Morgunblaðið - 15.12.1965, Blaðsíða 17

1 Miðvikudagur 15. d©S. 1965 M O R C U N B L AÐ i Ð 17
Einar Oddsson, sýslumaður:
HÖFN VIÐ DYRHÓLAEY
ÞRIÐJUDAGINN 7. desember
bI. birtist greinarkorn í Tíman-
um, er nefnist „Hafnarstæði við
Dyrhólaey." Höfundur greinar-
innar er Óskar Jónsson, varaal-
þingismaður.
í greininni krefst höfundur svars
við þeirri spurningu, af hverju
undirritaður hafi ekki kallað sam
•n fund í nefnd þeirri, -sem
vinna á að því, að höfn verði
gerð við Dyrhólaey. !>ykir mér
því rétt að svara þessari spurn-
ingu, sem virðist hafa sótt mjög
á greinarhöfund, og ennfremur
eð gera frekari grein fyrir því,
hvernig þessum hafnarmálum er
háttað nú.
Óskar Jónsson heldur því
fram, að ég sé formaður hafn-
ernefndarinnar, en jafnframt að
(fundur hafi ekki verið haldinn
í nefndinni. Hið síðara er rétt.
Það hefur enginn fundur verið
I haldinn, og þar af leiðandi eng-
jnn formaður verið kosinn.
Þetta hefði Óskar Jónsson átt
eð geta séð af hyggjuviti sínu,
þótt hann hafi ekki hirt um að
kynna sér þetta mál.
Óskar Jónsson heldur því fram,
að hafnarnefndin hafi verið kos-
in vorið 1963. Þetta er heldur
ekki rétt, því að nefndin var kos-
1 in vorið 1964. Kosnir voru: Af
hálfu Vestur-Skaftfellinga, Jón
Gíslason, bóndi, Norður-Hjáleigu,
Hálfdán Guðmundsson, verzlun-
ftrstjóri, Vík í Mýrdal og undir-
í ritaður, en af hálfu Rangæinga:
Ejörn Fr. Björnsson, sýslumaður,
Hvolsvelli og Gissur Gissurarson,
þóndi, Selkoti.
Það sem veldur því einkum, að
nefndin hefur enn ekki komið
eaman, er að hún er dreifð yfir
víðáttumikið svæði, Vestur-
Skaftafellssýslu og Rangárvalla-
$ýslu og á því óhægt um vik til
fundarhalda. Á sl. vetri var t.d.
búið að gera ráð fyrir ákveðn-
lim fundardegi, en þá boðaði einn
nefndarmanna forföll, svo ekki
varð af fundinum.
Óskar Jónsson telur, að ástæð-
en fyrir því, að hafnarnefndar-
fundur hafi ekki verið haldinn,
fté sú, að mér sé haldið niðri af
viðkomandi stjórnvöldum, og að
ríkisstjórnin bindi hendur mínar
í málinu, frekar heldur en að
ftinnuleysi mínu sé um að kenna.
Ef það er raunveruleg skoðun
Öskars Jónssonar, að ríkisstjórn-
in hafi komið í veg fyrir fund-
arhald í nefndinni, þá hlýtur
hann einnig að halda því fram
að hún hafi bundið hendur sam-
nefndarmanna minna, því að
hver þeirra, sem var gat boðað
til fundar í nefndinni með sama
rétti og ég.
Mér þykir ósennilegt, að þessi
skoðun Óskars Jónssonar fái
hljómgrunn hjá þeim, sem til
þekkja.
f þessu sambandi þyki-r mér
rétt að geta þess, að mér er kunn
ugt um, að landbúnaðarráðherra,
Ingólfur Jónsson, hefur áhuga á
hafnargerð við Dyrhólaey, og að
hann hefur haft samband við
Vita- og hafnarmálastjóra, til
þess að flýta fyrir rannsóknum.
Um skoðanir annara ráðherra á
málinu er mér ekki kunnugt.
Á fundum sýslunefndar Vest-
ur-Skaftafellssýslu hefur hafnar-
gerð við Dyrhólaey um árabil
verið eitt af aðalmálunum. Hefur
sýslunefndin reynt eftir föngum
að vinna að þessu mi'kla fram-
faramáli.
Sumarið 1963, var t.d. sam-
þykkt svohljóðandi áskorun:
Sýslufundur Vestur-Skaftafells
eýslu haldinn í Vík 2.—5. júlí
1963, skorar fastlega á þingmenn
Suðurlandskjördæmis, að beita
ftér fyrir því, allir sameiginlega,
að það verði veitt nóg fé til full-
kominna rannsókna á hafnargerð
við Dyrhólaey, og jafnframt sam-
eiginlega að ganga ríkt eftir því,
ef fé fæst til þessara hluta, að
fullnaðarrannsókn á umræddri
hafnargerð verði framkvæmd
tafarlaust. Um notagildi hafnar
við Dyrhólaey fyrir Suðurlands-
undirlendið og landið í heild, er
þingmönnum kjördæmisins kunn
ugt, sem öðrum, er til staðhátta
þekkja."
Áskorun þessi var send öllum
alþingismönnum Suðurlandskjör
dæmis og 1. varaþingmönnum
þess. Þar á meðal Óskari Jóns-
syni.
í tilefni af þessu gerði Ragn-
ar Jónsson fyrirspurn á Alþingi
til sjávarútvegsmálaráðherra, um
hafnarmálið og lagði áherzlu á
nauðsyn þess að rannsóknunum
yrði haldið áfram (S.þ. 4. des.
1963 85. mál).
Vita- og hafnarmálastjóri
hefur haft með höndum rann-
sóknir á hafnarstæði við Dyr-
hólaey um nokkurt árabil. Hafa
þessar rannsóknir dregizt úr hófi
from. Núverandi Vita- og hafn-
armálastjóri, Aðalsteinn Júlíus-
son, hefur tjáð mér, að ástæður
fyrir þessum drætti væru þrjár.
1. Skortur á starfsliði. 2. Vita-
og hafnarmálastj óri hafi talið, að
hafnargerð við Dyrhólaey myndi
verða það dýr, að langur tími
myndi líða, þar til hún gæti orð-
ið að raunveruleika, og því hafi
hann talið, að aðrar framkvæmd-
ir ættu að ganga fyrir. 3. Skort-
ur á fé, þar til á yfirstandandi
ári.
Ég hef nokkrum sinnum átt tal
við Vita- og hafnarmálastjóra,
um væntanlega höfn við Dyrhóla
ey; þar sem ég hefi farið þess á
leit, að ransóknum á hafnarstæð-
inu verið hraðað. I þessum við-
tölum hefur vita- og hafnarmála-
stjóri ávallt lýst því yfir að hafn-
arrrannsóknunum myndi verða
haldið áfram. Þá hefur honum
einnig verið sendi svohljóðandi
áskorun:
Vík í Mýrdal, 21/7 1965.
Á sýslufundi Vestur-Skafta-
fellssýslu ár 1965 var samþykkt
svohljóðandi áskorun:
„Sýslufundur V-Skaftafells-
sýslu, haldinn í Vík dagana 28.
maí til 1. júní 1965, skorar mjög
eindregið á Vita- og hafnarmála-
stjóra, svo og á viðkomandi ráð-
herra, að láta á þessu ári fara
fram fullnaðar rannsókn á að-
stöðu til hafnargerðar við Dyr-
hólaey, ennfremur að láta gera
kostnaðaráætlun um hafnargerð
ina, byggða á niðurstöðum rann-
sóknarinnar".
Þetta tilkynnist yður hér með.
Virðingarfyllst,
Einar Oddsson.*4
Þessu svaraði Vita- og hafnar-
málastjóri með eftirfarandi bréfi:
„Reykjavík, 27. júlí 1965.
Sem svar við bréfi yðar dags.
21/7 1965, leyfi ég mér að gefa
eftirfarandi upplýsingar:
Ákveðið er að vinna að frekari
athugunum og undirbúningsrann
sóknum á mögulegu hafnarstæði
við Dyrhólaey, á þessu sumri, svo
sem ég hefi áður lýst yfir við
yður.
Hins vegar vil ég þegar taka
fram að ekki er að vænta að
fullnaðarathugun geti farið fram
á þessu ári, né heldur, að fyrir
liggi nokur kostnaðaráætlun um
slíka hafnargerð.
V irðingarfyllst,
Aðalsteinn Júlíusson.**
JÓLALEIKRIT Þjóðleikhússins
I ár verður Mutter Courage, hið
þekkta leikrit þýzka leikrita-
skáldsins Berthol Brechts, og að
venju verður það fruxnsýnt á
annan í jólutn. Þjóðleikhúsið hef
ur fengið hingað próf Walter Fir-
er frá Vínarborg til þess að setja
leikritið á svið, en þetta er í
þriðja skipti sem hann stjórnar
verkum hjá Þjóðleikhúsinu.
Hann kom hingað fyrst 1957 og
setti þá á svið Don Camillo og
Peppone, en í annað sinn kom
hann hingað 1963 og stjórnaði þá
leikritinu Andorra.
Þýðandi leikritsins er Ólafur
Stefánsson, en leikmyndir hafa
þeir gert í sameiningu, próf.
Firner og Gunnar Bjarnason.
Helga Valtýsdóttir leikur titil-
hlutverkið, en börnin hennar
þrjú leika þau, Bríet Héðinsdótt-
ir, Bessi Bjarnason og Gunnar
Eyjólfsson. Með önnur stór hlut-
verk fara, Róbert Arnfinnsson,
Jón Sigurbjörnsson og Valur
Gislason. Paul Dessau hefur sam-
ið tónlist við leikritið, en stjóm-
andi hér er Magnús Blöndal Jó-
hannsson.
Á fundi með fréttamönnum í
gær gerði Guðlaugur Rósen-
kranz nokkra grein fyrir leik-
ritinu og höfundunum. Hann
lýsti fyrst ánægju sinni yíir því
að jólaleikrit Þjóðleikhússins
skyldi nú vera þetta fræga leik-
Vegna ítrekaðra yfirlýsinga,
taldi ég öruggt, að hafnarrann-
sóknum myndi verða haldið
fram á sl. sumri, og mun það
hafa ráðið nokkru um, að hafn-
arnefndarfundur hefur ekki ver-
ið kallaður saman á þessu ári.
Af þessum fyrirhuguðu rann-
sóknum mun þó ekki hafa orðið.
Vita- og hafnarmálastjóri hef-
ur tjáð mér, fyrir skömmu síðan,
að ætlunin hafi verið að gera
endurteknar djúpmælingar við
Dyrhólaey á sl. hausti, en ekki
hafi orðið af því sakir óhag-
stæðrar veðráttu, og einnig þess,
að tæki, sem nota átti til rann-
sóknanna, hafi verið upptekin
annars staðar.
í þessu sama viðtali fullyrti
Vita- og hafnarmálastjóri, að
straum- og bylgjumælingar verði
gerðar við Dyrhólaey á þessum
vetri. Að fyrirhugað sé að fram-
kvæma djúpmælingar næsta
haust, og að jarðfræðingur verði
fenginn á næsta ári il að athugá
grjótnám í nágrenni hafnarstæð-
isins. Þá sagði vita- og hafnar-
málastjóri ennfremur að kostn-
aðaráætlun geti orðið tilbúin á
næsta ári.
Nægilegt fé var fyrir hendi til
rit Breeht, og kvað-st hafa lengi
haft í hyggju að syna leikrit eftir
þetta merka leikritaskáld. Mutt-
er Courage hefði Brecht samið
á árunum 1938—9 í Svíþjóð og
Finnlandi, meðan hann var land-
flótta, en það hefði fyrst verið
frumsýnt 1941 í Ziirich.
Brecht léti leikritið gerast í 30
ára stríðinu, sem var eins og
kunnugt er háð, á 17. öld og það
fjallaði um konu, sem flæktist
með herjunum ásamt þremur
loörnum sínum, — seldi hermönn
unum alls konar skranvörur, og
reyndi með því móti að græða á
stríðinu. Hún lifði við sult og
seyru og yrði loks fyrir því að
missa tvö af börnum sínum. Þjóð
leikhússtjóri kvað Brecht í leik-
riti þessu berjast gegn stýrjöld-
um og reyndi í því að sýna fram
á hörmungar þeirra og tilgangs-
leysi.
Guðlaugur kvaðst vera mjög
ánægður yfir því að hafa feng-
ið hingað próf. Firner, því að
hann væri mjög kunnur verkum
Brecht, og hefði þekkt leikrita-
skáldið persónulega, enda þótt
þetta væri í fyrsta sinn sem hann
setti Mutter Courage á svið.
Hann gat þess einnig að nú
hefði Þjóðleikhúsið fengið mjög
fullkomna skuggamyndavél til
þess að varpa myndum á bak-
tjaldið en með því móti væri
Einar Gddsson
rannsóknanna á þessu ári, og
nægilegt fé verður tiltækt •
næsta ári. Þurfa framkvæmdir
því ekki lengur að dragast sakir
fjárskorts.
í grein sinni gerir Óskar Jóns-
son of mikið úr valdi hafnar-
nefndarinnar. Hann heldur því
t.d. fram, að allir, sem hlut áttu
að máli, hafi hugsað, að nefnd-
in myndi knýja stjórnvöldin til
öflugra vinnubragða um athug-
anir og rannsóknir á hafnarstæð-
um við Dyrhólaey.
Ég held hins vegar, að þegar
þeir, sem hlut eiga að máli, hafa
kynt sér málavexti, þá verði ekki
margir þeirrar skoðunar, að hafn
arnefndin, hefði getað „knúð“
vita- og hafnarmálastjóra til
frekari framkvæmda, enda þótt
hún hefði komið sanan til funda-
halds. Nefndin er kosin af sýslu-
nefndum Vestur-Skaftafellssýslu
og Rangárvallasýslu og getur því
ekki haft meiri völd í þessum
efnum en sýslunefndirnar.
Hins vegar mun nefndin að
sjálfsögðu koma til með að halda
fundi og vinna að því verki, sem
henni hefur verið falið.
Hafnargerð við Dyrhólaey er
mikið stórmál og hagsmunamál,
ekki einungis fyrir Vestur-Skaft-
fellinga og Rangæinga, heldur
fyrir þjóðina í heild. Hér er um
mikið átak að ræða, og því verð-
ur ekki hrundið í framkvæmd,
nema með almennri samstöðu.
Pólitisk æsingaskrif einstakra
manna, verða hér einungis góð-
um málstað til tjóns.
P.t. Reykjavík 12. des. 1965
Einar Oddsson.
hægt að fá meiri fjarlægðir á
sviðið.
Að lokum gerði Guðlaugur
grein fyrir öðrum sýningum fyrir
jól. Hann sagði að á sunnudag
n.k. yrðu allra síðasta sýning
á „Eftir syndafjallið“, síðasta
sýning á Afturgöngunum fyrir
jól yrði í kvöld, en síðustu sýn-
ingar á Járnhausnum voru fyrir
jól í gærkveldi, og á Endaspretti
í fyrrakvöld. Guðlaugur gat þess
einnig, að nú stæðu yfir æfing-
ar á tveimur einþættungum,
Hrólfi eftir Sigurð Pétursson,
sem Flosi Ólafsson stjórnaði, og
Á rúmsjó, en leikstjóri þar væri
Baldvin Halldórssson. Þá væru
hafnar æfingar á Gullna hliðinu,
en leikstjóri þar værl Lárus Páls
son.
Akranesi, 13. desember.
KLUKKAN 11:30 í dag er Helgi
Hannesson, sundlaugarvörður,
kom til þess að opna sundlaug-
ina fyrir baðgesti kom heldur
enn ekki fát á embættismann-
inn. Lykill fannst enginn í vös-
um hans, hvernig sem hann leit-
aði. Hann stökk upp á altan, sem
er nálægt hæð hans í loft upp,
og var í þann veginn að taka
glugga úr, er Leifur Ásgríms-
son, verkstjóri hjá bænum ók
af tilviljun fram hjá með vara-
lykil á sér. Samstundis datt á
dúnalogn. — Oddur,
Dyrhólaey
„Mutter Courage" jóla-
leikrit Þjóðleikhússins