Morgunblaðið - 23.10.1983, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. OKTÓBER 1983
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. OKTÓBER 1983
21
2ttur0it Útgefandl ní»Tnbttí hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 20 kr. eintakiö.
Alþýðubandalag
er ekki lengur
verkalýðsflokkur
Alþýöubandalagið er
ekki lengur verkalýðs-
flokkur. í nokkur undan-
farin ár hafa verkalýðsfor-
ingjar flokksins staðið höll-
um fæti í atkvæðagreiðsl-
um innan flokksins. Nú síð-
ast gerðist það, við kjör
fulltrúa á landsfund Al-
þýðubandalagsins í flokks-
félaginu í Reykjavík, að
helsti forystumaður Al-
þýðubandalagsins í verka-
lýðssamtökunum, þingmað-
ur flokksins í Reykjavík og
innsti koppur í búri um
áratugaskeið, Guðmundur
J. Guðmundsson, náði kjöri
á landsfundinn með hlut-
kesti.
Þrír aðrir kunnir for-
ystumenn Alþýðubanda-
lagsins í verkalýðshreyf-
ingunni, náðu með naum-
indum kjöri með minnsta
atkvæðamagni þeirra, sem
kosningu hlutu. Þetta er
ekki einstakt tilvik, þetta
getur ekki lengur talizt til-
viljun, vegna þess, að það
hefur gerzt of oft. Hin
augljósa niðurstaða er sú,
að Alþýðubandalagið er að
segja skilið við uppruna
sinn, sem verkalýðsflokkur
og stefnir í þess stað
markvisst að því að verða
flokkur vinstri sinnaðra
menntamanna.
Þetta eru merkileg tíma-
mót í íslenskum stjórnmál-
um. í rúma hálfa öld eða
allt frá því að Kommún-
istaflokkur íslands var
stofnaður hefur stjórn-
málaflokkur sósíalista á ís-
landi lagt höfuðáherzlu á
að rækta tengsl sín við
verkalýðssamtökin. Þetta
einkenndi starf Kommún-
istaflokksins og sömuleiðis
starf Sameiningarflokks
alþýðu-Sósíalistaflokksins.
Alþýðubandalagið sjálft
var stofnað beinlínis með
samstarfi milli Sósíalista-
flokksins og þáverandi for-
ystumanna Alþýðusam-
bands íslands.
Áratugum saman var
höfuðkapp lagt á, að full-
trúar úr verkalýðshreyf-
ingunni væru jafnframt
fulltrúar þessa flokks á Al-
þingi. Þar komu við sögu
menn á borð við Sigurð
Guðnason, Eðvarð Sigurðs-
son og Hannibal Valdi-
marsson, eftir að hann
gekk til samstarfs við
Sósíalistaflokkinn um
stofnun Alþýðubandalags-
ins, svo og Björn Jónsson.
Nú er öldin önnur. Nú er
markvisst unnið að því að
niðurlægja eina verkalýðs-
foringjann, sem eftir er á
Alþingi í röðum Alþýðu-
bandalagsmanna, Guð-
mund J. Guðmundsson. Það
hefði einhvern tíma þótt
saga til næsta bæjar, að
formaður Dagsbrúnar og
formaður Verkamanna-
sambands íslands yrði að
sæta því að ná kjöri á
landsfund Alþýðubanda-
lagsins með hlutkesti. En
svo er komið nú og það er
engin tilviljun.
Það er svo önnur saga, að
ekki sýnir Alþýðubandalag
menntamannanna gömlum
baráttumönnum flokksins
á borð við Einar Olgeirsson
meiri virðingu en svo, að
það munaði aðeins tveimur
atkvæðum, að hann yrði
einnig að sæta því, að
hlutkesti færi fram um
það, hvort hann einn af
Sigur
Sigur Vöku, félags lýð-
ræðissinnaðra stúd-
enta, í kosningum til
hátíðanefndar 1. desember
er ánægjulegur. í rúman
áratug hafa vinstri menn
ráðið hátíðarhöldum stúd-
enta á fullveldisdaginn og
sinnt því verkefni þannig,
að bæði háskólinn og há-
skólastúdentar hafa orðið
stofnendum Alþýðubanda-
lagsins 1956, fengi að sitja
næsta landsfund flokksins.
Nú kann einhver að
spyrja, hvort Alþýðu-
bandalagið verði kannski
betri og viðræðuhæfari
flokkur, þegar mennta-
mennirnir hafa náð þar öll-
um tökum. Því er fljót-
svarað. Alþýðubandalagið
verður verri flokkur vegna
þess, að gömlu verkalýðs-
foringjarnir höfðu jarð-
samband sem hinir vinstri
sinnuðu háskólamenn, sem
nú ráða þar öllu, hafa ekki.
Hnignunarskeið Alþýðu-
flokksins hófst, þegar hann
hætti að rækta tengsl sín
við verkalýðssamtökin og
varð í þess stað flokkur
embættismanna og
menntamanna. Alþýðu-
bandalagið er á sömu leið.
Vöku
fyrir álitshnekki. Nú má
búast við, að hátíðarhöldin
1. desember fari á ný fram
með þeirri reisn, sem þess-
um degi ber og verði jafn-
framt stúdentum og Há-
skóla íslands til sóma.
Fögnuður yfir þessum úr-
slitum mun ná langt út
fyrir raðir háskólastúd-
enta.
voff voff voff
segi ég við manninn
sem starir á hundlausa ólina
í hendi sér og hrópar
hvað á þetta eiginlega að þýða
voff voff voff
segi ég aftur
og urra vinalega
eins og Neró í Gagni og gaman
þetta er hundamál
sem þýðir að ég standi með öllum
heimsins hundum
af því að hundarnir eiga annað
og betra líf skilið
en mannleg yfirráð
voff
Svo mælir Árni Larson í Leik-
fangi vindanna fyrir munn
hundsins. Þeir eru sýnilega
margir um þessar mundir sem
mæla fyrir munn hundsins. Það
sá ég þegar ég kom heim úr
sumarfríinu og fletti þriggja
vikna skammti af dagblöðum,
sem væn kona jafnan tekur úr
pósthólfinu mínu og staflar snyr-
tilega upp fyrir mig. Það er ávallt
dálítið spennandi að líta í bunk-
ann. Hvað skyldi nú hafa gerst
meðan maður var fjarverandi?
Hvað ætli þessari þjóð liggi nú
mest á hjarta? Jú, hundar.
Raunar höfðum við líka verið
að tala um hunda í sólinni og 35
stiga hita suður í Portúgal. Til-
efnið er hundakórinn á kyrrum
hlýjum nóttum. Hundaskarinn í
Algarve ku sofa í hitanum á dag-
inn, þegar þessir horuðu vesal-
ingar eru ekki að sníkja mat af
baðgestum á ströndinni, og safn-
ast svo saman á nóttunni til að
taka lagið. Það mun vera í góðu
samræmi við upprunaeðli hunda
að spangóla þá er tungl er á lofti.
En þetta eru mest fjrálsbornir
flækingshundar sem þarna eru á
ferð. Var sagt þegar ég spurði að
þeim væri þó smalað saman einu
sinni á ári og auglýst eftir eig-
endum í hálfan mánuð áður en
eigendalausir væru látnir sofna
svefninum langa. Enda kunna
tvífættir ekki allir að meta eðlis-
lægar athafnir þeirra ferfættu.
Slíkur yfirgangur herra jarðar-
innar kom berlega fram er ég fór
að tíunda gamla reynslusögu í
spjalli úti við sundlaugina og
áheyrendur tóku greinilega
málstað þess tvífætta.
Atburðurinn gerðist í París
fyrir allmörgum árum. Ekkert
hótelherbergi var að fá þegar ég
kom til borgarinnar. Loks leitaði
ég í vandræðum mínum í eitt af
þessum litlu hótelum í lista-
mannahverfinu við Montparn-
asse, Hótel Blois, rétt handan
hornsins hjá Café Select, sem ís-
lendingar hafa gert að setustað
sínum í áratugi. Þetta er eitt af
þessum litlu hótelum þarna, þar
sem neðsta hæðin hefur gjarnan
viðskiptavini sem ekki dvelja
lengi nætur og nýting á herbergj-
um því yfir 100 %. En þeim mun
meiri áhersla er lögð á að halda
uppi sæmd og virðingu hótelsins
á öllum hinum hæðunum. Og í
bakgarði — gengið í gegn um hót-
elið — eru leigðar út nokkrar
vinnustofuíbúðir. I einni þeirra
bjó árum saman Högna Sigurð-
ardóttir arkitekt og maður henn-
ar. Madame hafði því miður ekk-
ert laust herbergi á efri hæðum.
En þar sem hún kvaðst vita hve
ágæt manneskja ég væri (hefði á
sendiráðsárunum sent henni
gesti í námsmanna og lista-
mannaherbergin hennar uppi
undir þaki) vildi hún endilega
koma í veg fyrir að ég yrði að sofa
úti á bekk. Þannig stæði á að am-
erísk kona sem hefði vinnustofu-
íbúðina í bakgarðinum við hliðina
á Högnu vinkonu minni væri í
Ameríku og hana gæti ég fengið í
nokkrar nætur. Þetta var ágæt
úrlausn. Um morguninn fór ég í
morgunkaffi út á Select kaffihús-
ið með morgunblöðin. Kom til
baka, greip lykilinn og dinglaði
honum um fingur mér á leiðinni
yfir húsagarðinn. Þar mætti mér
urrandi Schefferhundur, sem
hafði verið hleypt út til að viðra
sig. Þar sem ég er ekki hrædd við
hunda, labbaði ég hin rólegasta í
sveig fram hjá honum. En fyrr en
varði kom þetta flykki á bakið á
mér og urrandi kjafturinn fram
fyrir öxlina, svo að rautt ginið
með beittum hundstönnum var
beint við augum. Ég stóð graf-
kyrr undir farginu. Þorði mig
ekki að hreyfa. Urrið og lætin svo
mikil að allt hótelfólkið kom
hlaupandi. Hóteleigandinn ætlaði
aldrei að fá hund sinn af bakinu á
mér. Hann krafsaði svo í æsingn-
um að rispur komu eftir bakinu
gegn um peysuna. En hann hlýddi
og var lokaður inni.
En hundurinn var ekki búinn
að sætta sig við mig. Hann var
bara að gera það sem skyldan og
hundseðlið bauð. Hann vissi að ég
átti ekki þarna heima og nú kom
ég vingsandi lyklum. í hvert
skipti sem ég kom við útihurðina
skynjaði hann það og gelti sem
óður í eldhúsinu. Af hverju mátti
hann ekki gegna skyldu sinni?
Hollenski ritstjórinn sem ég
borðaði með um kvöldið og heyrði
söguna, vildi tryggja það að ég
yrði ekki etin af hundi, a.m.k.
kvöldið sem hann æki mér heim.
Ætlaði að skila mér að dyrunum.
Ég greip lykilinn af snaganum í
hótelafgreiðslunni og opnaði
dyrnar út í garðinn. Þá kom hin
siðavanda Madame. „Hér er
bannað að fara inn með karl-
menn.“ Enda verður að halda með
hörku uppi virðingu á réttum
stað, og horfa fram hjá henni þar
sem það á við. Þetta var hennar
sjónarmið, sem hún varði vitan-
lega af sama kappi og Scheffer-
hundurinn varði sitt hlutverk.
Mér þótti að visu dulítið skrýtið
að hún skyldi hafa af því meiri
úhyggjur að ég færi með gest inn
en að ég væri etin af grimmum
hundi. En hver verður að fá að
gegna því hlutverki sem hann
hefur í lífinu, Schefferhundurinn
sínu, Madame sínu. Mitt hlutverk
var þarna óljóst, enda lagði ég á
flótta. Hagsmunir hundsins fóru
greinilega ekki saman við mína.
Meira að segja leyfði ég mér að ía
að því að það væri hundurinn sem
væri á röngum stað þarna í fjöl-
býli í borg en ekki ég.
En eins og lögregluhundurinn
hans James Thurbers í sögunni
um tvo hunda segir: „Mér var
kennt að gera það sem ég geri, og
ekki að gera það sem ég ekki geri.
Það kalla þeir aga. Þegar ég veiði -
ketti þá halda þeir kettir áfram
að vera veiddir." Og blóðhundur-
inn vinur hans, sem ætlað er ann-
að hlutverk svaraði: „Ég veiði þá
ekki, ég finn bara hvar þeir eru.“
Enda stansaði sá ágæti hundur
hálfan metra frá opnum glugga,
þar sem slóð innbrotskattarins
endaði, því hlutverk blóðhunds er
ekki að stökkva heldur að rekja
slóð. Það skiptir nefnilega höfuð-
máli að hver hundur sé á sínum
stað. Hvað á t.d. fjárhundur að
reka, þegar rollur hafa verið
bannaðar í heimkynnum hans?
Finna eitthvað annað til að
smala? Og hvað á aumingja
Schefferhundur að verja ef alls
konar fólk er að flandra í þéttbýli
þar sem það ekki á heima? Ekki
að furða þótt hundar verði ráð-
villtir — og ekki einu sinni sál-
fræðiþjónusta fyrir taugaveikl-
aða ferfætlinga, eins og tvífætl-
inga, sem villast út úr hlutverk-
inu sínu í lífinu. Þetta hlýtur að
vera hundalíf. Líklega er þetta
orðið efni í annan umgang af
hundgreinum. Mætti vera í sam-
kvæmisleikjastíl: Hver átti rétt-
inn, hundurinn, Madame eða
gesturinn?
►♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
Rey kj a víkurbréf
►♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
Laugardagur 22. október
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
Gagnrýnin á
ríkisstjómina
Mörgum þykja stjórnmálafundir
með afbrigðum leiðinlegir og að
litla þýðingu hafi að sækja þá, þar
sem fátt fréttnæmt komi fram.
Auðvitað eru ræður stjórnmála-
manna á slíkum fundum misjafn-
ar, en þó er það svo, að oft er
forvitnilegt að fylgjast með þeim
svo og spurningum, sem fram
koma hjá fundarmönnum til
ræðumanns. Þær gefa oft tölu-
verða vísbendingu um, hvað fólk
er að hugsa í sambandi við stjórn-
mál, atvinnumál og kjaramál.
Stjórnmálafundur, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn efndi til í Stapa í
Njarðvíkum sl. mánudagskvöld,
var fyrir margra hluta sakir fróð-
legur. Fundarmenn veittu athygli
miklum pólitískum styrk, sem
fram kom hjá Geir Hallgrímssyni,
utanríkisráðherra, í framsögu-
ræðu hans á fundinum og í svör-
um við fyrirspurnum. Mikil póli-
tísk reynsla ráðherrans og yfirsýn
kom vel í Ijós á þessum fundi, sem
sóttur var af um 300 manns.
En hvað var mest áberandi í
fyrirspurnum fundarmanna í
Stapa? Ríkisstjórnin var gagn-
rýnd á fundinum fyrir það að
kalla Alþingi ekki saman strax á
sl. vori til þess að fjalla um að-
steðjandi vandamál. Þessi gagn-
rýni heyrðist víða. Nokkrir fund-
armenn gerðu sérstaklega að um-
talsefni ákvæði bráðabirgðalaga
ríkisstjórnarinnar um afnám
samningsréttar um kaupgjaldsliði
fram til 1. febrúar nk. og þótti
ístöðulaust og fremur til bölvunar.
Þá töldu nokkrir ræðumenn að of
geyst væri farið í sakirnar og
skynsamlegra hefði verið að ná
þeim árangri, sem að væri stefnt í
áföngum. Nokkrir fundarmenn
töldu, að kjaraskerðingin hjá lág-
launafólki hefði átt að verða
minni en hjá öðrum og loks komu
fram raddir um, að við núverandi
aðstæður væri ástæðulaust að
borga alla þessa peninga í sjóði
verkalýðsfélaganna. Meiri ástæða
væri til að þeim peningum yrði
varið til þess að bæta kjör lág-
launafólks.
Allir þessir þættir hafa verið til
umræðu á undanförnum mánuð-
um, og mátti finna á fundar-
mönnum í Stapa, að þetta þætti
helst aðfinnsluvert í stefnu og
störfum núverandi ríkisstjórnar.
Áhyggjur við
sjávarsíðuna
Á fundinum í Stapa kom fram,
að við sjávarsíðuna hafa menn
verulegar áhyggjur af stöðu sjáv-
arútvegsins. Þær eru kannski
meiri á Suðurnesjum en annars
staðar, vegna þess, að saltfisk-
verkun skiptir þar miklu máli og
raunar skreiðarverkun einnig, en
þetta eru þær greinar fiskvinnsl-
unnar, sem nú eiga við hvað mesta
erfiðleika að etja.
Utanríkisráðherra var spurður
um það, hvort gengislækkun væri í
bígerð. Einn ræðumanna sagði, að
hann væri út af fyrir sig á móti
gengislækkun, en það væri vitlaus
pólitík að borga 29 krónur fyrir
hvern Bandaríkjadollar, þegar það
kostaði 39 krónur að framleiða
hann.
Þá var því sterklega haldið fram
á fundinum, að Samvinnuhreyf-
ingin stefndi að því að yfirtaka
sjávarútveginn allt í kringum
landið. Var vísað til Suðureyrar
við Súgandafjörð og Patreksfjarð-
ar í þeim efnum. Jafnframt var sú
skoðun áberandi, að lenti fyrir-
tæki í einkarekstri í sjávarútvegi í
erfiðleikum, væri engu hlíft, en
þegar Sambandsfyrirtæki ættu
við erfiðleika að etja, svo sem
frystihúsið á Patreksfirði, væri
því bjargað með einhverjum
hætti, og þá ekki síður fyrirtæki
sem ríkið ætti hlut að, eins og
Þormóð ramma á Siglufirði. I
sjávarútveginum væri ekki eitt
látið yfir alla ganga.
Utanríkisráðherra tók það mjög
skýrt fram á fundinum, að gengis-
lækkun væri ekki í bígerð. Hann
kvað það ásetning ríkisstjórnar-
innar að halda genginu stöðugu,
en til þess að það mætti takast
þyrfti að beita bæði aga og aðhaldi
svo að atvinnuvegir okkar yrðu
samkeppnisfærir á erlendum
mörkuðum. Efnahagsstefna ríkis-
stjórnarinnar byggðist að veru-
legu leyti á stöðugu gengi. En
hvernig verða vandamál sjávar-
útvegsins leyst? Framtíð ríkis-
stjórnarinnar veltur á því, að hún
finni svarið við þeirri spurningu.
Sú skoðun er áreiðanlega orðin
útbreidd við sjávarsíðuna og ekki
að ástæðulausu, að Samvinnu-
hreyfingin stefni að mikilli út-
þenslu í sjávarútveginum. Þar
skipti rekstrarsjónarmið venju-
lega litlu máli, heldur sú pólitíska
aðstaða, sem það skapi Samvinnu-
hreyfingunni og Framsóknar-
Morgunblaðið/Rax.
flokknum að ná undir sig hverju
atvinnufyrirtækinu á fætur öðru í
sjávarplássum allt í kringum
landið. Sú krafa er augljóslega
gerð til forvígismanna Sjálfstæð-
isflokksins, að þeir komi í veg
fyrir að Framsóknarflokkurinn
misnoti aðstöðu sína í þessu skyni.
Mismunandi
ástand
Stendur efnahagsstefna ríkis-
stjórnarinnar, sem þegar hefur
borið þann árangur að skapa stöð-
ugt verðlag og lækka fjármagns-
kostnað, af sér þá erfiðleika, sem
augljóslega eru að koma upp í
sjávarútveginum? Fyrir nokkru
átti höfundur þessa Reykjavíkur-
bréfs tal við kunnugan mann við
ísafjarðardjúp sem sagði, að þar
væri nú mjög dauft hljóð í
mönnum, ekki síst vegna þess, að
lítill afli bærist að landi og lítil
bjartsýni væri ríkjandi um fram-
tíðina. Hið sama varð ferðalangur
var við á Akureyri nú í vikunni,
þar sem vaxandi uggur er í fólki
vegna atvinnuástands og upp-
sagna í Slippstöðinni. Þar við bæt-
ist að ekki berst nægilegur afli að
landi til vinnslu, sem veldur auð-
vitað erfiðleikum í atvinnulífinu í
höfuðborg Norðurlands.
Vafalaust er svipað ástand víða
um landið. Aflabresturinn á
þorskveiðum á mikinn þátt í því.
Þjóðarbúið hefur orðið fyrir geig-
vænlegu áfalli á tveimur árum,
þar sem þorskaflinn hefur minnk-
að um 200 þús. tonn, eða úr um 480
þús. tonnum í um 280 þús. tonn,
sem nú er áætlað að veiðist á
þessu ári.
Ekki er þó alls staðar ríkjandi
svartsýni. Þannig er t.d. ánægju-
legt að tala við forystumenn í
sjávarútvegi í Vestmannaeyjum
um þessa mundir. Vestmanney-
ingar hafa átt við margvíslega erf-
iðleika að stríða i atvinnulífi sínu
frá gosi 1973. Nú telja Vestmann-
eyingar, að í fyrsta sinn á þessu
tíu ára tímabili sé atvinnulíf
þeirra að ná sér á strik. Forvígis-
maður í atvinnulífi þar sagði bros-
andi á dögunum aðspurður um
það, hvort Vestmannaeyingar
græddu nú mikið, að tapið væri
minna en áður! Einhvern tíma var
sagt, að enginn væri búmaður
nema hann berði sér og kannski á
það við um Vestmanneyinga, en
þeir gefa m.a. þá skýringu á vel-
gengni í atvinnulífinu þar, að þeir
séu ekki háðir einni vinnsluaðferð
umfram aðra, þeir hafi verið bæði
i frystingu, saltfiski og skreið og
geti fært nokkuð á milli þessara
vinnslugreina eftir því hvað best
gefst á hverjum tíma.
Á ad leggja
skipunum?
Allmargir forystumenn í sjáv-
arútvegi hafa verið spurðir um
það að undanförnu, hvort þeir séu
almennt farnir að horfast í augu
við þá staðreynd að fiskiskipaflot-
inn sé of stór og eina raunverulega
lausnin á vandamálum sjávarút-
vegsins sé sú að fækka skipum,
hvernig sem það verði gert. Yfir-
leitt hafa menn svarað þeirri
spurningu játandi.
í Morgunblaðinu í gær, föstu-
dag, segir Halldór Asgrímsson,
sjávarútvegsráðherra: „Það eru
mörg fyrirtæki sem standa illa.
Það er svo illa komið, að það tekur
langan tíma fyrir þessi fyrirtæki
að ná sér á strik aftur og það er
ekkert auðvelt við að eiga, þegar
afli dregst svona saman og fram-
leiðslan minnkar eins og nú er að
gerast. Sjávarútvegurinn er svo
illa staddur, að þetta eru hlutir,
sem maður getur átt von á hvenær
sem er á allmörgum stöðum á
landinu."
f Morgunblaðinu í fyrradag er
frétt þess efnis, að togaranum
Bjarna Herjólfssyni hafi verið
lagt, en hann hefur verið gerður út
frá Stokkseyri og landað afla þar
og á Eyrarbakka og í Þorlákshöfn.
Útgerðarstjóri togarans, Kristinn
Halldórsson, segir í samtali við
Morgunblaðið: „Rekstrarskilyrði
útgerðarinnar eru með þeim hætti
í dag, að ógerlegt er að halda þess-
um rekstri áfram. Það hefur lítið
sem ekkert veiðst að undanförnu
og því var þessi ákvörðun tekin.
Það er ógerlegt á þessari stundu
að segja til um það, hvenær skipið
verður sent á veiðar, en til þess að
svo verði, þurfa aðstæður í mál-
efnum útgerðarinnar að breytast
verulega."
Bersýnilega hafa útgerðaraðilar
Bjarna Herjólfssonar komist að
raun um það, að kostnaðarminna
væri að leggja togaranum en
halda honum í rekstri, það segir
auðvitað töluverða sögu um
ástandið í sjávarútvegi okkar. Það
borgar sig að láta þessi afkasta-
miklu atvinnutæki standa ónotuð.
Kostnaðurinn í sjávarútvegin-
um er orðinn of mikill. Fjárfest-
ingarkostnaðurinn í sjávarútveg-
inum er orðinn of mikill og veldur
því, að rekstur nokkurra nýrra
togara er vonlaus fyrirfram.
Rekstrarkostnaður er orðinn allt-
of mikill, þar sem of mikil olía er
notuð á of mörgum skipum til þess
að sækja minnkandi afla. Vandi
sjávarútvegsins og þar með þjóð-
arbúsins verður ekki leystur nema
þessi kostnaður verði skorinn
verulega niður. Gengislækkun hef-
ur ekki þau áhrif. Hún virkar ein-
ungis á sjávarútveginn eins og
eiturlyfjaskammtur á fíkniefna-
sjúkling, hún friðar hann í stuttan
tíma, eins og Geir Hallgrímsson
benti á í Stapa á dögunum.
Fjárfestingarkostnaðurinn
verður ekki minnkaður nema
reynt verði að selja hluta togar-
anna úr landi. Vel má vera að ekki
sé hægt að finna kaupendur að
þessum skipum. Þá kemur til
greina að leigja þau og fá þannig
eitthvað upp í fjárfestingarkostn-
aðinn. Umtalsverð fækkun skip-
anna leiðir til þess að minni
kostnaður í olíu og veiðarfærum
kemur til við öflun sama fiski-
magns og áður. Þá kallar sjávar-
útvegurinn ekki á gengislækkun,
vegna þess að 29 krónur fyrir doll-
ar duga honum.
Búast má við mikium pólitísk-
um hávaða frá vinstri flokkunum
verði slíkri stefnu fylgt fram.
Hann má hins vegar ekki verða til
þess að hræða rikisstjórnina frá
því að taka í alvöru á þessu þrúg-
andi vandamáli. Fækkun fiski-
skipa kallar að sjálfsögðu á marg-
víslegar aðrar ráðstafanir svo sem
fiskmiðlun milli vinnslustöðva í
hinum fjölmörgu sjávarplássum,
þar sem afkoma fólks byggist al-
gerlega á fiskinum. Við verðum að
finna leiðir til slíkrar hráefnis-
miðlunar. Þessa stundina hefur
núverandi ríkisstjórn frekar byr-
inn með sér, þótt henni hafi verið
mislagðar hendur um margt. Þann
byr á hún að nota til þess að ráð-
ast að rót vandans í okkar
atvinnulífi og efnahagslífi, sem er
ævintýraleg offjárfesting í sjávar-
útvegi og margfalt meiri kostnað-
ur við hráefnisöflunina en vera
þyrfti. Ríkisstjórnin hefur tæki-
færi til að skipa sér veglegan sess
í íslandssögunni, en hefur hún yf-
irsýn og kjark til þess?