Morgunblaðið - 24.10.1970, Blaðsíða 16

16
MORiGUNBLAÐÍÐ, LAUGARDAGUR 24. OKTÓBER 1970

Útgefandi
Framk væmdastjó ri
Ritstjórar
Ritstjómarfulltrúi
Fréttasljóri
Auglýsingastjóri
Ritstjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 165,00 kr.
I tausasolu
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Ami Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Simi 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innaniands.
10,00 kr. eintakið.
SAMEINUÐU ÞJOÐIRNAR 25 ÁRA
EFTIR
ELlNU PALMADÓTTUR
FJARSKA er ég fiairin að óskia þesa oft,
að við væruim eran eiinis stuittorð og
giaiginiorð oig íslendiniglar voriu fyriir 1000
árum.
Á 1'00 ára afmiæili Kainiadar-ílkiis árið
1967 gáfiu V-esitur-ísl'einidinigiar afmælis-
biaminiu stieintöflur, siem á var letraður
kaflinin úr ísleindinjgiasiöigiumum um fund
Amieríku, te-kimin úr VíniliandsiSagu e©a
Eiríks söigiu raiuðia. Bg main eikki hvort
var. Þeissi taifla var sett upp í bófcaisiafni
biniglhússims í Ottawa og afhenit við
hátííðlieiga a-tihöfn. Dester Pearso-n, iþá-
verandi forsætisráðtoerra K-anada, veitti
gjöfinnii viðitöku, Á steinitöflu bessa var
ihöggvin frástöigniin um lamdiafuinid Leifs
hieppnia, í miiðju á ísiienziku, öðiru mieigin
býðinig á ensikiu og hiniuim mieigin á
fnöinslkiu.
Lsster Peia-rsioin þialkkaði' gijöfi-nia mieð
ræðu. Hainin ikv-a'ðist ætl-a að stiinigia up-p á
bví á Kanadiaþilnigi, að þar yrði tekin
upp ísienzlka. Það mumdi spara milkinn
tíma. Og hiann bien,ti -á tö-fiunia á veggn-
uim. íislenzka fróisöiginin ná'ði ndður á
miðja töflu, sú en-stoa % aif töfiumnd oig
fransk-i textinn var lamiglieragisitur.
Mig dauðlainigaðd til aið sk-jóita því að
fiorsætisráðlhierranium, -að etokii væri eiin-
hlítt að 'h-a-n'n hitti fyrir svo gagmiorða
þimgmienn, þó hiainln toæmi á Allþinigi ís-
ienidiniga. Og þeii-rri -atlhiugasemid tóíkist
rniér reyndiar a-ð toomia -á framfæri 6 mán-
-uðium síðar, þegiar ég hiafði færzt svo
upp eftir mianin-virlðiinigasitiganum á hie'ims
sýniiinigiunmi hjá himum formföiatu og
siðiaregluibuinidnu Kainiadiamönmum, a-ð ég
fétok að sitja við hilið Peansions í síð-
aista háid'egisv'erðinum fyrir fulltrúa
liaindanna á Expo 67. íslsemdiinigar voru
mefmileg-a einiir þátttötouiþjióðia nœigilega
tovenihollir til að hafa teomu í stöðu fram-
toværadastjóra eða v'ar'aframlkvæmda-
stjóra á sýninigiu sininii.
Þessi þriggj-a áma -gamlla saiga mdn frá
Kanada hefur rifjazt un-darlaga títt upp
fyrir mér á þeslsiu h-austi. Eiintouim -þeigar
ræðumjenn þiera fram hátíðiegia spurn-
inigu — skriflieiga lífca — siem éig muinidi
á m-injn sniarlega bláðiaimaminiaihiátt bera
upp í síima oig fá svanað á fáum mdn-
útum eða sikjótast til að gá að sjálf
mieð Ijósmyndara mér við ihlið. Spurn-
iinigunnd fyligir j'afinian lömg grein'argerð
um þa-ð, hverniig spyrjainidinin reitoniar
með að svari-ð miuind vera — virðist raun-
ar vita iþáð fjarstoa vel -— hiefiði semnd-
lega etotoent þurft að spyrja. Reyndiar
er oftasit -búið að birta þetta eintal sál-
airinniar í biað-i siama diaig, oig svar þeiss,
sam spuirniinigiuininii virðiist bieiinit tii taamur
miálirau þar 'ektoert við. Það þiarf eklkert
að birtasit og 'hreinm óþairfi að bíðö
eftir leiðréttimigu á hugisainleigium mis-
sikilraiiragi.
Þó iþesisd háttur sé dlálítið sieiravirkur
og við bliáðiamiein-n munidum -aidrei koma
ú-t fréttafbiaði, ef við tæikjum hann upp,
iþá hefur sivoiraa fyr-irifriam birti-ng á
sp-u-rninigu siínia kostii, einis og 'allt airaraað
í yeiröldin/ni. É-g er iþá að m-inin-sta koisti
búin a@ iesia ræðiuma -í bliaiði mieð morg-
unkaffiiniu miíirau oig ge-t. óitnuifluð af isiam-
viztouinini heig'ða-ð mér -eilnis og Charies
Lamib, þagiar hamin -nieiranti etelki í véizliu
að hiuista á sílþva-ðriamidi sassiuniaiut, siem
siaigiðii: „Þér virð-izt ekki hafia inieitt gagn
af því, siem éig er -alð sagija?" Þá s-varaðd
Liamib: „Nei, frú. En miaðuæinin hinum
miegiin við miig hefur það v-afalaust. Það
fier allt inin um aran-að eyrað á -mér og
út um hi-tt.“
„Það er leiðinieigt að við stoulum ektoi
blístra hver á -aranan einis og fuigl-amir.
Orð eru vill-ainidi,“ l-setur Halldór Lax-
niesis séna Jón Prímiuis segj'a í Kriis-tni-
hia-ldi un-dir Jökl-i. Efctei vil ég nú gianiga
svo lainigt. Em fijiaristoa v'æri það raota-
ieigit, -ef ísleinid-inigiar vœru -eimis -gaiginior'ð'ir
og stuittorðir ag iþeir voru fyri-r 10-00
árurn Iþasisi-r, sáim virðast hafia teomið í
stuittu máli frá sér öilu því, siem móli
slkipti og þeim lá á hjiarta. Þá mundi
maður seinmilega ekki huigsa. svo oft að
lotonium dagi: — Jæja, istaigði hún þegar
hún vatoraaði. S-vo gerði bún ekiki mieira
iþann dagimin.
P.s. Me-ð tilvísiun- til fyrri Gána vil ég
vskja 'athyigli ó því, að útvia-rp otg sjón-
varp virðast ókveiðin í -að tooiniur séu
eiktoi mie-nira. S-br. raafmibreytiragiu á þætt-
iraum „Miaðuir er niefradiur" í „Kona er
niefnid", fréttir af þiragko-mwmi B'erraa-
dettu Devlira o.s.f-rv. Bráðuim heyriist
sjálfsagt í fréttum, að Auður Auðiuns sé
ráðskona í ríkisstjóminmni.
Loch Ness:
SKRIMSLIÐ VIRÐ
IST ÓDAUÐLEGT
Cameinuðu þjóðimar eru 25
^ ára í dag. Hinn 24. októ-
ber 1945 gekk stofnskrá sú í
gildi, sem samin hafði verið
á ráðstefnunni í San Fran-
cisco í apríl sama ár. Hug-
takið „sameinuðu þjóðirnar“
varð ti'l meðan stóð á heims-
styrjöldinni síðari og var not
að um þær þjóðir, sem stóðu
saman í baráttunni gegn öx-
ulveldunum, Þýzkalandi,
Ítalíu og Japan. Þetta nafn
varð heimsþekkt þegar yfir-
lýsing hinna sameinuðu þjóða
var birt í janúar 1942, en í
henni var gerð grein fyrir
styrjaldarstefnu banda-
manna. Upphaflegir stofn-
endur Sameinuðu þjóðanna
voru 46 ríki, en fleiri bættust
smám saman í hópinn, þ.á.m.
Island, 1946, þótt lengi gætti
verulegrar tregðu á því að
fjölga aðildarríkjunum og hef
ur kalda stríðið vafalaust átt
sinn þátt í því.
Öryggisráðið er ein þýðing-
armesta stofnun Sameinuð-u
þjóðanna og verkefni þess er
fyrist og fremst varðveizla
friðar í veröldinni. Á fyrstu
árunum eftir stofnun SÞ
beittu Sovétríkin neitunar-
valdi sínu mjög oft í Örygg-
isráðinu og leiddi það til þess,
að þær vonir, sem við það
voru bundnar dofnuðu mjög.
Þrátt fyrir þessa af-
stöðu Sovétríkjanna í Ör-
yggisráðinu lengi framan af
og jafnan, þegar þeim hent-
ar, hafa Sameinuðu þjóðimar
haft afskipti af flestum ef
ekki öllum meiriháttar deilu-
máluim á alþjóðavettvangi á
þeim aldarfjórðumgi, sem lið-
in er frá stofnun þeirra.
Þegar herir N-Kóreu réðust
inn í S-Kóreu 1950 vildi svo
til, að Sovétríkin höfðu yfir-
gefið Öryggisráðið um sinn í
mótmælaskyni við það, að
Pekinjgstjóminni hafði ekki
verið veitt sæti Kí-na hjá Sam
einuðu þjóðunum. Þessi fjar-
vera Sovétríkj-anna varð til
þess, að Öryggisráðið s-am-
þykkti að veita S-Kóreu hem
aðaraðstoð og herir þeir, sem
börðust gegn kommúnistum í
Kóreustríðinu, börðust undir
fána Sameinuðu þjóðanna.
Annað deilumál, sem Sam-
einuðu þjóðimar hafa haft af-
skipti af frá upphafi, eru deil-
ur ísraels og Arabaríkjanna.
Afstaða Allsherjarþingsins í
nóvember 1947 átti vemleg-
an þátt í því að Palestínu var
skipt og ísraelsríki sto-fnað.
Það leiddi til hemaðarátaka
milli ísraelsmanna og Araba
og áttu sáttasemjarar SÞ
rífcan þátt í því að koma á
vopnahléi, en áður en það
kærnist á, var Folke Berna-
dotte, sáttasemjari SÞ, myrt-
ur af ísraelskum hermdar-
verkamönnum. Sameinuðu
þjóðirnar áttu einnig vem-
legan þátt í því að koma á
vopnahléi, þegar upp úr sauð
á ný 1956 og Bretar og Frakk-
ar gerðu innrás í Egyptaland
vegna þjóðnýtingar Nassers á
Súez-skurðinum. Enn í dag
vinna Sameinuðu þjóðimar
að friði í Miðausturlöndum og
nú er það Svíinn Gunnar
Jarring, sem er sáttasemjari
SÞ.
Mále'fni A-Evrópulandanna
hafa hvað eftir annað komið
til kasta Sameinuðu þjóð-
anna, t.d. þegar uppreisnin í
Ungverjalandi var bæld nið-
ur með sovézku hervaldi. I
því máli gerði Allsherjarþing
ið sérstakar samþykktir, þar
sem Sovétríkin vom hvött til
þess, að hætta afskiptum af
málefnum Ungverja, viður-
kenna rétt þjóðarinnar til
sjálfstæðis og frjálsra kosn-
inga. Þær samþykktir og aðr-
ar, sem gerðar hafa verið um
mál A-Evrópuþjóðanna hafa
Sovétríkin látið sem vind um
eyru þjóta og ekki hirt um.
Að vonum hefur athygli
umheimsins einkum beinzt að
starfi SÞ í viðkvæmum al-
þjóðlegum deilumálum, en
því fer þó fjarri að samtök-
in'hafi einskorðað sig við það
svið. Fjölmargar sérstofnanir
em starfandi á vegum SÞ, og
má þar minna á stofnun á
borð við UNESCO, sem vinn-
ur að samstarfi þjóða í milli
í menmta- og mienningarmál-
um og á sviði vísinda. Þá má
einnig nefna Barnahjálp SÞ,
sem sett var á stofn í desem-
ber 1946 til aðstoðar börnum
á styrja-ldarhrjáðum svæðum.
Þessi stofnun átti þá þegar og
jafnan síðan ríkan þátt í að
draga úr þj-ánimigum bama,
bæði af stríðsvöldum og eins
vegna hungurs og fátæktar.
Nú, á 25 ára afmæli Sam-
einuðu þjóðanna, standa þjóð-
ir heims frammi fyrir nýju
vandamáli, sem dag hvern
verður stærra umfan-gs, en
það er mengunin í heiminum,
vandamál, sem snertir um-
hverfi mannsins. Sameinuðu
þjóðimar hafa þegar byrjað
að fjalla um þau stórfelldu
vandamál, sem þarna eru á
ferðinni og væri ekki út vegi
að minnast aldarfjórðungs
starfs þeirra með því að setja
á stofn Alþjóðastofnun SÞ
um vamir gegn mengun.
Þetta alþjóðlega vandamál er
tvímælalaust verðugt verk-
efni fyrir SÞ í framtíðinni.
íslendingar hafa verið aðilar
að SÞ frá 1946. Sú þátttaka
hefur verið okkur mikilsverð.
Drum nadroohi t, Stootl-andii
í októbe-r, NTB.
Hið víðkunna skrímsli í stöðu-
vatninu Uoch Ness í Skotlandi,
sem þar g-eng-ur undir gælu-
nafninu „Nessie“, er eftir öllu
að dæma ódauðlegt. Siðustu
fregnir, sem af „Nessie“ fara
eru þær, að bandarískur vís-
indaleiðangur telur sig hafa
séð skrímslið koma fram sem
ógreinilegan skugga á berg-
málsdýptarmæli, sem leiðang-
urinn hefur notað til rann-
sókna á vatninu nú í haust.
Hópur baradarískr-a vísirad-a-
manna urad-ir stjór-n dir. Robert
Rines, sem er forse-ti Vísinda-
aka-demiíuin-nar í Belmon-t í
Massaohusetts, h-elduir því
fram að nýverið hafii h-amn
orðið var við ei'tthvað „sem er
mörguim simraiuim stærra ein
stærstu fiska-r vaitinis'ims".
Yfirim-aiðuir „S-krifstol-uiraraar
til ramnsótoraa á fyriirbæruraium
í Lodh Ness“, Norman Colilin-s,
Það eru ekki sízt smáþjóðir
eins og við, sem hafa notið
góðs af sitarfi SÞ á liðwum 25
árum.
-sem sér um dkipulaigniragu
hinn-a árlegu „N-essie“-raran-
sótona. hefur lýst því yfiir, að
fyrrgreindar bergmállsdýptair-
mælinga-r séu „gífurlega uj>p-
örvaradi".
Dr. Rines o-g fólögum haras
tákst hiras veg-air e-kki að laða
„N-essie" upp á yf-irboirð vaitns-
ins, þráfit fyrir að f-reiistandi
gilld-rum væri bei'tt.
Agrai, sem sérstaklega hafði
veri-ð útbúið úr sjódýnuim írá
sjódýr-asafiinimu í Miaimi, v-air
söWkt í v-atnið, en án þess að
„Nessie" léti það raofckuð á
sig fá. Munu leiðaragursm-einra
hafa orðið fyrir mi'klum von-
brigðum vegna þessia, erada
stóðu þeir ireiðubúrair með
ýmiiss teonar tækjaútbún-að ef
skrímsli-ð stoyldi tooma þjót-
andi upp á yfi-rborðið.
Þeir höfðu einraig ge-rt ráð
fyrir því, að raota b-ergmáiLs-
tætoi til þess að taka upp hljóð
frá öðruim skepraum vaitnsiras
„sem eðluðu sig, slógust eða
áttu samistoipti á einhvem
aninan hátt“.
Anraar hópuir Baradaríkja-
mararaa, undiir stjórn Amaaora-
teöranuðarins Jadk ULlridh,
voniast til að geta kviflamyrad-
að „Nessie" í umdirdjúpum
Loch Ness m-eð hjállp irara-
rauðrar myndaivélar, sem kost-
a-r um 2,1 milljón'Lr ísL króna.
Vélin -g-etur teflcið myradir í
svartamydkri
Ullnich er svo sarainifærðuir
um að „Nessie" sé í raun og
veru til, að haran hefuir orðið
sér úti um 5.000 sterLin.gs-
punda tryggiragu, ef svo skyldi
fa-ra að skiriíimslið réðist á
hainm og sl-asaði h-an-n. Harara
hefur eimrai-g efiinit til veðmiála
hjá brezkum veðmairagaraa um
það hvort horau-m tafeisit að
myrada skrímstið' eð-a elkíki.
En þrátt fyrir -afl.lar til'raurair
till þessa hiefi-u-r enigum tetoizt
að aifla isöniniuraairgagna fyrir
því, a-ð „Neissie" sé til, en fólik-
ið, sem býr við og í nágrenrai
vatnsins, h-efur liifibrauð si-tt
að hluta frá „Nessie" eragu að
síður — svo er forvitraum
ferðamönnum fyrir að þaltóka-
Vetrarstarf
TK hafið
VETRARSTARF Taflfélags Kópa
vogs er hafið. Æfingar ve-rða í
vetur í Félagsheimili Kópavogs á
þriðjudagskvöldum kl. 8,00. —
Sunnuda-gnin 1. nóv. hefst Haust
mót T.K. Teflt verður í Félags-
heimilirau, og hefst mótið kl. 2.
Síðasti sigurvegari á haustmóti
var Jónas Þorvaldsson, en nú-
verandi Kópavogsmeistari er
Björn Sigurjón-sson.
(Fréttatilk. frá T.K.)