Morgunblaðið - 08.10.1983, Blaðsíða 1

48 SÍÐUR OG LESBÓK
230. tbl. 70. árg.
LAUGARDAGUR 8. OKTÓBER 1983
Prentsmiðja Morgunblaðsins
„Það dásamlegasta sem
við höfum orðið vitni að“
Pólskir verka-
menn fagna
friðarverðlaun-
unum
(•dansk, 7. október. AP.
VÍST ER TALIÐ, að úthlutun
friðarverðlauna Nóbels til Lech
Walesa eigi eftir að auka enn á
þær vinsældir og virðingu sem
hann nýtur í Póllandi. Hins vegar
er talið ólíklegt, að verðlauna-
veitingin eigi eftir að flýta fyrir
því að svo komnu, að frjáls
verkalýðsfélög fái að starfa í
Póliandi. Því veldur andstaða
stjórnvalda þar í landi, sem lýst
hafa því yfir, að verðlaunaveit-
ingin sé að þeirra mati fráleit.
Pólska kirkjan og mikill
meirihluti þeirra Pólverja, sem
þorað hafa að tjá sig um frið-
arverðlaunin, hafa aftur á móti
ákaft fagnað úthlutun þeirra
til Walesa. „Þetta er það dá-
samlegasta, sem við höfum
nokkru sinni orðið vitni að,“
var haft eftir verkamönnum í
Statoil selur
ísraelum olíu
Mikill og almennur fögnuður varð á meðal stuðningsmanna Lech Wal-
esa, leiðtoga Samstöðu í Póllandi, er það fréttist, að hann hefði hlotið
friðarverðlaun Nóbels að þessu sinni. Þessi mynd var tekin í borginni
Gdansk og sýnir Walesa í hópi stuðningsmanna, sem samfagna honum.
Gdansk i dag er þeir voru
spurðir álits á verðlaunaveit-
ingunni.
Walesa sagði í gær, að það
væri með öllu óvist, hvort hann
ætti sjálfur eftir að veita frið-
arverðlaununum móttöku í
Osló 10. desember nk., því að
engin trygging væri fyrir því,
að pólsk stjórnvöld leyfðu hon-
um þá að snúa aftur heim. Þörf
væri á því að skipuleggja og
móta störf og starfsaðferðir
Samstöðu á næstunni, en fyrir-
hugað væri að efna til mikilla
mótmælaaðgerða 16. desember
nk. Þann dag fyrir 13 árum
kom til mikilla átaka milli
verkamanna og stjórnvalda í
Gdansk með þeim afleiðingum,
að tugir verkamanna voru
drepnir.
Leiðtogar norsku stjórn-
málaflokkanna jafnt til hægri
sem til vinstri hafa látið í ljós
mikla ánægju með að Walesa
hafi verið veitt friðarverðlaun-
in. Arne Jörgensen, leiðtogi
norska kommúnistaflokksins,.
var þó ekki sama sinnis. Hann
sagði í dag, að úthlutun verð-
launanna til Walesa væri vitn-
isburður um hugsunarhátt
kalda stríðsins. Friðarhreyf-
ingin í Vestur-Þýskalandi hefði
t.d. verið miklu eðlilegri verð-
launahafi.
Menandez hershöföingí
Menandez
handtekinn
Buenos Aires, 7. október. AP.
MARIO Menandez, sem var yfirmaóur
argentinska herins í Falklandseyja-
stríðinu við Breta 1982, hefur verið
handtekinn. Skýrði móðir hans frétta-
mönnum frá þessu í dag og tók fram,
að Menandez hcfði fyrir skömmu gefið
út bók um stríðið og stæði handtakan
greinilega í tengslum við útkomu þess-
arar bókar. Sagði hún, að hermenn
hefðu komið til heimilis hans í morgun
og handtekiö hann og síðan farið með
hann til aðalstöðva hersins. Heföi
henni síðan verið tjáð, að hann yrði
hafður í haldi næstu tvo mánuði í
hcrstöðinni í Magdalena, sem er um
100 km fyrir utan Bucnos Aires.
Menandez var skipaður landstjóri
á Falklandseyjum fljótlega eftir að
Argentínumenn höfðu hernumið eyj-
arnar 2. apríl 1982 og gegndi þeirri
stöðu á meðan stríðið við Bretland
stóð yfir. Hann gafst upp fyrir
breska hershöfðingjanum Jeremy
Moore 14. júní 1982 í Port Stanley,
höfuðborg Falklandseyja.
STATOIL, norska rfkisolíufyrirtæk-
ið, hefur samið um að selja ísraelum
hálfa milljón tonna af hráolíu. Segir
Hákon Lavik, blaðafulltrúi Statoil,
að samningurinn sé ekki af stjórn-
málalegum toga spunninn, heldur
eingöngu viðskiptalegs eðlis.
Statoil hefur ekki áður selt ísra-
elum hráolíu þótt leitað hafi verið
eftir því nokkrum sinnum og er
ástæðan sú, að sögn Hákonar, að
fyrirtækið hefur ekki verið aflög-
ufært fyrr en nú. Þessi hálfa
milljón tonna er um 5% hrá-
olíunnar, sem Statoil vinnur úr
Norðursjó. Verðið fyrir hverja
tunnu er um 30 dalir og heildar-
söluverðið 106 milljónir Banda-
ríkjadala.
Norðmenn leggja mikla áherslu
á, að þessi samningur sé ekki for-
dæmi fyrir frekari samningum
síðar meir.
Svíþjóð:
Deilt um úthlutunina á
bókmenntaverðlaununum
Stokkhólmi, 7. október. AP.
ARTUR LUNDKVIST, sem sæti á í sænsku akademíunni, sagði í dag, að
„mjög skiptar“ skoðanir hefðu verið um, hvort William Golding væri hæfur
til þess að hljóta bókmenntaverðlaun Nóbels. Er þetta í fyrsta sinn, sem
hefðbundin leynd um afstööu einstakra manna innan sænsku akademíunnar
varðandi úthlutun bókmenntaverðlaunanna hefur verið rofín.
„Golding er mjög virðingarverð-
ur rithöfundur, en varla nógu góð-
ur til þess að hljóta bókmennta-
verðlaun Nóbels," sagði Lundkvist
í viðtali við blaðið Dagens Nyheter
í dag. „Á alþjóðavettvangi skiptir
Golding engu máli,“ sagði Lund-
kvist ennfremur og bætti því við,
Fá Sýrlendingar SS-21
eldflaugar frá Rússum?
Washington, 7. október. AP.
RÚSSAR VIRÐAST ákveðnir í því að koma fyrir nýjum, öflugum eld-
flaugum í Sýrlandi, sem kynnu að fela í sér mikla ógnun fyrir ísrael.
Er þetta haft eftir heimildum drægar, að með þeim yrði Sýr-
innan bandarísku leyniþjónust-
unnar. Þessar nýju eldflaugar
eru af gerðinni SS-21, en áður
hefur slíkum eldflaugum ekki
verið komið fyrir í neinu landi
utan aðildarríkja Varsjár-
bandalagsins í Evrópu. Þessar
nýju eldflaugar eru það lang-
lendingum kleift að skjóta á
borgir og bæi í ísrael og Líban-
on.
í kjölfar ófara Sýrlendinga
fyrir ísraelsmönnum í Bekka-dal
í Líbanon í fyrra, hafa Sovétrík-
in ekki aðeins látið Sýrlending-
um í té fjölda herflugvéla,
skriðdreka og annarra hergagna,
heldur jafnframt eldflaugar af
gerðinni SAM-5, sem Sýrlend-
ingar réðu ekki yfir áður. Þá
hafa Sovétríkin einnig sent Sýr-
lendingum þá sérfræðinga, sem
þarf til þess að stjórna þessum
eldflaugum. Fái Sýrlendingar
þar að auki eldflaugar af gerð-
inni SS-21, yrðu þeir öflugri en
nokkru sinni fyrr.
William Golding
að höfundur eins og Frakkinn
Claude Simon væri miklu meiri og
merkilegri rithöfundur. Hélt
Lundkvist því fram, að sjálfur
hefði hann ekki verið hafður með í
ráðum, er endanleg ákvörðun um
úthlutun bókmenntaverðlaunanna
fór fram.
Lars Gyllenstein, ritari sænsku
akademíunnar, vísaði í dag um-
mælum Lundkvists á bug og sagði
þau mjög undarleg. Ekki hefðu
verið meiri deilur innan akademí-
unnar um úthlutun bókmennta-
verðlaunanna nú en oft áður.
Kvaðst Gyllenstein vona, að um-
mæli Lundkvists yrðu ekki til þess
að rýra hlut Goldings, sem Gyll-
enstein lýsti sem „gagnmerkum
rithöfundi".
Þetta mun ekki vera í fyrsta
sinn, sem Lundkvist hefur verið
ósammála öðrum meðlimum
sænsku akademíunnar um úthlut-
un bókmennatverðlauna Nóbels.
Þannig á hann að hafa verið mjög
andvígur veitingu þeirra til Eug-
enio Montale 1975 og Elias Canett-
is 1981. Það, sem athygli vekur nú,
er, að mótmæli Lundkvists hafa
verið kunngerð opinberlega. Slíkt
hefur aldrei gerst áður,.enda eru
nieðlimir sænsku akademíunnar
bundnir þagnarheiti að þessu
leyti. Þá mun það einnig vera
opinbert leyndarmál í Svíþjóð, að í
reynd hafi Lundkvist útilokað
Graham Greene, samlanda Gold-
ings, frá því ár eftir ár að koma til
greina við úthlutun bókmennta-
verð’aunanna, og sagt, að til þess
að hl óta þau, dugi ekki að bækur
viðkomandi rithöfundar seljist
vel......................