkagreni og
annað að Laufásvegi 52, þar
sem Eyvindur Árnason bjó
einnig. Garður Valtýs Stef-
ánssonar er með ræktuðustu
görðum í bænum og ber því
Vitni, að þar hefur búið sá
maður sem bezt kunni til verka
í trjárækt og hefur með skrif-
um sínum og áhrifum gert
meira fyrir skógrækt á íslandi
en nokkur annar. Valtýr sagði
eitt sinn við Ágúst H. Bjarna-
son, prófessor: „Ég skal segja
yður, prófessor, það er alls ekki
verra að rækta garða í Reykja-
vík, heldur en á Akureyri, og
mér kæmi reyndar ekki á óvart
þó það reyndist auðveldara“.
Þessi skoðun Valtýs kom fram
skömmu áður en hann byggði
hús sitt við Laufásveg, en þeir
Ágúst voru þá að ræða um trjá-
rækt á íslandi, og hélt prófess-
orinn því fram að í Reykavík
væru ekki jafn góð skilyrði
fyrir trjárækt og á Akureyri.
Þá var trjárækt hverfandi í
Reykjavík, en fallegir garðar
við annað hvert hús fyrir norð-
an. Þessi orð Valtýs, eins og
margt annað sem hann sagði og
skrifaði, hafa reynzt rétt. Hann
sá marga hluti betur en sam-
ferðamennirnir.
Gg enn höldum við áfram
göngu okkar um bæinn, komum
að Laufásvegi 43 og skreppum
inn á baklóðina. Þar stendur,
að því er bezt verður vitað, eini
askurinn sem hefur komizt til
nokkurs þroska á íslandi. Það
er gaman að hafa einn Ask
yggdrasiis í Reykjavík, ekki
veitir af eins og tímarnir eru.
Þessi askur er hið fegursta tré,
og gæti vel verið lífstréð sjálft
ef svo bæri undir — en forfeður
okkar lýstu því svo, að „örn
einn sitr í limum asksins, ok
er hann margs vitandi, en i
milli augna honum sitr
haukr . . . fkorni sá, er heitr
Ratatoskr renn upp ok niðr
eftir askinum og berr öfundar-
orð milli amarins ok Níðhöggs,
en fjórir hirtir renna í limum
asksins ok bíta barr“; sbr.
hjörtr bítr ofan. . .“
Við sáum bæði örninn og
haukinn og þrjá hirti, en sá
fjórði var að heiman; okkur var
sagt að Ratatoskur og Níðhögg-
ur væru niðri í bæ að fylla
eyra almenningsálitsins góm-
sætu hunangi slúðursagnanna.
Askinn gróðursetti Ragnar
Ásgeirsson 25/4 1928, en þáver-
andi eigandi hússins var Vigfús
Guðmundsson frá Engey. f
apríl 1962 var askurinn mældur
og reyndist þá vera 10,2 m. á
hæð, en 25 cm. í þvermál í
1,3 m. hæð frá rót. Við hliðina
á askinum stendur fallegur
hlynur, hann hefur spjarað sig
vel víða um bæinn.
Meðan við, göngum frá Lauf-
ásvegi 43 að Laufásvegi 5, sem.
er næsti áfangastaður, rifjum
við upp að fyrir um það bil 40
árum var ekki eitt einasta tré
í öllu þessu hverfi nema rifs-
runnar. Nú er svo komið mál-
um, að ekki er ólíklegt að
næsta vor skorti garðplöntur,
svo mikil er gróðursetningin í
bænum. Nú keppast bæjaryfir-
völdin við að fullgera götur og
gangstéttir jafnóðum og hús eru
reist, eða jafnvel áður, og eflir
það vitanlega fegurðarþrá
fólks, krefst þess beinlínis af
sómakærum borgurum að þeir
láti ekki dragast úr hömlu að
snyrta í kringum hús sín. Auk
þess hafa borgaryfirvöldin
gengið vel fram í því að hirða
sína eigin garða. Borgin er að
breytast úr öskubusku í kóngs-
dóttur.
Hákon sagði að við Laufás-
veg 5 væru elztu trén í bænum,
álmur og hlynur; þau gróður-
setti Þorvaldur Thoroddsen
1888, og hefur sennilega fengið
plönturnar úr garði tengda-
föður síns, Péturs biskups, en
hann bjó þar sem Morgunblaðs-
húsið er nú. 1914 var álmurinn
4,7 m. hár og hlynurinn 5,0 m..
en 1962 voru þessi sömu tré
orðin 9,20 og 9,30 m. á hæð.
Trén hafa að vísu vaxið hægt,
en örugglega.
Laufásvegur 5 er merkilegt
hús og á sér minnisverða sögu.
Þar bjó eins og fyrr getur Þor-
valdur Thoroddsen, mennta-
skólakennari, og þar eru Borg-
systkinin alin upp. Anna Borg
bærinn hlýrra og betra athvarf
í hversdagsnæðingnum. Slík
gönguferð er mannbætandi —
og ekki veitir nú af.
Við lukum svo göngu okkar
í Alþingisgarðinum, en á leið-
inni þangað sagði Hákon mér
að skoða, þó seinna yrði, garð-
ana við Grettisgötu, Njálsgötu
og Lindargötu, þeir væru marg-
ir fallegir með merkilegum
trjám frá þeim tíma, þegar
garðrrekt var að hefjast fyrir
alvöru í Reykjavík. Hann benti
mér einnig á garð Guðlaugar
Bergsdóttur á Karlagötu 20, en
þar er álmur frá 1937 og
er nú 10 metra hár, mjög
fallegt tré; þá benti hann mér
að skoða silfurreyni, 9 m. háan,
í garði Marenar Pétursdóttur,
ekkju Baldurs Sveinssonar, að
Laugavegi 66 — eitt fallegasta
tréð í bænum; ennfremur eina
linditréð sem vitað er um að
heyi lífsbaráttu í Reykjavík;
einstætt að linditré, sem er Mið-
Evróputré, skuli skrimta svo
norðarlega. Það er í garðinum
að Bárugötu 16, og stendur þétt
við húsið. Loks er mjög fallegt
m f • ' 7 J
t M: £

w Ö£Í

ijt m

hefur vafalaust einhvern tíma
átt þessi gömlu, virðuleg tré
að vinum. Og ekki voru þau
há í lofti, þessi tré, þegar hér
bjó Páll Ólafsson skáld, hjá
Jóni bróður sínum, skáldrit-
stjóra eins og Stefán Einars-
son befði víst kallað hann. Jón-
hafði blaðaútgáfu sína í kjall-
aranum. í þessu húsi dó Páll
1905, og er mér sagt að kista
hans hafi verið breiðari og
styttri en allar aðrar, vegna
þess hann bað um að vera jarð-
aður í sömu stellingum og þeg-
ar dauðinn kæmi, þá lá skáld-
ið krepptur á hliðinni. Nú er
leiði hans í gamla kirkjugarð-
inum týnt, það var norðanvert
við líkhúsið og þekktist lengi
af baldursbrám sem Ragnhild-
ur, kona Páls, setti á það.
Þegar hún lézt, týndist leiði
skáldsins. Allt týnist, einnig
Páll Ólafsson.
★ ★
Og þannig getum við gengið
endalaust um borgina okkar og
heilsað upp á trén i görðunum
og eignazt vini sem bregðast
ekki, þegar minnst varir. Eftir
þessa gönguferð fannst mér
gullregn í garði Egils Hall-
grimssonar, kennara, að Báru-
götu 3, það ber fræ og hefur
Skógræktin fengið plöntur af
því. Annars eru mörg falleg
gullregn í bænum, og hafa flest
verið gróðursett upp úr 1930.
Og nú stóðum við í Alþingis-
garðinum og virtum fyrir okk-
ur trén, sem Tryggvi Gunnars-
son ræktaði þar á bjartsýnisár-
um þjóðarinnar, en hafa aldrei
náð fullum þroska. Ég spurði
hvers vegna trén hefðu ekki
komizt til manns í þessum
virðulegasta garði landsins, og
svaraði Hákon því til að garður
inn stæði svo lágt að sjór félli
inn í hann, þegar stórstreymt
væri, og ræturnar kæmust því
ekki nema í vissa dýpt fyrir
salti. „Þessi tré verða að lifa í
tiltölulega þunnum jarðvegi",
sagði Hákon að lokum.
Merkilegt að jarðvegurinn
skuli vera ónógur einmitt á
þessum stað. Hér hefði maður
þó haldið að vaxtarsprotinn frá
bjartsýnisárunum mundi ná
fullum þroska. En enginn má
við salti og sjó.
Áki Jakobsson hæstaréttarlögmaður Austurstræti 12, 3. hæð, Símar 15939 og 34290
BIRGIK ISL GUNNARSSOIS Lækjargötu 6 B. — 11. hæð Málflutningsskrifstola

■v. VINDUTJÖLD í öllum stærðum Framleiddar eftir máli.
1 - .
Kristján Siggeirss. hl ^augavegi 13. Sími 13879
Kristján
Siggeirsson hf.
Laugavegi 13. — Sími 13879.
balastore
Stærðir 45—265 cm.
Þakjárn—Þakpappi
Fyrirliggj andi:
Þakjárn, galv. kr. 14,30
pr. ft.
Þakpappi, skozkur
Þaksaumur, galv.
Buxur
Pils
Peysur
Blússur
Austurstræti 7 — Simi 17201.
iBlaðburðarfólkl vantar í eftirtalin hverli;
Aðalstiœti Vesturg. II
Kleifarvegur Þingholtsstræti
Tjarnargata
Lindargata Suðurlandsbraut
Vesturgata I Sörlaskjól

J iW-il il-iv i|$tiv 4-
SÍMI 22-4-80