Morgunblaðið - 18.02.1984, Blaðsíða 1

56 SIÐUR MEÐ LESBOK OG OLISBLAÐI
STOFNAÐ 1913
40. tbl. 71. árg.__________________________________LAUGARDAGUR 18. FEBRÚAR 1984________________________________Prentsmiðja Morgunblaðsins
Stefiiir í stórorrustu
milli írana og íraka
Hálf milljón hermanna albúin í mestu styrjaldarátök frá stríðslokum
Washin^ton, 17. febrúar. AP.
HALF milljon íranskra og íraskra
hcrmanna bídur þess nú albúin að
taka þátt í mestu stórorrustu frá
dögum síðari heimsstyrjaldar,
orrustu, sem vegna aðstæðna og gíf-
urlegs mannfjölda mun þó minna
mest á hildarleikinn í fyrri heims-
styrjöldinni. Eru þessar upplýsingar
hafðar eftir háttsettum bandarískum
embættismanni.
„Stórorrusta eins og þær gerð-
ust í fyrri heimsstyrjöld virðist nú j
vera í uppsiglingu í Persaflóa-
stríðinu," sagði í dag háttsettur,
bandarískur embættismaður, sem
ekki vildi þó láta nafns síns getið.
Kvað hann líklegast, að átökin
yrðu um miðja víglínuna en heita
má, að íranir og írakar berjist á
endilöngum landamærunum, sem
eru 1.180 km löng. Vildi hann engu
spá um leikslokin en benti þó á, að
íranski flugherinn stæði þeim ír-
aska langt að baki.
Bandaríkjamenn fylgjast mjög
grannt með þróun mála í stríðinu
vegna hagsmuna sinna og annarra
vestrænna þjóða í olíufram-
leiðslulöndunum við Persaflóa. ír-
anir hafa margoft hótað að loka j
Hormuz-sundi og þar með olíu-
flutningum um Persaflóa en I
Bandaríkjamenn segjast stað-
ráðnir í að halda siglingaleiðinni
opinni. íranir hafa að undanförnu
flutt fleiri F-4-orrustu- og
sprengjuflugvélar til suðurhluta
landsins og er haft eftir fréttum,
að sjálfsmorðsflugmenn muni
fljúga þeim á bandarísk herskip ef
reynt verður að koma í veg fyrir
lokun Hormuz-sunds.
Grátið af gleði yfir gullinu
jtalska stúlkan Paoletta Magoni bar í gær sigur úr býtum í stórsvigi
kvenna á vetrarólympíuleikunum í Sarajevo og er sú yngsta, sem það
hefur gert, aðeins 19 ára. Myndin var tekin af Magoni þegar henni varð
Ijóst, að gullið hafði fallið henni í skaut. Þá réð hún ekki við sig og brast
í grát af fögnuði.
Amin Gemayel:
Samþykkir til-
lögur S-Araba
Beirút, Tel Aviv, Washington, 17. febrúar. AP.
AMIN Gemayel, forseti Líbanons, hefur ákveðiö að fallast á friðartillögur
Saudi-Araba og segja upp samkomulaginu við ísraela frá 17. maí á fyrra ári.
í tillögunum er gert ráð fyrir, að ísraelar og Sýrlendingar flytji allan sinn her
samtímis frá landinu en á þaö hafa þeir síðarnefndu og skjólstæðingar þeirra
aldrei viljað fallast.
Það var utanríkisráðherra líb- I
önsku stjórnarinnar, Elie Salem, j
sem skýrði frá ákvörðun stjórnar- j
innar og Gemayels, en nokkru áð- j
ur höfðu tveir helstu leiðtogar ,
stjórnarandstöðunnar sagt, að j
þótt Gemayel félli frá samkomu-
laginu við ísraela myndu þeir
áfram krefjast afsagnar hans.
Salem gaf í skyn, að samþykki
Sýrlendinga og ísraela væri að
vísu nauðsynlegt til að friðartil-
lögur Saudi-Araba næðu fram að
ganga en kvaðst viss um „ákafan
stuðning líbönsku þjóðarinnar"
við þær. Utanríkisráðherra
Saudi-Arabíu er nú í Damaskus í
Sýrlandi til viðræðna við stjórn-
völd þar en síðustu fréttir herma,
að þau hafi hafnað tillögunum.
Tillögur Saudi-Araba eru um
aðskilnað stríðandi fylkinga í
landinu; að sagt verði upp sam-
komulaginu við ísraela og að
tryggt verði, að ísraelar þurfi ekki
að óttast herhlaup skæruliða frá
Suður-Líbanon. Opinber viðbrögð
hafa engin verið enn í Bandaríkj-
unum eða öðrum vestrænum ríkj-
um við ákvörðun Gemayels og
virðist enginn hafa mikla trú á að
tillögur Saudi-Araba nái fram að
ganga. Eftir óopinberum heimild-
um í ísrael er haft, að stjórnvöld
þar séu algerlega andvíg tillögun-
um en ætli þó að ekki að hrapa að
neinu á næstunni.
Grænlenska landstjórnin vill
semja við Efnahagsbandalagið
Julianeháb, 17. Tebrúar. Frá Henrik Lund, frétíaritara Mbl. á (irænlandi.
„GRÆNLENSKA landstjórnin
leggur á það höfuðáherslu, að
Grænlendingar komist að sam-
komulagi við Efnahagsbandalag
Evrópu, sem tryggi útflutningsvör-
um þeirra tollfrelsi á sameiginleg-
um markaði bandalagslandanna
og að útflutningurinn verði ekki
takmarkaður að neinu leyti.“
Þannig segir m.a. í fréttatilkynn-
ingu, sem grænlenska landstjórnin
hefur látið frá sér fara, en í dag fór
sendinefnd á vegum landstjórnar-
innar til Kaupmannahafnar og
mun í næstu viku eiga viðræður við
embættismenn EBE í Briissel.
Grænlendingar munu, eins og
kunnugt er, ganga úr EBE um
næstu áramót og hafa af þeim
sökum átt í viðræðum við emb-
ættismenn í Bríissel um við-
skilnaðinn. EBE hefur farið
fram á veiðileyfi fyrir fiskiskip
bandalagsþjóðanna innan græn-
lenskrar lögsögu og boðið á móti
tollfrelsi fyrir grænlenska út-
flutningsvöru og um 450 milljón-
ir ísl. kr. að auki. í framhaldi af
þessu var fyrir nokkrum dögum
lögð fram á alþingi íslendinga
ályktun þar sem ríkisstjórninni
er falið að kanna „til fullnustu
möguleika á samkomulagi við
Grænlendinga um sameiginleg
hagsmunamál, sérstaklega að
því er snertir verndun fiski-
stofna og fiskveiðar".
í fréttatilkynningunni í dag
leggur landstjórnin á það höfuð-
áherslu, eins og fyrr segir, að
komist verði að samkomulagi við
EBE um tollfrelsi og óheftan út-
flutning en einnig er það skilyrði
sett, að lögsaga Grænlendinga
yfir veiðunum verði að fullu við-
urkennd. Landstjórnin mun út-
hluta veiðileyfum og ákveða
búnað fiskiskipa, t.d. möskva-
stærð og aflakvóta í samræmi
við tillögur fiskifræðinga. í
Grænlandi eru menn ekki á einu
máli um fjárupphæðina, sem
EBE hefur boðið fyrir veiðileyf-
in, en landstjórnin er þeirrar
skoðunar, að hugsanlegur afla-
kvóti til fiskiskipa frá EBE-
löndunum skuli ráðast af þeim
peningum, sem á móti eru boðn-
ir.
Þarf að endur-
meta varnirnar
á norðurvæng?
Ódó, 17. rebrúar. AP.
JOSEPH Luns, framkvæmda-
stjóri Atlantshafsbandalagsins,
segir, aó njósnir Arne Treholts,
skrifstofustjóra í norska
utanríkisráöuneytinu, kunni að
hafa svo alvarlegar afleiöingar
fyrir bandalagið, að nauðsynlegt
reynist að endurskipuleggja
varnir þess á norðurvængnum.
I viðtali við dagblaðið Verd-
ens Gang segir Luns, að hann
fái jafnharðan fréttir af yfir-
heyrslunum yfir Treholt og „ég
met þær þannig, að Sovétmenn
hafi komist yfir mjög mikil-
vægar upplýsingar, einkum
hvað varðar varnirnar á norð-
urvæng bandalagsins". Joseph
Luns sat í Ósló ráðstefnu á
vegum NATO ásamt rúmlega
150 stjórnmálamönnum og yf-
irmönnum í herjum bandalags-
þjóðanna.
„Rannsóknin á Treholt-
málinu mun taka nokkurn
tíma og það er langt í frá að
henni sé að Ijúka. Það verður
að vera ljóst hvaða upplýs-
ingar Treholt gaf Sovét-
mönnum og það kann að reyn-
ast nauðsynlegt að endurskipu-
leggja varnirnar og viðbúnað-
inn á norðurvæng Atlants-
hafsbandalagsins," sagði Luns
í viðtalinu.
Luns sagði ennfremur, að
norsk stjórnvöld hefðu full-
vissað sig um, að Treholt hefði
ekki haft aðgang að leyniskjöl-
um síðustu árin eftir að grun-
urinn beindist að honum.
Kadar
hvetur til
viðræðna
Búdapest, 17. febrúar. AP.
JANOS Kadar, formaður ungverska
kommúnistaflokksins, hvatti í dag
til nýrra viðræðna stórveldanna um
afvopnunarmál í ræðu, sem hann
flutti þegar þess var minnst, að 39 ár
eru liðin frá lausn Ungverja undan
oki nasista.
„Ungverska þjóðin vill vinna að
friði og telur, að honum verði best
borgið með viðræðum og sam-
komulagi allra aðila,“ sagði Kadar
í ræðu sinni. Ungverjar hafa opin-
berlega tekið undir allar yfirlýs-
ingar Sovétmanna um afvopnun-
armál, en ekki dregið þó neina dul
á, að erfiðleikarnir í sambúð stór-
veldanna væru þeim mikið
áhyggjuefni. Sagði Kadar, að allar
þjóðir, hvert sem þjóðskipulagið
væri, ættu að lifa saman í sátt og
samlyndi enda væri ekki hægt að
sætta ólík sjónarmið með vopnum.