Morgunblaðið - 08.11.1987, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. NÓVEMBER 1987
B 11
Hvanndalabjarg. í mlAJunnl er mynnl Sýrdals.
HÆSTA STANDBERG
FRÁ SJÓ Á LANDINU
ÞEKKTUSTU björgln á íslandl eru sennilega Látrabjarg og
Hornbjarg. Marglr landsmenn hafa heyrt um Hvanndalabjarg
en fœrrl hafa sóð það með elgln augum. Engu að síður er
Hvanndalabjarg hœsta standberg frá sjó á landlnu, 630
metra hár bjargveggur og ógleymanleg sjón þelm sem fram-
hjá því fer.
Menn hljóta að fyllast lotn-
ingu fyrir náttúruöflunum er þeir
líta svo tröllslega smíði. Helst
dettur manni í hug að bergrisi
hafi hoggið fjallið í tvennt og
haft hinn helminginn á brott
með sér. Bjargið er ægistór
hamraveggur frá sjó og allt upp
í topp. Víða er það skorið með
feyknalega djúpum gjám og
heitir sú stærsta þeirra Sköt-
ugjá. Á syllum ofarlega eru grasi
vaxnir balar sem reynast sauð-
kindum oft hin síðasta freisting.
Þegar neðar dregur er bjargfugl-
inn þó einráður.
Undir miðju bjarginu er
Þrætusker sem skiptir löndum
milli Hvanndala og Ytri-Ár í Ól-
afsfirði. Upp af Þrætuskeri
liggur gríðarmikil urð undir bjar-
grótum sem kallast Karlsurð.
Karlsurð nær hátt upp í bjargið
og fram að fjöruborði. Hun var
eitt sinn berggangur, laus frá
bjarginu, en hrundi samkvæmt
Krukksspá. Um það er til sú
saga að karl einn að nafni Jón
Krukkur hafi spáð því að Karls-
urð hryndi næst þegar Dönum
væri ógnað af Þjóðverjum.
Kindur komast
í sjálf heldu
í bjarginu
Grasbalarnir ofarlega í bjarg-
inu eru sauðkindum mikil freist-
ing enda sækir fé í bjargið.
Kindur hafa fikrað sig ótrúlega
langt niður með klettaskorum
og syllum og komist upp aftur.
Ef þær fara of neðarlega eru
þær þó dauðadæmdar. Fyrir
ofan mitt bjarg vestan Þrætu-
skers er stallur sem kallast
Mórastallur, kenndur við mó-
rauðan hrút sem þar bar eitt
sinn beinin. Mórastallur er mjög
brött bergsylla, 30 metrar á
lengd og 15 metrar á breidd og
lengi var talið að ef kind færi
þangað niður ætti hún ekki aft-
urkvæmt. Jafnframt var talið að
neðar gætu kindur ekki komst.
Oft er reynt að stytta dauð-
astríð þessara kinda með því
að skjóta á þær úr bát skammt
fyrir utan bjargið því annars bíta
þær allt gras á Mórastalli og
veslast svo upp af hungri á löng-
um tíma. Fyrir 15 árum varð
vart við að kindur fóru niður fyr-
ir Mórastall. Þar fikruðu þær sig
eftir syllum inn í hyldjúpa gjá
og komu loks út aftur í þeim
hluta bjargsins sem talinn var
alveg einangraðurfrá hinum. Þá
komust kindurnar ekki lengra
og hlutu dapurleg örlög. Þetta
ferðalag kindanna er gjörsam-
lega óskiljanlegt þeim sem horfir
þarna upp því bjargið virðist
vera einn þverhníptur veggur.
Hér sést hve þekking manna á
Hvanndalabjargi er lítil.
Enginn hefur
klifið bjargið
Hvanndalabjarg hefur aldrei
verið klifið og aldrei hefur nokk-
ur sigið í það. Aðeins er vitað
um eitt tilfelli þess að menn
hafi klifrað niður í bjargið. Þetta
gerðist árið 1925 þegar Finnur
Björnsson bóndi á Ytri-Á og
Árni Jónsson bóndi á Syðri-Á
fetuðu sig niður á Mórastall.
Tildrög þessa voru þau að af
sjó sást kind frá Ytri-Á á Móra-
stallinum með hrút og gimbur.
Finnur og Árni voru ungir bænd-
ur og þótti heldur blóðugt að
missa kind með lömb í bjargið.
Gengu þeir því út í Fossdal og
upp á hábjargið. Skammt fyrir
vestan Skötugjá hófu þeir niður-
göngu sína. Árni sagði að sér
hefði ekki þótt vont að fikra sig
þarna niður þó snarbratt væri.
Er þeir félagar voru komnir niður
á Mórastall reyndu þeir að fara
rólega að ánni og athuga hvort
hún fyndi sér ekki leið upp. í
þessu skyni reyndu þeir að reka
hana meðfram stallinum en þeg-
ar það gekk ekki skreið Finnur
á eftir ánni út á barm Skötugjár
og vildi freista þess að ná í löp-
pina á henni. Á þeirri stundu
gerðu þeir sér grein fyrir því hve
förin var mikil fífldirfska. Árni
sagði síðar frá því að það hefði
verið mesta mildi að Finnur náði
ekki taki á kindinni því hún hefði
eflaust rifið hann með sór niður
af stallinum. Nú snéru þeir við,
klifu bjargið og héldu heim. Á
þriðja degi birtist rollan heima á
hlaði á Ytri-Á með gimbrina en
ekki hrútinn. Hún hafði þá náð
að stökkva á annan stall ásamt
gimbrinni og komast upp á
bjargbrún en hrúturinn of þung-
ur á sér til að elta. Þetta eru
einu kindurnar sem vitað er um
að hafi bjargast af Mórastalli.
Stuttu síðar er sjómenn voru
í fiskiróðri undan bjarginu sáu
þeir hrútinn uppi á Mórastalli
hlaupa fram og aftur um stallinn
og stökkva loks niður í Skötugj-
ánna. Þá hafði komist styggð á
hann við vélarskellina í bátnum
sem nægði til að fæla hann fram
af brúninni.
Texti og myndir: Helgi Þór Inga-
son
VERZLUNARSKOLI ISLANDS
fjárhagsbókhald
★ UppbyQQ'0^
★ Beinskráning
*RunUí«'3öv»6stópt8menn
íTÆn9b6W««^'’*
Aæ tlanagerö ekki hafa
Hentugt fyru Þ yns\u í toW
^rawunn^
N\egináhersia er o tt.ngar
íærslnaog'ei fc( 10.15

Multípian
mundsson f mundUr Sae.
astjóri.
dbase iii-*-
forritun
•AUppbygging
■AEinfaldarskipanir
★ Gerð valmynda
★ Útprentun eyðublaða
Kennd verður einföld forritun i
DBífmil28.og 29. nóv.kl. 10-15.
Leíðbeinandi: Þórður KrÍ8t)ánsson
forritari.
Byrjendanám-
skeið
♦He/stuh/utartölvu
JHelstugerðirtölva
♦PCsamhæfðartölvur
ÍNZrike?i6MS-Dos
FahðtvpnAahU9bÚnaður
^r^ÖSXWsam
staka áherslu á PcT . e6 sér'
t°/vur. MS-DosstýrikeTÍT^x
<rynnt svo oo alo»n! , verður
fyrir PCtölvur. 9 9Urf,tJ9búnaður
T,mi: Náms 1.16 náv
Máms28'28° 2n9ÍV'' ^5'18'
Leiðh 0 e8kLJ8-2l-
Leiðbeinandi: Orn Arnarson
kennari. ’
OFANLEITI 1
SÍMI 688400.
★ 9 IVOl
*UppseinkerÍiSÍns
Panðve?ðn,n9s/cja/a,
anir'r2i;a,,areir
enÖuroe? Unni^°
aðnéSSefní'^
r'tvinns/u^,hæfn"a<5^
áfta*s kiieg^tVél
T>ml: 16’ki7'' 19>
Vétritun
rYRJBNDANÁM-
SKEIÐ
★ Fingrasetning
★ Blindskrift k ift á hnappa-;
Áhersla logð a b tafir og tölurj.
kennart.
Innritun á staðnum og í sfma,
mánudaga til fimmtudaga kl. 14-20.
m

íp—M—mm