Morgunblaðið - 11.10.1987, Blaðsíða 1

96 SIÐUR B/C
230. tbl. 75. árg.
SUNNUDAGUR 11. OKTOBER 1987
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Líbanon:
Loftárás
á búðir
skæruliða
Tel Aviv, Beirút, Reuter.
ÍSRAELAR gerðu loftárás á
stöðvar skæruliða á yfirráða-
svæði Sýrlendinga við vatnið
Qaroun í Beka-dalnum í suður-
hluta Líbanons í gær.
Talsmaður ísraelsku herstjórnar-
innar sagði að fjórar orrustuþotur
hefðu varpað sprengjum á þjálfun-
arbúðir fyrir hryðjuverkamenn.
Manntjón varð er öflug
bílsprengja sprakk í Trípolí í norður-
hluta Líbanons í gær.
Fossá í klakaböndum
Morgunblaðið/Ragnar Axelsson
Uppræting kjarnorkuflauga í Evrópu:
Leggur Evrópuríkjum
meiri ábyrgð á herðar
- segir Carring-
ton lávarður
Haag, Reuter.
CARRINGTON lávarður, fram-
kvæmdastjóri Atlantshafsbanda-
lagsins, kveðst telja að
hugsanlegt samkomulag risa-
veldanna um upprætingu meðal-
og skammdrægra kjarnorku-
flauga muni verða til þess að ríki
Vestur-Evrópu taki i auknum
mæli að annast eigin varnir. Seg-
ir hann einnig að hlutverk
herafla Bandarikjamanna i Evr-
ópu kunni að breytast undirriti
leiðtogar risaveldanna afvopn-
unarsáttmála síðar í haust eins
og almennt er talið.
Carrington lávarður lýsti þessum
skoðunum sínum á föstudag er
hann ávarpaði fund áhugamanna
um vestræna samvinnu í Haag,
höfuðborg Hollands. „Eftir að sam-
komulag hefur verið undirritað um
meðal- og skammdrægar flaugar
álít ég að ríki Vestur-Evrópu muni
sæta vaxandi þrýstingi um að taka
virkari þátt í eigin vömum einkum
með tilliti til ójöfnuðar á sviði hefð-
bundins vígbúnaðar" sagði lávarð-
urinn í ræðu sinni.
Ríki Atlantshafsbandalagsins
hafa fallist á samkomulagsdrög
risaveldanna um útrýmingu flaug-
anna, sem nú liggja fyrir. Hins
vegar eru stjórnvöld í mörgum
ríkjanna uggandi um að samkomu-
lagið verði til þess að veikja fæling-
arstefnu bandalagsins. Þá þykja
yfirburðir Sovétmanna á sviði hefð-
bundins vígbúnaðar vera sérlega
ógnvænlegir. Hans van den Broek
utanríkisráðherra Hollands hnykkti
á þessu er hann ræddi stöðu af-
vopnunarmála á fundinum í Haag.
Lýsti hann þeirri skoðun sinni að
ekki væri unnt að gera frekari af-
vopnunarsáttmála við Sovétríkin
fyrr en að Vestur-Evrópuríkin
hefðu treyst vamir sínar.
Samningamenn risaveldanna í
Genf vinna nú hörðum höndum að
gerð afvopnunarsáttmálans. Enn
hefur ekki náðst samkomulag um
á hve löngum tíma flaugarnar skuli
upprættar. Vladimir Suslov, einn
helsti afvopnunarsérfræðingur Sov-
étstjómarinnar, sagði á föstudag
að Sovétmenn þyrftu fímm ár til
að fjarlægja flaugarnar en Banda-
ríkjamenn hafa lagt til að þær verði
eyðilagðar á þremur ámm. „Við
höfum náð samkomulagi um hvern-
ig standa beri að eyðileggingu
flauganna, en við teljum að það
muni taka nokkurn tíma,“ sagði
Suslov.
Sjá ennfremur forystugrein, „Ár
frá leiðtogafundi", á bls. 32 og
grein um leiðtogafundinn, „Braut-
in rudd í átt að þýðingarmiklu
samkomulagi", á bls. 60-63.
Bretar
kaupa
bandarísk
fyrirtæki
London, Reuter.
BREZKIR aðilar fjárfestu fyrir
24 milljarða dollara, eða jafnvirði
960 milljarða islenzkra króna, í
bandarískum fyrirtækjum á
fyrstu 9 mánuðum ársins, að sögn
brezks fjárfestingarfyrirtækis,
Hoare Govett.
Um er að ræða gífurlega aukningu
frá fyrri árum því fjárfestingar
brezkra aðila í bandarískum fyrir-
tækjum allt árið 1986 námu 14
milljörðum dollara og 5 milljörðum
árið 1985. Er því spáð að upphæðin
nemi 27 milljörðum dollara í ár, eða
um 1.050 milljörðum íslenzkra
króna.
Mestu kaupin á þessu ári voru
gerð er British Petroleum (BP) keypti
hluta bandaríska olíufyrirtækisins
Standard Oil fyrir 7,6 milljarða doll-
ara, eða 30 milljarða króna. BP hlaut
ekki meirihluta í Standard við kaup-
in. Þessu næst koma kaup Hanson
Trust á Kidde-fyrirtækinu fyrir 1,7
milljarða dollara. Imperial Chemical
Industries (ICI) keypti efnafram-
leiðslufyrirtækið Stauffer Chemicals
fyrir 1,69 milljarða dollara og vinnu-
miðlunin Blue Arrow keypti fyrirtæki
í sömu grein, Manpower, fyrir 1,3
milljarða dollara.
Grænland:
Nýlendutímaimm er lokið
— sagði Jonathan Motzfeldt við setningu landsþingsins
Nuuk, frá N.J. Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
Grænlenska landsþingið var
sett í gær og var Poul Schlilter,
forsætisráðherra Danmerkur,
viðstaddur setninguna. Fer hann
nú sjálfur með málefni Græn-
lands í dönsku stjórninni eftir
að Grænlandsmálaráðuneytið
var lagt af 8. september sl.
Jonathan Motzfeldt, formaður
landstjórnarinnar, sagði í setning-
arræðunni, að nú þegar Græn-
landsmálaráðuneytið hefði verið
lagt niður litu Grænlendingar svo
á, að nýlendutímanum væri lokið.
Öll eigin mál Grænlendinga væru
komin í þeirra hendur að undan-
skildum heilbrigðismálunum, sem
landstjómin tekur við 1. janúar
árið 1989. Sagði hann, að nokkur
ágreiningur hefði verið uppi þegar
landstjórnin tók við húsnæðismál-
unum og svo væri einnig með
heilbrigðismálin. Hefði landstjómin
því ekki áhuga á að taka við þeim
nema danska stjómin legði fram
nægilegt fé til endurbóta og upp-
byggingar í þeim efnum.
Motzfeldt sagði í ræðu sinni, að
f efnahagsmálunum yrði lögð mest
áhersla á uppbyggingu fiskiðnaðar-
ins og nefndi það einnig, að
grænlenska þjóðin ætti undir högg
að sækja þjóðum, sem lifðu á kjöti
af ferfætiingum. Nú væri komið
að því að ræða nánar um hvalveið-
amar og boðaði hann nánara
samstarf við íslendinga og Færey-
inga um þau mál.
Mennimir lifa þó ekki á brauði
einu saman, sagði Motzfeldt.
Grænlensk tunga og menning em
þessari þjóð sálin sjálf og um-
heimurinn gefur henni engin grið.
„Þess vegna verðum við að vera á
varðbergi fyrir erlendum áhrifum,“
sagði Motzfeldt. „Ef við týnum
sjálfum okkur er til einskis barist
í þessu landi."