Alþýðublaðið - 26.08.1958, Blaðsíða 5

í>riðjudagur 26. ágúst 1958.
AlþýðublaðiJJ
5
Garðsláiíuvélar með ffuavél
ELDFLAUGAFERÐ til tungls-
|ins á ekki að taka meira eji
4ÍU klukkustundir. Það er nokk
/ur.n veginn sami tími og þarf
ítil hreyfilflugs beina leið frá
göroinni til tunglsins með um
[það b;l 25.000 mílna hraða á
'Hukkustund, en sá hraði er
mauðsvnlegur til þess að forð-
íast þyngdarsvæði jarðar.
Það er álit stjörnufræðinga
f Washington, að hver sú eld-
ílaug, sem send yrði til tungls-
áns í náinni framííð, verði að
fvera útbú.'n sérstöku miðunar-
iog stjórntæki, þannig að full-
[víst sé, að hún lendi á tungl-
ínu. Af bví leiðir, að
íramkvænia verður nákvæmar
iog samfelldar stillingar á
benni alla leiðina, rétt e'ns og
íB'era þyrfti á langdrsegum flug
Bkeytum. Rússneskir vísinda-
ffnenn haida því fram, að þeir
iiafi fundið nýja og öfluga
eldsneythlind, og virðist því
Ekkert vera sjálfsagðara fyrir
þá en nota hana í fyrstu tungl-
íerðina, ef þeir gera tilraunir
í þá átt.
Bezt að senda gervitimgl
Gért er ráð fyrir, að hin
ffússneska eldflaug muni hafa
ýetnissprengju innbyrðls, þann
ág að augljóst verði, þegar hún
lendir á tunglinu. Vetnis-
gprengja myndi skilja eftir
|grein:leg merki í landslagi
ftunglsins, en gígurinn eftir
fhana yrði langtum minni en
ánargir aðrir gígir, sem þar eru
íyrir.
Bezta leiðin til þess að senda
Eldflaug til tunglsins væri
Bennilega að senda farkostinn
|Sipp sem gervitungl. Þegar það
Væri komið á braut himin-
íunglanna og staða þess kunn,
jVæri hægt að senda eldflaug
íaf stað í ge^mförina með merki
pm frá jörðihni á því augna-
Jbliki, sem reiknað hefur verið
j&t,- að tunglferðin verði hag-
lcvæmust og stytzt.
Þegar geimfar er sent til
jtunglsins meo því e’.nu að losa
það við þyngd jarðarinnar og
því síðan leyft að falla óhindr-
að í gáiminú, það sem eftir er
Íeiðarinnar. Tekur ferðin að
Teksí bandarískum vísindamönnum að senda
eldflaug til tunglsins innan skamms?
minnsta kosti fimm daga, því
jað um margs konar leiðir er
að ræða til þess að komast til
tunglsins.
Dr. J. G. Porter, stjörnu-
fræðingur við hina konunglegu
.Greenwidh-st j örnuathugunar-
stöð í Herstmonceuxkastala í
Sussex í Englandi, hefur reikn
að út, að til þess að komast til
tunglsins (240.000 mílur) megi
hraðaaukning farkostsins ekki
vera meiri en sem svarar
fimm fetum á sekúndu. Þetta
er önnur ásíæðan fyrir því, að
stjörnufræðingar álíta, að
fyrsta eldflaugin, sem send
verður til tunglsins, verði út-
ibúin stjórnartækjum og noti
þar af leiðandi orku.
Landslag á tunglinu
í sterkum sjónaukum sést
að mörgu leyti vel t-1 tungls-
ins og hvernig þar háttar til.
Tunglið liggur á svæðinu
220.000 til 253.000 mílur frá
jörðu, en í þessum sjónaukum
minnkar fjarlægðin niður í
kringum 30.000 mílur. Þá verð-
ur yfirborð tunglsins, sem er
2.163 mílur í þvermál, langt-
um skýrara. Með því að koma
sjónaukunum fyrir á þrífæti,
eða einhverjum stalli, sjást
staðhættir á tunglinu betur.
í þsssum sjónaukum sjást
hinar víðlendu, dökku sléttur,
sem Galileo og samtíðarmenn
ha.ns héldu að væru höf, en
það var rétt eftir tllkomu
stjörnukíkisins.
Nú vitum við, að það eru
engin vötn eða höf á tunglinu
né heldur loft, en við notum
ennþá latnesku heitin á þess-
um ,,höfum.“' Þannig er talað
um Mare Tranquilitas, eða
Kyrrahaf, Mare Serenitatis,
eða Ileiðríkjuhaf, og Mare
Crisium, eða Kreppuhaf, en
það var fvrsti dökki blettur-
ínn, sem sást á hinu nýja
tungli.
Gígarnir sjást greinilega,
þegar tunglið er í fyrsta eða
þriðja kvarteli. Þá ber meira
á þeim hliðum gíganna, sem(
eru nálægt hinum óupplýstu
svæðum tunglsins, vegna ská-
■hallra geisla frá sólinni, á
,sama hátt og skuggar ’hér á
jörðinni eru lengri snemma á
morgnanna. og seint á kvöldin
■heldur en um miðjan dag.
Stærð gíganna er mismun- .
andi; þeir m nnstu eru aðains
Jiokkur hundruð fet í þvermál,
en þéif stærsiu ei’u stórir fiall-
garðar umhverfis sléttur, sem #
;sru meira en 150 míina langai;.
I miðju sumra eldgíganna sést
oft einn hvass tindur, sam
gnæfir nærri því jafnnátt og
vegg rnir umhverfis. Gígarnir
voru skírð.ir eftir frægum vís-
indamönnum liðinna tíma,
eins og t. d. Arkímedes, Kepler,
Kópernikus og Newton.
Fjallgarðar á tunglinu, sem
gnæfa allt að 26 000 fet yfir
slétturnar umhverfis eru nefnd
ir eftir fjallgörðum á jörðinni. [
Appenninafjöllin- á tunglinu, i
sem liggja meðfram Mare Im- •
brium, eða Imbriumhafi, sjást í
stjörnukíki hægra megin ofan
Eratösthenesgígsins, og Alp-
arnir, sem liggja að sama hafi,
eru hægra megin fyrir neðan
Plató.
Frá nokkrum eldgígum. eink
um Tycho og Kopernikus, staf-
ar Ijósum rákum, sem nefndar
eru „geislai"1'. Þær sjást bezt
þegar tungl er fullt- Það eru
Hka margar sprungur á yfir-
borði tunglsins, og eru þær kall
aðar ,,lækir“, en sjást ekki
nema í stórum stjörnukíkjum.
Kringum 20 uppdrættir og 30
ljósmyndir af tunglinu voru
rannsakaðar, og jafnframt var
at’huguð mynd tunglsins eins og
hún kom frarn í litlum stjörnu
kíki, svo að uppdrættirnir
mættu verða að gagni þeirn,
sem títil eða engin tæki hefðu.
I stjörnukíki fáum við stækk-
Framliald á a. sítSu.
v iscount tlugvéí frá B.EA kom nýlega íil Noregs með hundr-
að garðsláttuvélar frá Eaglandi. Þær nefnast „Gardenmaster“
°S u þcirrai' náttúru. að hser «ru í senn plógur og sláttuvél og
auk þess e; hægt að setia á þær áhald til að klippa með runna.
Fj'amleiðandinn, fyrirtækið Landmaster í Nottingham hefuir
seru nokkra farma r.f slíkum garðsláttuvélum frá Englandi
yi'ir íij meginlandsins síðustu vikurnar til þess að vélarnar
gætu komizt í tæka tíð fyrir sláttinn.
kraffmesfa benzíniV sem v.öler.á
Eingöngu SHELL
liftnibeldur

Áuglýsið í Álþýðubiaðinu.