Morgunblaðið - 17.10.1985, Blaðsíða 17

MORGUNBLADIÐ, FIMMTUDAGUR17. OKTÓBER1985
17
afköst í íslenzkum fiskveiðum
mikils af fiskimanninum. Hann
þarf að vera duglegur, áræðinn,
hugkvæmur og kappsamur, það
verður að vera kapp í sókninni,
öðruvísi höldum við henni ekki
uppi.
Fiskirí Hallærisþrenningarinn-
ar dræpi fyrir okkur fiskimanna-
stéttina á nokkrum árum.
Þótt við höfum ekki nú efni á
að tapa peningum á fiskveiðistefnu
Hallærisþrenningarinnar, þá er
það lítilsvert hjá hinu, ef við drep-
um fiskimannastéttina, með því
að leggja á hana sóknarviðjar ár
eftir ár. Sá dauði yrði v^ranlegur.
Albert sterki
Hann Albert karlinn minnir mig
stundum á Jón sterka í Skugga-
Sveini („Sáuð þið, hvernig ég tók
hann, piltar".).
Það getur verið, að Albert viti
lítið um fiskveiðar, maður veit
ekkert um hvað hann veit, hann
fer með það eins og ríkisleyndar-
mál, kannski er engu að leyna, ég
veit það ekki, en af hverju sló hann
ekki í borðið, þar sem hann sat
fastur í hinu víðkunna fjárlagagati
sínu og skipaði Dóra að fiska uppí
gatið.
„Þú fiskar uppí gatið, Dóri minn,
ellegar ég sparka í þig og reikna
á þig 50-100 þúsund tonn með
raunvöxtum og lánskjaravísitölu,
það er líklega á fjórða milljarð,
sem þú ætlar að geyma í haust til
betri tíma og láta mig leggja á
söluskatt og taka lán með rán-
vöxtum. Ég væri þá ekki Albert
Guðmundsson, ef ég liði þér þetta."
Af hverju hvíslaði því enginn
góður maður að Albert, að þarna
gæti hann komizt almennilega í
sviðsljósið og gert gagn um leið.
Það er hægt að fiska uppí fjár-
lagagatið hans Alberts, ef við nýt-
um fiskiflotann til fulls til ára-
móta, veiðum 100 þúsund tonn og
fiskmarkaðirnir i Englandi og
Þýzkalandi falla varla svo að við
næðum ekki 30-40 króna meðal-
verði og þá væru þetta 3-4 millj-
arðar og Albert karlinn hefði af-
gang. (Það er leiðinlegt, hvað hann
Albert leggst oft undir réttmæt
högg, eins og margt er vel um
hann, en það er svona að fæðast
götóttur.)
Lúðvík er horfinn, Matthías
Bjarnason kominn í spítalalífið og
Steingrímur ber ábyrgð á Halldóri,
en allir þessir ráðherrar björguðu
hver um sig sínum ríkisstjórnum
frá horfelli með því að taka sjálf-
stæðar ákvarðanir eftir að hafa
kynnt sér þekkingarleysi Hafrann-
sóknar til að móta fiskveiðistefnu.
Kratafiskiríið
Ég ætla í lokin að fara nokkrum
orðum um Kratafiskiríið, sem
margir halda sé byggt á skynsemi
og það er nú kannski rétt nema
henni ekki nægri. Þessi fiskveiði-
stefna er útlend og runnin frá
þjóðum, sem hafa fiskveiðar sem
aukaatvinnugrein eða sport.
Um þessa fiskveiðistefnu skrif-
aði dr. Gylfi, höfuðkrati, lærða bók
í vindinn, þar sem hann gaf sér
fiskifræðilegar forsendur sem ekki
eru enn til staðar. Þeir læra þetta
í marxismanum að skrifa lærðar
bækur á röngum forsendum og búa
til kenningar.
Áður en skrifuð er fiskihagfræði
verður að vera til staðgóð fiskilíf-
fræði.
Það er skemmst af að segja, að
það þýðir ekki að reyna Krata-
fiskirí við okkar aðstæður. Fisk er
ekki hægt að geyma hér á miðun-
um, það er algert bull, og auk þess
er Kratafiskiríið samdráttar-
stefna, sem við, sem lifum af fisk-
veiðum, þolum ekki. í þessari
stefnu eru fyrst fundnir markaðir,
vinnslan ákveðin eftir þeim og
eftir henni ákvarðast síðan veið-
arnar. Þetta er stöðnunar- og
samdráttarkerfi. Hvatinn er horf-
inn til framfara. Hjá fiskveiðiþjóð,
sem lifir af fiskveiðum og þarf
umfram allt að halda sjávarútvegi
sínum afkastamiklum og hefur til
þess nógan fisk, þá eiga veiðarnar
að þrýsta á vinnsluna til aukinna
afkasta, hagkvæmni og fjölbreytt-
ari vinnslu og vinnslan síðan að
þrýsta á leit að sem hagkvæmust-
um mörkuðum. Þannig á gangur-
inn að vera uppeftir kerfinu hjá
okkur í sjávarútvegi. Kratadúllið
getur passað Kanadamönnum og
Norðmönnum, sem reka sinn sjáv-
arútveg til atvinnubóta og geta
leyft fiskifræðingum sínum að
gera tilraunir með fiskveiðar sín-
ar. Það fór nú illa fyrir þeim í
fyrra, Kanadafiskifræðingunum
og hafa þeir þó betri aðstæður en
okkar, fiskur gekk ekki á grunnið
eins og hann „átti“ að gera. Kan-
adamenn veiða ekki enn undir
fiskifræðingurum sínum nema
brot af því, sem mið þeirra gáfu
meðan útlendingarnir sóttu á þau.
Bæði Norðmenn og Kanadamenn
búa við ríkisstyrkt stjórnunarkerfi
í sínum sjávarútvegi og hafa efni
á því en við ekki, og búa að auki
við allt aðrar aðstæður á fiskislóð-
um og hegðan fisks en við hérlend-
is. Það sýnir hvílíkt hallæri ríkir
í kollinum á Hallærisþrenning-
unni, að hún vísar öll, sem einn
maður, mikið til þessara þjóða um
fordæmi í íslenzkum fiskveiðum.
Kristján Ragnarsson boðar
Kratafiskirí en það fyrirgefst
honum því að hann er undir mar-
traðardraumi um „síðasta þor-
skinn,“ en þeir menn ganga ekki
heilir til skógar. Eins og þetta var
harður og klár náungi meðan hann
var í framvarðarsveitinni gegn
Hafrannsókn.
Það er líka dálítið sárt að sjá á
eftir Jóni Baldvin í Krataróðrana,
ef hann fær til þess fylgi. Hann
ætlar að stilla veiðarnar eftir
vinnslunni, maðurinn, þessum
vinnslustöðvum sem eru lokaðar
frá föstudagskvöldi til mánudags-
morguns og reknar hálft árið með
farandverkafólki og unglingum og
geta hvorki greitt mannsæmandi
kaup, né fiskverð, af því að vinnsl-
an hérlendis er fólksfrek og fjár-
magnsdýr beinhreinsunar- og
ormatínsla en ágóðinn í blómleg-
um fullvinnslu- og sölufyrirtækj-
um úti í Bandaríkjunum. Og nú á
að fara að leika sama leikinn með
sölu- og fullvinnslustöðvar í Eng-
landi, sem strax geta borgað gott
kaup og þrefalt verð fyrir fiskinn
miðað við vinnsluna hér heima.
Jóni Baldvin er ekki sjálfrátt
fremur en Kristjáni af því að Jón
er blóðkrati.
Hafrannsóknarmönnum er held-
ur ekki sjálfrátt. Þeir lifa margir
í fiskifræði kommúnistaávarpsins
og í þeirri fiskifræði kemur margt
til álita. Ég veit ekkert í hverju
Halldór Ásgrímsson lifir, enda er
ég aldrei viss um að hann sé á lífi,
ráðherrann er stundum eins og
útfrymi á andafundi (að segja
fréttir að handan).
Við eigum að losa sem mest um
tengslin milli veiða og vinnsJu og
hvor greinin um sig að standa á
eigin fótum. Fiskvinnslustöðvarn-
ar kaupa þá ekki annan fisk en
þær geta unnið með hagkvæmni
og fiskimennirnir selja sinn fisk,
þar sem bezt borgar sig að selja
hann og það á ekki að skattleggja
þá fyrir að selja á góðum markaði.
Þá er það og eindregin skoðun
mín, að íslenzk fiskislóð þarfnist
jafnrar og góðrar grisjunar og
þannig fáist af henni jafnbezti
aflinn og ekki minna en 400 þúsund
tonn árlega af þorski og tek ég þar
mið af árunum 1952-71 og þeirri
sögulegu staðreynd, að lítil sókn
leiði til of stórs þorskstofns, sem
aftur leiðir til aflaleysis og þannig
auki of mikil friðun hinar náttúr-
legu sveiflur, og geti jafnvel orsak-
að felli í þorskstofninum, ef Haf-
rannsóknaraflinn yrði að veru-
leika.
Höfundur er rithöfundur.
Frá vinstri: Bjöm Th. Björnsson, listfræðingur, Gnðrún Kjarval, ekkja Sveins Kjarvals sonar Jóhannesar, Kolbrún
S. Kjarval, dóttir Sveins og Guðrúnar Kjarval, Hrafnhildur Schram, listfræðingur og Þorsteinn Jonsson, forstöðumað-
ur Listasafns ASÍ. Morgunbiaftið/Ól. K.M.
Litskyggnubækur með verk-
um Jóhannesar S. Kjarvals
I TILEFNI 100 ára fæðingarafmælis
Jóhannesar S. Kjarvals gefur Lista-
safn ASÍ úr þrjár 36 mynda lit-
skyggnubækur með verkum Kjar-
vals.
Með hverri bók er textahefti um
hvert tímabil í list Kjarvals og
textaskýringar með hverri mynd.
Fyrsta bókin kom úr á þriðjudag-
inn, en hún er eftir Björn Th.
Björnsson listfræðing, og nær yfir
árin 1885-1930. Þá eru tvær bækur
væntanlegar í næstu viku og eru
þær báðar eftir Hrafnhildi
Schram, listfræðing. Önnur bók
hennar nær yfir tímabilið 1930-
1946 og hin 1946-1968. Árið 1968
lauk listaferli Kjarvals, en hann
lést árið 1972.
Litskyggnubækurnar eru gefnar
út í 500 eintökum og er verð hverr-
ar þeirra 900 krónur. Til stendur
að gefa bækurnar út í enskri út-
gáfu en verið er að athuga hvernig
best sé að standa að kynningu
þeirra á erlendri grund. Sýningar
verða á verkum hans víða erlendis
og hefst sú fyrsta í næsta mánuði
í Valdimarsudde í Stokkhólmi og
stendur til vorsins.
Áður hefur Listasafnn ASÍ gefið
út fimm litskyggnubækur með
verkum eftir Gísla Jónsson, ís-
lenskri vefjarlist 1950-80, Nínu
Tryggvadóttur, Ásgerði Búadóttur
og Tryggva ólafsson.
Ráðgert er að gefa út lit-
skyggnubók á vegum listasafnsins
með verkum eftir Gunnar Örn
Gunnarsson í janúar nk.
★ STAÐREYND: Frá því augna-
bliki, sem nýjar platínur eru
settar í kveikjuna, þá byrja þær
að brenna og platínubilið að
breytast. Ástandsbreyting á
platínum er langalgengasta or-
sök orkutaps og aukinnar
bensíneyðslu.
★ STAÐREYND: Slæmt ástand
á platínum er algengasta orsök
þess að vélin fer ekki í gang,
sem oft hefur i för með sér að-
keyptan akstur og vinnutap.
★ STAÐREYND: Slit eða gallar
á kveikjuknöstum hafa engin
áhrif á gang vélarinnar með
notkun LUMENITION. Jafnvel
slit á fóðringum hefur ekki trufl-
andi áhrif.
★ STAÐREYND: Missmiði eða
slit á kveikjuknöstum, svo og
slitnar kveikjufóðringar, hafa
mjög truflandi áhrif á gang vél-
arinnar. Jafnvel nýjar vélar geta
haft slípunargalla á kveikju-
knöstum.
★ STAÐREYND: Með notkun
LUMENITION er „veikasti
hlekkur'1 kveikjurásarinnar
(platínur og þéttir) endanlega
úr sögunni. Að þessu leyti
tryggir LUMENITION hámarks
orku- og bensínnýtingu, sem
helst óbreytt.
★ STAÐREYND: LUMENITION
kveikjubúnaður er ónæmur
gagnvart raka.
★ STAÐREYND: i LUMENITION
eru engir hlutir sem slitna eða
breytast við núning.
★ STAÐREYND: Platínulaus
kveikjubúnaður var lögleiddur
í Bandaríkjunum 1975 eftir að
opinber rannsókn sannaði, að
óþörf mengun ( = bensíneyðsla)
vegna ástandsbreytinga á plat-
ínum var úr sögunni með notkun
slíks búnaðar. Nýir bílar frá
ýmsum löndum koma í vaxandi
mæli með platínulausum
kveikjubúnaði. Kröfur neytenda
knýja þar á.
■n /y B E H
SKEI FUNN I 5A, SÍN II: 91-8 47 88
TÖUTOEXGENDUB.
OKI MATF-: 2 0
LITA PRENTARINN ER B YL TING f
OKIMATE 20 er hitaprentari. Þessi
texti er skrifaóur meö OKIMATE 20,
laglegt ekki satt? OKIMATE 20
prentar á venjulegan pappír og á
gl*rur! OKIMATE 20 getur prentaó
skjámyndir í lit frá IBM-PC og
sambirilegum tölvum.
ÍMÍKRÖl
Skeifunni11 Sími 685610