Morgunblaðið - 25.08.1984, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. ÁGÚST 1984
Umsjónarmaður Gísli Jónsson 257. þáttur
Eldgamla ísafold,
ástkæra fósturmold,
fjallkonan fríó!
Mognm þín muntu kær,
meðan lönd gyróir sær
og gumar girnast mær,
gljár sól á hlíð.
f þessu gamalkunna erindi
Bjarna Thorarensen (1786—
1841) koma fyrir orðmyndir sem
vafist hefur fyrir mönnum að
skilja, einkum held ég sú sem
feitletruð er hér að framan, mög-
um. Tilfinning manna segir þeim
að varla geti þetta verið þágufall
fleirtölu af magi, þótt málfræði-
lega sé það rétt. En hvað er þá
mögum?
Til er í máli okkar orðið
mögur, karlkyns, hann mögurinn.
Þetta orð merkir sonur (eða bara
maður) og er sárasjaldgæft
ósamsett og ekki hluti af dag-
legu máli, heldur hluti gamals
skáldamáls. f Heimdallargaldri
er sú furðulega staðhæfing lögð í
munn ljósguðinum að hann sé
níu mæðra mögur. Á gotnesku er
þetta magus = drengur, og ég veit
ekki betur en mac i enskum
mannanöfnum sé sama orð.
Fjölmargar samsetningar eru
til af mögur, sumar þeirra e.t.v.
algengari en orðið sjálft: ásmög-
ur, ástmögur, dagmögur, drótt-
mögur, fíflmögur, heiftmögur, her-
mögur, hróðmögur, Ijóðmögur,
óskmögur, sessmögur.
Mögur er svokallaður u-stofn í
beygingafræðinni. f þeim stofna-
flokki eru eintóm karlkynsorð
nema hönd og fé. Mögur beygist
eins og sonur, köttur og fjörður:
mögur, um mög, frá megi, til mag-
ar, flt. megir, um mögu (megi), frá
mögum til maga.
IVafþrúðnismálum segir:
Undir hendi vaxa
kváðu hrímþursi
mey og mög saman;
fótur við fæti
gat ins fróða jötuns
sexhöfðaðan son.
f þessari tröllkenndu sköpun-
arsögu kemur fram, það sem
Sveinbjörn Egilsson kennir í
Lexicon poeticum, að mögur
samsvari kvenkynsorðinu mær,
en það merkti upphaflega dóttir.
★
Orðið mær hefur undarlegaa
beygingu. Það telst að vísu til
jó-stofna, en margt ber til, að
beygingin er óregluleg og vanda-
söm, einna helst: mær, um mey,
frá mey(ju), til meyjar; flt. meyj-
ar, um meyjar, frá meyjum, til
meyja. Sérkennilegast er þarna,
hversu æ-ið í nefnifalli eintölu
sker það frá hinum föllunum, en
skýring á því verður hér látin
kyrr liggja.
Með áhrifsbreytingu (ana-
logiu) er talið „rétt“ að nefnifall-
ið mær verði mey, sbr. María mey
og hrein mey. Fallegra þykir þó
umsjónarmanni að halda nefni-
fallinu mær í þessum sambönd-
um.
Annars konar áhrifsbreyt-
ingar eru ekki viðurkenndar,
eins og t.d. að flytja nefnifalls-
myndina yfir í þolfall (og þágu-
fa.ll) eins og sjálfur Bjarni Thor-
arensen gerir, þegar hann lætur
guma girnast mær i stað mey eða
meyjar. Þá var óspart hlegið að
manninum sem kuðlaði saman
braglínunni:
og missti brátt sjónar á mærinni tárablautu
★
Tiska og viðhorf tímans veldur
því að Bjarni Thorarensen not-
aði orðið eldgamall þegar hann
langaði til að hrósa föðurlandinu
sem mest. Hitt veit ég ekki hvort
eldgamall er = aldagamall eða
hvort það er svo hugsað að sá sé
jafnaldri eldsins, sem er eldgam-
all. En að kvengera ísland sem
fjallkonu er sagt að komið sé frá
Eggert ólafssyni (1726—1768).
Hann kvað hafa búið til fjall-
konumyndina í kvæði sem heitir
hvorki meira né minna en Of-
sjónir við jarðarför Lovísu
drottningar.
Líkinga- og myndhvarfameist-
arinn Jónas E. Svafár sá sér leik
á borði og samdi Klettabelti
fjallkonunnar. Þar er snilld
myndhverfinganna ámóta eins
og þegar honum tókst að semja
hina óviðjafnanlegu setningu:
Hvítasunnumenn töluðu biskupstungum.
Jónas E. Svafár er sem sagt
ekki loppinn í listinni, og verður
ekki fært heim á hann, það sem
segir í þulunni gömlu:
Þú ert bæði vitlaus og vambarlaus,
galinn og garnarlaus
og siitinn á þér halinn.
★
Sögnin að leggja er stundum
höfð um að eignast afkvæmi,
einkum leggja tófur, en einnig
tíkur, bleyður og jafnvel urtur.
Ær og kýr bera sem kunnugt er,
og hryssur kasta. Gamansamur
maðut, sem lítið vit þykist hafa
á landbúnaði og húsdýrahaldi,
segist hafa sagt vestur i Skaga-
firði, þegar hann kom að nýkast-
aðri hryssu: „Nei, er ekki hestur-
inn búinn að bera?“ „Þið hefðuð
átt að sjá svipinn á Skagfirðing-
um,“ bætti hann við.
SIMAR 21150-21370
SOLUSTJ LARUS Þ VALDIMARS
LOGM JOH ÞORÐARSON HDL
29555
Til sýnis og sölu auk annarra eigna:
Á úrvalsstað á Seltjarnarneai
4ra—5 herb. neðri hæö um 120 fm. öll eins og ný. Sérinng. Sérhita-
veita. Bílskúr. Útsýni. Mjög gott verö.
Sérhæð skammt frá Háskólanum
S herb. neöri haeö um 120 fm. Góö geymsla í kj. Ennfremur rúmgott
íbúðar- eöa föndurherb. f kj. meö snyrtingu. Skuldlaus elgn. Laus
fljótlega. Þetta er ein af vinsælu hæöunum sem marglr hafa beöiö eftir.
Verð aöeins kr. 2,2 millj.
Útvals íbúö i lyftuhúsi 5 herb. Suöuríbúö á 7. hæö viö Þverbrekku í
Kópavogi. Vel skipulögö. Mikil og göö innr. Ágæt sameign. Frábært
útsýni. Þetta er eitt besta verö á markaönum í dag.
Góöar eignir í gamla austurbænum
3ja herb. hæö viö Kárastíg um 75—80 fm. Endurnýjuö. Nýtt gler o.fl.
Sérhitaveita. Óvenju góö leikaöstaöa á ióö meö lelktækjum. Mjög gott
verö.
Ennfremur vel meö farnar 3ja herb. íbúöir í steinhúsum viö:
Bergþórugötu — Laugaveg — Hverfisgötu.
Eign fyrir þann sem vill endurbæta sjálfur
5 herb. hæö um 120 fm á vinsælum staö í vesturbænum í Kópavogi.
Sérinng. Sérhiti. Bílskúrsréttur. Hasöin þarfnast endurbóta. Skuldlaus
eign.
Úrvals íbúð rétt við Bólstaðarhlíð
í suöurenda um 100 fm 4ra herb. á 4. hæö viö Skiphoit. Agæt sameign.
Sólsvalir. Góöur bílskúr fylgir. Mikið útsýni. Þetta er ein besta blokk-
aríbúöin á markaönum í dag.
Ágæt íbúö við Álfheima
5 herb. á 3. hæö um 110 fm. Rúmgóö, sólrík. Svalir. Góö sameign.
Útsýni. Verö aðeins kr. 1,9 milij.
Rétt viö „Nýja miðbæinn"
Endaíbúö á 1. hæö um 140 fm 6 herb. viö Hvassaleiti. Danfoss-kerfi.
Mikiö skáparými. Sérþvottahús. Rúmgóö geymsla í kj. Bflskúr fylgir.
Skuldlaus eign.
Mjög góö 2ja herb. íbúð
viö Efstasund á 2. hæö um 55 fm. Endurbætt. Nýir gluggar og gler.
Agæt sameign Útsýni. Verö aöeins kr. 1350 |>ús.
Ennfremur mjög góöar 2ja herb. íbúöir viö: Furugrund — Austurbrún.
Bjóðum til sölu m.a. raðhús við
Ásbúö i Garöabæ — Rjúpufell í Breiöholti — Huiduland í Fossvogi —
Hraunbæ í Arbæjarhverfi — Bakkasel í Breiöholti — Viðihliö í Suöur-
hliöum. Teikn. á skrifst.
Bjóðum til sölu m.a. einbýlishús viö:
Garöaftöt í Garöabæ — Karfavog í Vogahverfi — Keilufell i Fellahverfi
— Freyjugötu í Þingholtunum — Túngötu á Álftanesi — Merkarflöt I
Garöabæ — Öldugötu í Hafnarfiröi. Teikn. á skrifst.
Vinsamlegast kynniö ykkur nánar þessar ágætu eignir og féiö ykkur
Ijósrit af teikningum.
Þurfum að útvega m.a.:
2ja og 3ja herb. íbúöir í borginni, i Arbæjarhverfi og í Brelöholti.
Ennfremur óskast góöar íbúöir og sérhæöir meö bílskúrum.
Opiö t dag laugardag kl. 1—5
síödegis. Lokaö á morgun
sunnudag.
ALMENNA
f ASTEIGNASAl AN
LAUGAVEG118 SÍMAR 21150-21370
Opiö frá 1—3
2ja herb. íbúðir
Bergstaöastræti. Mjög góö
60 fm íb. á jaróh. í steinhúsi. Nýt. innr.
Verö 1350 þús.
Laugavegur. 2|a herb 40 fm
risíbúö. Verö 750 þús.
Seljavegur. gm so im íbúð.
Þangbakkí. Mjög lalleg eln-
stakl.íb. á 9. hæö. Mikiö útsýni.
3ja herb. íbúöir
Lyngbrekka. Mjög gðo 90 tm
sérib. á jaróh. i tvíb. Sérinng., sérhiti,
sérþvottur. Laus fljótl.
Engihjalli. Glæsil. 90 «m ib. á 5.
hæð
Engihjalli. 3ja herb. 90 fm íbúö á
3. hæö. Verö 1650 þús.
Laugarnesvegur. 3|a herb
90 fm ib. á 4. hæö. Verð 1600 þús.
Ásgaröur. 3ja herb. S0 tm ib. a 3.
hæö. Stórar suöursv. Veró 1500 þús.
4ra herb. og stærri
Bakkavör. 155 fm sérhæö á 1.
hæö ásamt 35 fm bílskúr. Verö 3,6 mlllj.
Laugarnesvegur. Mjög 9óö
124 fm ibúö á 3. hæö.
Háaleitisbraut. 4ra-s hem
120 fm íbúö. ásamt 30 fm bílskúr. Verö
2.7 millj.
Krummahólar. 4ra i»rb. uo
fm íbúö á 5. hæö. Suöursv. Mögul.
skipti á 2ja herb. íb.
Gnoðarvogur. göö 110 tm m. a
efstu hæö i fjórb. Verö 2150 þús.
Einbýlis- og raöhús
Breiðholt — einbýli. uo
fm einb.hús á tveimur haaöum ásamt 30
fm bílskúr Verö 3,2—3,3 millj.
Mosfeilssveit — raðhús.
3x100 fm raöhús. Sér 2ja herb. íb. í kj.
Verö 3,7 mlllj.
Austurgata. 3*70 tm einbýll á
góöum staö. Verö 2.9 mlllj.
Grettisgata. 135 fm elnbýll á 3
hæóum. Verö 1800 þús.
EKSNANAUST
Bólstaóarhlíð 6, 105 Raykjavík.
Simar 29555 — 29558.
Hrólfur Hjaltason, viöskiptafræóingur.
Vestur-Þjóðverjar:
Sprengiefni ekki komið
fyrir við landamærin
Bonn, Briissel, 24. ágúst AP.
HAFT ER eftir embættismanni á veg-
um Atlantshafsbandalagsins, aö ekkert
sé hæft í fregnum um aö fulltrúar aö-
ildarþjóða NATO hafi rætt tillögu
bandaríska varnarmálaráðuneytisins
um aö koraa fyrir sprengiefni í stálrör-
um í jöröu niöri við landamæri Austur-
og Vestur-Þýskalands í varnarskyni.
Talsmaður vestur-þýska varnar-
málaráðuneytisins, Jiirgen Reichart,
tók í sama streng og sagði að fréttir
þess efnis að NATO hefði í undir-
búningi að leggja stálrörin væru „út
í hött“.„Hvorki Atlantshafsbanda-
lagið né vestur-þýski herinn hafa í
hyggju að breyta þeim hindrunum
sem nú eru við landamærin til að
koma i veg fyrir árás óvinaherja."
Því eru allar fréttir um hugleiðingar
í þá veru rangar, sagði Jurgen Reich-
art.
Ótilgreindir embættismenn i
bandaríska varnarmálaráðuneytinu
sögðu þó í dag, að tillagan hefði ver-
ið rædd við þingmenn frá aðildar-
ríkjum NATO sl. mánudag á fundi i
ráðuneytinu með bandaríska hers-
höfðingjanum Anthony A. Smith.
Hins vegar sagði vestur-þýskur
þingmaður að tillagan hefði ekki
borið á góma í viðræðum nokkurra
þingmanna NATO-ríkja, sem voru
fyrir skömmu i Washington, við
bandaríska embættismenn.
MFÐBOR
Lækjargata 2 (Nýja Bíó-húsinu) 5. hæö.
Símar: 25590 - 21682.
Opiö í dag, laugardag, kl. 12—18.
Opiö á morgun, sunnudag, kl. 12—18.
(Opið virka daga kl. 9—21.)
NÝJAR EIGNIR Á SKRÁ
Eínstaklingsíbúð
Viö Rénargötu, í kjallara. snotur lítíl
íbuö, 2 herbergi, ósamþ. Veró 900 þ.
2ja herbergja
Hraunbær
Tvær tveggja herbergja á skrá. Veró
1500 þ.
Krummahólar
Afar snotur og falleg ibúö á 3. hæö.
Verö 1250 þ.
Hafnarfjöröur
Fyrir kaupanda, sem þegar er tilbúinn
aó kaupa, óskast ibúö á hæö í fjölbýl-
ishúsi. Verö 1500—1400 þ.
Breiöholt
Stór tveggja herbergja óskast fyrlr
kaupanda sem er þegar tilbúinn aö
kaupa. Veró 1250—1400 þ.
Miðborgin
Göö 2ja herb. óskast fyrir kaupanda
sem þegar er tilbúinn aö kaupa.
3ja herbergja
Fálkagata
Einbýlishús, ca 40 fm grunnfl.,
steinhús, afar hlýlegt og snoturt.
endurnyjaö aó hluta, möguleikar á
aö tyfla þaki. Verö 1450 þ.
Engjasel
A 2. hæö, stórglæslleg elgn, ca 94 fm.
Bilskýll fylglr. Verö 1800 þ.
Engihjalll
A 5. hæö, 97 tm brúttó, afar rúmgóö,
stórar svalir, þvottur á hæöinni. Verö
1700 b.
Hafnarfjörður
Vlö Sletlahraun, elnstaklega lalleg
etgn á 1. hæö, parket á holi og
herbergjum Verö 1700 þ.
Hraunbœr
Fjórar 3ja herbergja íbúölr á skrá,
hringiö og leitiö frekari upplýsinga.
Freyjugata
I stelnsteyptu fjórbýlishúsi, á 1. hæö,
rúmgóö. Verö 1450 þ.
Noröurmýri — Hlíöar
Fyrir kaupanda óskast Ibúö, þarf ekki
að losna strax. Verðhugmynd ca
1600—1700 þ.
Gamli bærinn
2—3 herb. íbúO óskast fyrlr kaupanda
sem þegar er tllbúlnn að kaupa. Verö-
hugm. ca 1500 þ.
Holtin
Sem næst Kennaraháskólanum, óskast
ibúö fyrir kaupanda sem þegar er til-
búinn aö kaupa.
4ra herbergja
Jörfabakki
A 1. hæö + aukaherbergi i kjallara.
Þvottur innal eldhúsi. Ákveóin sala.
Verö 1900 þ.
Engihjalli
1. hæö. ákaflega rúmgóö eign, þvottur
á hæöinnl svo og lagt f. þvottav. á baöi.
Verö 2000 þ.
Vesturberg
Rúmgóö. vel um gengin og falleg eign,
frábært útsýnl. Þvottaherb. ♦ búr Innaf
eldhúsi. Verö 1850 þ. Góö teppi á allri
íbúöinni.
Sæviðarsund
t. hæö í tjölbýllshúsi, frábært umhverti,
nýlegt hús. Rúmgóö og falleg eign. 2
stofur og 2 svetnherbergl. Verö 2100 þ.
Hraunbær
3 íbúöir 4ra herbergja, meö og án auka-
herbergja í kjallara. Leitiö nánari upp-
lýslnga meö því aö hringja á skrifstof-
una.
Skipasund
Rúmgóö risíbúö. portbyggö aö mestu,
Irtiö undir súó. mlklö endurnýjuö, ákaf-
lega fallegt útsýni. Þríbýlishús. hæö,
kjallari og ris. Verö 1750 þ.
5—6 herbergja
Penthouse
Toppíbúö, efsta hæö fjölbýlishúss viö
Krummahóla samt. ca 165 fm. 4
svefnh., 2 stofur, tvennar svalir, frábært
útsýni. Þvottur og geymsla í íbúöinni.
Verö 2800 Þ-
Gnoðarvogur
3. hæö fjórbýlishúss, ca 110 fm, 11
metra langar svalir. 4 svetnherb., þar af
eitt forstofu. Verö 2300 þ.
Gaukshólar
138 fm + 27 fm bílskúr. Ibúöin er á 5.
hæö fjölbýlishúss. 4 svefnherb. Þvotta-
herb. ♦ búr innaf eldhúsi. Verö 2350 þ.
Sérhæö
Vatnsholt
Ca 162 fm > 2 aukaherbergi á jaröhæö,
ásamt bílskúr. Verö 4200 þ.
Vogahverfi
100—130 fm hæö. þarf ekki aó vera
sérhæö, óskast fyrir kaupanda sem
þegar er tiibúínn aö kaupa. 3 svefn-
herbergi. 1—2 stofur.
Tvíbýlishús
Fyrir kaupanda utan af landi, óskum viö
eftir á skrá tvíbýlishúsi, fyrír tvær fjöl-
skyldur. Staósetníng; Stór-Reykjavík-
ursvaBöiö.
Raöhús — Einbýli8hÚ8
Gamalt lítið
Steinsteypt ca 40 fm aö grunnfletl. I
vesturbænum, draumaeign litlu fjöl-
skyldunnar. Verö 1450 þ.
Árbæjarhverfi
116 tm + bílskúr. Verö 2500 þ. Tlmbur-
bygglng.
30 önnur
einbýlishus á skrá hjá okkur, hringiö og
leitiö nánarl upplýstnga.
Vesturbær
Sérhæð óskast í vesturbæ, tyrlr kaup-
anda sem þegar er tilþúlnn aó kaupa.
Kópavogur
Sérhæö óskast fyrir kaupanda sem
þegar er tllbúinn aó kaupa.
Hafnarfjörður
Sérhæö óskast fyrlr kaupanda sem
þegar er tilbúinn aó kaupa.
Noröurmýri — Hlíðar
Sérhæö ca 140—165 fm óskast fyrlr
kaupanda sem þegar er tilbúinn aó
kaupa. Veröhugmynd er ca 4000 þ.
Nýbyggingar
Fiskakvísl
Tilb. u. trév. rúmlega 127 fm hæö, 40 fm
ris, 15 fm aukaherb., 27 fm bílskúr.
Logafold
Endaraöhús, 125 fm, fokhelt, 2ja, 3ja
eöa 4ra herb. íbúö tekin uppí kaupverö
ef óskaó er. Verö 2650 þ.
Seiðakvísl
Fokhelt einbýll, 210 fm + 34 fm bílskúr.
Makaskípti á 2ja. 3ja eöa 4ra herb.
mögul. Verö 2900 þ.
Fjöldi annarra eigna á skrá
Lækjargata 2 (Nyja Bio-húsinu) 5. hæö
Simar: 25599 — 21682.
Brynjótfur Eyvindsson. hdl.