Morgunblaðið - 01.07.1967, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. JÚLÍ 1967.
25
Ólafur Jónsson
afgr.m. — Minning
F. 23. des. 1872. D. 11. júní 1967.
ÞAÐ má með s.anni seigja, að
þeir sean flutitu til Vesbm.anna-
eyja um laldamót, uppkiamnir ag
eru nú a& kveðja, hafi li'fað
tvenna tímana í ólíkum heiim-
um. Alilt hið gaimiLa er henfið og
nýbt komið þests í stað. Það er
aðeins uimlhverfið, lan’dsisýnin og
hin fögm fjöll Eyjanna, sem
halda uppruna sínuan. Sjiást þó
víða firagnaför hinnax taekni-
mögnuðu mannshandair á þeirri
raáttúrusimíð. Það er ekki þörf
að lýsa þeim llfsakilyrðiuiin, seim
við búuim við í samarabuirði við
það, sem áður var.
11. júraí sL lézt í sjúknahús-
irau hér elzti íbúi Eyjanna, Ólaf
ur Jórasison fúá Garðhiúsum, á 95.
aMuraárj.
Ég er búinn að þekfcja þeraraan
heiðursmann ásamt haras góðíu
borau um halfrar aldar skeið.
Bynjaði sú kyninirag, ]þegar móð-
ir mín ásiamt eldri bróður mín-
um tóku á leigu íbúð í húsi
þeirr.a 1910. Mura ég seirat
gleymia þeirri eirastöku góðviiid,
sem þaiu hjón sýndu mér, ldtl-
um drenig, er ég kom í heiim-
©ókn. ti 1 móður miranar, og
henni, einstseðinigsmióð'Ur, reynd
ust þessi heiðurshjón sannir
vinir í r aun.
Ólafur Jónsson var fseddur í
Akurey í Vestur Landeyjum,
og fluttist tiil Eyjia 1896.
Áður en hainin fluttist hingað
vann hann hjá foreldrum sínum
algerag sveitarstörf, ag reri frtá
Landeyjasandi á vetrum eiras og
aligengt viar á þeim tíma.
Fyrstu vertíðina hér reri Ólaf
ur með Finnboga Björnssyni í
Norðurgar.ðL Síðar trvær á eftir
með Birxli siynii hans, sem þá
var að hefja síraa gifturíku for-
mannsitíð á nýju vertíðarskipL
sem bar heitið „Nýja öldin“ og
þeir áttu s.aman Bjönn ag Gísli
J. Johinisen.
Bftir að vél'bátiarnir komu
hér, eignaðiist Ólaifur fljótilega í
vélbát, áisam't Einari bróður
siínuim, og gerðu þeir út í nokk-
ur ár. 1908 byggðiu þeir bræður
Garðhús, nú Kirkijuveg 14, og
hefur það verið miikilll stórhuig-
ur fyrir 60 áirum, því enn setur
þetta bús mikinn avip á um-
hverfi sitt. 1907 'kvæ-ntist Ólaf-
ur Önnu Vigfúsdóttur, settaðri
úr FJjótS'hilíðinni, og má með
sanni segja, að það hafi verið
þeim báðum mikið gæfuspor.
Allt samMf þeirra hjóna var frá
fynstu tíð, avo að fá'glsett má
teljia, mótaðist ai virðingu, ástuíð
og andlegu samrsemL sem ent-
ist þeirn til sefilloka. Þau hjón
yom emlægir trúmenn og er
ebki ofsaigt, að á heimili þeirra
haifi hrverjum raýjum degi verið
fagnað roeð hjarta í bæn og
hönd að starfL Eignuðust þau
þrjú böim, eina dóttur og tvo
synL Um uppeldið þarf ekki að
taia, þair báru bömin foreldrum
sínum fagurt vitni um einstaka
trúmeninisku og góðvild til aillra
manna
Árið 1911 má segja að þáitta-
skil verði í Mfi Ólaís, er hann
hóif það starf, sem varð vett-
vanigur hans um hálfrar aidar
sfceið. Réðist hainn þá tii Gísla
J. Jolhnsens sem pakfchúsmaður,
sem srvo v.ar kailað. Þiað voru
aifgre iðelustörf á ýmsum stærri
vamiingL sivo sem byggingar-
og útgerðarvömm, áisaimt verk-
s'tjórn við marigháttuð störf í
þágu þessa umsvifamikia fyr-
ixltækis.
Árið 1921 lét Gísli J. Johnsen
reisia hina stóru olíutanka á
Naus’thamrL hina fyrstu hér-
lendis og tók þá Ólatfiur að sér
olíuafigreiðis'luna. Og við þetta
starf varan Ólafur til 86 ára ald-
urs og nauít alia tíð fyllsta
trausts húsihaenda sinna og við-
skiptamanincu Þegar G. J. J.
haetiti störfum hér 1930, tók
Tómas M. Guðjónsson við um-
boði h;f. Sheill og að honum
tótnum sonur hans Martin Tóm-
asson. Þessa þrjlá húsbændur
sdna dáði Ólatfiur mikið, er hann
rœdldi um þá, og taldi það mikia
gaefu, að mega starfa svo larag-
an dag fyrir þessa mætu menn.
Mér finnst það táknnærat um
þenraan trúa þjón, að hann
ræðst í sfarf og haggast ekki
þaðan fyrr en eftir um háilfia
öld. Vinnur sitarf sitt svo veL
að ekki fellur blettur á hams
sikjöld, öllu er óhaett í höndum
'hans, aldrei nein. hættia á, að
efcik sé það gert, sem gera átitL
og gera þurfti. Ef hann hilýtur
ekki trúnra þjóna laun, þá hef
ég misskilið meira en lítið í
kenningum haras, sem launun-
'um ræður.
Ólafur var raunsær maðui\
sem bjó yfir andlegu jafnvægi
og sálarstyrk, er veitti honum
þrek og bar hann uppi á sár-
ustu stundum lífis hans. Við
■andtót einkadóttur hans um
’tvítugt, elskaðrar eiginkonu
1954 og að sdðlustu, að sjá á bak
kærum synL Jóni bankaigjiald-
kera, árið 1960 í blóma Mfsins.
En svo mikill var sá'iarstyrk-
ur Ólafs við þennan áistvina-
misisd og svo mifcið vald hafði
hann á tilíirarairagum sánum, að
iítt varð séð. Eftir tót konu sinn
ar dvaldi Ólafur á heimilum
sona siraraa, Jóns og Tryiggva, etft
ir þvL sem honurn henitaðL En
trytggð við Garðhús, sitt gamla
heimilL var mikil, eins og oft
vill verða hjlá öfldruðu flólkL
Enda hafði hanm þar ailtaf ann-
an saimastað, þar tifl hann fór í
sjúkrahúsið hér, en þar divaldi
hann tvö síðustu ánin, og hélt
andilegu heilbrigði fram á sáð-
asta ár.
Ég sem þessar línur rita
heimsótti Ólaff öðnu hvoru í
sjúkrahúsið og það var sannar-
lega lærdámsríkt að eiga við-
næður við þennan háaldraða öðl
ingsmiann. Oft spurði hann mig,
hvort margt hefði verið við
kirkju á sunnudaginn, en
Landafciikja var honum kær
sitaður, og þar lét hann sig ekki
vanta á messudögum, meðan
heilsian leyfðL
Ég held að fiátt sé lærdóms-
níkara í lifinu, en að kynnast
gaimalmennL siem ætíð er að
vaxa í þolinmæði og mann-
gæaku, og tekur ellimörkunum
með lotningu og undirgefni við
lífsins órjúfanlega lögimáL Og
huigsar til allra gjafa sdiras liðraa
lifis með þakklæti til - skapar-
ian'S.
Virðing, þaikfclæti ag söknuð-
ur eru dýrustu blómin í þeim
'blómiakransi minninganna, sem
vinir og samiferðamenn leggja
é leiði Ólalfs Jónssonar að leið-
'ariiökunm
Vertu blesBaður, góði vinrar.
Friðfinnur Finnsson,
Oddigeinshálum.
- KVEÐJA
Framhald af bls. 18
fóru í þá óbtina. Flest kom atft-
ur, þegar vorað'L og vann heima
suimarlaingt, en suimt hvarf að
heiman fyrir fullt og alflt, enda
mun nú fleira af borigfirzku
fálki í Reykjaiyík einni en heima
í Borgarfirði. V aiigerður fór
suður, er hún hatfði afldur tiL,
var einhverj.a vetur að heimara
í vistum á SeyðistfirðL í Reykja-
vik og víðar, en hún kom jafn-
an heim afturi, og það átti fyrir
henni að Iiggja að lifa mestall-
an starfsdag sinn í BorgartfirðL
Sumarið 1918 var Valgerður í
kaupavinnu í Geitaivík hjá Jóni
BjörrassynL og 11. hóvember
um haustið giftist hún bróður
Jóras, Andrési á SnotrunesL flutt
ist í Nes og tók við búsforráð-
um.
Hér mætti raunar segja marg-
sagðia sögu um hjón, sem störtf-
uðu samihent að búskap í aveit,
ólu upp myndarileg og dugmikil
börn, fjölguðu gripum, færðu út
og bættu tún, byggðu upp hús
og drðjgu björg í bú hörðum
höndium bæðd í landi og úr sjó.
Sú saga gerðiist nú á Snotrunesi
ag varð löng saga ag tfaillietg, ó-
svikin sólskinssiaga er mér óhætt
að segja, en þó ekki með þeim
hættL að líifið léki við þau Val-
gerði og Andrés einlaegt og enda
laU'S't. Nær væri að segja, að þau
hefðu sveigt lilfsvandann að
vilja sínum og gert támann að
ljósum degi með því að taka
fast á og tóta erfiðleikana ekki
smækka sig né deyfa. Þrekmik-
ið fiólk og hugrakkt sér gegraum
öl él og skugga, og það sann-
aðist á þeirn Valgerði ag And-
rési. Þau bjuggu yfir 30 ár á
Nesi, ekki stórbúL en saarat við
rausn og án þurrðar.
Staða húsmóður í ©veit hefir
löngum verið vanmetin, bæði að
því er snertir þjóðtfélagslegt
gilldi ag einkum þó störfin sjálf.
„Kivenfáikið í kyrrðum sat,
kembdi og spann á rokkinn,"
kvað Báll Ólatfsson, þegar karl-
mennirnir véku sér út í „mokk-
inn“ tö að bjarga fénu, og hon-
um finnst ekki mifcið til urn iðju
þess. Sennilega hefir þó engin
stétt átt jafnerilsaman ag erfið-
an verkalhring ag srvéitakonan.
Störf Valgerðar voru að sjólf-
sögðu í engu léttari en stéttar-
systra hennar fiestra, en hún
var svo myndarleg í öllum bús-
máðurverfcum, að sérstaka eft-
irtekt vaktL ag margir urðu
þeir, sem kynntust m'atargerð
henniar og snyrtimennisku.
Snotrunes er í þjóðlbraut, og
þar bamu margir, er óttu leið
m Og þau hj'ónin löðuðu að
sér tfóiik, margir komu þar að
gamni sínu og dvöidu gestanæt-
urnar og lengur sumir við gáða
skemmtan, spl og samræður
fram á nætur og raiusnarbeina
veittan atf áraægju. Þau óttu
'VÍða vinL og þótt annir kölluðu
að afllaijatfna, kusu þau sér bæði
svigrúm til að létta sér upp,
sækja miannfagnað og rækja
kynnL taka þátt í félagsllifi.
Valgerð'ur átti góðan hlut í
kvenfélaginu á BorgarfinðL fyr
inmyndarfélagL sem hnatt mörgu
þönfu í framkvæmd og aðstoð-
■aði þá, sem erfitt áttu. Frátaf-
ir af þessu tagi borguðu sig, þótt
þær kostuðu harðar vinnu-
skorpur, þegar heim kom.
Valgerður og Andrés eignuð-
usit sex börra, og vonu þau þessi:
Björn bóndi í Njarðvík kvænt
ur Ásthildi Pétunsdóttur, Elín
Björgheiður hústfneyja á Snotru-
nesi gitft Hjaflta Péturssyni fró
Njarðví'k, Jón sjómaður í Kópa-
voigi kvæntur Jónu Sigurðar-
dóttur frá .Merki í BorgarfirðL
Viflborg Ingibjörg gitft Siguirvini
Þorkelsisyni tfrá Sandi á Snæ-
íeidsraesi vélgæzlumanni í Vest-
mararaaeyjum, Skúli bóndi í
FramnesL sem er nýbýli í
Snotrun-eslandL kvæntur Krist-
ínu Eyjólfsdóttur fná Bjargi I
BangarfirðL og yngst var Anna
Þuníður, en hún lézt sumarið
1943 þá 13 ára að aldrL
Þagar Valgerður veiktisit, kom
skapgerðarþróttur henraair
gleggst í Ijós. Nú í vetur og
vor, og þó raunar fyrr, var húa
svo hart leikin af sjúkdóimi
sínum, að otft mátti hún sig vart
'hræra í rúminu, en samt léku
henni gamanyrði á vör, hin vfð-
felldna, hlýja kimnL sem ein-
kenndi viðmót hennar fyrr. Þó
viissi hún glöggt, til hvers dró.
„Ég bið ebki um bata,“ sagöi
hún við vinkonu Sína, nokkru
áður en hún lézt, „bara um þrek
til að þola þetta.“ Og sú bæn
veittist hennL hún hélt þrek-
lyndi sínu og æðruleysi tii
hinztu stundar.
Á Snoitruniesi hefir iöragum
verið tvíbýli. Saimtiimis Andrési
og Valgerði bjuggu á hinu býi-
inu floreldrar mínir, Halldór Ár-
maransson og Gróa Björnsdóttir
systir Andrésar. Árið 1930
byiggðu þeir tvíbýlishús í flétógi
ag fiengu til þess lán úr bygg-
ingarsjóði. Því láni fylgdi sú
kvöð, að byggt yrði samflavæmt
teikningu, sem tónastofnunin;
lagði til. f aðeins einu atriði
var breytt út af þessari teikn-
ingu; það voru hafðar dyr á
millivegg í forstofu, svo að inn-
angengt yrði miflli íbúðanna.
Hurðartötur var sett í þessótr
:dyr, en aldrei var sett á haraa
loka af neinu tagi, og vanalega
stóð hún upp á igátt. Saimbúðira
m'illi heimilanna var jafnan 1
stfll við þessar opnu dyr, sam-
gangur oftar á dag en tölu yrði
á komið.
Af þessum fyrri hús'bændum
er Andrés nú einra á lífL Ég
sendi hotium, börnuim hans og
barnabörraum hugheilar samúð-
ankveðj'Ur með þökk fyrir alla
þá tíð, er við áttum þar saim-
an.
Ármann Hallðórsson.
7:00 Morgunútvarp
Veðurfregnir — Tónleikar —
7:30 Fréttir — Tónleikar — 7:55
Bæn — 8:00 Morgunlei'kfimi —
Tónleikar — 8:30 Fréttir og veð-
urfregnir — Tónleiikar — 8:55
Fréttaágrip og útdráttur úr for-
ustugreinum dagblaðanna —
Tónleikar — 9:30 Tilkynningar
— Tór.leikar — 10:05 Fréttir —
10:10 Veðurfregnir.
12:00 Hádegisútvarp
Tónleikar — 12:25 Fréttir og veO
urfregnir — Tilkynningar.
133)0 Óskalög sáúklinga
Sigríður Sigurðardóttir kynnir.
14:30 Laugardagsstund
Tónleikar og þættir um útilíf,
ferðalög, umferðarmál og rlikt,
Kynntir af Jónasi Jónassynd.
(15:00 Fréttir).
16:30 Veðurfregnir.
Á nótum æskunnar
Bóra Ingvadóttir og Pétur Stein
grímsson kynna nýjustu dægur
lögin.
17:00 Fréttir.
Þetta vil ég heyra
Árni Reynisson verzlunarfulitrúi
velur sér hljómplötur.
18:00 So.gvar í léttum tón:
Andrews-systur syngja nokkur
lög.
18:20 Tilkynningar.
18:45 Veðurfregnir — Dagskrá kvöld»-
ins.
19:00 Fréttir
19:20 TU'kynningar.
19:30 Gömlu dansarnlr:
Karin Juel o.íl. syngja og leika.
20:00 D_aglegt líf
Ámi Gunnarsson fréttamafSur
sér um þáttinn.
20:30 Harmonikuleikur I útvarpssal
John Molinari frá Kalifornfu
leikur 1 hálfa klukkustund.
213» „Gróandd þjóðlíf“
Fréttamenn: Böðvar Guðmundi
son og Sverrir Hólmarsson.
21:18 Staldrað við I Vín
GuBmundur Jónsson segir frá
dvöl sinni þar í borg og kynnir
tónlist þaðan.
22:06 „Járnbrautarslys", smásaga eftir
Thomas Mann. Ingólfur Pálma-
son isIenzkaSi.
Bjami Steingrimsson leikari lea.
22:30 Fréttir og veBurfregnir.
Danslög.
24:0 Dagskrérlok.
Ilw EXECUTAIR* 880,
T!l»
TYPEWRITEg
BAR,
HVERT SEM ÞÉR FARIÐ
HVAR SEM ÞÉR ERUÐ -
Hafib ætíð FERÐABAR
frá EVER-WEAR með yður
SKOÐIÐ FERÐABARINA HJÁ:
HERRADEILD P. & Ó.
AUSTURSTRÆTI 14
LAUGAVEGI 95
TÓBAKSVERZLUN TÓMASAR
LAUGAVEGI 62.
The EXECUTAIR* 707,
HERRAHÚSIÐ
Aðaistræti 4.
trav-l-barI