Morgunblaðið - 19.02.1986, Blaðsíða 22
22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR19. FEBRÚAR1986
Þétt setinn bekkurinn í Njálsbúð. „Fjölmennasti bændafundur sem ég hef setið,“ sagði einn fundarmanna.
Fjölmennur fundur sunnlenskra kúabænda í Njálsbúð:
Skorað á ríkissljómina að
auka niðurgreiðslur á mjólk
Lýst ábyrgð á hendur landbúnaðarráðherra vegna seinagangs í ákvörðun mjólkurkvóta
Selfossi, 18. febrúar.
UM 600 manns, bændafólk af
Suðurlandi, sóttu almennan fund
bænda sem Félag kúabænda á
Suðurlandi gekkst fyrir í Njáls-
búð V-Landeyjum í gærkvöldi.
Til fundarins var boðið forystu-
mönnum bændasamtakanna,
þingmönnum Suðurlands, land-
búnaðarráðherra og fjármála-
ráðherra. Miklar umræður urðu
á fundinum um mjólkurfram-
leiðsluna og stjórnun framleiðsl-
unnar gagnrýnd.
Guðmundur Lárusson formaður
Félags kúabænda hafði framsögu á
fundinum. Hann sagði það kröfu
bænda að stjómvöld kæmu til móts
við bændur og leiðréttu yfirstand-
andi verðlagsár vegna þess hversu
seint fullvirðisrétturinn kom fram.
Hann benti á að skerðing hlutdeild-
ar sunnlenskra bænda í heildar-
mjólkurframleiðslunni úr 36,2% í
35,7% næmi því að 9 meðalbú væru
flutt burtu.
Þeir sem til máls tóku voru
sammála um það að auka þyrfti
niðurgreiðslur á landbúnaðarvörum
til þess að ná upp sölu á þeim.
Einnig voru markaðsmál rædd og
bent á að nauðsynlegt væri að taka
þeim málum tak svo um munaði.
Mikið var rætt um þann samdrátt
sem framundan væri í mjólkurfram-
leiðslunni og m.a. bent á að harka-
legur samdráttur nú gæti orsakað
mjólkurskort í haust. Þess vegna
m.a. yrði að lengja aðlögunartíma
bænda að kvótanum úr sjö mánuð-
um í 1 V2 ár.
Fundarmenn voru sammála um
það að koma þyrfti til móts við þá
bændur sem illa fara út úr fram-
leiðsluskerðingunni og hafa staðið
í uppbyggingu. Það yrði best gert
með því að auka við framleiðslu-
kvóta þeirra og með skuldbreyting-
um lána.
Ingi Tryggvason formaður Stétt-
arsambands bænda sagði að ein
ástæðan fyrir því að bændur voru
ekki varaðir betur við sl. haust hefði
verið sú að búið var að hvetja þá
til að auka mjólkurframleiðsluna
yfir vetrarmánuðina og það hefði
skotið skökku við að segja þeim að
hætta því ioks þegar það var komið
á. Jón Helgason landbúnaðarráð-
herra sagði ástæðuna fyrir því
hversu seint ákvörðunin um full-
virðisréttinn kæmi vera þá að það
hefðu alltaf verið að berast ábend-
ingar um atriði sem taka þyrfti
tillit til við útreikninga.
Þorsteinn Pálsson fjármálaráð-
herra sagði það áhyggjuefni hversu
Morgunblaðið/Sig. Jóns.
Guðmundur Lárusson í Stekkum II, formaður Félags kúabænda á Suðurlandi, flytur framsöguræðu sína.
lengi hefði dregist að setja reglu-
gerðina um fullvirðisréttinn. Hann
sagði að ríkisvaldið þyrfti að huga
að því hvort ekki væri unnt að koma
í veg fyrir hækkun landbúnaðar-
vara. Hann benti á að verulegu fé
hefði verið varið úr ríkissjóði til
búháttabreytinga og fjárhagslegrar
endurskipulagningar í landbúnaði.
f lok fundarins voru samþykktar
eftirfarandi ályktanir:
1. „Almennur fundur bænda á
Suðurlandi haldinn í Njálsbúð í
V-Landeyjum 17. febrúar 1986
harmar að við skiptingu fullvirð-
isréttar milli svæða fyrir verð-
lagsárið 1985—1986 skuli enn
vera gengið á hlut Sunnlend-
inga. Fundurinn telur óréttlátt
og ekki í verkahring bænda,
haldur þjóðarinnar allrar að
viðhalda byggð í landinu. Því
skorar fundurinn á stjóm Stétt-
arsambands bænda og Fram-
leiðsluráð að leiðrétta þessa
ranglátu skiptingu þannig að
Sunnlendingar haldi sínum hlut
í heildarmjólkurframleiðslunni.
2. Fundurinn átelur harðlega þann
seinagang sem var við ákvarð-
anatöku á fullvirðisrétti mjólkur-
framleiðenda á yfirstandandi
verðlagsári, sem barst bændum
ekki fyrr en fimm mánuðir voru
liðnir af verðlagsárinu.
Fundurinn minnir á samþykkt
framkvæmdastjómar Félags
kúabænda á Suðurlandi frá 5.
des. 1985 til hæstvirts land-
búnaðarráðherra, þar sem lýst
er áhyggjum vegna óvissu
bænda um fullvirðisrétt sinn.
Af þessum sökum lýsir fund-
urinn ábyrgð á hendur land-
búnaðarráðherra vegna þess
ástands sem skapast hefur og
krefst fjárhagsaðstoðar til að
milda áhrif skerðingarinnar.
3. Fundurinn skorar á ríkisstjóm
íslands að auka nú þegar niður-
greiðslur á mjólkurvömm og
öðmm nautgripaafurðum og
með því freista þess að auka
neyslu þessara vara sem leysti
vanda mjólkurframleiðenda að
hluta en jafnframt stórbæta hag
neytenda og hugsanlega greiða
fyrir samningum á vinnumark-
aði sem nú standa yfir.“
Á fundinum ríkti mikill einhugur
og einn fundarmanna sagði þetta
vera stærsta bændafund sem hann
hefði setið. Hann benti á að menn
yrðu að vera samtaka við að taka
á vandanum og það hefðu Sunn-
lendingar áður verið.
Sig. Jóns.
María Hauksdóttir
í Geirakoti:
Eitt mjólk-
urglas á
dag eyðir
offram-
leiðslunni
Lagt til að bændakonur
stormi til höfuðborgar-
innar til að vekja athygli
á hollustu mjólkurinnar
Selfossi, 18. febrúar.
„AUKIN mjólkurneysla
um eitt mjólkurglas á
dag, *A lítra á hvern Is-
lending, mundi duga til
að eyða allri umfram-
framleiðslu sl. árs,“ sagði
María Hauksdóttir frá
Geirakoti í Sandvíkur-
hreppi á fundi Félags
kúabænda á Suðurlandi í
Njálsbúð í gær.
María færði Félagi kúa-
bænda að gjöf teikningar
eftir Ruth Magnúsdóttur frá
Sólvangi í Flóa. Teikningar
þessar eru í möppu og hafa
verið notaðar á leikskólum á
Selfossi en þar tóku fóstrur
það upp að gefa bömum
mjólk að drekka og auka
hollustu fæðis þeirra. Teikn-
ingamar em vel til þess falln-
ar að böm liti þær og vinni
með, í tengslum við fræðslu
um hollustu mjólkur.
María lagði til að bænda-
konur tækju sig til og storm-
uðu til höfuðborgarinnar og
vektu athygli á hollustu
mjólkurinnar umfram aðra
drykki og gæfu börnum á
dagvistarstofnunum mjólk að
drekka. Mjólkin þyrfti að
koma í stað sykurvatns og
svaladrykkja sem mikið væri
að böm drykkju með
á þessum
um
bitanum sínum
stofnunum.
Margrét Guðmundsdóttir
sagði að pakka þyrfti mjólk
í litlar femur svo hún yrði
aðgengileg á sama hátt og
svaladrykkir. Hún sagði allt
of mikið um að böm drykkju
svala og safagutl í stað
mjólkur. Hún sagði þetta
alvarlegt mál því sumir þessir
drykkir væru blandaðir
vökva sem pressaður væri úr
appelsínuberki, sem spraut-
aður hefði verið erlendis með
eiturefnum.
Aðrir fundarmenn tóku
undir tillögur kvennanna um
að auka mjólkumeyslu með
öllum ráðum og fögnðu frum-
kvæði því sem fram kom á
dagvistarstofnunum á Sel-
fossi, slíkt mætti verða víðar.
Sig. Jóns.
Jón Helgason landbúnaðarráðherra:
Viðhorf sbreyting ef
leyfa á verslun með kvóta
„ÞAÐ HEFÐI i för með sér tölu-
verða viðhorfsbreytingu frá því
sem var í tillögum Stéttarsam-
bandsins og reglugerðinni þar
sem gert er ráð fyrir milligöngu
Framleiðnisjóðs við búháttabreyt-
ingar,“ sagði Jón Helgason land-
búnaðarráðherra þegar leitað var
álits hans á hugmyndum Jóhann-
esar Torfasonar um að veita
bændum takmarkað leyfi til að
versla með úthlutaðan fram-
leiðslurétt.
Egill Jónsson alþingismaður sagð-
ist hinsvegar vera sammála þessari
hugmynd Jóhannesar. Hann sagði
að grundvallarhugsunin á bak við
héraðabúmarkið væri sú að menn
gætu skipulagt framleiðsluna og
ekki væri æskilegt að njörva fram-
leiðslurétt einstakra jarða of mikið
niður. Möguleikar ættu að vera á
að færa framleiðslurétt á milli
manna innan svæðanna og gæti það
gerst á ýmsan hátt, til dæmis með
því að menn skiptu á framleiðslurétti
í kindakjöti og mjólk, eða versluðu
með hann á annað hátt.