Morgunblaðið - 07.02.1980, Blaðsíða 28

Morgunblaðið - 07.02.1980, Blaðsíða 28
28 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. FEBRÚAR 1980 Þórður Jónsson, Látrum: Vanhugsað lagaákvæði Enn er komið að því að telja fram til skatts, að þessu sinni eftir nýjum skattalögum nr. 40/1978, sem koma fyrst endanlega til framkvæmda við álagningu á þessu ári 1980. Það var mikil umræða um þessi lög þegar þau voru samþ., og ég held að margur hafi andað leítar þegar þeir sáu að gildistaka þeirra var ekki fyrr en eftr tvö ár, og hugsað sem svo, að þá gætu viðhorf ráðamanna hafa breyst til laganna og stærstu hnökrar þeirra þá kembdir af. En það er ekki nóg, að við teljum fram eftir nýjum lögum heldur eru kostir þeirra og gallar framreiddir á alveg nýjum skatteyðublöðum, svo samanlagt mun þetta verka held- ur illa á margan framteljanda, og útúr því verður óhófleg skrif- finnska, og vangaveltur sem tölv- urnar eiga sjálfsagt eftir að æla margsinnis á matara sinn eins og óþægir krakkar sem ekki vilja borða grautinn sinn. Eg ætla ekki að gera eyðublöðin að umtalsefni að þessu sinni það er sjálfsagt margt gott við þau, en erfitt um að dæma við fyrstu kynni, en mér finnst þó að hönnun blaöanna sé nokkuð mislukkuð, og verði fljótlega breytt til betri vegar, eða til auðveldunar fram- teljanda en þess þarf við, en mér er ekki gruniaust um að útúr framtalningu þessa árs verði ein hringavitleysa, því það er allt með eindæmum undirbúið. í skattalögunum vil ég ræða eitt atriði, af mörgum slæmum, en mörg eru þar líka til bóta frá fyrri lögum. Umræðuefnið verður önn- ur málsgrein 1. töluliðs 7. greinar laganna og hljóðar svo: „Vinni maður við eigin atvinnu- rekstur eða sjálfstæða starfsemi skal hann telja sér til tekna eigi lægra endurgjald fyrir starf sitt en hefði hann innt það af hendi fyrir óskyldan eða ótengdan aðila. Sama gildir um vinnu við atvinnu- rekstur eða starfsemi sem rekin er í sameign með öðrum eða á vegum þeirra aðila sem um ræðir í 2. gr. Á sama hátt skal reikna end- urgjald fyrir starf sem innt er af hendi af maka hans eða barni hans sé starfið innt af hendi fyrir framangreinda aðila." Og svo 59. gr. sem ég vildi kalla samviskubit löggjafans, því hún er til að gefa stjórnanda aðgerðanna, ríkisskattstjóra, tækifæri til að milda aðeins hina hörðu kröfu og skipun í hinni greininni, sem sagt, háttvirt Alþingi hefir gefið smá- atvinnurekendum kinnhestinn, sér aðeins eftir því, og gefur ríkis- skattstjóra tækifæri til aðeins að milda fjárhagsiegar afleiðingar löðrungsins, ef honum sýndist svo, sem aldrei getur þó orðið nema furðulegt kák, eða kattarþvottur sem ætti að vera nútímafólki liðin tíð, en móðgunina og skömmina ætlar háttvirt Alþingi þessum hópi að bera og geyma um ókomna tíð. 59. gr. hljóðar svo orðrétt: „Ef maður, er starfar við eigin atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi eða hjá aðila honum tengdum, telur sér til tekna af starfi þessú lægri fjárhæð en ætla má að launatekjur hans hefðu orðið ef hann hefði unnið starfið sem launþegi hjá óskyldum aðila, sbr. 2. mgr. 1. tl. A-liðs 7. gr. skal ákveða honum tekjur af starfinu. Ríkisskattstjóri skal árlega setja skattstjórum viðmiðunarreglur til slíkrar ákvörðunar. Skattstjóri ákvarðar síðan tekjur þessar með hliðsjón af viðmiðunarreglunum og skal þá gætt aðstöðu viðkom- andi aðila, aldurs hans, heilsu og starfstíma, umfangs starfsins og annarra atriða er máli skipta. Viðmiðunartekjur þeirra er land- búnað stunda skulu miðast við launaþátt í verðlagsgrundvelli landbúnaðarafurða, þó að teknu tilliti til aðstæðna hverju sinni, svo sem því ef bóndi nær ekki heildartekjum grundvallarbúsins vegna afurðaverðs, árferðis eða annarra atriða er máli skipta að mati ríkisskattstjóra. Telji skattyfirvöld að endur- gjald fyrir starf maka manns eða barna hans innan 16 ára aldurs á tekjuárinu, sbr. 1. tl. A-liðs 7. gr., sé hærra en makinn eða barnið hefði aflað hjá óskyldum eða ótengndum aðila skulu þau ákvarða tekjur makans eða barns- ins af starfinu." Þessu ákvæði laganna virðist aðallega stefnt gegn bændum, og þá sérlega smábændunum, og fer það eftir framkvæmd laganna hvort þessi lög verða sá löðrungur á bændastéttina sem til þarf, til þess að brjóta hana niður, andlega og fjárhagslega, þegar hann kem- ur til viðbótar harðindum ársins sem á að fara að telja fram fyrir, og sem mun vera afgerándi harð- indaár í sögunni, en ég trúi nú samt að allur fjöldinn komist í gegnum þetta óskaddaður. Hér er að mínu mati um tvenns konar aðför að ræða, sálræna og fjárhagslega, og tel ég þá fyrr töldu mun alvarlegri, en hún felst í því, að með beitingu þessa lagaákvæðis er bændum gert það ljóst að þeim er ekki trúað fyrir að telja fram svo við verði unað, og bórður Jónsson. löggjafinn staðfestir það með löggjöf. Fjárhagslega aðförin felst í því að með nefndri lagagrein er bændum gert skylt að ætla sér ekki lægri tekjur en boðuð viðmið- un kveður á um, sem mundi vera nú 7—8 millj. nettótekjur fyrir hjón, ef mannúð ríkisskattst. grípur ekki inní, og meira, ef framtalið ber með sér að tekjurn- ar hafi verið meiri. Þessar tilbúnu tekjur eru gjaldstofn fyrir fleiri gjöld en tekjuskatt og útsvar, til dæmis aðstöðugjald, tryggingargjöld, og launaskatt, þar sem hann á við. Nú er það vitað mál, að margir bændur og aðrir smáatvinnurek- endur hafa nokkrar tekjur frá ýmsu öðru, utan þeirra aðalat- Sr. Bjartmar Kristjánsson: Nafn Jesú í höfuðguðspjalli nýársdags, Lúk. 2.21, segir svo: Þegar átta dagar voru fullnaðir og hann skyldi umskera, var hann látinn heita Jesús. Nafnið Jesús er gríska formið af hebreska nafninu Jóshúa, sem sagt er merkja: Drottinn frelsar, eða drottinn hjálpar. Nánast sama heitið er Móses, sem er útlagt: Frelsari. Ekki er alveg víst, að meðferðin á nafni Jesú sé alveg klár í vitund allra kristinna manna. Er átt við það, hvernig nafnið er fallbeygt. Á frummáli Nýja-testamentisins, grísku, er það beygt svo: Nefnifall: Jesús. Ávarpsfall: Jesú. Þolfall: Jesún, Þágufall og eignarfall: Jesú. Og þannig hefir nafn hans síðan verið beygt að undanskildu því, að þolfallinu, Jesún, hefir verið breytt í Jesúm, sem munu vera áhrif frá latínu. Tollfrjáls innflutningur öls Athugasemdir frá Áfengisvamaráði Vegna einhliða og villandi fréttaflutnings ýmissa fjölmiðla í sambandi við nýja reglugerð um tollfrjálsan innflutning áfengs öls vill Áfengisvarnaráð taka fram eftirfarandi: 1. Löggjafarvaldið á íslandi, Alþingi, hefur aldrei á þessari öld samþykkt heimildir til innflutn- ings, framleiðslu og sölu áfengis á Islandi — nema til handa varnar- liðinu sem hér dvelst. — Heimildir til slíks eru frá öðrum stjórnvöld- um komnar. 2. Það er að sjálfsögðu ekki að ófyrirsynju að sérstök áfengislög gilda í landi voru. Efnið etanól — vínandi — er engin venjuleg neysluvara heldur fíkni- og vímu- efni sem veldur meira tjóni í velferðarríkjum en öll önnur slík efni að áliti Alþjóðaheilhrigðis- stofnunarinnar. Sýnt er að alþingismenn hafa jafnan gert sér ljóst að almenn bjórneysla myndi auka áfengisböl- ið í landinu og valda annars konar .rda í félagslegu tilliti en neysla ' 'ars áfengis. Munu þar einkum koma til breyttar neysluvenjur, svo sem vinnustaðadrykkja og almennari sídrykkja — en þá einkum stór- aukin áfengisneysla unglinga og barna. — En það var einmitt síðast talda atriðið sem olli því öðru fremur að Svíar bönnuðu framleiðslu og sölu milliöls, eftir bitra reynslu af þessu efni sem meiin fyrir hágsmuna sakir eða vanþekkingar reyna nú að sveipa dýrðarljóma hérlendis. 3. Látið er að því liggja að brot á lögum um bann við innflutningi áfengs öls réttlæti afnám banns- ins. Ef slík regla ætti að gilda bæri þegar í stað að afnema fjölmörg lög sem í landinu gilda. Ákvæðin um hámarkshraða í umferð eru til að mynda án efa miklu oftar og almennar brotin en lögin um áfengt öl. Er þá kannske ástæða til að afnema öll hraðatak- mörk í umferð? 4. Ekki þarf að drekka öllu meira en þrjár bjórflöskur að styrkleika um 4% til að áfengis- magn í blóði manna fari yfir það hámark sem gerir akstur vélknú- inna ökutækja ólöglegan. 5. Rétt er að gera sér Ijóst að það er sama efnið sem menn sækjast eftir í öli og öðrum tegundum áfengis og áhrifin eru þau sömu. 6. Áfengt öl er víðar litið horn- auga en meðal íslendinga, þó að reynt sé að láta líta svo út að við séum þar einir á báti. Svíþjóð er nærtækt dæmi um það. 7. Áfengisvarnaráð telur að ráðherra hafi ekki lagaheimild til að setja reglugerð sem leyfir innflutning áfengs öls. Ef svo væri myndi honum og heimilt að setja reglugerð um tollfrjálsan inn- flutning kannabisefna, heróíns, LSD og fleiri slíkra. 8. Janvel í ríkisfjölmiðlum hef- ur á einkar ósmekklegan hátt verið látið sem hér væri um sjálfsagt jafnréttismál að ræða og óábyrg öfl aðstoðuð við að svala fjölmiðlafýsn ákveðinna manna — að því er virðist. 9. Það er kannski ekki tilviljun að á sama tíma sem Sameinuðu þjóðirnar skera upp herör gegn áfengisneysiu og hvetja til strang- ari hamla og nágrannaþjóðir okk- ar reyna að herða á reglum en slaka hvergi skuli sumir íslenskir ráðamenn halda þeirri stefnu sem fylgt var fyrir áratug. Klukkan á Islandi hefur jafnan verið á eftir Evrópu-klukkunni. Áfengisvarnaráð. En nú víkur sögunni að sálma- bók frá 1972. Þar er þessari aldagömlu hefð og reglu breytt. „þegjandi og hljóðalaust". Ávarps- fallið er lagt niður og nefnifall sett í staðinn. Svipaða meðferð fær þolfallið. Því er breytt á þann veg að aukaföllin þrjú verða öll eins. Þetta er að sönnu einföldun, en er hún leyfileg? Og hvers vegna er hún gerð? Er það talið kristnu fólki ofraun að læra að beygja nafn Jesú, eins og það hefir verið gert um aldaraðir? Segja mætti að þeir, sem kristnir vilja vera, muni þurfa að læra marga lexíuna sem erfiðari er. Ávarpsfall er að vísu ekki sér- stakt í íslenzku. En engin of^ausn væri það að gera þar á undantekn- ingu gagnvart Frelsaranum. Og þar sem kristnum mönnum er trúlega ekki ótamt að ávarpa hann, er það svolítið hjákátlegt, að einmitt ávarpsfallið skuli vera lagt niður! Svo að lítið eitt sé vikið að þeirri hlið málsins, sem að sálmasöngn- um snýr, þá verður þessi nýlunda sízt til fagnaðar. Er ekki að orðlengja það, að hvarvetna verð- ur það bögulegra að hafa nefni- fallið: Jesús, þar sem vera skyldi ávarpsfallið: Jesú. Þetta getur hver sem vill sannfært sig um. Áður en ég skilst við þessu fáu orð um nafn Jesú, vil ég geta þeirra sem beygja, eða vilja beygja það eins og t.d. nafnið Magnús. Þ.e.: Jesús, um Jesús, frá Jesúsi, til Jesúsar. Móses og spámennina má gjarnan „beygja" þannig, en ekki nafn Jesú. Þótt íslenzkulegra kunni að vera, er það óþjálft í munni. Og auk þess þyrfti að yrkja upp velflesta sálma vora, ætti ekki að verða ruglingur um framburðinn. Merk- ur maður taldi að vísu, að Jesú hefði ekki verið veittur íslenzkur borgararéttur fyrr en nafn hans væri beygt upp á íslenzkan máta. íslenzkur borgararéti'tr Jesú byggist þó fremur á öðru en því, hvernig nafn hans er beygt. En viðkunnanlegast er það. að með nafn hans sé farið sem líkast því, er gert var á hérvistardögum hans og gert hefir verið í aldanna rás. 26. janúar 1980. Bjartmar Kristjánsson. vinnuvegs, Ekki verður annað ráðið af lögunum en að þær tekjur bætist við tekjuskömmtun lag- anna, svo margur smábóndinn kemur til með að hafa skemmti- legar tekjur á pappírnum. Sé hér ekki höggvið of nærri friðhelgi eignarréttarins og atvinnufrelsi manna, þá veit ég ekki hvenær það er. Ég harma þessa löggjöf hátt- virts Alþingis, og ég skil ekki hvernig á því stendur að það ágætis fólk sem þar er samankom- ið getur látið sé detta í hug að gera slíka hluti, sem réttarvitund og frelsiskennd þjóðarinnar hlýt- ur að rísa gegn og mótmæla. Og mér finnst það mjög oft, að svona vanhugsaðar lagasetningar, og aðrar mislukkaðar aðgerðir Al- þingis, vera kveikjan að því, að hver þrýstihópurinn eftir annan tekur valdið í sínar hendur, setur háttvirt Alþingi og rétt kjörna ríkisstjórn upp við vegg og segir þeim fyrir verkum, jafnvel sjó- menn sigla skipum sínum í höfn og segja: „Við erum hættir." Fólk- ið á varla annarra kosta völ gegn óréttlæti af þessu tagi. Háttvirt Alþingi á að vera okkur öllum skjól og skjöldur hvar í flokki eða stöðu sem við stöndum; til þess kjósum við 60 manns sem skipa Alþingi. Mér finnst, að með því lagaákvæði sem hér um ræðir hafi háttvirt Alþingi sýnt þó nokkrum hluta þjóðarinnar lítilsvirðingu (látum fjárhagshliðina liggja milli hluta) og borið á þann hluta ósagðar og algjörlega ósannaðar sakir, og í framhaldi af því dæmt hann til fjárútláta með því að reikna þessum hópi skatta af hærri tekjum en honum tókst að afla, og eins og að framan segir, alveg að órannsökuðu máli. Að lokum mælist ég til þess, að umrætt lagaákvæði verði þegar numið úr gildi. Verði það ekki gert, Ieyfi ég mér hér með að skora á hina gömlu og virðulegu stofnun okkar, Búnaðarfélag íslands, og Stéttarsamband bænda sem eru fyrirsvarsaðilar okkar bænda, að láta reyna á réttarstöðu þess lagaákvæðis sem hér um ræðir fyrir dómstólum landsins. Látrum, 20/1—80, Þórður Jónsson. London dýrust Peking ódýrust New York. febrúar. AP. LONDON er dýrasta borgin og Peking sú ódýrasta, sam- kvæmt niðurstöðum úr könnun enska viðskipta- timaritsins World Business Weekly. New York er 15. dýrasta borgin og Tókýó hefur hrapað niður í niunda sæti, en hún var lengi sögð dýrasta borgin. Veitingahús þar eru þó enn þau dýrustu. I könnuninni var miðað við þriggja nátta gistingu á fyrsta flokks hóteli, máltíðir, vínföng og leigubílakostnað eins og eðlilegt þykir fyrir dæmigerða viðskiptaferð. Samkvæmt þessu kostar góð máltíð í Tókýó 41 da! eða rúmar 16 þúsund krónur. Samsvarandi máltíð á góðu veitingahúsi í New York kostar 25 dali. Á Filipseyjum þarf, samkvæmt könnuninni, að greiða 21 dal eða rúmar átta þúsund krónur fyrir flösku af léttu víni, og ein- faldur Whiskey kostar fimm dali eða tvö þúsund krónur í Frankfurt. Af öðrum bandarískum borgum, sem könnunin náði til, er Houston í 19. sæti, Chicago í 23. og Los Angeles í 29. sæti.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.