Morgunblaðið - 06.10.1970, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 06.10.1970, Blaðsíða 12
12 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. OKTÓBER 1970 Kristján Ragnarsson, framkvæmdastjóri: Á að ganga á gefin loforð? Verður stefnt að atvinnuleysi í vetur með uppsögn bátakjarasamninga? I sjónvarpsþættinum „Þingið og þjóðarskútan" s.l. þriðjudags kvöld var leitað álits nokkurra borgara á þvi, hvaða verkefni þeir teldu að myndu verða helztu viðfangsefni næsta Al- þingis. Meðal þeirra, sem spurðir voru var Jón Sigurðsson, form. Sjómannasambands Islands. 1 svari sínu gat Jón þess, að hann hefði boðað til sjómanna- þings í okt. og skýrði jafnframt frá því, hvaða samþykktir yrðu á þvi þingi gerðar. Sagði Jón að samþykkt yrði að segja upp gildandi kjarasamningum við út vegsmenn frá næstu áramótum og við nýja samningagerð yrðu útvegsmenn krafðir um þann hluta fiskverðs, sem geng- ur óskiptur til útgerðarinnar vegna útgjaldaaukningar, sem útgerðin varð fyrir við gengis- breytingarnar 1967 og ’68. Það er athyglisvert, að Jón Sigurðsson skuli geta skýrt fyr- irfram frá samþykktum sjö- mannaþings, sem ekki hefur ver- ið haldið og enn athyglisverðara, að það þing geti samþykkt að segja upp samningum, sem ein- stök sjómanna- og verkalýðsfé- lög eru aðilar að, og hvert fé- lag hefur rétt til uppsagnar á. Með lögum nr. 79/1968 um ráðstafanir í sjávarútvegi vegna breytingar gengis íslenzkrar krónu var ákveðið, að fiskkaup endur greiddu til viðbótar þvi fiskverði, sem Verðlagsráð sjáv arútvegsins ákveður hverju sinni, 17 af hundraði til þátt- töku í útgerðarkostnaði vegna kostnaðarauka, sem útgerð- in varð fyrir vegna gengisbreyt inganna 1967 og ’68. Ennfremur skyldu fiskkaupendur greiða í Stofnfjársjóð fiskiskipa 10 af hundraði fiskverðs og 20 af hundraði síldar- og humarverðs. Þegar skip seldu afla erlendis skyldu 22 af hundraði brúttó- söluverðs renna til Stofn- fjársjóðs, en greiðslur til hans eru notaðar til að greiða afborg anir og vexti af lánum vegna fiskiskipa og greiðist af hverju skipi í samræmi við það, sem greiðist af aflaverðmæti hvers skips. Með lögum þessum var ekkert tekið af hlut sjómanna, heldur var útgerðinni aðeins bætt bein hækkun rekstrarútgjalda vegna gengisbreytinganna með þeirri hækkun í krónutölu, sem geng- isbreytingamar höfðu á sölu- verð afurðanna. Fiskverð hækk- aði frá 15. nóvember 1968 og bætti hag útgerðar og sjömanna frá því sem verið hafði. Þar sem útvegsmönnum þótti ástæða til að bæta enn frekar aðstöðu sjómanna, vegna þeirra mikilvægu starfa, samþykktu þeir, að sjómenn fengju fæðis- kostnað greiddan að mestum hluta, og var tekna til þess aflað með útflutningsgjaldi. Ennfrem ur að sjómenn yrðu aðnjótandi lífeyrisréttinda og taka þau gildi í áföngum og koma til fram kvæmda að fullu frá 1. janúar 1972. S.l. haust sögðu sjómanna- félögin almennt upp kjarasamn- ingum við útvegsmenn og kröfð- ust þess, að kostnaðarhlutdeild- in, eða sá hundraðshluti, sem útvegsmenn fá til að mæta kostnaðarhækkunum vegna Ný Helgafellsbók kemur út í dag „VONIN BLÍГ eftir höfuð- skáld Færeyinga, Willíam Heine- sen kemur út í dag. ■.r!«jibrrd:!nSR William Heinesen Um bókina segir bókmennta- ráðunautur forlagsins: Vonin blíð er nýjasta og mesfh skáldsaga hins ágæta færeyska skáldsagnahöfundar, Williams Heinesens. Eins og jaf nan í sög- um Heinesens leikur töfraljómi ævintýralegs stíls, kostulegrar gamansemi og ljóðrænmar mál- sni'lldar yfir sögunni. Færeyjar, hið einmana undraland Heine- sens rís úr hafi í síbreytilegum litbrigðum veðurfars, sögu og mannlífs. Frásögnin er breið og raunsæileg með ógleymanlegum gamansprettum. Manngerðir sög- unnar eru ákaflega fjölbreyttar og skýrt markaðar á ytra borði í athöfnum. En Heinesen er of mikill sálfræðingur til að gera persómur sínar einfaldar í snið- um. Eins og oftast gerist í lífinu sjálfu er engin hetja gallalaus og enginn fantur án nokkurra máls- bóta eða að minnsta kogti ein- hverra skrautlegra eiginleika. Vonin blíð er söguleg skáld- Framhald á bls. 14 Kristján Ragnarsson gengisbreytinganna, yrði endur- skoðuð m.a. með tilliti til þess að aflabrögð höfðu verið góð og afkoma útgerðarinnar hefði batnað. Útvegsmenn féllust á að mæla með því að kostnaðarhlutdeild- in lækkaði úr 17 af hundraði í 11 af hundraði, ef það gæti orð- ið til þess að ná endanlegu sam- komulagi við sjómenn um þetta umdeilda atriði. Varð þetta að samkomulagi og tryggði það, að útgerð gat hafizt með eðlilegum hætti eftir áramót. Það skal sérstaklega tekið fram, að þvi var margoft lýst yf- ir af útvegsmönnum, að þeir féll- ust á umrædda breytingu í trausti þess að fullar sættir hefðu tekizt um þetta mál, enda var við þá samningagerð fyrst viðurkennt af sjómönnum, að þessi greiðsla fiskkaupenda til útvegsmanna væri eðlilegvegna kostnaðarhækkana, sem útgerð- in varð fyrir við gengisbreyt- ingarnar. Það er því ótvirætt brot á fyrra samkomulagi, ef forustu- menn sjómanna ætla sér enn að hefja deilur við útvegsmenn um fyrrgreind atriði. Ef svo fer sem Jón Sigurðsson hefur boð- að, að samningum við útvegs- menn verði sagt upp miðað við áramót, virðist eðlilegt að út- vegsmenn óski eftir endurskoð- un á kostnaðarhlutdeildinni til hækkunar með tiliiti til þess að allur útgerðarkostnaður hefur John J. Muccio aftur gestur hér HINN 9. okt. nk. mun Islenzk- ameríska félagið halda hátíðleg- an dag Leifs Eiríkssonar með árshátíð að Hótel Borg. Heiðurs- gestur félagsins að þessu sinni verður John J. Muccio, fyrrver- andi sendiherra Bandarikjanna á Islandi, sem kemur til landsins i næstu viku ásamt konu sinni. Muccio var sendiherra hér á landi í nokkur ár á tímabilinu frá 1954 til 1960. Hann hefur fyr- ir nokkrum árum látið af störf- um hjá bandarísku utanríkisþjón ustunni fyrir aldurs sakir og býr í Washington D.C. John J. Mucciio er fæddiur á Italíiu, 19. marz árið 1900, en fluttist umgiuír til Baindaríkjainna með foreldrum síniuim ag varð bandiarískiur ríikisiborgari 1921, siarnia ár ag hann hóf sitörf hjá utaniríkiis(þjániustiuinini. Fyrsta starf hams erlendis var siem að- stoðaiTæ'ðismiaðiur í Hambarg. Ár ið 1949 var hann skipaður fyrsrtd sendiherra Bainidaríkjaimiia í Suð- ur-Kóreu, ag var hainin þar til 1954, er harnn fcam til ísLamds. Jöhn J. Muccio og kiona hanis eiginuðust miariga vini ihér á laindi og hafa verið miklir íslamdsiviniir siíðam þau divöldu hér. Tvö bama þeirra eru fædd á ísilamdi. Eftir að siemdilhemamn fór héðan var hann m.a. siemdiiberra í Guate- mala. Á ársihátíð íslemzk-ameríska féiaigisins mum Muccio flytja ræðu, en auk þess verður margt fleira til sikemmtuiniar. Ársihórtíð- in befst kl. 19.00 á Hótel Bong. Aðigöm'gumiöar verða seldir í Bókave-rzlum Siigfúisiar Eymumds- soraa-r frá 5. ofct. til 9. ofct. Nixom Bamdarífcjafomseti befur fyrirsikipað þemmam dag siem há- tíðisdag í Bamdiarikjumum og mumu fámiar verðla dregmir að húmá á ölLum öpinberum bygg- imigum. Bandarísika þjóðim hefur verið beðdm aið hieiiðra miinmimgu Leifs Eirífcsisiomiar mieð því að halda samkiomur ag athiafmir í sfcólum, kirkjum ag öðrum við- eigandi sitöðum. (Frá ísl.-amierísika félagimu) hækkað að mun vegn-a áhrifa frá kjarasamningunum í sumar, þar sem öllum hækkunum hefur verið velt út í verðlagið af þeim þjónustuiðnaði, sem útgerðin á viðskipti við. Utvegsmenn hafa talið eðlilegt að þeir fengju sinn hag bættan með hækkuðu fiskverði og hafa talið sig eiga þar samleið með sjómönnum, enda sitja þeir hlið við hlið í samningum við fisk- kaupendur um fiskverðið. Ef útvegsmenn eiga hins vegar yf- ir höfði sér árlegar deilur við sjómenn um skiptingu fiskverðs sín í milli, er ekki sjáanlegt að þeir geti lengur átt samleið með sjómönnum við samninga um fiskverð, þegar fyrir liggur að formaður Sjómannasambands Islands, sem á sæti i Verðlags- ráði sjávarútvegsins fyrir hönd sjómanna, leggur meira upp úr því, hverju hann getur náð af Ula stæðri útgerð, en í kjarabótum í formi hækkaðs fiskverðs. Það er trú mín, að útvegs- men-n muni standa vel saman til að verjast þeim ásókn-um, sem þeir virðast eiga í vændum, enda er það skylda þeirra við þjóð- félagið, að þeir semji ekki um önnur kjör en þau, sem þeir geta greitt, án þess að fá til þess aðstoð frá hinu opinbera. 1 fyrrgreindum sjónvarpsþætti virtust flestir þeir, sem þar komu fram, leggja á það mesta áherzlu, að tryggja þyrfti næga atvinnu og að það verði ekki betur gert en með því að skapa sjávarútveginum örugga rekstr- arafkomu, enda grundvallast allt atvi-nnulíf í hinum ýmsu sjávarþorpum á því, að útgerð* in gangi með eðlilegum hætti. Það væri mikið ábyrgðarleysi af forustumönnum sjómanna, ef þeir ætluðu að tefla útgerð í hættu um næstu áramót með verkfallshótun nú og verkfalli eftir áramót, eftir þau löngu verkföll, sem háð voru s.l. vor og sumar. Otvegsmenn þurfa að hafa langan undirbúning við út vegun veiðarfæra, beitu og fleiri útgerðarnauðsynja til vetrarver tíðar, en það láta þeir eðlilega ógert, ef þeir eiga rekstrarstöðv un yfir höfði sér. Við þær aðstæður, sem nú eru, eiga útvesmenn og sjómenn að snúa bökum saman og krefjast hærra fiskverðs til leiðréttingar á kjörum sinum miðað við aðra landsmenn, og láta innbyrðis átök ekki spilla fyrir árangri af þeirri baráttu, sem þó má ekki stofna atvinnuöryggi þúsunda verkaíólks i hættu á aðalbjarg- ræðistíma þjóðarinnar. Fáir virðast skilja hvað Jón Sigurðsson átti við, þegar hann var i fyrrgreindum þætti að ráð- leggja forustumönnum verka- lýðsfélaga að segja hið fyrsta upp gildandi kjarasamningum verkafólks, þvi samningamir gilda til 1. október á næsta ári. Þvi síður skilja menn, að fyrr- gredndur boðberi hafta og fjötra skuli nú telja heppilegast að hafa enga kjarasamninga mil-li vinnuveitenda og launþega, heldur aðeins kauptaxta, sem hvor aðili um sig geti auglýst að vild. Augljóst er, að eitthvað vantar á að samræmi sé í mál- flutningi þessa aldna verkalýðs- leiðtoga. Mengað hugarf ar ? ÉG HEF alltaf lesið Reykjavík- urbréf Morgunblaðsins mér til gagns og ánægju, þ.e.a.s. með- an hinn þróttmikli og gáfaði þjóðarleiðtogi, Bjarni Benedikts- son, skrifaði þau eða hafði um- sjá þeirra. En nú, við hið sorg- lega fráfall hans, hafa pistlar þessir orðið æ svipminni, bæði um stíl og efni. Þessi hn-ignun Reykjavíkurbréfanna er þó ekki tilefni þess, að ég skrifa þessar línur, heldur hugleiðimgar bréf- ritarans í blaðin-u 4. þ.m., um hið nýafstaðna prófkjör innan Sjálfstæðisflokksins. Við hliðina á þessum hugleið- ingum er stuttur pistill, sem ber fyrirsögnina: Mengað hugarfar. Er þar deilt á Þjóðviljann vegna ótta hans við prófkjör. Mér þótti þessi fyrirsögn pistilsins snjöll og hitta prýðilega í mark, en einhvem veginn gat ég ekki var izt þeirri hugsun, að fyrirsögn- in hefði getað sómt sér eins vel yfir hugleiðingum bréfritarans um prófkjör Sjálfstæðisfliokks- ins. Bréfritarinn fagnar mjög sigri þeirra Geirs Hallgrímssonar og Jóhanns Hafsteins og get ég vissulega tekið undir það, enda eru þeir að mínu áliti báðir ágæt ir menn og mikilhæfir. En bréf- ritaranum gleymdist, þvi miður eða hafði kannski ekki áhuga á, að geta þess frambjóðandans, sem tvímælalaust vann glæsileg astan sigur við þetta prófkjör. —• En það var dr. Gunnar Thor- oddsen, sem enda þótt hanm um mörg ár hafi verið ofsóttur með svo andstyggilegu níði og rógi, að telja má þjóðarskömm, flaug inn sem þriðji maður við próf- kjörið, með svo miklum at- kvæðafjölda, að ekki munaði nema 302 atkvæðum á honum og Jóhanni Hafstein, forsætis- ráðherra, sem varð i öðru sæti. Þetta var einmitt það merk- asta, sem gerðist í þessum kosn in'gum. Rógurinn og níðið hafði beðið ósigur, kjósendum til sóma. Þegar haft er i huga það, sem á undan er gengið gagnvart dr. Gunnari Thoroddsen, voru það vissulega óafsakanleg mis- tök (eða „gleymska”?) bréfrit- arans að geta að engu þessa mikla sigurs, og manni verður jafnvel á að spyrja: Réð hér mengað hugarfar? Sigurður Grímsson. ATHS. Morgunblaðið vísar grein þessari til föðurhúsanna og þeim dylgjum, sem í henni felast. f Reykjavíkurbréfi var fjallað um prófkjör og tvo af helztu forystumönnum Sjálf- stæðisflokksins, en ekki sigra einstakra frambjóðenda, sem eiga ekki sæti á Alþingi, s. s. Gunnars Thoroddsens, Ragn- hildar Helgadóttur og Ellerts B. Schram, né þeirra, sem sæti eiga á þingi, þeirra Auð- ar Auðuns og Péturs Sigurðs- sonar. Orð Sigurðar Grímssonar eru ekki til þess fallin að auka þá samheldni eða skiln- ing, sem nauðsynleg eru í þeirri baráttu, sem Sjálfstæð- ismenn eiga nú sameiginlega fyrir höndum. Morgunblaðið ljær ofangreindri athuga- semd rúm til að sýna að menn túlka orð þess hver á sinn hátt og meta þau að eig- in geðþótta. Ritstj.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.