Morgunblaðið - 11.11.1984, Blaðsíða 69

69
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 11. NÓVEMBER 1984
Rannsóknarstofa mjólkuriðnaðarms:
Þjónustustöð fyrir nær öll
mjólkursamlög á landinu
ALLT frá stofnun nautgriparæktarfé-
laganna hér á landi hefur mjólk úr
hverri kú verið vegin reglulega og fitu-
magn hennar mælt. Þetta er gert til
þess að vita, hvaða gripir eru bestir til
kjnbóta með tilliti til aukinnar nyt-
hæðar kúa og fitumagns mjólkur. Fyrst
í stað fóru eftirlitsmenn milli bæja og
tóku sýni. Síðar tóku mjólkurbúin upp
þetta eftirliL Þá voru send sýni frá
hverjum bónda og þau rannsökuð hjá
búunum.
ör þróun hefur orðið i tækni við
efnamælingar á mjólk, bæði á eggja-
hvítu og fitu. Til þessara mælinga
eru notaðar sérstakar vélasamstæð-
ur. En stofnkostnaður þeirra er það
mikill að það er ofviða einstökum
mjólkursamiögum að festa kaup á
þeim.
Þann 22. janúar 1982 tók til starfa
í Reykjavík Rannsóknarstofa mjólk-
uriðnaðarins. Flest mjólkursamlög á
landinu eiga þessa Rannsóknarstofu
og er hún eins konar þjónustumið-
stöð fyrir þau. Mikil áhersla var lögð
á að þessi þjónustustöð gæti einnig
sinnt öðrum veigamiklum þætti i
starfsemi mjólkursamlaganna, en
það eru júgurbólgurannsóknir.
Hluti af tækjasamstæðunni.
Starfsemin er því þriþætt, þ.e. efna-
greiningar á mjólk fyrir nautgripa-
ræktarfélögin, efnagreiningar fyrir
mjólkursamlögin og júgurbólgu-
rannsóknir.
Til þess að framkvæma þessar
rannsóknir var fengin sérhönnuð
tækjasamstæða að verðmæti um 5
milljónir króna. Hún getur mælt
prósentutölu fitu, eggjahvitu og
mjólkursykurs auk þess sem hún
sýnir frumutölu. Þetta er eina sam-
stæðan af þessu tagi hérlendis.
Efnarannsóknartækið og frumutaln-
ingartækið vinna samhæft og tengj-
ast með tölvubúnaði. Niðurstöðurnar
prentast út á tölvuprentara og fara
inn á tölvudiskettu þar sem þær eru
varðveittar til frekari úrvinnslu.
Efnarannsóknir fyrir nautgripa-
ræktarfélögin voru komnar að fullu í
gang haustið 1983. Niðurstöður
rannsóknanna fara beint til tölvu-
deildar Búnaðarfélags íslands til úr-
vinnslu og notkunar við val nauts-
mæðra og kynbótanauta. 23.000 kýr
voru skýrslufærðar á vegum naut-
griparæktarfélaganna árið 1983.
Bændur í nautgriparæktarfélögum
senda sýni úr hverri kú 8 sinnum á
ári.
Mjólkursamlögin senda sýni af
mjólkurinnleggi hvers bónda og nota
niðurstöðurnar í uppgjöri sínu við
bændur. Enn sem komið er er aðeins
mælt fitumagn mjólkur. 1 framtið-
inni er þó búist við að meiri áhersla
verði lögð á eggjahvituinnihald
mjólkur og jafnvel borgað eftir þvi.
Það er talinn mikill kostur að þessar
mælingar fari nú allar fram á sama
stað og unnar af sama fólki. Ólafur
E. Stefánsson formaður stjórnar
Rannsóknarstofu mjólkuriðnaðarins
sagði að markmiðið væri að rækta
kúakyn, sem gæfi hóflega mikla
mjólk með hóflega mikilli fitu og
mikilli eggjahvitu f mörg ár. Hann
Stjórn Rannsóknarstofu mjólkuriðnaðarins. F.v. Pétur Sigurðsson, Magnús
H. Sigurðsson, Ólafur E, Stefánsson, formaður, Þórarinn E. Sveinsson og
Sigurður Sigurösson.
sagði að allar þessar rannsóknir
miðuðu að því.
Frumutalan er notuð sem mæli-
kvarði á júgurheilsu kúnna. Ráða má
nokkuð um almennt ástand hjá
hverjum bónda eftir sýnum af safn-
mjólk frá honum, en ef frumutalan
er há er ástæða til að rannsaka nán-
ar hverja kú. Tæki þessi eru fljótvirk
við þessar rannsóknir, en júgurbólga
rýrir mjög nythæð kúnna og veldur
mjólkurframleiðendum ómældum
tekjumissi af þeim sökum. Ef sýklar
finnast i mjólkursýni eru þeir
greindir og næmi þeirra við ýmsum
tegundum af fúkalyfjum athuguð.
Dr. ólafur Oddgeirsson forstöðu-
maður Rannsóknarstofu mjólkuriðn-
aðarins sagði að nú væri mikið um
ónæmar bakteríur vegna þess að
notuö hafa verið mjög einhæf lyf.
Þar væri sérstaklega átt við penisil-
in. Nú eru niðurstöður rannsókn-
anna sendar viðkomandi bónda,
mjólkursamlagi og dýralækni og
fylgja leiðbeiningar um lyfjanotkun
til að ráða niðurlögum sýkingar f
hverju tilfelli.
Húsnæðið, sem Rannsóknarstofan
er í, er leigt af Mjólkursamsölunni í
Reykjavik. En eins og áður sagði er
hún í eigu flestra mjólkursamlaga á
landinu, sem greiddu stofnkostn-
aðinn, 12—14 milljónir króna.
Tímaritið
Bóndinn
nýkomið út
TÍMARITIÐ Bóndinn, þriðja tölu
blað ársins 1984, er nýkomið út, og
hefur ritið þegar verið sent um 4.500
bændum víðs vegar um landið, en
bændur fá Bóndann heimsendan
endurgjaldslaust. — Þá er Bóndinn
einnig seldur öðrum í áskrift og
hann fæst í bókaverslunum um allt
land, og er heildarupplag ritsins nú
5.200 eintök.
Meðal efnis í Bóndanum að
þessu sinni eru stutt viðtöl við
bændur í öllum landshlutum, þar
sem fjallað er um nýliðið sumar,
heyskap og fleira. Þá er að finna
viðtöl við bændur á Fljótsdalshér-
aði, sem byrjaðir eru að rækta
nytjaskóg, og er fjallað um þá
framtíðaratvinnugrein, sem og
skógrækt almennt. Yfirgripsmikil
grein er i Bóndanum um framtíð-
armöguleika í fslenskum landbún-
aði, eftir Gunnar Bjarnason, ráðu-
naut. Þá er viðtal við Egil Jónsson
alþingismann á Seljavöllum, undir
fyrirsögninni „Ég er þingmaður
bænda, en þó ekki bænda einna.“
Enn má nefna að grein er um at-
hyglisverðar tilraunir, sem gerðar
hafa verið með smágrfsadeildir í
Danmörku, greint er frá eininga-
húsaframleiðslu Trésmiðju Fljóts-
dalshéraðs, rætt er við heimilis-
fólkið á Stafafelli í Lóni, stuttar
fréttir eru úr ýmsum áttum, les-
endabréf og verðlaunakrossgáta á
sínum stað, fjallað er um niður-
skurð vegna riðuveiki í fé í Barða-
strandarsýslu, skiptar skoðanir
birtar um útburð lyfsins fenemals
og áhrif þess á hafarnarstofninn,
og margt fleira efni er i Bóndan-
um að þessu sinni.
Forsiðumyndin er af ungum
haferni, en hana tók Hjálmar R.
Bárðarson. Útgefandi Bóndans er
útgáfufélagið Fjölnir hf., ritstjóri
er Anders Hansen, auglýsinga-
stjóri Erna Ragnarsdóttir.
(FrélUtilkywiiu.)
HLJOMBÆR
Verð frá
kr. 24.500,-
HVERFISGÖTU 103 SÍMI 25999
i