Morgunblaðið - 19.02.1986, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 19. FEBRÚAR 1986
43*
Minning:
Sveinbjörn Daníels-
son frá Svefneyjum
Þann 12. febrúar 1986 andaðist
Sveinbjöm Daníelsson á Dvalar-
heimili aldraðra sjómanna í Hafnar-
firði. Sveinbjöm fæddist í Gufudal
í Barðastrandarsýslu 29. mars
1907. Foreldrar hans voru María
Guðmundsdóttir og Daníel Jónsson
bóndi í Gufudal. Hann missir móður
sína 1914 aðeins 7 ára gamall og
flyst þá út í Skáleyjar til Jóhannesar
bónda þar.
Honum líkar vel í Skáleyjum
enda var vel við hann gert þar og
líka vom þar mörg böm á hans
reki. Hann er í Skáleyjum þar til
hann giftist 1931 Sigríði Þórðar-
dóttur. Þau byija svo búskap á
parti úr Skáleyjum 1932 og bjuggu
þar til 1939 að þau flytjast í Svefn-
eyjar. Þar kom vel í ljós hinn mikli
dugnaður sem í Sveinbimi bjó, nú
er mikið unnið en lítið sofið, enda
sér þess fljótt merki að rétt er
haldið á hlutunum, hann er fljótt
kominn í röð betri bænda í eyjunum
og þegar miðað var við snyrti-
mennsku eða heyjaforða þá var
sagt, lítið á búskapinn f Svefneyj-
um, tveggja ára heyjaforði og
snyrtimennskan eftir því og ekki
síður innanhúss hjá konunni. Að
koma í Svefneyjar sem gestur, það
var eftirminnilegt, þá var veisla,
allt það besta borið fram og þó að
væri brakandi þerrir og mikið hey
flatt mat Sveinbjöm það meira að
tala við gestina en sinna heyinu.
Að ræða við Sveinbjöm um málefni
lands og þjóðar, þar var ekki komið
að tómum kofunum, hann fylgdist
vel með öllum þjóðmálum og sér-
staklega málefnum bænda. Hann
setti fram skoðanir sínar í hveiju
máli og að fá hann til að breyta
þeim var ekki á allra færi. Svo
hættir Sveinbjöm búskap í Svefn-
eyjum og flyst suður í Helgafells-
sveit, býr fyrst eitt ár í Ögri og svo
á Staðarbakka í fimm ár, og þó að
hann byggi þar vel fannst mér alltaf
að hann miðaði allt við Svefneyjar,
þangað leitaði alltaf hugurinn. Þó
að gott væri að búa á Staðarbakka
var rótin í Svefneyjum og þegar
rótin er slitin upp, fjúka þá ekki
blöðin með vindinum? Svo er bú-
skapnum hætt og 1964 er farið til
Reykjavíkur, eyjabóndinn er kom-
inn á mölina. Þá fyrst liggja leiðir
okkar saman, þegar hann fer að
vinna hjá Hafnamálastofnun og
undir minni stjóm í nokkur ár. Það
er erfítt að vinna við bryggjusmíði
hvort sem það er tré eða jám, þá
er gott að hafa menn sem eru bæði
verklagnir og útsjónarsamir. Þá
eiginleika hafði Sveinbjöm í ríkum
mæli, þessi dugnaðarþjarkur sem
aldrei þurfti að sofa, var alltaf til-
búinn að vinna erfíðustu verkin og
færði líf og áhuga inn í vinnuflokk-
inn.
Það verður aldrei nógu vel þakk-
að. Sveinbjöm og Sigríður eignuð-
ust þijá syni, Guðmund, dáinn fyrir
nokkrum ámm, Birgi, búsettur á
Eyrarbakka, og Þórð, sem býr í
Hafnarfirði.
Sigríður, ég samhryggist ykkur
í sorg ykkar og veit að sá sem
ræður lífinu mun færa ykkur þá
huggun, sem hann veit að ykkur
kemur best.
Bergsveinn Breiðfjörð Gíslason
Minning:
Arí Bergþórs-
son skipstjórí
Fæddur 9. september 1913
Dáinn 26. janúar 1986
Rólegt, yflrlætislaust fas og hlý-
legt viðmót var einkennandi fyrir
Ara Bergþórsson. Þessir eiginleikar
hans eru mér minnisstæðir allt frá
því ég kynntist honum fyrst fyrir
tæpum fjörutíu ámm. Hann hélt
sömu fumlausu ró hvort sem maður
hitti hann þar sem hann sagði fyrir
verkum í brúnni á skipi sínu eða
fór á hestbaki um hreindýraslóðir.
Hitt duldist að vísu ekki þeim sem
næmir vom, að hann naut sín betur
við sjó en á fjöllum, enda hafði sjór-
inn verið starfsvettvangur hans frá
unga aldri.
Ari fæddist á Norðfírði og vom
foreldrar hans Bergþór Hávarðsson
sjómaður og kona hans Stefanía
María Magnúsdóttir. Var Ari elstur
flmm bama þeirra hjóna. Næstur
var Stefán sem dmkknaði af togara
fyrir allmörgum ámm, en á lífi em
Hávarður, sem býr við Reyðaifyörð
og Guðmundur og Björg sem búsett
em í Reykjavík.
Ari réð sig á skip þegar um
fermingaraldur og næstu árin
stundaði hann sjóróðra á ýmsum
bátum sem gerðir vom út frá Norð-
fírði. Kom þá strax í ljós sá dugnað-
ur og það kapp sem einkenndi störf
hans alla tíð. Rúmlega tvítugur að
aldri var hann orðinn formaður á
bát og áratug síðar settist hann í
Stýrimannaskólann í Reykjavík til
að afla sér víðtækari réttinda. Lauk
hann skipstjóraprófí þaðan árið
1947. Eftir það var hann ýmist
stýrimaður eða skipstjóri á smærri
bátum og stundaði jöfnum höndum
síldveiðar og aðrar veiðar eða sigl-
ingar eftir því sem fískigengd og
markaðir gáfu tilefni til. Um tíma
var hann með eigin útgerð. Sjósókn
stundaði Ari af kappi og forsjá, og
var mjög farsæll skipstjómarmað-
ur. Hann kappkostaði að hafa reglu
á hlutunum um borð og var hirðu-
semi hans viðbmgðið. Var honum
umhugað um að hafa alla hluti til
reiðu ef til þurfti að taka fyrirvara-
lítið.
Dugnaður og harðfylgi Ara Berg-
þórssonar á sjónum kom þó best í
ljós er hann og skipshöfn hans
björguðu Ásþór í höfn í Neskaup-
stað ljóslausum og löskuðum. Eina
neyðarkall sem þeir náðu að senda
frá sér kvaddi allan flota Norðfírð-
inga til leitar en skipið fannst ekki
ljóslaust í myrkinu. Þegar leitin stóð
enn sem hæst kom Ásþór af sjálfs-
dáðum inn í Norðíjarðarhöfn. Oft
tók Ari til þess, hve vel þeir hefðu
staðið sig þá, ungu mennimir sem
vom á bátnum hjá honum.
Eftir að Ari hætti á sjónum vann
hann lengst af við netagerð. Stund-
aði hann það starf þar til fyrir fáum
ámm er hann varð að hætta allri
vinnu vegna heilsubrests.
Ari kvæntist Guðlaugu Aðal-
steinsdóttur árið 1948. Þau eignuð-
ust fímm böm. Þau em Kolbeinn,
flugmaður, Stefanía, atvinnurek-
andi, bæði gift og búsett í Perth í
Ástralíu; Steina, líffræðingur, gift
og búsett í Svíþjóð, og Bergþóra
og Hrefna sem em við nám. Hjóna-
band þeirra Ara og Guðlaugar var
mjög farsælt og íjölskyldan einkar
samhent. Kom oft fram hjá Ara hve
mikils hann mat konu sína og hve
vænt honum þótti um böm sín.
Hinn 28. desember síðastliðinn
lést í Landspítalanum tengdafaðir
minn. Siggeir Eiríksson, 65 ára að
aldri. Hann fæddist á Gestsstöðum,
Fáskrúðsfírði, sonur hjónanna Ei-
ríks Stefánssonar og Guðrúnar Jón-
ínu Jónsdóttur, sem alls eignuðust
12 böm og em 3 þeirra á lífí í dag.
Geiri, eins og hann var oftast
kallaður, kom því frá stóm heimili
þar sem verkefnin vom mörg og
allir þurftu að taka til hendinni og
fylgdi það Geira alla ævi að vilja
vera sívinnandi. Hann var í vinnu-
mennsku á bæjum í sveitinni og
eins hér fyrir sunnan fyrstu árin
eftir að hann kom til Reykjavíkur.
Um 1951 fór hann að starfa sem
vömbflstjóri hjá Sambandi ísl.
Síðustu árin átti Ari við erfiðan
sjúkdóm að stríða sem háði starfs-
getu hans og ferlivist. Var það hans
kappsama og atorkumikla skip-
stjóraskapi mikil raun að þurfa að
sæta þeim kjömm. En hann var
einnig mjög þakklátur öllum þeim
læknum og hjúkmnarliði sem gerðu
allt sem í þeirra valdi stóð til að
gera honum lífið bærilegra. Þó var
eins og hann sækti jafnan mest
traust til Guðlaugar og liði þá best
er hún var nær.
Fýrir hönd venslamanna Ara
Bergþórssonar þakka ég honum
fyrir samfylgdina og bið ástvinum
hans og afkomendum allrar bless-
unar.
samvinnufélaga og starfaði hann
þar um 30 ára skeið eða þar til
hann lét af störfum vegna heilsu-
brests 1979.
Einnig var Geiri alltaf viðloðandi
veitingahús bróður síns, Sigur-
bjöms Eiríkssonar, fyrst Vetrar-
garðinn síðan Glaumbæ og loks
Klúbbinn og era fáir sem ekki
kannast við Geira dyravörð, og það
af góðu því Geiri var mjög glaðvær
maður en tillitssamur um leið.
Fljótlega eftir að Geiri kom til
Reykjavíkur kynntist hann eigin-
konu sinni Esther Th. Jónsdóttur,
og eignuðust þau 4 böm sem öll
em á lífi. Þau slitu samvistir árið
1967 en héldu alltaf góðum vin-
skap. Geiri bjó svo um 13 ára skeið
með Guðrúnu Guðnadóttur, en síð-
ustu árin með Guðrúnu Stewart.
Eins og fyrr segir var Geiri glað-
Jón Hnefill Aðalsteinsson
SiggeirM. Eiríks-
son - Minning
Fæddur 23. febrúar 1920
Dáinn 28. desember 1985
Ingibjörg Jóns-
dóttir - Minning
Þá er dáin ein gömul kona, sem
lagði með sínu samtíðarfólki gmnn-
inn að nýja íslandi.
Við geríim jafnan upp þjóðfélags-
dæmið, þegar við kveðjum háaldrað
fólk, hugsum til þess sem var og
undmmst það sem orðið er í lífs-
háttum þjóðarinnar. Jafnframt
aumkvumst við, sem munum aðra
tíð, dálítið það fólk, sem man ekki
nema eitt ísland.
Sú gamla kona, sem hér er að
kveðja og jarðsett verður í dag,
Ingibjörg Jónsdóttir, varð tæpt 98
ára, fædd 4. maí 1888 á Eyri í
Seyðisfirði vestra, þar sem foreldrar
hennar vom þá vinnuhjú. Hún fékk
kynnin af gamla íslandi, þessi kona,
með striti, soðningu í öll mál, hlóð-
areldhúsi, baðstofulofti með skjá á
stafni og við þindarlaus hlaup í
kringum sauðkindina blessaða.
Ingibjörg ólst upp með foreldrum
sínum, Helgu Jónsdóttur og Jóni
Guðmundssyni, sem vom dugnaðar-
manneskjur og björguðust vel á
þeirrar tíðar mælikvarða, en Jón
fékkst við smíðar og sjómennsku.
Svo sem títt var um unglings-
stelpur í þá daga, var Ingibjörg
lánuð í vist, — en svo reistu foreldr-
ar hennar sér hús í Folafæti, nesi
milli Seyðisfjarðar og Hestfjarðar,
og settust þar að, en þar var út-
ræði. Horfði þá allt til betri vegar.
En einn haustdag í blíðskaparveðri,
var báturinn, sem faðir Ingibjargar
var á, að koma úr róðri, þegar
honum hvolfdi í margra augsýn
skammt undan landi og sléttum sjó.
Fómst þar allir, nema unglingspilt-
ur einn, sem komst á kjöl bátsins
og varð bjargað. Hvalur mun hafa
hvolft bátnum.
Þá var sú sæla búin í Fætinum
og hreppstjórinn kom að skrífa upp
búið; nýbyggt hús og á því stór
skuld. Þær stóðu eftir slyppar og
snauðar mæðgumar, Helga og tvær
dætur hennar, unglingar að áram.
Þá tók við vist á ný, 20 kióna árs-
kaup, sem ekki var greitt, — en
síðan fór að rætast úr, 60 króna
árskaup næst. ísland var að vakna
til skárri tíðar, fiskur nógur og
gott verð — en engin blóm í haga
fyrir vestan. Þar var fólk að veiða
fisk og verka físk, meðan fólk í
ýmsum öðmm sveitum landsins
tíndi sóleyjar, orti vísur og lét sig
dreyma um það land, sem það
ætlaði að byggja fyrir fískinn, sem
þeir veiddu fyrir vestan. Og enn er
það svo, að það á að gera margt
fyrir fískinn, sem þeir veiða fyrir
vestan.
Svo var það hjónabandið, fyrst
tilhugah'f, það var í þennan tíma,
meira en nafnið eitt, það var stórt
í mannlífínu þá. Unnusti hennar,
sem hún síðar giftist, föðurbróðir
minn Sigurður Bárðarson, var sjó-
maður í Bolungavík. Þau höfðu
kynnst í Bolungavík, þar sem Ingi-
vær maður og tillitssamur, einnig
var hann einstaklega hjálpsamur
og engan veit ég sem betra var að
leita til ef aðstoðar var þörf því
hann var alltaf boðinn og búinn að
hjálpa. Ég kveð tengdafoður minn
með þakklæti í huga fyrir góða og
hlýja viðkynningu.
Sigríður Arna Amþórsdóttir
björg var þá í vist hjá Árna Áma-
syni kaupmanni.
Þau Ingibjörg og Sigurður flutt-
ust til ísafjarðar 1909 og þar fædd-
ist þeim fyrsta bamið, Guðbjörg
Þómnn, sem varð skammlíf.
1913 fluttu þau suður og
skömmu síðar réðst Sigurður á
togara. Hann var með miklum afla-
mönnum, en lengst með Guðmundi
Markússyni eða í 28 ár. Sigurður
var á toguram í 40 ár, en alls í 50
ár til sjós, byijaði í Bolungavík
1904, en fór í land 1954 og fór þá ’
að vinna í bæjarvinnunni í Reykja-
vík. Sigurður lézt 17. desember
1979 tæpt92 ára.
Eftir að þau hjón fluttust suður
bjuggu þau lengst af á Laugavegi
22 og þar fæddust þijú bama
þeirra: Valgerður 1916 og tvíbur-
amir Bárður og Þorsteina 1921.
Áríð 1922 keyptu þau húsið Lauga-
veg 24 og þar fæddist yngsta bam-
ið, Jakob, 1923.
Á Laugavegi 24 hóf Ingibjörg
að reka umfangsmikla matsölu, - -■
sem síðan rak í fjölda ára hér í
Reykjavík á vetmm, en um mörg ár
einnig á Siglufírði á summm. Þá
rak Ingibjörg einnig um tíma verzl-
un á Laugavegi 33.
Það var í miðri kreppunni, 1936,
sem þau Ingibjörg og Sigurður
keyptu sér stærra hús að búa í á
Njálsgötu 7. Þar bjuggu þau nokkur
ár, en keyptu sér svo hús á Njáls-
götu 30b. Það hús seldu þau eftir
nokkur ár og keyptu 1944 hús á
Bergþómgötu 2, og byggðu í félagi
við syni sína, Bárð og Jakob, ofan
á það hæð og ris og er það nú
mikið hús, verzlunarhæð neðst en
síðan tvær íbúðarhæðir og port-
byggt ris. í þessu húsi bjuggu þau
æ síðan, nema nokkur síðustu árin
sem Ingibjörg átti langa sjúkrahús-
vist og erfíða.
Eftir að Ingibjörg hætti matsöl-
unni rak hún um mörg ár litla
verzlun suður á Keflavíkurflugvelli
og hætti ekki þeim rekstri fyrr en
hún handleggsbrotnaði illa, komin
undir nírætt. Það má nú segja um
þá konu, að hún hafí staðið að verki
meðan stætt var.
Öll em böm þeirra hjóna á lífi,
nema sem fyrr segir Guðbjörg Þór-
unn. Em afkomendur Ingibjargar
og Siguðar nú um sjötíu.
Valgerður er gift Guðlaugi Eyj-
ólfssjmi, fyrmm kaupfélagsstjóra,
og eiga þau hjón 5 böm. ’
Bárður, löggiltur endurskoðandi,
á einnig 5 böm, en hann var kvænt-
ur Emu Þorsteinsdóttur, sem dó
fyrir aldur fram frá bamahópnum.
Þorsteina er gift Benedikt Haf-
liðasyni, verzlunarmanni, og em
þeirra böm einnig 5.
Jakob, vaktstjóri hjá Strætis-
vögnum Reykjavíkur, er kvæntur
Gyðu Gísladóttur og eiga þau 6
böm.
AUir em afkomendur þeirra Ingi-
bjargar og Sigurðar hið mann-
vænlegasta fólk, svo sem þeir eiga
kyn til.
Ingibjörg Jónsdóttir var atgervis-
kona, dugleg með afbrigðum, hjálp-
söm og glaðlynd, vel gerð mann-
eskja til líkama og sálar. Hún stóð
í ströngu um ævina og skilaði miklu
verki. Ég átti henni gott upp að
unna, eins og fleiri, og minnist
hennar meðhlýjum huga. ■*
Ásgeir Jakobsson