Morgunblaðið - 18.01.1986, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUG ARDAGUR18. JANÚAR1986
„Letingjarnir“
á Suðurnesium
eftir Karl Steinar
Guðnason
Sérkennileg ritsmíð birtist í
Morgunblaðinu sl. fimmtudag. Þar
skrifar maður löngu kominn yfir
fermingu — maður sem titlar sig
framkvæmdastjóra fiskvinnslufyr-
irtækis. Það er sorglegt að þessi
grein er full af misskilningi, van-
þekkingu og stóryrðum.
í reiðikasti og stundum í próf-
kjörsbaráttu láta menn margt
fjúka. Þessvegna væri kannske
ástæða til að horfa fram hjá þessu.
Það er hinsvegar vegið svo þungt
að fjölda manns að ekki er hægt
að láta kyrrt liggja.
í greininni er Verkalýðs- og sjó-
mannafélag Keflavíkur og nágr.
sakað um ijármálamisferli og póli-
tíska misbeitingu. Verkafólk al-
mennt á Suðumesjum er sakað um
leti, ómennsku og slæmt vinnusið-
ferði.
Osannindi
Greinarhöfundur kveðsl sl. hálf-
an mánuð hafa auglýst eftir starfs-
fólki bæði til sjós og lands. Það
rétta er að 8. jan. auglýsti hann í
Mbl. eftir beitningarmanni. I út-
varpi birtist augl. 3., 4., 6. og 10.
janúar þar sem augl. var eftir beitn-
ingarmanni. Svo vill til að beitning-
armenn eru ekki á atvinnuleysis-
skrá. Hinsvegar kom beitningar-
maður á skrifstofu verkalýðsfélags-
ins morguninn sem greinin birtist.
Hann kvaðst tvisvar hafa hringt
samkv. auglýsingunni í fram-
kvæmdastjórann og óskað eftir
starfi sem beitningarmaður. Hann
fékk þau svör að haft yrði samband
við hann. Enn hefur hann ekki
fengið þessa vinnu.
Hver skráir?
Verkalýðsfélagið hefur ekkert
með skráningu atvinnuleysis að
gera. það gerir vinnumiðlun við-
Athugasemd
frá Uthlutunamefnd
atvinnuleysisbóta í
Keflavík og Njarðvík
Sigurður Garðarsson skrifar í
Morgunblaðið þann 16. þ.m. um
atvinnuleysi á Suðumesjum. í
grein Sigurðar fer hann hörðum
orðum um atvinnuleysisbætur og
framkvæmd þeirra. Úthlutunar-
nefnd atvinnuleysisbóta í Kefla-
vík og Njarðvík telur rétt að í
þvi sambandi komi eftirfarandi
fram:
1. Úthlutunamefnd fer í einu og
öllu eftir lögum og reglugerðum
um úthlutun bóta.
2. Um skráningu atvinnuleysis sjá
sveitarfélögin á viðkomandi stað
og verður úthlutunamefndin að
taka þá skráningu gilda í flest-
um tilfellum.
3. „Sjálfvirkni" í úthlutun atvinnu-
íeysisbóta, í neikvæðum skiln-
ingi, könnumst við ekki við, þar
sem reynt er að framkvæma
úthlutun af fyllstu samviskusemi
eftir þeim gögnum sem fyrir
liggja. Þó geta mistök alltaf átt
sér stað.
4. Allt tal Sigurðar um misnotkun
á fjármunum atvinnuleysis-
tryggingasjóðs teijum við ómak-
lega.
Fulltrúar verkalýðsfélaganna,
Steinunn Jónsdóttir
Guðrún Ólafsdóttir
Sigurbjöm Bjömsson
Guðmundur Finnsson.
Fulltrúar Vinnuveitendafélags
Suðumesja og Vinnumálasambands
Samvinnufélaganna,
Huxley Ólafsson
Gunnar Sveinsson.
Karl Steinar Guðnason
„Skyldi það vera eftir-
sóknarvert að vinna hjá
framkvæmdastjóra sem
hefur þetta viðhorf til
verkafólks? Það er og
umhugsunarefni hvort
verkafólk á Suðurnesj-
um leggist í leti í byrjun
desember og fram í
miðan janúar. Einnig
hvort þessi almenna leti
er orsök þess að fisk-
vinnslufyrirtæki er lýst
gjaldþrota eða fiskiskip
seld af svæðinu.“
komandi bæjarfélags. Samkvæmt
þeim upplýsingum verður úthlutun-
amefnd bótanna að vinna. Þegar
mikið atvinnuleysi er til staðar er
ekki ótrúlegt að einhver sleppi í
gegn um nálarauga laga og reglu-
gerða.
Starfsfólk vinnumiðlunar og
verkalýðsfélaganna leggur sig hins-
vegar mjög eftir því að standa
heiðarlega að málum. Oft hefur
þetta fólk lent í því að vinnuveitend-
ur skrái rangar upplýsingar bæði
af þekkingarleysi og fljótfæmi.
Ásakanir um „linkind og væru-
kærð skráningarfólks“ lýsir fremur
innræti greinarhöfundar en skrán-
igarfólkinu. Hvemig eiga skráning-
arfólkið og verkalýðsfélögin að vita
hvort atvinnurekendur hafí boðið
verkafólki atvinnu ef því er haldið
leyndu? En í greininni segist hann
ekki tala við viðkomandi aðila. Telur
greinarhöfundur að starfsfólk
vinnumiðlunar og verkalýðsfélag-
anna sitji á skrifstofum sínum yfir
andaglasi til að spá í það hvort
vinna sé fyrir hendi? Eitt er víst,
að berist umræddum aðilum vitn-
eskja um að fólk hafi hafnað vinnu
þá er það umsvifalaust tekið af
atvinnuleysisbótum.
Pólitísk misnotkun
Reyndar er svona bamaskapur
vart svaraverður. Hvemig getur
pólitísk misnotkun átt sér stað? í
úthlutunamefndunum eru fyrir
hönd vinnuveitenda þeir Gunnar
Sveinsson, kaupfélagsstjóri, f.v.
varaþingmaður Framsóknarflokks-
ins, og Huxley Ólafsson fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitendafélags
Suðumesja. Skyldu þessir menn
leggja sig fram um að hygla Al-
þýðuflokknum?
Kannske álítur greinarhöfundur
að allir sem starfa að vinnumiðlun
á bæjarskrifstofunum séu alýðu-
flokksfólk? Ekki vissi ég það. Betur
ef satt væri.
Alþýðuflokkurinn, verkalýðsfé-
lögin og ýmsir Sjálfstæðismenn
hafa hinsvegar mjög gagnrýnt
ástand fiskvinnslu og útgerðar á
svæðinu. Okkur er kunnugt um
stöðu atvinnulífsins á Suðumesjum.
Það eru aðeins einangraðir sérvitr-
ingar, sem stinga höfðinu í sandinn.
Reyna að beina athyglinni frá aðal-
atriðinu og flnna ólíklegustu söku-
dólga. Verkafólk veit hver ber
ábyrgðina. Maður líttu þér nær.
Leti og ómennska
verkafólks
Það er miður þokkaleg kveðja,
sem fískverkafólk fær í greininni.
Hann telur það lygna letingja,
sögusmettur og svindlara. Þessa
kveðju fær það fólk sem enn fæst
til að vinna við undirstöðuatvinnu-
grein þjóðarinnar. Fólk sem býr við
þær aðstæður að hafa ekki sömu
mannréttindi og annað fólk. Vinnu-
veitandi getur hvenær sem er kast-
að því út í kuldann með 7 daga
fyrirvara. — Fólk sem er á smánar-
kaupi og hefur minnstu réttindi sem
um getur.
Skyldi það vera eftirsóknarvert
að vinna hjá framkvæmdastjóra,
sem hefur þetta viðhorf til verka-
fólks? Það er og umhugsunarefni
hvort verkafólk á Suðumesjum
leggist í leti í byrjun desember og
fram í miðjan janúar. Einnig hvort
þessi almenna leti er orsök þess að
fískvinnslufyrirtæki er lýst gjald-
þrota eða fískiskip seld af svæðinu.
Skyldi það vera tilviljun að verka-
fólk nefnir fyrirtæki framkvæmda-
stjórans oft „Ráðið og rekið hf.“?
Óþægileg- staðreynd
Atvinnuleysi er mikið böl. Venju-
legt fólk telur atvinnuleysi smánar-
blett á þjóðfélaginu. Það er_ rangt
að þegja yfír staðreyndum. Á Suð-
umesjum hefur atvinnuleysi verið
viðvarandi í mörg ár. Það hefur
því miður farið vaxandi. Sjálfsagt
má deila um orsakir þess. Flestir
heimamenn ættu þó að vita að físk-
vinnsla og útgerð hefur átt í vök
að verjast á Suðumesjum. Ályktanir
vinnuveitenda og verkalýðsfélaga
eru samhljóða hvað varðar þau efni.
Væri ekki nær að samstilla kraftana
í því skyni að bæta rekstrarskilyrði
þessarar atvinnugreinar en að
skrifa óhróður um þá sem bera
hana uppi?
Það er vissulega óþægileg stað-
reynd að á Suðumesjum fór tala
atvinnulausra nú í yfír 500 manns.
Það gerðist þrátt fyrir það að
margir skrá sig ekki atvinnulausa
sem þó hafa enga vinnu.
Fundur vinnuveitenda
Kvöldið áður en greinin birtist
var fundur í Vinnuveitendafélagi
Suðumesja. Þar las Sigurður Garð-
arsson grein þessa yfír fundar-
mönnum. Þeim ofbauð þessi stór-
yrðasmíð og rangfærslur og báðu
hann eindregið að hætta við birt-
ingu greinarinnar. Hér væri á ferð-
inni ódrengileg ádeila á vinnuveit-
endur. Þá upplýsti greinarhöfundur
að það væri of seint, því hún væri
þegar prentuð.
Sannleikurinn er sá að venjulegir
vinnuveitendur á Suðumesjum gera
sér grein fyrir því hvemig ástandið
er.
Lesið greinina
Eg hvet menn eindregið til að
lesa þessa ritsmíð. Hún er dæmi-
gerð fyrir aldamótahroka og mann-
fyrirlitningu. Daginn sem greinin
birtist þögnuðu símar verkalýðs-
félagsins ekki allan daginn. Ösku-
reitt verkafólk lýsti andstyggð
sinni. Meðal þess fólks voru einnig
sjálfstæðismenn og vinnuveitendur.
Við lestur greinarinnar sjá menn
hvemig heiðvirðir og vandaðir at-
vinnurekendur hegða sér ekki.
Höfundur er formaður Verkalýðs-
og sjómannafélags Kefla víkur og
nigr.
MOKCUNBIAMÐ. FIMMTUDAGUR 16. JANÚAR 198«
Fréttir um atvinnu-
leysi á Suðurnesjum
eftir Sigurð
Tómas Garðaraaon
Nú eru miklar umræður I Qöl-
mið'.um um atvinnuleyti & SuÁir-
neajum. bað vekur mann til um-
hugsunar, eftir að hafa augiýst nú
( hálfan mánuð eftir starfsfólki til
starfa bcði á sjó og landi, hvort
fólkið aem þaraa er skráð og þiggur
laun úr atvinnuleysistrygginga^jóði
sé raunverulega atvinnulaust
em atvinnurekendur á
Suðumesjum hír*»ir að leita eftir
fólki til vinnu á svokC'uðum at-
vinnuleysiaskráningastöAim
af mörgum að sjóðunnn sé notaður
f pólitíska þágu, Alþýðuflokknum
til framdráttar. Aitöluð er sú
ástundun sumarvinnukvenna á
Keflavfkurflugvelli að skrá sig at-
vinnulausar aðra tlma ársins, án
athugasemda.
Linkind og vsenikserð skráning-
arfólks og mikil sjálfvirkni f greiðelu
atvinnuleysisbóta á Suðumesjurn,
er helsta oraök fýrir atvinnuleyiinu.
Reyndar er vafamál hvort atvinnu-
leysisbaetur er rétt orð í þeasu til-
liti. Réttara vseri að kalla þetta leti-
„Linkind og vœrukærð
skráningarfAlks og
mikil sjálfvirkni i
greiðslu atvinnuleysis-
bóta á Suðurnesjum er
helsta orattk fyrir at-
vinnuleysi.“
og telgutryggingabsetur.
Meira áhyggjuefni er vinnusió-
Stgaráar Tómaa Garáaraaaa
íeröi á Suðuraesjum. í skjóli mikils
og fjölbreytts atvinnuframboðs tolla
margir illa f vinnu á svseðinu. Tfma-
Launþegar níddir niður
eftir Einar Birgi
Kristjánsson
Mig rak í rogastans er ég las grein
Sigurðar Tómasar Garðarssonar
sem birtist í Morgunblaðinu þ. 16.
þ.m. undir yfírskriftinni „Fréttir um
atvinnuleysi á Suðumesjum". Þar
liggja launþegar á Suðumesjum
undir þeim sökum að vera almennt
letingjar og ónytjungar. Ég ætla
ekki að svara fyrir Verkalýðs- og
sjómannafélag Keflavíkur og nágr.
sem Sigurður segir vera notað í
þágu Alþýðuflokksins, því þar inn-
andyra er ég ekki nógu kunnugur.
Við skulum aðeins huga að stöðu
mála í fiskiðnaði á Suðumesjum.
Sigurður segist hafa auglýst eftir
fólki til sjós og lands í hálfan mánuð
en ekkert fengið. Af hveiju? í fyrsta
lagi er atvinnuöiyggið ekkert. Fisk-
verkendur á Suðumesjum senda
fólk sitt hiklaust heim, launalaust,
í einn eða fleiri daga. Þá þarf ekki
uppsagnarfrest þó samið sé um
hann gagnkvæman. Hann ásakar
fólk fyrir að ijúka úr einni vinnu í
aðra án þess að virða uppsagnar-
frest, en á sama tíma getur hann
sent sitt fólk launalaust heim í tíma
og ótíma og lætur atvinnutrygg-
ingasjóð greiða þá tekjutryggingu
sem hann í raun ætti að greiða.
Samt svívirðir hann Verkalýðs- og
sjómannafélag Keflavíkur og nágr.
og segir fólk notfæra sér það til
þess að fá einhveija jólauppbót.
Sigurður kvartar undan því að
fá ekki mannskap á bátana sína
Einar Birgir Kristjánsson
„Sigxirður segist hafa
auglýst eftir fólki til
sjós og lands í hálfan
mánuð en ekkert feng-
ið. Af hverju? í fyrsta
lagi er atvinnuöryggið
ekkert. Fiskverkendur
senda fólk sitt hiklaust
heim, launalaust, í einn
eða fleiri daga.“
og er voða hissa. Hann heldur að
sjómenn ijúki upp til handa og fóta
þegar hann auglýsir eftir mönnum
á þá, þrátt fyrir að hann viti að
þessir tveir bátar sem hann gerir út
em meðal þeirra allra lélegustu á
Suðumesjum og- öll vinnuaðstaða
eins léleg og framast er hægt að
komast af með. Hann heldur einnig
að sjómenn hlaupi til sín þrátt fyrir
að þá gruni (eða jafnvel viti) að
þeir fái ekki uppgert fyrr en eftir
dúk og disk og kannski ekki alltaf
rétt.
Sigurður segir einnig í grein sinni
að launþegar á Suðumesjum beri
róg um vinnuveitendur sína um leið
og þeir flakki milli verka, en virðist
ekki gera sér grein fyrir því að
sjaldan lýgur almannarómur og
launþegar bera þeim atvinnurek-
endum sem vel reynast, yfírleitt
góða sögu.
Það er líka einkennileg staðreynd
að í Vogum, þar sem Vogar hf.,
fyrirtæki Sigurðar, er staðsett þykir
mörgu fólki betra að vinna við físk
í Njarðvíkum þrátt fyrir að tölu-
verður spotti sé á milli byggðarlag-
anna. Það sem Sigurður þarf að
gera sér grein fyrir er það að „svo
uppsker maðurinn sem hann sáir“
og hann ætti bara að taka sig á
og reyna að vera fyrirmyndar
vinnuveitandi. Þá myndi, um leið
og hann hefði unnið sér traust fólks-
ins, fljótlega leysast úr hans vanda.
Höfundur býr / Vogum ogernemi
við Stýrimannaskólann i Reykja-
vík.